Rahman Suresi 55/54 Ayetin Tefsiri 31 

4.2.1. Taberî168

“Allah (c.c)'tan korkanlar orada astarları kalın ipekten yataklara yaslanırlar.”169

163 _{İbn Kesîr, a.g.e, Trc: s. 14, s. 7681.} 164 _{Yazır, a.g.e, s.neşr. c. 7, s. 397.} 165 _{Vakıa, 56/15, 16.}

166 _{Yazır, a.g.e, s.neşr. c. 7, s. 399.} 167 _{Rahman, 55/54.}

168 _{Taberî, a.g.e, Trc: c. 8, s. 114.} 169 _{Rahman, 55/54.}

32

Ayette cennetliklere kalın ipekten yatakların verileceği bildirilmiştir. Bu ipeklerin hangi özelliklere sahip olduğu hakkında birçok görüş vardır. Taberî bu konu hakkında Ab- dullah b.Mesud ve Said b.Cübeyr’in görüşlerine yer vermiştir.

Abdullah b.Mes’ud şöyle demiştir: “Sizlere o cennetteki yatakların astarlarının nasıl olduğu bildirilmiştir. Onların bir de yüzlerinin nasıl olduğu bildirilecek olsaydı kim bilir nasıl bulurdunuz?”

Said b.Cübeyr’e göre: “O döşeklerin astarları kalın ipektendir. Acaba onların yüzle- ri nedendir?” diye sorunlunca o: “Bunlar Allah Teâlâ’nın “Hiç kimse onlar için dünyada yaptıklarının karşılığı olarak, saklanmış, sevindirici şeylerin neler olduğunu bile- mez.”(Sure-i Secde 32/1) ayetinde bildirdiklerindendir.” demiştir.170

Yukarıda bahsedilen Abdullah b.Mesud ve Said b.Cübeyr’in görüşlerinden biz, cennetteki bu ipek yatakların çok kıymetli olduğu, insanlara yaptıkları iyi amel karşılığında verileceğini anlamaktayız.

Taberî ise, bu ayette cennetteki yatakların astarları hakkında müfessirlerden alıntı yaparak bilgi vermiştir.

4.2.2. Râzî171

“Hepsi de, astarları atlastan olan döşemelere yaslanarak (nimetlenirler).”172

Râzî cennetliklerin her biri için tek bir döşek değil de, her biri için pek çok döşeme, döşek olduğunu kabul etmiştir. Yine Râzî “astarları atlastan olan” ifadesinin, o yatakların, döşeklerin son derece kıymetli olduklarına delalet ettiğini, zira astarı atlastan olan şeyin dışının, ondan daha kıymetli olacağını ve bunun adeta, gözün görmediği bir şey olduğunu ifade etmiştir.

Yine Râzî’nin astarların ipek olması hakkındaki değerlendirmeleri hakkında şu bil- gileri verebiliriz:

Dünya ehli zinetlerini gösterirler. Ve onlar, hiçbir zaman, içini dışı gibi yapma im- kanı da bulamazlar. Çünkü maksatları, zinetlerini izhar etmektir. Astar ise gözükmez. Bir şeyin içini göstermek esas olmayınca, için kıymetli şeyden olması da gerekmez.

170 _{Taberî, a.g.e, Trc: c. 8, s. 114.} 171 _{Râzî, a.g.e, Trc: c. 21, s. 135-138.} 172 _{Rahman, 55/54.}

33

Binâenaleyh, sebep bulunmayınca müsebbeb (netice)de bulunmaz. Bir şeyin içini göstermek esas olmayınca, için kıymetli şeylerden olması da gerekmez. Astarları ipekten yapmadaki maksat, yani ortaya koyma amacı olmayınca, onu öyle yapmamışlardır. Halbu- ki ahirette durum, ikramda bulunmaya ve nimet vermeye varıp dayanır. Dolayısıyla da astarları da dışları gibi olur. İşte böylece Cenab-ı Hakk, astarlarının bu şekilde ipekten, atlastan olduğunu zikretmiştir.173

Kısacası Râzî, bu ayeti altı meselede incelemiştir. Birinci, ikinci ve üçüncü mesele- de ayeti nahiv ve irab yönünden incelenmiş. Dördüncü meselede lügat meselesi, beşinci meselede ittika konusu, altıncı meselede “Astarı İpekten Döşekler” başlığı altında ayeti mana yönünden incelemiştir.

Râzî cennette yer alan döşeklerin dünyadakilerde bulunmayan özelliği olan astarla- rının atlastan olması hakkında bilgi vermiştir. Râzî’nin bu konudaki görüşü şöyledir: Dün- yadaki zinetlerin içi hiçbir zaman dışı gibi yapılmaz. Çünkü bunların içini göstermek murad edilmez. Fakat ahirette ikram söz konusu olunca içleri de dışları gibi yapılmıştır. Böylece astarı atlas olan yatakların dışlarının ondan daha kıymetli olması gerekir ki, bu da Allah’ın bir nimetidir.

4.2.3. Kurtubî174

“Astarları kalın ipekten döşemelere yaslanmış olarak.”175

Kurtubî ayeti öncelikli olarak müfessirlerin görüşlerinden yararlanarak açıklamıştır. Şimdi biz müfessirlerden yapılan alıntılarla çalışmamıza devam edeceğiz.

“Yere temas eden astarları bu şekilde olursa, yüzünün nasıl olacağını var sen düşün.” Bu açıklamayı İbn Abbas ve Ebu Hüreyre (r.a) yapmıştır. Said b.Cübeyr’e: “Astarlar kalın ipekten olursa ya yüzler nedendir?” diye sorulmuş, o da şu cevabı vermiştir: “Bu da Yüce Allah (c.c)'ın: “Onlara o işlediklerine mükafat olmak üzere gözleri aydınlatan ne nimetler gizlediğini hiçbir kimse bilemez.176 buyruğunda sözü edilenler cümlesindendir.”

İbn Abbas’a göre, Allah’ın bu döşemelerin astarlarını anlatmasının amacı, kalplerin onu tasavvur edebilmesi içindir. Yine İbn Abbas yüzlerinin Allah’tan başka kimsenin bile-

173 _{Râzî, a.g.e, Trc: c. 21, s. 137-138.} 174 _{Kurtubî, a.g.e, Trc: c. 16, s. 581-582.} 175 _{Rahman, 55/54.}

34

meyeceğini kabul etmiştir. Ayrıca El-Hasen, El-Ferra ve Katade’ye göre ayette geçen astar- lar, yüzler demektir. Bu yüzler onlara göre katılaşmış nurdandır.177

Yukarıda müfessirlerden naklettiğimiz görüşlerin hepsi tek bir noktada birleşiyor ki, o da cennetteki döşeklerin astarlarının çok kıymetli bir ipekten olmasıdır.

Kurtubî de astar sözcüğünün dildeki anlamı üzerinde durmuştur. Astarların yapıları, özellikleri hakkında bilgilerle güzel bir açıklamada bulunmuştur. Kurtubî’ye göre cennet- teki yatakların astarlarının atlastan olması, Allah’ın kullarına verdiği nimetlerin yüceliğini göstermek içindir.

4.2.4. İbn Kesîr178

“Hepsi de örtüleri atlastan döşemelere yaslanırlar.”179

İbn Kesîr’e göre ayetteki yaslanmaktan maksat, uzanmaktır. Bunun bağdaş kurup, oturmak olduğunu da söylemiştir.

Ayette geçen atlası İkrime, Dahhak ve Katade kalın saf ipek olarak açıklamışlardır. Ebu İmrân ise, örtülerin altının sıvanmış saf ipekten olduğunu belirtmiş. Ayrıca Allah Teâ- lâ bu ayetle burada astarların örtülerinin üstünlüğü ile onların içlerinin üstünlüğüne işarette bulunmayı murad etmiştir. Bunun böyle olması da daha aşağı olan ile daha üstün olana dikkat çekmek içindir.

Biz yine ayet hakkında müfessirlerin verdikleri bilgileri sunmaya devam edeceğiz. Müfessirlerden Süfyan es-Sevri ve Malik b.Dinar’a göre bu döşemelerin örtüleri at- lastan, dış yüzleri ise nurdandır. İbn Şevzeb Allah Teâlâ’nın örtüleri zikredip, dış yüzlerini zikretmemesini dış yüzlerinde çarşafların bulunduğuna bağlamış. Çarşafların altında olanı ise ancak Allah’ın bilebileceğini kabul etmiştir.180

Yukarıda görüşlerini naklettiğimiz müfessirlerin hepsi bu döşeklerin çok değerli ol- duğunu kabul etmiş, Allah’ın bu döşeklerin içlerini bu kadar değerli yaratmasını, dış yüzle- rinin daha değerli olduğuna bağlamışlardır.

İbn Kesîr cennette yer alan örtülerin astarlarının güzellikleri hakkında açıklamada bulunmuştur. Cennet örtülerinin ne kadar güzel olduğunu gözler önüne sermiştir. İbn Kesîr

177 _{Kurtubî, a.g.e, Trc: c. 16, s. 581-582.} 178 _{İbn Kesîr, a.g.e, Trc: c. 14, s. 7660.} 179 _{Rahman, 55/54.}

35

diğer müfessirlerden farklı olarak, ayette geçen “yaslanırlar” ifadesini bağdaş kurup otur- mak anlamında olduğunu kabul etmiştir.

4.2.5. Yazır181

“Astarları atlastan yataklara yaslanırlar.”182

Mefruşat, yaygı döşeme takımlarıdır ki, astarları kalın ipek kumaştandır. Bunların yüzlerinin güzelliğini Allah Teâlâ bilir.183

Yazır, bu ayetin açıklamasında mefruşat kelimesini açıklayarak kısa bir bilgiye yer vermiştir. Ayrıca, cennette yer alan astarları atlastan olan yatakların, yüzlerinin güzelliğini, nasıl olduğunu da ancak Allah’ın bilebileceği görüşündedir.

Buraya kadar ki işlediğimiz ayet ve görüşlerden cennetteki her türlü eşyanın teme- linde çeşitli incelik ve çarpıcı güzellikler olduğunu çıkartabiliriz. Bunlar da Allah’ın son- suz ilminin ve gücünün birer yansımasıdır.

Cennetteki taht ve köşklerden bahseden Kur’an-ı Kerim’de aynı manada, daha başka ayetler vardır.184

5. Cennetteki Yiyecekler

Şimdi de Allah Teâlâ’nın cennet ehline hazırladığı çeşit çeşit yiyecek ve rızıkları içine alan ayetleri ve açıklamalarını sunacağız:

“Rabbinin huzuruna çıkmaktan endişe duyan mü’mine iki cennet vardır. Her iki cennet de çeşit çeşit ağaçlarla dolu, ikisinde de her çeşit meyveler çift çift vardır. İki cen-

netin de devşirmesi yakındır. İkisinde de meyveler, hurmalar, narlar var.”185