KOÇARLI LÇES

Koçarl , Ayd n il merkezine 21 km uzakl ktad r. Kuzeyinde Germencik, ncirliova ve Ayd n merkez ilçesi, do usunda Çine ve Karpuzlu, güneyinde Mu la, bat s nda ise Söke ilçesi bulunmaktad r.

B. KISA TAR H

Yörenin bilinen ilk sahipleri, M.Ö. 300 y llar na kadar ya ad san lan ve bugünkü Mersinbeleni Köyü’nün güneyindeki harabelerde ya ad tespit edilen Karia’l Amyzonlar’d r. Bu dönemde bölge, Büyük skender’in komutanlar ndan Antiyöküs idaresinde 150 y l kadar kalm , daha sonra Roma mparatorlu u dönemini ya am , 1260 y l nda Anadolu Selçuklu Devleti’nin egemenli ine girmi , Anadolu Selçuklu Devleti’nin da lmas ndan sonra ise bir süre Mente eo ullar Beyli i’nin yönetiminde kalan Koçarl ve civar , Sultan Çelebi Mehmet taraf ndan Osmanl topraklar na kat lm t r.

Koçarl ad ; bir rivayete göre Koçarl ’ya yerle en ki ilerin eski yerle im yeri olan Kaçkar, Kaçkarl ’dan, di er bir rivayete göre ise göçebe olu lar ndan dolay

“Göçerler” kelimesinden gelmektedir.

Kanunî Sultan Süleyman’ n, 1522 y l nda Rodos Seferi’ne ç karken ordusuyla Koçarl dolaylar nda konaklad bilinmektedir. Bölgeden Kanuni ile birlikte Rodos Seferine giden Türk A iret Reisi Mehmet Bey’e sefer dönü ü Sar çay, Büyük Menderes ve Çine Çay aras nda kalan arazi Kanuni taraf ndan ba lan r.

Cihano ullar bölgeye yerle ir ve günümüze kadar ula m olan ilçe merkezindeki kuleyi in a ederler.

11 lçe hakk nda bilgiler; belirtilen kaynaklardan yararlan larak, baz bölümlerde al nt yap larak haz rlanm t r.

http://www.kocarli.bel.tr/#, (Koçarl Belediyesi Resmi Sitesi), 01/06/2012;

kocarli.gov.tr/nufus_ve_ekonomi.html, (Koçarl Kaymakaml Resmi Sitesi), 31.05.2012;

http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Aydin_Madenler.pdf, (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlü ü Resmi Sitesi), 09.06.2012.

Yunanl lar n 27 May s 1919’da Ayd n’ i gali ile talyan denetiminde bulunan Koçarl ’ya Büyük Menderes nehrini a arak göç edenler de olmu tur. Koçarl , II.

Me rutiyet’e kadar (1908) köy olarak yönetilmi tir. Me rutiyetten sonra, co rafi konumu sebebi ile bucak haline getirilmi , 1 Nisan1946 y l nda ise ilçe olmu tur.

C. DEMOGRAF K VE DAR YAPISI

2011 y l Türkiye statistik Kurumu Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi verilerine göre Koçarl ’n n toplam nüfusu 25.109 ki idir. B y kl ve Yeniköy isminde 2 beldesi, 5 mahallesi, 44 köyü bulunmaktad r.

Ç. CO RAF ÖZELL KLER

lçe Türkiye’nin en verimli ovalar ndan biri olan Büyük Menderes Ovas ’n n güneyinde kurulmu tur. Denizden yüksekli i 61 metre olan ilçe 534 km² alana sahiptir.

lçenin ovalar , Büyük Menderes Ovalar olarak an l r. Bu ovalar bulunduklar kasaba ve köylerin adlar ile isimlendirilmi lerdir; do uda Halilbeyli, Çakmar, Cincin, Boydere, Çak rbeyli, Bo aziçi, Orhaniye Ovalar , bat da Büyükdere, ahinciler, Sobuca Dedeköy, Tekeli, Güdü lü, Yeniköy, B y kl , Kasaplar, Ya hanl , Haydarl Ovalar bulunmaktad r. Da l k k s mlarda ise Be parmak Da lar aras nda geni çe düzlüklere rastlanmaktad r. Astune Yaylas , Çulhalar Yaylas ve Mersinbelen Yaylas , bölgenin önemli yaylalar d r.

Bölgenin en önemli akarsuyu üphesiz ncirliova ve Koçarl aras nda s n r durumundaki Büyük Menderes Nehri’dir. Bunun yan nda küçük çay ve dereler de bölgenin su zenginli ine katk da bulunurlar. Boyderesi, Cincin, Çakmar, Koçarl , lhanl , Büyükdere, Güdü lü dereleri d nda, Çine çay , Sar çay bölgenin önemli su kaynaklar d r.

D. TARIM YAPISI

Ayd n ilinin en eski yerle im yerlerinden biri olan Koçarl ’da pamuk ve zeytin ekonominin temelini te kil eder. Bunlar n yan s ra incir, kestane, sera sebzecili i ve hayvanc l k da geli mi tir. Özellikle da köylerinde yer alan f st k

önemli bir gelir kalemi olu turmaktad r. Çam f st yan nda bu day, üzüm, m s r, arpa, ayçiçe i de bölgede yeti tirilen tar m ürünleridir.

Da l k bölgelerde yo un olarak yeti en kekik, karaba otu, defne yapra ve s rgan halk taraf ndan toplanarak çe itli sanayi dallar na sat lmaktad r fakat bu konuda herhangi bir birlik ya da örgütlenme söz konusu de ildir.

lçenin ovalar nda özellikle Yeniköy ve B y kl beldelerinde kavun yeti tiricili i söz konusudur fakat çiftçinin ürünün saklanmas ve pazarlanmas ile ilgili sorunlar mevcuttur. Bu konuda da yine herhangi bir birlik ya da örgütlenme söz konusu de ildir.

E. KL M VE B TK ÖRTÜSÜ

lçede Akdeniz iklimi hakimdir. Yazlar s cak ve kurak, k lar ise l k ve ya l geçer. Koçarl ’n n bitki örtüsü, da lar ndaki zeytin ve f st k çamlar ile kapl ormanlar d r. F st k çam , bölgenin orman dokusundaki en önemli a açt r.

F. HAYVANCILIK

lçenin da l k kesimlerine ar c l k ve hayvanc l k yap lmaktad r. Bölgenin da l k kesimlerinde yo un bir ekilde yeti en karaba otu (kargan) ve hay t bitkisinden kargan ve hay t bal , çam a açlar n n alt nda yeti en püren bitkisinden ise püren bal üretimi imkan mevcuttur.

Son y llarda bölgede Karya koyun yeti tiricili i yap lmaktad r. Bu konuda Kas m 2011’de Koçarl lçe G da Tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü taraf ndan geli tirilip finansal deste i Kaymakaml k Sosyal Yard mla ma ve Dayan ma Vakf taraf ndan sa lanan “Karya Koyun Projesi” kapsam nda ye il kart düzeyinde gelire sahip vatanda lara yeti tirmesi için Karya rk koyun temin edilmi tir.

G. YEREL DE ERLER

Bölgede tar ma dayal bir sanayiden bahsedebiliriz. Zeytinya fabrikalar , salamurhane ve tar m makineleri de ekonomiye önemli katk lar sa lamaktad r.

Yeralt Zenginlikleri

Bölgede alt n, bak r, kur un, çinko, demir gibi metalik maden olu umlar söz konusudur. Çine, Bozdo an ve Koçarl ilçelerinde bir k sm i letilmekte olan kuvars yataklar mevcuttur. Koçarl –Çavdar – Küçükçavdar sahas nda muhtemel uranyum rezervi tespit edilmi tir.

Geleneksel De erler

Ayd n’ n birçok ilçesi için bir gelenek haline gelmi olan deve güre leri, Koçarl ilçesinde de Haydarl beldesinde düzenlenmektedir. Deve güre leri bölgeye hem yöreden hem çevre illerden gelen kat l mc larla turistik bir hareketlilik kazand rmaktad r.

El Sanatlar

Yöre kad nlar ; i ne oyas , kaneviçe, dantel türünde el i leri yapmaktad r fakat proje kapsam nda yap lan ziyaretlerde gerek teknik, gerek çe it olarak yöreye özgü bir el sanat na rastlanmam t r.

Arkeolojik, Tarihi Ve Turistik De erler Amyzon Antik Kenti

Bugün Karpuzlu lçesi’nde yer alan antik Alinda kentinin kuzeyinde yüksek ve sarp kayal k bir yerde kurulmu eski bir Karia kentidir. Günümüzde Koçarl

lçesi’nin 30 km. güneyindeki Akmescit Köyü s n rlar içindedir. Maz n Kalesi ismiyle an lmaktad r.

M.Ö. III. yüzy lda Ptolenoslar n ba da olan Amyzon, Roma devrinde de ya amaya devam etmi ve daha sonra bir psipokosluk merkezi olmu tur.

Antik kentin kal nt lar günümüzde görülebilir durumdad r. Kentin etraf n izodomik regtogonal ekilde örülmü çok güzel ta i çili i gösteren bir sur ku atmaktad r. Kentin önemli ikinci kal nt s yaz tlar n anlatt na göre Apollo ve Artemis’e ait olmas gereken tap nakt r. Tap nak tamamen y k ld için plan hakk nda bir ey söylemek pek mümkün de ildir.

Cihano lu Kulesi

1763-1764 y llar nda Cihanzade brahim A a taraf ndan yapt r lm , 1960’l y llarda restore edilmi tir.

Kuleyi de içine alan Cihanzadeler’e ait bahçedeki konak 1949 y l nda ç kan bir yang nda kül olunca yerine yenisi in a edilmi tir. Bu bahçede ayn zamanda bölgenin ilk tatl su çe mesi de bulunmaktad r.

Cihanzade Mustafa Camii

Koçarl ilçe merkezindedir. 1584 y l nda mescit olarak in a edilen bugünkü Cihano lu Camii, 1773 y l nda Koçarl e raf ndan Cihanzade Mustafa Bey taraf ndan camii haline getirilmi tir. lk kez 1784 y l nda, ikinci kez 1834 y l nda tamir görmü tür. Mihrab n üzerine bir talyan ressam taraf ndan Mekke panoramas i lenmi tir. Barok üslupta i lenmi mermer mimberi gerçekten görülmeye de er niteliklere sahiptir. Ah ap i lemeli giri kap s nda ah ap süsleme ve oymac l k sanat n n tüm inceliklerini görmek mümkündür.

Yerel Lezzetleri

Koçarl ilçe merkezindeki birçok evde ve da köylerinde ekmek, özel yöntemlerle haz rlan r. Buralarda ekmek, sac üzerinde pi irilir. lçede ot a rl kl bir beslenme al kanl söz konusudur.

Özel günlerde, dü ünlerde ve yemekli toplant larda yemek listesinin ba nda et ve bu day n dövülmesi ile yap lan ke kek bulunmaktad r. Bunun d nda yöreye özgü di er yemekler; Pa a Böre i, Yuvarlama, Tand r Kebap, Kulak Çorbas , Etli Enginar, Arapsaç , Zeytinya l Börülce, Zeytinya l K rl K zartma, Patl can Kavurma, Kedirgen, Sarma k Kavurma, Nohutlu Kereviz, mam Bay ld , Ev Makarnas , Turp Otu Salatas , rmik Helvas , C zd rma, Sallama, Pelte, Gatmer, Ç lb r, Kapama, Saç Böre i’dir.

XI. KÖ K LÇES ¹²