ORTAKLAR YÖNÜNDEN

Türk Ticaret Kanununun 540. maddesinin 1. fıkrası hükmü gereğince aksi ka- rarlaĢtırılmadığı sürece, tüm ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla Ģirket iĢlerini idare- ye ve Ģirketi temsile yetkilidirler. Bu sebeple Ģirket müdürlerin üzerine düzen tüm

71 _{EĢit paylara sahip üç ortaklı bir limited Ģirkette, toptan satıĢ yönünde yapılacak iĢleme iki ortağın}

muvafakat etmesi halinde toplantı ve karar yeter sayısı oluĢur. 11. HD, t. 24.09.1999, 1999/4896 E, 1999/7088 K. ERĠġ, TTK, s. 2928-2929.

72

Tasfiye sonu bilançosu veya tasfiye kati bilançosu olarak adlandırılan bilanço, Ģirketin net varlığı elde edildikten sonra yani Ģirketin baĢlanmıĢ iĢlemleri bittikten, borçları ve yükümlülükleri yerine getirildikten, alacakları tahsil edildikten ve malları paraya çevrildikten sonra doğan durumu ortaya koyan bilançodur. ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 536.

73

ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 536.

74 _{ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 536.}

75 _{11. HD, t. 08.03.2002, 2002/8735 E, 2002/2068 K. ERĠġ, TTK, s. 2931-2932.} 76 _{11. HD, t. 08.03.2002, 2001/9142 E, 2002/2072 K. Yargı Matik RD.}

görev ve yetkiler, müdür statüsündeki tüm ortaklar eliyle yapılır. ġirketin sona erme- si halinde de müdürlerin sahip olduğu hak ve yetkilere sahiptirler77

.

Ortakların Ģirketten alacaklı olmaları halinde; Ģirketin sona ermesinden önce muaccel olup fesihten önce istenebiliyorsa tasfiye aĢamasında alacakları kendilerine ödenebilir. Ancak kâr hakkı, ücret, faiz ve yapılan diğer masraflar üçüncü Ģahıs nite- liğindeki alacakların alacakları ödendikten sonra dikkate alınabilir78

.

Tasfiye memurlarının görevine son verilmesi halinde Ģirkete yapılacak tebli- gat Ģirket müdürlerine, Ģirket müdürlerinin bulunmaması halinde bütün ortaklara ya- pılır79

.

Türk Ticaret Kanununun 442. maddesinin 2. fıkrası hükmü80

gereğince ortak- lardan birinin talebi ile81 mahkeme haklı sebepler dolayısıyla82 tasfiye memurlarının azline ve yerine yenisinin atanmasına karar verebilir. Mahkemeye müracaat eden ortağın ortaklık sıfatını mahkeme neticeleninceye kadar taĢıması gerekmekte olup dava esnasında payın devredilmesi halinde dava düĢer, yeni ortağın davayı takip et- me ehliyeti bulunmamaktadır83_{. Çünkü dava açma ve takip hakkı ortaklık payına} değil ortaklık sıfatına bağlıdır84

.

Ortak ya da ortaklar tarafından açılan azil davasında tasfiyede oy kullanan di- ğer ortaklar ile tasfiye memurlarının hasım olarak gösterilmesi gerekir85

.

ġirket ortakları, limited Ģirket alacaklılarına karĢı koymayı taahhüt ettikleri sermaye miktarı kadar sorumludurlar86_{. Taahhüt ettikleri sermayeyi ödemeleri halin-}

77 _{Bkz. 96 vd.} 78 _{UÇAR, s. 404.}

79 _{6. HD, t. 29.09.1966. KARAYALÇIN, s. 388.} 80 _Azil

Madde 442 – Esas mukavele veya umumi heyet karariyle tayin edilmiĢ olan tasfiye memurları ya- hut bu vazifeyi ifa eden idare meclisi azası umumi heyet tarafından her zaman azil ve yerlerine yenile- ri tayin olunabilir.

Pay sahiplerinden birinin talebiyle mahkeme dahi haklı sebepler dolayısiyle tasfiyeye memur kim- seleri azil ve yerlerine yenilerini tayin edebilir. Bunlar kendilerini tescil ve ilan ettirirler.

81 _{Ortaklardan biri, haklı sebeplerin varlığı halinde mahkemeden tasfiye memurlarının azlini talep}

edebilir. 11. HD, t. 16.03.1984, 1984/735 E, 1986/1505 K. ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 521.

82

Haklı sebep olarak tasfiye memurunun ehliyetsiz olması, tasfiye iĢlemleriyle ilgisiz olması veya güvenilmez olması ya da tasfiye iĢinden anlamaması gösterilebilir. 11. HD, t. 16.12.1986, 1986/199 E, 1986/6881 K. ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 521.

83 _{TEKĠNALP (Poroy/ Çamoğlu), N 1572d, s. 830.} 84 _{TEKĠNALP (Poroy/ Çamoğlu), N 1572d, s. 830.} 85

UÇAR, s. 397.

86 _{Ticaret Kanunun limited Ģirket ortağının sınırlı sorumluluğu ilkesine iki istisna getirmiĢtir. Ġlki}

Ticaret Kanununun 532. maddesinin 2. fıkrasında öngörülen açığa kapama yükümü, ikincisi ise Ka- nunun 531. maddesinde öngörülen selef sıfatıyla sorumluluktur. Bu iki istisnanın ortak özelliği ala-

de bu sorumluluk da sona erecektir. Alacaklılara karĢı tüm malvarlığı ile sınırsız ola- rak sorumlu olan limited Ģirkettir. Ortaklar, Ģirket alacaklısına karĢı sorumlu değil- lerdir87. Kollektif ve komandit Ģirketten farklı olarak, limited Ģirketin sona ermesi ve aleyhinde baĢlatılan bir takibin semeresiz kalması alacaklılara Ģirket ortaklarını doğ- rudan doğruya takip imkânı vermez88

.

ġirket sermayesinin ödenmemiĢ olması halinde, tasfiye memurları89

veya Ģir- ketin iflâsı halinde iflâs idaresi, icabı halinde ortaklardan ödenmemiĢ sermaye taah- hütlerini ödemesini talep edebilir. Tasfiye memurları Ģirket aktiflerinin borçları öde- meye yetmemesi halinde böyle bir talepte bulunabilir, aksi takdirde ödeme talebinde bulunması mümkün değildir. Ancak Ģirkette geçici likitide sıkıntısı varsa ya da aktif- lerin o sırada elden çıkarılmaması durumunda tasfiye memuru, ödenmemiĢ payların bir kısmının veya tamamının ödenmesini talep edebilir90_{. Aynı zamanda yarım kal-} mıĢ bir iĢin tamamlanması veya ihtilaflı bir Ģirket alacağının kurtarılması için de ödenmemiĢ payların ödenmesini talep edebilir91

. Limited Ģirketin sona ermesi ile birlikte her ortak, tasfiye sonucuna payı oranında katılma hakkına sahiptir, bu paya tasfiye payı denilmektedir. Tasfiye payı son bilançonun tasdiki ile birlikte muacceliyet kazanır92_{. Dağıtım, tasfiye memurlarınca gazeteyle yapılacak ilanlarla} ortaklara duyurulur93. Tasfiye payı, esas sözleĢmede aksine bir hüküm yoksa ortağın Ģirkete yaptığı ödemelere göre hesap ve tespit edilir. Kural olarak ödeme para ile yapılır, ancak esas sözleĢme veya ortaklar genel kurulu kararı ile bazı pay sahiplerine dağıtımın bazı ayînların tahsisi suretiyle yapılması öngörülebilir94_{. Ödemelerin taksit} taksit yapılması da mümkündür.

caklıların korunması amacıyla konulmuĢ olması ve sadece Ģirkete karĢı bir sorumluluk tesis etmeleri- dir. ÇAMOĞLU, Sorumluluk, s. 513.

87 _{Bunun tek istisnası AATUHK’nın 35. maddesidir. Bkz. s. 120 vd.} 88

ÇAMOĞLU, Sorumluluk, s. 512.

89 _{Yargıtay Yüksek Mahkemesi, ödenmemiĢ pay bedelini talep etme hakkının sadece tasfiye memuru-}

na ait olduğuna, alacaklıların böyle bir yetkiye sahip olmadıklarına karar vermiĢtir. HGK, t. 19.06.1971, 1967-T573 E, 1971/1387 K. ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 534. Ayrıca, doktrinde ödenme- miĢ sermaye payı üzerine Ģirket alacağı dolayısıyla haciz dahi konulamayacağı görüĢü hâkimdir. Ay- rıntılı inceleme için bkz. SAYIN ÖNAL, Buket; Limited ġirketlerde Ortakların Sorumluluğu, Ankara 2008, s. 79-83.

90 _{TEKĠNALP (Poroy/ Çamoğlu), N 1593, s. 844.} 91

ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 534.

92 _{TEKĠNALP (Poroy/ Çamoğlu), N 926, s. 537.} 93 _{ÇEVĠK, Limited ġirket, s. 537.}

Tasarıda esas sözleĢme ve genel kurul kararında aksine hüküm bulunmadıkça, dağıtımın para olarak yapılacağı ifade edilmiĢtir (TTKT m. 543, f. 3).

Tasfiye bakiyesi, ortakların alacaklarının tamamını ödenmeye yetmezse, baĢ- ka bir ifade ile Ģirket zarar etmiĢse, ortakların hakları orantılı olarak azaltılır, tama- men ödenmiĢ veya kısmen ödenmiĢ paylar arasına fark bulunmaz, yani bu durum hesaplamayı değiĢtirmez95

.

Limited Ģirketin borçları ve ortakların sermaye payları ödendikten sonra bir bakiye kalıyorsa Ģirket kâr elde etmiĢ demektir96

. Kârın dağıtımı ile ilgili olarak esas sözleĢmede hüküm bulunması halinde, bu hükmün uygulanması gerekir97

. Limited Ģirketlerde kârın paylaĢımını düzenleyen Türk Ticaret Kanununun 533. ve 552. mad- delerinin yapmıĢ olduğu atıfla 447. madde hükmüne göre kârın paylaĢımı, ortakların koydukları sermaye oranında olmalıdır98

.

Limited Ģirketlerin tasfiyesinde, ortaklara geçici ödememe yapılabilinmesi mümkün değildir, zira Türk Ticaret Kanununun 450. maddesinde yer alan geçici ödemeye atıf yapılmamıĢtır.

Malvarlığının dağıtımından önce pay sahiplerine alacak hakkına dönüĢmeden tasfiye payı devredilmek istenirse, ancak ortaklık payı ile birlikte devredilmesi ge- rekmektedir. Alacak hakkına dönüĢtükten sonra tasfiye payı devredilebilir veya hac- zedilebilir99.

95

UÇAR, s. 416.

96 _{Tasfiye sürecinde olan Ģirketin kâr elde etmiĢ olduğu ancak tasfiye iĢlemleri bittikten sonra belirle-}

nebileceği için ortakların tasfiye aĢamasında kâr elde ettiği gerekçesi ile kârın dağıtımını talep edeme- yeceği görüĢü için bkz. YASAMAN, Hamdi; Limited ġirketin Tasfiyesi ve Kâr Payı, ġirketler Hukuku ve Sermaye Piyasası Hukuku ile Ġlgili Makaleler, Mütalâalar, BilirkiĢi Raporları, Ġstan- bul 2006, s. 244.

97 _{“TTK'nın 533. maddesi gereğince Ģirket ana sözleĢmesinde aksine hüküm bulunmadıkça ortaklar,}

sermaye koyma borcunu yerine getirdikleri oranda yıllık bilançoya göre, elde edilmiĢ olan safi kârdan pay alırlar. Yasanın bu düzenlemesi gereğince, eğer ortaklar kurulu TTK'nın 539/4. maddesi gereğin- ce, kârın dağıtılmasına karar verdiği takdirde, ortağın oluĢan bu kâr payı alacağını tasfiyesi beklen- meksizin talep ve dava hakkı vardır. Zira, ortaklar kurulu kararı ile ortak lehine muaccel bir alacak doğmuĢ olmaktadır. O halde, mahkemece davacının kâr payı alacağının, Ģirket defterleri, ortaklar kurulu karar defteri üzerinde uzman bilirkiĢi incelemesi yaptırılarak tespiti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekir” 11. HD, t. 26.05.2005, 2005/4803 E, 2005/5539 K. Yargı Matik RD.

98 _{UÇAR, s. 416-417.}

Dağıtım sonucu parasını alamayan ortakların bu hakları Türk Ticaret Kanu- nunun 235. maddesi gereğince gösterilen Merkez Bankasına, bu bankanın bulunma- ması durumunda muteber bir bankaya yatırılmalıdır100

.