Portföy Yönetim Stratejileri

Piyasalarda gerçekleştirilen portföy yatırımlarında, portföy yöneticileri iki farklı yönetim stratejisini kullanmaktadırlar. Bunlar:

1. Pasif portföy yönetim stratejisi,

2. Aktif portföy yönetim stratejisidir.

Risk yönetimi açısından portföy oluşturma ve belirlenen risk seviyesine göre gerekli düzeltici önlemlerin alınmasında portföy yöneticisinin hangi yönetim stratejisini benimsediği, alınacak kararlar üzerinde etkili olmaktadır (Güven, 2001:79). Portföy yöneticisinin, pasif ya da aktif stratejiyi benimsemesindeki en önemli etken, yatırım yapılan finansal varlıkların gelecekteki fiyat düzeylerine ilişkin beklentiler ve portföyden elde edilmesi hedeflenen getiri değeridir.

1.10.1. Pasif Portföy Yönetim Stratejisi

Đşlem yapılan bir piyasanın etkin olması durumunda, pasif portföy yönetim sürecinden

bahsetmek mümkündür. Etkin bir piyasada işlem gören menkul kıymetlere ait fiyatların, ilgili menkul kıymete ait olarak ulaşılabilir bütün bilgilerin yansıtıldığı kabul edilir. Bu nedenle pasif portföy yönetim stratejisi, piyasada düşük fiyatlandırılmış menkul kıymetleri belirleyerek kazanç elde etmenin mümkün olmadığına, piyasa fiyatlarının gerçek değerlere çok yakın olarak gerçekleştiğine inanan yatırımcılar için uygun bir stratejidir. Pasif portföy yönetim stratejisi, yatırımcının kendisine hedef olarak belirlediği bir benchmarka göre yani gösterge bir portföy ya da endekse göre yeni bir portföy oluşturmasını gerektirir. Hisse senedi endeksi müşterilerin ihtiyaçlarını, amaçlarını karşılamakta ve benchmark endeks olarak adlandırılmaktadır (Reilly ve Brown, 1997:803). Pasif portföy yönetim stratejisi ile yeni portföylerin oluşturulması çok zorluk değildir. Ancak uygulamadaki bir takım engeller de yok değildir. Örneğin yatırımcının pasif portföy yönetim stratejisi kapsamında oluşturduğu portföyün, gösterge portföy olarak seçtiği piyasa portföyünü temsil eden endeks ile birebir aynı

52

portföyü oluşturması bazen mümkün olmayabilir. Portföye dâhil edilecek hisse senedi sayısının fazlalığından kaynaklanan yüksek işlem maliyetleri yatırımcıların, piyasa endeksini tam olarak yansıtan portföyler oluşturma yoluyla piyasa seviyesinde getiri elde etme çabasını büyük ölçüde engellemektedir (Güven, 2001:80). Bunun en önemli nedeni arasında aşırı çeşitlendirmeye bağlı olarak artan işlem maliyetleri gösterilebilir. Ayrıca böyle bir portföyün yönetimi de oldukça karmaşık ve zordur. Pasif portföy yönetim stratejisinin uygulanması sürecinde farklı tekniklerden bahsetmek mümkündür (Reilly ve Brown, 1997:804). Bunlar:

1. Tam kopyalama,

2. Örnekleme,

3. Đkinci dereceden optimizasyon ve programlamadır.

1.10.1.1. Tam Kopyalama

Tam kopyalama tekniğinin kullanıldığı pasif portföy yönetim stratejisinde, yatırımcı gösterge portföy olarak saptadığı endeks ile tamamen aynı olan portföy seçeneğini oluşturmayı hedefler. Böylece bu tekniğin kullanılması sonucu oluşturulan portföy ile endeks performans değerleri birebir izlenirken, yönetsel açıdan yönetimi zor ve yüksek işlem maliyetlerinin olduğu bir yönetim stratejisi uygulanmış olmaktadır.

1.10.1.2. Örnekleme

Bu teknikte gösterge portföy olarak takip edilen endekste yer alan menkul kıymetlerden elde edilen bir örneklemden portföy oluşturulmaktadır. Amaç, tam kopyalama tekniğinin önemli dezavantajlarından biri olan aşırı işlem maliyetlerinden kurtulmak ve yönetimi daha kolay olan bir portföy seçeneğini oluşturmaktır. Ancak bu teknik ile elde edilen portföy ile de gösterge endeksini birebir takip etmek mümkün değildir. Çünkü endekste yer alan tüm hisse senetleri oluşturulan portföyde yer almamaktadır. Bu nedenle gösterge endeks ile oluşturulan portföye ait olan performans değerleri farklı farklı gerçekleşmektedir.

53

1.10.1.3. Đkinci Dereceden Optimizasyon ve Programlama

Oluşturulacak olan portföye dahil edilmesi mümkün olan tüm menkul kıymetlere ait olan fiyatlar ve menkul kıymetler arasındaki korelasyon değerlerinin kullanılması sonucu, gösterge portföye en yakın olan portföy seçeneklerinin belirlendiği tekniktir. Bu sürecin gerçekleştirilmesinde ise bilgisayar programlarından yararlanılır.

1.10.2. Aktif Portföy Yönetim Stratejisi

Đşlem yapılan piyasanın etkin olmadığını kabul eden bir yatırımcı, herhangi bir zamanda

piyasada oluşmuş fiyatlardan hareket ederek ileride gerçekleşebilecek fiyat hareketlerinden kazanç elde edilebileceğini varsayar (Güven, 2001:82). Tercih edilmesi muhtemel olan herhangi bir menkul kıymetin düşük fiyatlandırılmış olduğuna dair bir inanışın olması durumunda yatırımcı, aktif portföy yönetim sürecinden yararlanır. Böyle bir ortamda yatırımcı fiyat değişimlerinden yararlanarak kazanç elde etmeyi planlamaktadır. Ancak aktif portföy yönetim stratejisini uygulayan yatırımcı için temel sorun, piyasada düşük fiyatlandırılmış olan hisse senetlerinin tespit edilmesidir (Güven, 2001:43).

Yatırımcılar düşük fiyatlandırıldığını tespit ettiği hisse senetlerini, oluşturmayı planladığı portföye dâhil etmek istemektedir. Bu şekilde yatırımcı piyasa portföyüne göre daha yüksek kazanç sağlayan bir portföy oluşturmayı hedeflemektedir. Ancak böyle bir durumda da yatırımcının üstlenmek durumunda kalacağı risk seviyesi artmış olacaktır. Bunun en önemli nedeni ise yapılan değerlendirme de, gerçekleşme olasılıklarının beklenilen düzeyde gerçekleşmemesidir. Sonuç olarak, pasif olarak yönetilen portföylerin getirisinin üstünde bir getiri elde etmeyi hedefleyen aktif portföy yöneticisinin üstlendiği risk seviyesi de, risk ve getiri arasındaki temel ilişkiye uygun olarak artmaktadır (Güven, 2001:84).

Aktif portföy yönetiminde yatırımcılar açısından portföye dahil edilen menkul kıymet ve bu menkul kıymetin dahil edilme zamanı oldukça önemlidir. Çünkü gösterge portföye göre daha yüksek getiri elde etmenin yolu, bu iki kriteri etkin olarak gerçekleştirebilmekten geçmektedir. Đşlem yapılan piyasanın etkin olmadığı dolayısıyla piyasada herkesin ulaşamadığı bilgilerin söz konusu olduğu bir ortamda, hisse senedi

54

yatırımlarında aktif portföy yönetimi stratejilerini kullanarak elde edilen portföyler yatırımcısına en fazla getiriyi sunmaktadır.