KU ADASI LÇES

Ku adas ilçesi Ayd n ilinin kuzeybat kö esinde bir yay eklinde uzanmaktad r. Kuzeyinde zmir ili Selçuk ilçesi, do usunda Germencik ilçesi Ortaklar beldesi, güneydo usunda Söke ilçesi, bat s ndan da Ege Denizi bulunmaktad r. lçenin Ayd n merkezine uzakl 57 km’dir.

B. KISA TAR H

yonlar taraf ndan Efes’e ba l “NEOPOL S” ad yla imdiki ehir merkezine çok yak n olan Y lanc Burnu mevkiinde kuruldu u san lan Ku adas , M.Ö. V.

13 lçe hakk nda bilgiler; belirtilen kaynaklardan yararlan larak, baz bölümlerde al nt yap larak haz rlanm t r. , http://kusadasi.gov.tr/?efestech=sayfalar&cat=1&sira=1, (Ku adas Kaymakaml Resmi Sitesi), 09.06.2012;

http://www.kusadasi.bel.tr/dosyalar/stratejik_plan/stratejik_plan.pdf, (Ku adas Belediyesi Resmi Sitesi- 2010-2014 Stratejik Plan ); 09/06/2012; http://www.geka.org.tr/icerik/0/144/anasayfa.htm, (Güney Ege Kalk nma Ajans Resmi Sitesi, Ku adas ), 09.06.2012; http://www.aydinkulturturizm.gov.tr/belge/157351/korunanalanlarmilliparklarvetabiatparklari.html, (Ayd n l Kültür ve Turizm Müdürlü ü Resmi Sitesi, Korunan Alanlar -Milli Parklar Ve Tabiat Parklar -), 09/06/2012; http://www.kadikalesianaia.org/cogkonum.html, (Kad

Kalesi Anaia Kaz s Web Sitesi ),09.06.2012;

http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Aydin_Madenler.pdf, (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlü ü Resmi Sitesi),09.06.2012.

yüzy l ba nda Perslerin, M.Ö. 64 y l nda Romal lar n ve daha sonra da Bizansl lar n hakimiyetine geçmi tir.

Ortaça larda Venedik ve Cenevizliler buraya “Scalanova” (Yeni skele) ad n vermi lerdir. 1413 y l nda 1. Mehmet Çelebi zaman nda Osmanl lar taraf ndan zapt edilmi ve içinde pek çok ku yuvas bulunan Güvercinada’ ya ithafen ad na

“Ku adas ” denmi tir. Ku adas 1865 y l nda ilçe olmu tur, 1957 y l na kadar zmir iline, bu tarihten sonra da Ayd n iline ba lanm t r.

lçe kurtulu sava y llar nda talyan ve Yunan i gali görmü , 7 Eylül 1922’te dü man i galinden kurtulmu tur. 7 Eylül ilçede “Ku adas Kurtulu Günü”

olarak kutlanmaktad r.

C. DEMOGRAF K VE DAR YAPISI

2011 y l Türkiye statistik Kurumu Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi verilerine göre Ku adas ’n n toplam nüfusu 88.464 ki idir. Davutlar ve Güzelçaml isminde 2 beldesi, 15 mahallesi, 6 köyü bulunmaktad r.

Ç. CO RAF ÖZELL KLER

lçe Ege Denizi k y s nda Ku adas ad yla an lan körfezin yamaçlar na kurulmu ve güneye do ru daralan yar m hilal biçiminde gün geçtikçe geni lemi tir.

Ayd n ilinin bat s nda bulunan ilçenin deniz seviyesinden yüksekli i 5 metredir. lçe merkezinin do usunda Pilav da ile Kalafat da , bat s nda ise Kilise da bulunmaktad r.

D. TARIM YAPISI

Ku adas ilçesinin arazi varl 34.020 hektard r. Bunun % 61,1’ini orman ve fundal k alanlar, % 27,52’lik bölümünü ise di er araziler (yerle im yeri, kullan lmayan, ta l k, tar ma elveri siz vb. alanlar) olu turmaktad r. % 11.38’lik bölümününde ise tar m arazileri bulunmaktad r. Çiftçi Kay t Sistemine göre Ku adas ilçesindeki tar m arazisi 38.720 dekard r. lçede tar m arazilerinin % 80’ini meyve (zeytin, ba , eftali, narenciye, kiraz vs.) alanlar olu turmaktad r. % 20’lik bölüm ise tarla bitkileri ve sebze üretimi için ayr lm t r.

lçede Davutlar yolu üzerinde 1 büyük organik tar m i letmesi bulunmaktad r.

Bu i letme bitkisel ve hayvansal üretiminin tamam n organik yöntemlerle üretmektedir. Bununla birlikte Kirazl Köyünde 40 civar nda üretici organik tar ma ba lam lard r.

E. KL M VE B TK ÖRTÜSÜ

Ku adas ilçesinde tipik Akdeniz iklimi hâkimdir. Yazlar s cak ve kurak, k lar ise ya murludur. Y l k ortalama s cakl 16,8°C’dir. Ku adas ilçesinde ya lar n az oldu u Haziran, Temmuz ve A ustos aylar nda nisbi nem oran da % 60’ n alt na dü mektedir.

F. HAYVANCILIK

Ku adas lçesinde hayvanc l k yeterince geli tirilememi tir. Büyükba hayvan say s 2.020; küçükba hayvan say s 3.420 keçi ve 2.620 koyun olmak üzere toplam 6.040’t r. Bal kç l k yo un olarak denizde teknelerle avc l k eklinde yap lmaktad r.

G. YEREL DE ERLER

Ku adas ’n n ekonomisi turizm ve tar ma ba l sektörlere dayal d r. lçe’deki turizmin geli iminde yöreye ticaret amac yla gelen denizci ve tüccarlar n Efes Harabeleri ve Meryem Ana’y kendi ülkelerinde tan tmalar n n büyük etkisi olmu tur. Özellikle Meryem Ana’n n 1960’l y llar n ba nda Vatikan taraf ndan kutsal yer olarak ilan edilmesinden sonra, ilçenin turizm geli imi de giderek h zlanm t r. Gümrük giri - ç k kap s n n bulunmas turizmin geli mesindeki en önemli etkenlerden biridir. Turistler ilçeye genellikle yak ndaki tarihi ören yerlerini (Efes, Milet, Priene, Didim, Afrodisias gibi) gezmek için gelmektedirler.

Ku adas ilçe merkezinde faaliyet gösteren 2 adet liman bulunmaktad r.

Bunlardan biri kruvaziyer gemiler için olan yolcu liman , di eri ise yat liman d r.

Yeralt Zenginlikleri

Ayd n ilindeki önemli jeotermal alanlardan biri Ku adas s n rlar içerisinde bulunan Ku adas -Il ca Jeotermal Sahas d r. Kaynak kapl cada, kapl ca tesisi

Arkeolojik, Tarihi Ve Turistik De erler

Dilek Yar madas -Büyük Menderes Deltas Milli Park

Ege Bölgesi’nde Ayd n’ n Ku adas ve Söke ilçeleri s n rlar içerisinde yer alan Milli Parka, Ku adas –Söke karayolu ile ula lmaktad r. Milli Park Ku adas ’na 28 km., Söke’ye 34 km. uzakl ktad r. Samson Da ’n n Ege Denizi’ne do ru uzant s yla ekillenen Dilek Yar madas ’n n jeolojik yap s palezoik istler, mezozoik kalker ve mermerler ile neojen tortul kütlelerden meydana gelmi , Menderes mast n n bir parças d r. Yar mada kumlu, killi, yat k ve yüksek k y ekillerini içeren plajlar yla ilgi çekici k y özelliklerine sahiptir.

Milli Park nesli tükenmeye yüz tutmu Anadolu parças n n bat da ya ad son noktad r. Ayr ca, Akdeniz ülkelerinde korunan türler aras nda da bulunan Akdeniz foku ve deniz kaplumba alar milli park n k y lar nda ya ama ve üreme olana bulmu tur. Milli Park n kuzeydo usundaki Dilek Tepesi’nin ete inde yer alan Güzelçaml köyündeki M.Ö. 9.-8. yüzy llarda kutsal say lan onia’n n siyasal ve bilimsel merkezi olan Panionion, konfederasyonun toplant yeri olarak kullan lm t r.

Öküz Mehmet Pa a Kervansaray

Ku adas skelesi yak n ndad r. 1618 y l nda Sadrazam Öküz Mehmet Pa a taraf ndan yapt r lm t r. Kal n ve yüksek duvarlar n çevreledi i dikdörtgen avlunun etraf nda iki katl , revakl kapal mekan vard r. Moloz ta ve dev irme ta malzeme kullan larak in a edilmi tir. Küçük bir iç kale görünümünde olan kervansaray, en üst k sm üçgen uçlu, sivri dendanelidir. Çe itli dönemlerde restorasyon görmü ve sa lam durumdad r. Günümüzde otel ve turistik tesis olarak kullan lmaktad r.

Anaia – Kad Kalesi

Ku adas ilçe merkezinin yakla k 8 km güneyinde, Davutlar beldesinin kuzeybat s nda, ülkenin en uzun plaj n n üzerinde, günümüzde yazl k siteleri aras nda kalm bir kale harabesi bölge sakinleri taraf ndan uzun zamandan beri Kad kalesi olarak bilinmektedir.

Yak n geçmi te Ku adas n n en verimli tar m arazilerinden biri olan Karaova mevkiinde yer alan Kad kalesi ören yeri, bugün içinde bulundu u mahalleye ad n vermi tir.

Pygela Antik Yerle imi

Dünyada, sa l k ehri olarak kurulan ilk kent Pygela'd r. Argos Kral Agamemnon, 10 y l süren Truva sava lar s ras nda, yorgun dü en askerlerini dinlendirmek, hem de sava gemilerini onarmak için ehri kurmu tur.

Panionion

12 Ion ehrinin olu turdu u yar dini, yar siyasi Panionion Birli i'nin merkezi, Güzelçaml beldesi içinde bulunan, Dilek Yar madas 'ndaki Milli Park s n rlar içinde kalan, Kaletepe'de "Karyon - Otomatik Tepe" idi. M.Ö. 700 y llar nda 12 ehir devletinin delegelerinin, y l n belirli günlerinde Panionionda toplan p, önemli politik kararlar al nd bilinmektedir. Panionion, ayn zamanda iyi bir kehanet merkezi olarak da tan nmaktad r.

Neapolis

Güvercin Ada'n n güneyinde, denize uzanan ikinci bir yar madad r, Antik ça larda Ionlar taraf ndan kurulan Ku adas 'n n ilk yerle im yerlerinden biridir.

Halen deniz alt nda antik bir kentin kal nt lar mevcuttur.

Güvercinada

Ku adas k y s nda yer alan küçük bir adad r. Bir mendirek ile karaya ba lanm t r, üzerinde Bizans döneminde in a edilen bir kale bulunmaktad r.

Osmanl imparatorlu u zaman nda ve özellikle Mora isyan s ras nda di er adalardan gelecek sald r lara kar bir ileri karakol görevi görmü tür. Ayr ca, korsanlara kar kulland için halk aras nda "Korsan Kalesi" ad ile an lmaktad r. Kale restore edilerek, ayd nlatmas yap lm ve turizmin hizmetine sunulmu tur.

Roma Hamam

lon ve Roma dönemlerinde, Ku adas ve çevresi insanlara Pygela ve Roma hamamlar ile ifa da tm t r. Efes'in parlak döneminde, cilt hastal klar n n her çe idine iyi gelen ifal su kayna n n üzerine in aa edilen Roma Hamam , Il ca Tepe'nin eteklerinde harap vaziyettedir.

Kur unlu Manast r

Kur unlu Manast r , Davutlar' n arkas ndaki tepede denizden yakla k 600 m yüksekte, körfezi ku bak gören bir konumdad r. 8.yy da yo un H ristiyan göçüne maruz kalan bölgede, Efes'e yak n pek çok manast r, Bizans mimarisinin güzel bir örne idir.

And z Kulesi

And z Kulesi Mevkii Ku adas 'ndan Ayd n'a giden Atatürk yolu üzerinde Pilav da eteklerindedir. M.Ö. 2000 y llar nda, ç Anadolu'dan göç eden Karya'l Legel ve Lidyal lar'dan olu an küçük bir gurup bu bölgeye yerle mi tir. Uzun y llar tar mla u ra arak ya amlar n sürdüren bu topluluktan, günümüze ula m bir buluntu yoktur. And z Kulesi'nin, Helenistik devirden kalma bir gözetleme kulesi oldu u san lmaktad r.

Kale çi Camii

Öküz Mehmed Pa a taraf ndan 17.yy da Kervansaray ile birlikte yapt r lm t r. Ku adas 'n n görkemli tek camisidir.

Yerel Lezzetleri

Ku adas ’na özgü lezzetlerden birisi parça et, nohut, arpac k so an ile pi irilen bir tür pilav olan “bolama”d r. Lok lok pilav ya da adak yeme i de denmektedir. Bunun d nda Ayd n genelinde bilinen zeytinya l yemekler ve ot kavurmalar da yerel lezzet olarak kar m za ç kmaktad r.

XIII. KUYUCAK LÇES ¹⁴