Araştırmanın Değişkenleri

Araştırmada kullanılan değişkenler aşağıdaki gibi sıralanır. Bunlar:

1. Minimum varyanslı portföyler,

2. Piyasa portföyü,

108

4. Risksiz yatırım aracıdır.

4.3.1. Minimum Varyanslı Portföyler

Etkin sınır üzerinde yer alan bütün portföy seçenekleri oluşturulurken, belli bir beklenen getiri düzeyinde, portföy riskini minimum eden seçenekler tercih edilir. Oysaki gerçek minimum varyanslı portföylerde, herhangi bir beklenen getiri kısıtı söz konusu değildir. Amaç sadece portföy riskinin en düşük olmasıdır. Bu nedenle de minimum varyanslı portföy seçenekleri, amacı sadece portföy riskini en düşük yaparak, belli bir düzeyde getiri elde etmeyi planlayan yatırımcının kullanabileceği bir tekniktir. Araştırma kapsamında kullanılan modeller doğrultusunda oluşturulan MVP portföyleri ilerideki kısımlarda daha detaylı olarak incelenmiştir.

4.3.2. Piyasa Portföyü

Piyasa portföyü, hisse senedi piyasasında gerçekleştirilen yatırımlar sonrasında, elde edilebilecek olan genel getiri ve risk düzeyini yansıtan bir portföy seçeneği olarak ele alınmaktadır. Araştırmada piyasa portföyü olarak ĐMKB 100 Endeksi kullanılmıştır.

ĐMKB 100 Endeksi’ne ait olan günlük kapanış fiyatları kullanılarak, bu endekse ait olan

aylık getiriler elde edilmiştir. Piyasa portföyünü tercih eden bir yatırımcının, ĐMKB 100 Endeksi kapsamında yer alan tüm hisse senetlerini ve bu hisse senetlerine ait olan portföy içindeki ağırlıkları bildiği kabul edilerek karşılaştırmalar yapılmıştır. Yani, yatırımcının piyasa portföyünü bildiği ve buna paralel olan yatırımlar yaptığı kabul edilmiştir.

Piyasa portföyü olarak ele alınan ĐMKB 100 Endeksi’ne ait getiri grafiği araştırma dönemi olan 1990:11-2009:12 tarihleri arasında aşağıdaki gibidir.

109

Şekil 14: 1990:11-2009:12 Dönemi Đçin Piyasa Portföyü Getirisi

Şekil 14’den görüldüğü gibi piyasa portföyünden elde edilen getiri miktarları oldukça

değişkendir. 1996:09-1997:07 dönemi, 1999:03-2000:01 dönemi gibi zamanlarda piyasa portföyü çok büyük miktarlarda getiri imkanı sunarken, 1998:05-1999:03 dönemi gib bazı zamanlarda büyük miktarlarda kayıpların yaşanmasına neden olmaktadır.

Piyasa portföyünü tercih eden bir yatırımcının, karşı karşıya olduğu gerçekleşen risk derecesi ise elde edilen getirilerin standart sapması ile hesaplanmaktadır. Buna göre piyasa portföyünün gerçekleşen risk değerleri Şekil 15’te olduğu gibidir.

Şekil 15: 1995:10-2009:12 Dönemi Đçin Piyasa Portföyünün Gerçekleşen Riski

Şekil 15’den de görüldüğü gibi piyasa portföyüne ait olan gerçekleşen risk değerleri

2001:12 tarihine kadar genel olarak artış eğilimi içerisinde iken, bu tarihten sonra kademeli olarak azalmaktadır. Piyasa portföyüne periyodik olarak 60 aylık dönemler halinde yatırım yapıldığında, elde edilen getiri miktarlarında büyük değişiklikler yaşanmasına rağmen katlanılan risk derecesinde önemli değişiklikler yaşanmamaktadır.

-0,5 0 0,5 1 0 0,1 0,2 0,3

110

4.3.3. Eşit Ağırlıklı Portföy

Eşit ağırlıklı portföy seçeneklerinde, optimizasyon sürecine dahil edilen tüm hisse senetlerine eşit oranda yatırım yapılmaktadır. Optimizasyon sürecine her ay için dahil edilen hisse senedi sayısı farklı olduğu için, oluşturulan eşit ağırlıklı portföy seçeneklerinde yer alan hisse senedi sayıları da farklılık göstermektedir. Bu doğrultuda her ay için oluşturulan EAP portföylerine ait risk ve getiri değerleri hesaplanmış ve gerekli olan karşılaştırmalar yapılmıştır.

Araştırma dönemi için elde edilen eşit ağırlıklı portföylere ait olan risk ve getiri grafiği aşağıdaki gibidir.

Şekil 16: 1990:11-2009:12 Dönemi Đçin Eşit Ağırlıklı Portföy Risk ve Getirisi

Şekil 16’dan da görüldüğü gibi araştırma döneminde her ay için oluşturulan eşit ağırlıklı

portföylerde, risk değerlerinde çok büyük değişimler yaşanmazken, getiri değerlerinde oluşan farklılıklar dikkat çekmektedir. Ancak genel olarak eşit ağırlıklı portföyü tercih eden bir yatırımcının, araştırma dönemi için her zaman pozitif miktarda getiri elde ettiğini söylemek mümkündür.

Her dönem için eşit ağırlıklı portföyü birbirini takip eden 60 aylık dönem boyunca tercih eden bir yatırımcının gerçekleşen risk değerleri ise Şekil 17’de olduğu gibidir.

0 0,05 0,1 0,15

111

Şekil 17: 1995:10-2009:12 Dönemi Đçin EAP Gerçekleşen Riski

EAP’de gerçekleşen risk değerlerinin en düşük değeri ile en yüksek değeri arasındaki fark, piyasa portföyünde olduğu kadar büyük değildir. Dolayısıyla yatırımcının EAP ile gerçekleşen risk değerlerindeki değişim, piyasa portföyüne göre daha düşüktür.

4.3.4. Risksiz Yatırım Aracı

Risksiz yatırım aracı, olarak Hazine Bonosu ele alınmıştır. Hazine Bonosu’ndan elde edilebilecek olan getiri miktarı belli olması ve yatırımcının da bunu bilmesi nedeniyle risksiz olarak değerlendirilir. Piyasadaki belirsizlikler veya ekonomide yaşanan dalgalanmalardan dolayı oluşan riskten kaçınmak isteyen yatırımcı, elinde bulundurduğu portföyün tamamını ya da belli bir kısmını getirisi belli olan yatırım araçlarına yatırarak, toplam riskini azaltmayı hedefler. Oysaki gelişen ve değişen piyasalarda, yatırımcının tercihlerine bağlı olarak üstlendiği bir risk söz konusudur. Örneğin Hazine Bonosu’na yatırım yapan bir yatırımcı için başka bir yatırım aracına yatırım yaparak daha fazla getiri elde edebiliyorsa, böyle bir durumda risk ile karşı karşıya olduğu söylenebilir. Çalışmada yatırımcının tercihlerinden dolayı karşı karşıya olduğu risk göz ardı edilmiştir. Risksiz getiri oranı olarak Hazine Bakanlığı’nın açıklamış olduğu Hazine Bonosu Yıllık Bileşik Faiz Oranları kullanılmıştır. Araştırmada oluşturulan bütün portföylere ait revizyon işlemi, bir ay süreyle yapılmaktadır. Dolayısıyla oluşturulan tüm portföylere ait olan getiri değerleri aylık olarak hesaplanmaktadır. Etkin ve doğru bir değerlendirme yapabilmek amacıyla, hem portföy getirileri hem de Hazine Bonosu getirileri aynı periyotta değerlendirilmiştir. Bunu sağlamak için de Hazine Bonosu Faiz Oranları, aylık faiz oranına dönüştürülmüştür. Araştırma dönemine ait aylık faiz oranları Şekil 18’de olduğu gibidir.

0 0,005 0,01 0,015 0,02

112

Şekil 18: 1990:11-2009:12 Dönemi Đçin Hazine Bonosu Faiz Oranları

Şekil 18’den de görüldüğü gibi 1994:02 ve 2000:11 dönemlerinden sonra Hazine

Bonosu faiz oranlarında ciddi bir artış söz konusudur. Buna karşılık faiz oranlarındaki en belirgin düşüş, 1999:11 döneminden sonra yaşanmıştır. Hazine Bonosu faiz oranları ülkede gerçekleşen ekonomik duruma bağlı olarak değişimler göstermektedir.