6.1. Cennetteki Gölgeler
Ebu Hüreyre (r.a)’den naklen Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Cennette öyle bir ağaç vardır ki, bir süvari gölgesinde yetmiş veya yüz yıl gider. O huld cennetinin adıdır.”631
6.2. Cennetteki Köşk ve Odalar
Abdullah b.Ömer (r.a)’den naklen Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Şüphesiz cen- nette öyle odalar vardır ki dışı içinden, içi dışından görünür.” Ebu Malik el-Eş’ari: “Onlar kimin için Ya Rasulullah (s.a.v).” demiş. Rasulullah (s.a.v) buyurmuş ki; “Sözü güzel söy- leyen, yemek yediren ve insanlar uyurken geceyi ayakta geçirenler içindir.”632
Ebu Hureyre (r.a)’den naklen Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehlinin menzilesi en düşük olanı yedi derecesi olan kişidir. O dereceler altıncının üstündedir, onun üstünde de yedinci kat vardır. Ve o kişinin üçyüz hizmetçisi vardır. Hem sabah, hem ak- şam ona -sanıyorum sadece altından demişti- kap getirilir. Her kabın içinde bir çeşit var- dır, o diğerinde yoktur. İlk kap lezzet verdiği gibi son kap ta lezzet verir. İçeceklerden de üç yüz kap getirilir. Birindeki çeşit diğerinde yoktur. Birincisi lezzet verdiği gibi, sonuncu- su da lezzet verir. Adam der ki: “Ya Rabbi izin verseydin de cennet ehline bunlardan ye- dirseydim, içirseydim, yanımdakilerden yine bir şey eksilmezdi.” O kişiye ceylan gözlü hurilerden de dünyadaki eşleri dışında yetmiş iki tane vardır ve o hurilerden her birinin oturacağı yerde bir mil kadar yer tutar.”633
Ebu Said el-Hudrî (r.a)’den rivayet olunuğuna göre Rasulullah (s.a.v) şöyle buyur- muştur: “Ve yüksek döşekler üzerindedirler.” Vakıa Suresi 56/34. ayeti hakkında şöyle buyurdu demiştir: “İki döşek arası gökle yer arası gibidir.”634
6.3. Cennetteki Giyecek ve Yiyecekler
Ebu Said el-Hudrî (r.a) Hazreti Peygamber (s.a.v)’in “Adn cennetine girecekler ve orada altından bilezikler takınacaklar.” Fatır Suresi 35/33. ayetini okuyup “Başlarında taç-
631 İbn Hanbel, Ebu Abdullah Ahmed b.Muhammed eş-Şeybânî, Müsned, Daru’s-Sadr, Beyrut, Tarihsiz, c:
(I-VI), c: 2, s. 455.
632 İbn Hanbel, a.g.e, c: 2, s. 173. 633 İbn Hanbel, a.g.e, c. 2, s. 537. 634 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 75.
149
lar olacak, o taçların en aşağı incisi doğu ile batı arasını aydınlatır.” buyurduğunu naklet- miştir.635
Zeyd b.Erkam dedi ki: “Ehli kitaptan bir adam Peygamber (s.a.v)’e gelip, Ey Eba’l- Kâsım, sen cennet ehlinin yeyip içeceklerini söylüyorsun değil mi?” dedi. Rasulullah (s.a.v) buyurdular ki: “Evet. Muhammed’in canı elinde olan Allah’a yemin ederim ki, onlardan her birine yemede, içmede, cimada ve şehvette yüz erkek gücü verilecektir.” Adam: “Yeyip içen kişinin ihtiyaç gidermesi söz konusudur, halbuki cennette eza yoktur. Buna ne dersin?” dedi. Rasulullah (s.a.v): “Onların ihtiyaç gidermesi, miskin sızması gibi derinlerinden süzülen bir terleme şeklinde olur, bu olunca da, karınlarının şişi iner.” buyurdular.”636
6.4. Cennetteki İçecekler ve Kevser Irmağı
Enes b.Malik (r.a) kevser hakkında Rasulullah (s.a.v)’ın şöyle dediğini işitmiştir: “O bana Rabb’imin verdiği bir nehirdir, sütten daha beyaz, baldan daha tatlıdır. Orada bo- yunları deve boyunları gibi olan kuşlar vardır.”637
Enes b.Malik (r.a)’ten Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Bana kevser verildi. Baktım ki kollara ayrılmadan “düz ve engin şekilde” akıyor. İki kıyısı inci kubbeler. Elim- le toprağına vurdum, miski ezfer (keskin güzel kokulu saf misk), çakılları inci.”638
6.5. Allah’ın Görülmesi
Ebu Musa el-Eş’ari (r.a)’den Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Allah ümmet- leri kıyamet günü tek bir meydana toplar. Allah, kulları arasındaki hükmünü vermek murad ettiği zaman, her topluluğa daha önceden taptıkları şeyleri gösterir. Onlar da taptıklarını izlerler, ta götürür ateşe sürüklerler. Sonra biz yüksekte bir yerde iken, Rabb’imiz bize gelir, siz kimsiniz.? buyurur. “Biz Müslümanlarız.” deriz. “Onu gördüğünüzde, tanır mısı- nız? buyurur. “Evet, O’nun dengi yoktur.” deriz. Bunun üzerine bize gülerek görünür ve “Müjdeler olsun size Ey Müslümanlar topluluğu, çünkü sizden kim varsa herkesin yerine, cehennemdeki yerine bir Yahudi ve Hristiyan koydum, buyurun.”639
Ebu Râzîn (r.a) şöyle demiştir. “Ey Allah’ın Rasulü (s.a.v), Rabbimiz (Azze ve Celle)’i hepimiz mi göreceğiz?” dedik. “Evet” buyurdu. “Ben bunun yaratılanlar içindeki
635 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 75. 636 İbn Hanbel, a.g.e, c. 4, s. 367. 637 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 220-221. 638 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 152. 639 İbn Hanbel, a.g.e, c. 4, s. 11-12.
150
işareti nedir?” dedim. “Ay’ın ondördünde hepiniz dolunayı bakıp görmez misiniz?” buyur- du. “Evet” dedik. “Allah Teâlâ daha büyük ve daha azametlidir.” buyurdu..”640
Suheyb (r.a)’ten, Rasulullah (s.a.v) buyurdu ki: “Cennet ehli cennete girdikleri za- man, Allah (azze ve celle), onlara ister misiniz, size fazla bir şey vereyim?” buyurur. On- lar, “Yüzlerimizi ağartmadın mı, bizi cennete koymadın mı, cehennemden kurtarmadın mı?” derler. Bunun üzerine Allah Teâlâ hicabı açar, doğrusu onlara, Rabb’lerine bakmak- tan daha sevimli bir şey verilmemiştir. Sonra şu ayeti okudu (Yunus Suresi 10/26); “Güzel işler yapanlar için en güzeli ve bir ziyade vardır.”641
6.6. Cennetteki Eş, Huri ve Diğer Nimetler
Ebu Hüreyre (r.a)’den rivayet edilmiştir. Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehli her kişi için, ceylan gözlü hurilerden iki eş vardır. Herbirinin üzerinde yetmiş hulle olacak ve inciklerinin iliği elbiselerinin içinden gözükecek.”642
Ebu Hüreyre (r.a)’den Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Cennete kim girerse hep nimet görür, fenalık görmez, elbiseleri eskimez, gençliği bitmez. Cennette onun için hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın işitmediği ve hiçbir beşerin kalbine gelmeyen şeyler var- dır.”643
Enes b.Malik (r.a), Peygamber (s.a.v) şöyle buyurdu demiştir: “Cennette bir çarşı vardır, cennet ehli oraya her cuma gelirler. O çarşıda misk yığınları vardır. Cennettekiler o çarşıya çıktıklarında rüzgar eser, yüzlerine ve elbiselerine serpiştirir. Bu sebeple güzellik ve çekicilikleri artar. Ailelerine güzellikleri artmış olarak dönerler. Aileleri onlara: “Valla- hi bizden sonra güzellik ve çekiciliğiniz artmış.” derler. Onlar da: “Vallahi sizlerin de biz- den sonra güzellik ve çekiciliğiniz artmış.” derler.”644
Ebû Said el-Hudri (r.a) dedi ki: “Bir adam: “Ey Allah (c.c)'ın Rasûlü (s.a.v), Tuba nedir?” dedi. Rasulullah (s.a.v) şöyle dedi: “Cennette bir ağaçtır, yüz yıllık mesafesi vardır. Cennet ehlinin elbiseleri onun tomurcuklarından çıkar.”645
Ebû Hüreyre (r.a)’den Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Cennette sizden biri- nizin kamçısının bağı gök ve yer arasındakilerden daha hayırlıdır.”646
640 İbn Hanbel, a.g.e, c. 4, s. 11-12. 641 İbn Hanbel, a.g.e, c. 4, s. 332. 642 İbn Hanbel, a.g.e, c. 2, s. 345. 643 İbn Hanbel, a.g.e, c. 2, s. 369-370. 644 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 284-285. 645 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 71. 646 İbn Hanbel, a.g.e, c. 2, s. 315.
151
Ebû Said (r.a)’ten Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Birbirlerini sevenlere gurfe (oda)ler, cennette doğuda ve batıda doğan yıldızlardan göründüğü gibi görünecektir. Bunlar kim denilince de şöyle buyurdular: Bunlar Allah Azze ce Celle için birbirlerini sevenlerdir.”647
Ebû Hüreyre (r.a)’den: Ebû Hüreyre (r.a) Rasulullah (s.a.v)’a der ki: “Ey Allah (c.c)'ın Rasûlü (s.a.v): Seni gördüğümüz zaman kalplerimiz inceliyor, ahiret ehlinden olu- yoruz. Senden ayrıldığımız zaman dünya bize hoş geliyor, kadınlarımızı ve çocuklarımızı (öpüp) kokluyoruz. Rasulullah (s.a.v) buyurdu ki: “Eğer siz daima benim yanımda bulun- duğunuz zamanki hal üzere olsaydınız, melekler sizlerle avuçları ile tokalaşır. Sizi evleri- nizde ziyaret ederlerdi. (Ancak) eğer siz günah işlemeseydiniz Allah (c.c) günah işleyen bir kavim getirir ki, Allah (c.c) onları mağfiret etsin.” Ebû Hüreyre (r.a) Rasulullah (s.a.v)’a der ki: “Ey Allah (c.c)'ın elçisi, bize cennetten ve onun yapısından bahset.” Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Bir altın tuğla, bir gümüş tuğla, çamuru misk, çakılları inci ve ya- kut, toprağı zağferan. Oraya kim girse, nimet görür, fenalık görmez, orada kalır ölmez, elbiseleri eskimez, gençliği bitmez.”648
Hakim b.Muaviye (r.a), babasından Rasulullah (s.a.v)’ın şöyle dediğini anlatmıştır: “Siz yetmiş ümmeti tamamlayanlarsınız. Cennet kapılarından her iki kapı kanadının arası kırk yıllık yoldur. Cennet kapısının insanlarla dopdolu olduğu bir gün gelecektir.”649
Değerlendirme
Ahmed b. Hanbel’in “Müsned”inde 19 tane, cennet nimetleri konusunda hadis tesbit ettik. Bu hadislerde cennetliklere verilecek nimetlerin nelerden oluştuğu ve hangi özelliklere sahip olduğunu bildirilmektedir.
Müsned’deki hadislerden öğrendiğimiz nimetler genel olarak şunlardır: Gölgeler, köşk, oda, yiyecek, giyecek, içecek, ru’yetullah, huri eşlerdir. Hadislerde ifade edilen ko- nular insanoğlunun arzularını, beklentilerini gün ışığına çıkarmaktadır.
Ahmed b.Hanbel’in Müsned’inden seçtiğimiz hadislerin başlıklarını sıralamamız şöyledir: Cennetteki Gölgeler, Cennetteki Köşk ve Çadırlar, Cennetteki Giyecek ve Yiye- cekler, Cennetteki İçecekler ve Kevser Irmağı, Allah’ın Görülmesi, Cennetteki Eş, Huri ve Diğer Nimetler.
Müsned’deki yer alan hadislerin konuları Buharî, Müslim, Tirmîzî, İbn Mace ile benzerlik göstermektedir.
647 İbn Hanbel, a.g.e, c. 3, s. 87. 648 İbn Hanbel, a.g.e, c. 2, s. 305. 649 İbn Hanbel, a.g.e, c. 5, s. 3.
152
Çalışma konusu olarak seçtiğimiz araştırmamızın ikinci bölümünde, cennet nimet- leri ile ilgili hadislerin üzerinde durduk. Bu hadisleri Buhârî, Müslim, Tirmizi, Ebû Davud, İbn Mâce ve İbn Hanbel’in hadis kitaplarından seçtik. İncelediğimiz hadisleri konularıyla ilgili başlıklar altında sunduk.
Sonuç olarak konumuzla ilgili olan bu hadislerin 31 tanesini Buharî’den, 29 tanesi- ni Müslim’den, 28 tanesini Tirmîzî’den, 5 tanesini Ebu Davud’dan, 16 tanesini İbn Mace’den ve son olarak da 19 tanesini Ahmed b.Hanbel’in Müsned’inden elde etmiş bu- lunmaktayız.
Buraya kadar sıraladığımız hadislerde cennet ve nimetleri; bütün genişliğiyle, çeşit çeşit nimetleriyle, çok farklı yiyecek ve içecekleriyle, köşkleriyle, konaklarıyla, altın takı- larıyla, ipek giysileriyle, hurileriyle, eşleriyle, vildanlarıyla ve serin iklimiyle açık, somut ve tafsili bir anlatımla ifade edilmiştir. Kısacası cennet her şeyin üstünde Allah’ın rıza hoş- nutluğunun olduğu bir gönül bahçesidir.
Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise, Ehl-i Sünnet ve Ehl-i Sünnet dışından olan İtikâdî Mezheplerdeki cennet nimetleri hakkındaki görüşler üzerinde durmaya çalışacağız.
153
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KELÂM İLMİNE GÖRE CENNET NİMETLERİ
Çalışmamızın bu bölümünü Kelâm ilmi açısından cennet nimetleri hakkındaki gö- rüşler oluşturacaktır. Cennet nimetleri hakkında yapılan değerlendirmeleri itikâdî mezhep- ler çerçevesinde ortaya koyduk. İtikâdî mezheplere göre cennet nimetlerini Ehl-i Sünnet’e göre ve Ehl-i Sünnet dışındakilere göre olmak üzere iki başlık altında inceledik. Ehl-i Sün- net’ten olan Selefiyye, Mâturîdîyye ve Eş'arîyye’ye göre cennet nimetleri hakkında yapılan görüşleri sıralayacağız. Ehl-i Sünnet dışındakiler başlığı altında da Harici, Şia, Mutezile ve Kadı Abdülcebbâr’ın konu hakkındaki görüş ve yorumlarına yer vereceğiz.