YEN PAZAR LÇES

Ayd n il merkezine 40 km uzakl ktad r. Kuzeyinde Sultanhisar, kuzeydo usunda Nazilli, do usunda Bozdo an, güneyinde Çine, bat s nda ise Dalama beldesi bulunmaktad r.

B. KISA TAR H

Yenipazar’ n 5 km do usunda bulunan antik Orthasia kent kal nt lar Yenipazar’ n çok eski bir yerle im yeri oldu unu ortaya koymaktad r. Strabon taraf ndan bir Karya yerle imi oldu u söylenen Orthasia daha sonra Lidya ve Pers egemenli ine de girmi tir.

1455’li y llarda bugünkü ilçe merkezinin güneydo usunda yer alan, Orthasia kal nt lar n n da bulundu u ve Tolozlar da denen Donduran köyü ve çevresindeki bölgeye Türkmen bir halk gelip yerle mi tir. Yeni kurulan bu yerle im çevredeki köyler ve kasabalarda ya ayan halk için ürettiklerini satabilecekleri yeni bir pazar yeri olmu tur. Bu nedenle yerle imin ad Yenipazar olarak an lmaya ba lanm t r.

Osmanl Devleti döneminde 18. yy.'da, Yenipazar Ayd n sanca na ba l bir idare merkezidir ve Cumhuriyet kuruluncaya kadar da Osmanl egemenli inde kal-m t r. Ayd n, Kö k ve Nazilli gibi Yunan i galine u rakal-makal-m t r fakat ilçeden ve köylerinden çok say da asker ve gönüllü milli mücadeleye kat lm t r. Yenipazar’ n milli mücadeledeki en bilinen kahraman "Yörük Ali Efe"dir. 1886 y l nda Kavakl

18 lçe hakk nda bilgiler; belirtilen kaynaklardan yararlan larak, baz bölümlerde al nt yap larak haz rlanm t r. , http://www.yenipazar.gov.tr/default_B0.aspx?content=199, (Yenipazar Kaymakaml Resmi Sitesi ), 28.05.2012; http://www.yenipazar.bel.tr/hamam.php, (Yenipazar Belediyesi Resmi Sitesi), 28.05.2012;http://www.gazete2000.com/site/?p=6364, (Gazete 2000 Web Sitesi,- Her Kö esinin Bir Anlam Var Haberi-), 28.05.2012; http://aydinozelidaresi.gov.tr/aydin_yenipazar-l-1-sayfa_id-101-id-8474-g_id-5863-f-fbb485fbe5cf222157a22e49b673d1fa, (Ayd n l Özel daresi Resmi Sitesi ), 28.05.2012;

Köyü'nde do mu tur. 1919 y l nda çete örgütü kurarak da a ç kan ve ço alarak

"Milli Ayd n Alay " ad n alan güçleriyle Kurtulu Sava nda birçok yararl l klar göstermi tir.

Cumhuriyet devrinde Yenipazar 1957 y l na kadar Bozdo an'a ba l iken 17 Mart 1957 tarihinden itibaren Ayd n iline ba l ayr bir ilçe olmu tur.

C. DEMOGRAF K VE DAR YAPISI

2011 y l Türkiye statistik Kurumu Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi verilerine göre Yenipazar’ n toplam nüfusu 13.078 ki idir. lçenin Yenido an isminde bir beldesi, 4 mahallesi, 14 köyü bulunmaktad r.

Ç. CO RAF ÖZELL KLER

Yenipazar yüzölçümü 180 km²‘dir. Yenipazar Ege Bölgesi'nde, As l Ege Bölümü s n rlar içerisinde yer alan bir yerle im yeridir. Topraklar Büyük Menderes Havzas 'n n orta bölümünde yer almakta; güneyde Madran Baba Da n n Büyük Menderes vadisi ile kesi ti i noktada bulunmaktad r. Yenipazar ilçe merkezinin denizden yüksekli i 56 m k y dan uzakl ise yakla k 100 km’dir.

D. TARIM YAPISI

lçenin ekonomisi tar ma dayal d r ve ovan n tamam nda sulu tar m yap labilmektedir. klim artlar n n da uygun olmas ndan dolay bu topraklar n % 90' nda pamuk tar m yap lmaktad r. lçe halk n n büyük ço unlu u pamuk üreticili i ile u ra maktad r. Bunun yan nda zeytincilik, narenciye ve hayvanc l k yap lmaktad r.

E. KL M VE B TK ÖRTÜSÜ

Yenipazar ve çevresinde Akdeniz iklimi görülmektedir. Yazlar çok s cak ve kurak, k lar ise l man ve ya l geçmektedir. Yenipazar' n özel konumu ve denizden bir hayli uzak olmas , bu alanda hakim olan Akdeniz iklimi üzerinde baz de i ikliklere neden olur.

Yenipazar ve çevresinin hakim do al bitki örtüsü, tüm Akdeniz ikliminin görüldü ü alanlarda oldu u gibi “maki”dir. Makiler ova ile da n birle ti i s n rdan güneye do ru 750 m. yüksekli e kadar yayg n bir ekilde görülür. Bu alanda maki

türünden bodur çal lar, me e, yabani zeytin ya da delice, kekik, sak z, gökdiken, karadiken, menengiç, sandal ve mersin en önemli bitki türlerindendir. lçenin güneyinde K z lçam ve Karaçam ormanlar yer almaktad r.

F. HAYVANCILIK

Yörede besi hayvanc l , özellikle büyükba hayvanc l k yap lmaktad r.

Nadiren kümes hayvanc l na da rastlanmaktad r.

G. YEREL DE ERLER El Sanatlar

Yenipazar Belediyesi taraf ndan Kad n Çevre Kültür ve letme Kooperatifi kurulmu tur. Amac ilçe kad nlar n n üretti i el i lerinin tan t m ve pazarlanmas d r.

Kooperatif, fuar, festival, sergi gibi organizasyonlarda yer alarak yöre kad nlar n n eme ini de erlendirmek için çal malar na devam etmektedir.

Yenipazar Folklorik Bebekleri

Kad n Çevre Kültür ve letme Kooperatifinin çal malar ndan biri de Yenipazar Folklorik Bebekleridir. Kad n ve erkek olmak üzere iki çe idi bulunan bebekler yörenin kad n ve erkek efelerinin geleneksel k yafetlerini ta maktad rlar.

Geleneksel efe kültürünün ya at lmas nda bebeklerin önemi büyüktür.

8 kö eli Efe apkas

8 kö eli Efe apkas yörede pamuk a alar n n ve deve güre i ile ilgilenenlerin yerel k yafetlerinin vazgeçilmez bir parças d r. Körüklü çizme ve talyan kesimi klot pantolonu tamamlamaktad r. Özellikle Ramazan ve Kurban bayramlar öncesi ve deve güre i sezonunun yakla t günlerde apkaya olan ilginin artt söylenmektedir. 8 kö eli apkan n her kö esi bir meziyeti simgelemektedir. Bu 8 özellik öyledir; cömertlik, mertlik, dürüstlük, yi itlik, çal kanl k, misafirperverlik, alçakgönüllülük ve vatanperverlik.

Arkeolojik, Tarihi Ve Turistik De erler Orthasia Kenti Kal nt lar

Yenipazar ilçesinin 5 kilometre do usunda, Donduran Köyünde bulunmaktad r. Yunanl co rafyac ve tarihçi Strabon Orhasia’dan Karya yerle mesi

olarak söz etmektedir. M.Ö. 7. yüzy lda Kimmerlerin sald r s na u rayan kent, Lidya kral Alyattes’in Kimmerleri yenmesi sonucu Lidyal lar n eline geçmi , M.Ö 6.

yüzy lda ise onya birli ine kat lm ve birçok Anadolu kenti gibi Perslerin egemenli ine girmi tir.

Kentteki önemli yap lar aras nda yer alan tiyatro ve bir Bizans yap s olup, bugün de ayakta durmaktad r. Nekropol üzerinde ise iyi korunmu durumda lahitler ve oda mezarlar görülmektedir.

Tarihi Alhan Hamam

Tarihi Alhan Hamam , Alhan Köyü üzerinde bir tepede zeytinlik bir alanda bulunmaktad r. Hamam birçok kez y k lmaktan ve tahripten korunmaya çal lm t r.

CITTASLOW – SAK N EH R

Yenipazar ilçesi sakin ehir ünvan na sahiptir. talyanca Citta ( ehir) ve ngilizce Slow (Yava ) kelimelerinden olu an Cittaslow, "Sakin ehir" anlam nda kullan lmaktad r. Cittaslow A , küreselle menin ehirlerin dokusunu, sakinlerini ve ya am tarz n standartla t rmas n ve yerel özelliklerini ortadan kald rmas n engellemek için Slow Food hareketinden ortaya ç km bir kentler birli idir.

Küreselle menin yaratt homojen mekanlardan biri olmak istemeyen, yerel kimli ini ve özelliklerini koruyarak dünya sahnesinde yer almak isteyen kasabalar n ve kentlerin kat ld bir birliktir. ehrin dokusunun, renginin, müzi inin ve hikayesinin uyum içinde, ehir sakinlerinin ve ziyaret edenlerin zevk alabilecekleri bir h zda ya anmas d r. Belki de en önemlisi, bir ehrin, dünyadaki binlerce ayn

ehirden farkl la mas d r.

Yerel Lezzetler

Yenipazar mutfa na özgü yemekler; Yavru Kavurmas , Yenipazar Çörek Ekme i, Yenipazar Pideleri, Hamur Çorbas , Sini Pidesi, Ot Çöre idir. lçe genelinde özellikle çörek ekme i ve pideler aras nda da tahinli pidenin öne ç kt görülmü tür.

Çörek ekme inde gelene in devam olarak Yenipazar sokaklar nda halk n kullan m na aç k olan sokak ta f r nlar görülmektedir.

K NC BÖLÜM

YEREL ÜRÜN MARKALA MASI, YEREL ÜRÜN KORUMA ALTERNAT FLER , CO RAF ARET, MARKA, ENDÜSTR YEL

TASARIM

GENEL ÇERÇEVE

Türkiye sahip oldu u kültürel, do al ve tarihi zenginlikleri bak m ndan di er ülkelerle mukayese edildi inde yerel de er zenginli i, kültür, tarih ve turizm aç s ndan son derece avantajl d r. Bu potansiyelin kullan lmas ndan elde edilen sonuç Dünya Turizm Örgütü’nün verilerine de yans maktad r. Bu istatistiklere göre ülkemiz turizm sektöründe dünyada hem turizm geliri hem de a rlad yabanc ziyaretçi say s bak m ndan ilk 10’da yer alan ülkeler aras ndad r.

Turizmin ülkemizdeki ekonomik geli imine bakt m zda ise son 20 y ld r milli gelir içindeki pay n 4 kat art rarak en h zl geli en sektör olmu tur. Ülkemizin turizm potansiyelini daha verimli kullanabilmesi turizmin ekonomiye olan katk s n daha üst seviyelere ç karabilmesi, yerel, bölgesel ve ulusal kalk nmay gerçekle tirmeye en fazla katk da bulunabilmesi, istihdam ndaki pay n n daha da art r lmas n sa lamak üzere Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Plan (2007 – 2013) haz rlanm t r¹⁹.

Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Plan (2007 – 2013) çal mas 20.02.2007 tarih ve 2007/4 say l Yüksek Planlama Kurulu Karar ile kabul edilmi ve 02.03.2007 tarihli Resmi Gazete’de yay mlanm t r. Söz konusu çal man n vizyonu sürdürülebilir turizm yakla m n benimseyerek istihdam n art r lmas nda ve bölgesel geli mede turizmi öncü bir sektör konumuna ula t rmak ve Türkiye’yi 2023 y l na kadar, uluslararas pazarda turist say s ve turizm geliri bak m ndan ilk 5 ülke aras nda önemli bir var noktas ve uluslararas bir marka haline getirmektir. Bu plan n öngördü ü geli melerle Türkiye turizminin

19 Tam metin için bkz. http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,11699/turkiye-turizm-stratejisi.html,

2023 y l nda 60 milyonun üzerinde turist, yakla k 86 milyar dolar d turizm geliri ve 1350 $ turist ba na harcamaya eri mesi öngörülmektedir. Söz konusu çal malar ile Türkiye turizminin çe itlenmesi ve tüm y la yay lmas hedeflenmekte ve bunun gerçekle ebilmesi için turizm sektörü için uzun vadeli stratejiler k sa ve orta vadede kamu ve özel sektör için öncelikli eylemler yer almaktad r.

Turizmin çe itlenmesi ülkemiz co rafyas nda kültürün, do an n ve sa l n yeniden ke fi ile mümkündür. Bu ke if iç bölgelere olan merak ve talebi art racak, ülkemiz co rafyas nda dengeli bir turizm geli imi ya ama geçirilecektir. Söz konusu stratejilerin en önemlilerinden biri olan Kentsel Ölçekte Markala ma Stratejisi zengin kültürel ve do al de erlere sahip kentlerimizin markala t r larak, turistler için bir çekim noktas haline getirilmesini öngörmektedir. Marka, bir ürün hakk nda bizi etkileyen beklentiler ve inançlar sistemidir.

Bir ticari ürün marka olabilece i gibi bir ülke, bölge, ehir veya yöre de marka olabilir. Var noktas (destinasyon) olarak geli tirilecek bir yörenin markala mas için özel bir kampanya yap lmal ve markala ma için özel düzenlemeler yap lmal d r. Markala an bir yöreye ula m kolay bir ekilde sa lanmal gerek sundu u i olanaklar gerekse uluslararas fuar ve organizasyonlarla sürekli bir ilgi sa lanmal d r. Bu noktada, uluslararas otomobil, moda ve turizm fuarlar marka kentlerin imaj n n süreklili i aç s ndan çok önemlidir.

ehirler de markalar gibi i levsel olmal d r. levsellik, ayr ca katma de er de yaratmaktad r. Yarat lan bu katma de er sayesinde marka kentler, her aç dan bir çekim merkezi olmaktad r. Bu anlamda marka ehir i , sanat, kültür, e lence, sanayi, ula m aç s ndan da merkez olmal d r. Dünya örneklerine bakt m zda Londra, New York, Paris, Prag, Barselona, Sydney ve Moskova gibi kentler markala m kentlerdir. Bu kapsamda, Türkiye Turizm Stratejisi kapsam nda ülkemizde stanbul, Ankara, zmir ve Antalya gibi kentlerde ehir turizminin, Ad yaman, Amasya, Bursa, Edirne, Gaziantep, Hatay; Konya, Kütahya, Manisa, Nev ehir, Kars, Mardin, Sivas, anl urfa ve Trabzon illerinde ise kültür turizminin canland r larak marka kültür kentlerinin olu turulmas öngörülmektedir. Kültür turizmi aç s nda markala t r lmas dü ünülen illerde Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Plan (2007 – 2013) kapsam nda,

uluslararas standartlarda ehir müzeleri kurulmas , tarihi, kültürel ve mimari özelli i olan yap lar n ve ören yerlerinin restorasyonunun yap lmas gibi mimari düzenlemeler; ula m sistemi ile ilgili düzenlemeler; kongre turizmine yönelik tesis ve aktivitelerin canland r lmas çal malar n n ba lat lmas , sanat köyleri kurulmas gibi kültürel aks düzenlemeleri; kent merkezinde turizm dan ma bürolar n n aç lmas , yerel idare ve ilgili kurulu lar ile i birli i yap larak altyap ve üstyap eksikliklerinin tamamlanmas gibi fiziksel ve sosyal düzenlemelerin gerçekle tirilmesi hedeflenmektedir. Kentsel ölçekte markala maya yönelik öngörülere ula mak ve Eylem Plan nda öngörülen k sa ve orta vadeli faaliyetleri uygulamak için markala mas öngörülen her ehre özgü eylem planlar n n haz rlanmas markala ma çal malar n n önko uludur.

Bu çerçevede, markala ma için haz rlanacak eylem planlar nda k sa ve orta vadede, kentsel restorasyon, altyap , fiziksel düzenlemeler, tan t m ve e itim gibi konu ba l klar nda ne tür eylemler yap laca ve bu projelerin maliyetleri yer alacakt r. Marka kentlerde haz rlanacak eylem planlar n n kapsam n n saptanmas ve stratejilerin belirlenmesi için marka kültür turizmi kentlerinde, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler, ticaret odalar , tüm kamu kurum ve kurulu lar , kent konseyleri, meslek odalar ve yerel halk n ve Kültür Bakanl ’n n kat l mlar ile gerçekle tirilecek toplant lar düzenlenmesi planlanmaktad r.

Markala ma stratejisi farkl sektörlerin, profesyonel gruplar n, üniversitelerin ve sivil toplum örgütlerinin kat l m yla olu turulacak büyük bir organizasyondur.

Organizasyon kapsam nda söz konusu ehirlerin, Do al, tarihi, kültürel ve sanatsal yönden sahip olunan zenginlikleri, Ulusal kongre ve fuar etkinlikleri için elveri li konum ve olanaklar , Geleneksel e lence, festival ve gastronomi yönünden zenginlikleri, Sa l k ve spor turizmi dallar ndaki potansiyelleri, Turist güvenli inin sa land bir kent olma özellikleri ön plana ç kar lacakt r. Bu faaliyetlerin sonucunda marka kentleri ziyaret eden yerli ve yabanc turistlerin nitelik ve niceliklerini art rarak turizm gelirlerini en üst düzeye ç kartmak amaçlanmaktad r.

Yukar da Kültür ve Turizm Bakanl nezdinde yürütülmekte olan Marka ehirler Projesi ve Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Plan (2007 – 2013) içerisinde

su yüzüne ç kartacak ve geli tirecek stratejilerle bu çal malar yapabilecek ve markala ma bilincini il genelinde yayg nla t rabilecek niteliklere sahip bir ehirdir.

MARKAYDER taraf ndan yürütülmü olan “Ayd n linde Markala ma Potansiyeline Sahip Yerel Ürünlerin Ara t r lmas Projesi” kapsam nda elde edilen ön verilerek bu yolda ayr çal malara ve geli melere yol açacak niteliktedir.