Fesih, taraflardan birinin tek taraflı yöneltilmesi gerekli bir irade beyanı ile sürekli borç iliĢkisini ileriye etkili olarak sona erdirmesidir135
. Fesih bozucu yenilik doğuran bir iĢlem olup, bir icap beyanı olmadığından sonuç doğurması için karĢı tarafın kabulüne ihtiyaç yoktur136
.
Türk Ticaret Kanunumuzda, ortaklardan birinin feshi ihbarla limited Ģirketi sona erdirme imkânına sahip olup olmadığı konusunda bir hüküm mevcut değildir. Burada öncelikle Türk Ticaret Kanununun 138. maddesinin137
yollamasıyla, Borçlar Kanununda adi Ģirketlerin feshi ihbarla sona ermesinin düzenlendiği 535. maddesinin 6 fıkrasını incelemek gerekmektedir. Borçlar Kanununun, 535. maddesinin 6. fıkra- sına göre, Ģirket esas sözleĢmesinde feshi ihbar ile ortaklara Ģirketi sona erdirme yet- kisi tanınması veya Ģirket belirsiz süreli olarak kurulması ya da Ģirketin ortaklardan birinin hayatı boyunca kurulması hallerinde adi Ģirket, bir ortağın feshi ihbarı ile sona erebilir. Adi Ģirketin feshi ihbarla sona ermesi için, maddede sayılan bu üç durumdan herhangi birinin gerçekleĢmesi gerekmektedir. Ancak, belirsiz süreli olarak veya ortaklardan birinin hayatı süresince kurulan Ģirketin feshi ihbarla son bulabilmesi için, feshi ihbarın 6 ay önceden yapılması gerekmektedir (BK m. 536, f. 1). Eğer Ģirketin hesapları yıldan yıla görülmekte ise, feshi ihbarın hesap yılı sonu itibariyle yapılması gereklidir (BK m. 536, f. 3). Yapılacak olan feshi ihbarın iyiniyet kuralları çerçevesinde olması gerekmektedir. Buna aykırı olarak diğer ortaklara zarar vermek
134 ERDEM, s. 772. 135 SELĠÇĠ, s. 115. 136 SELĠÇĠ, s. 116. 137
Benzer düzenlemeye Tasarının 126. maddesi ile yer verilmiĢ ve kanunda boĢluk olan hallerde Me- deni Kanun ve Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıĢtır. Madde metni aĢağıdaki gibidir.
C) Uygulanacak kanun hükümleri
Madde 126 - (1) Her Ģirket türüne özgü hükümler saklı kalmak Ģartıyla, Türk Medenî Kanununun tüzel kiĢilere iliĢkin genel hükümleri ile bu Kısımda hüküm bulunmayan hususlarda Borçlar Kanunu- nun adî Ģirkete dair hükümleri her Ģirket türünün niteliğine uygun olduğu oranda, ticaret Ģirketleri hakkında da uygulanır.
kastıyla yapılan feshi ihbarın geçerli sayılmaması gerekir138
. Limited Ģirketler belir- siz süreli olarak kurulamayacağından limited Ģirketler yönünden böyle bir Ģartın ara- nabilmesi mümkün değildir. Zira Ticaret Kanununa göre limited Ģirketler için belirli bir sürenin öngörülmüĢ olması gerekmektedir139. Dolayısıyla limited Ģirketin, Borçlar Kanununun 535. maddesinin 6. fıkrası hükmü gereğince, feshi ihbarla son bulabilme- si mümkün olmamalıdır.
Limited Ģirketin esas sözleĢmesine feshi ihbar ile ilgili bir hüküm konularak Ģirketin bu Ģekilde sona ermesi sağlanabilir. Böyle bir yetki Ģirketin kurulması esna- sında esas sözleĢmeye konulacak bir hükümle ortaklara tanınabileceği gibi, daha son- ra esas sözleĢmede yapılacak bir değiĢiklikle de ortaklara verilebilir140
. Esas sözleĢ- meyle, ortaklar için, belirli Ģartların gerçekleĢmesi durumunda veya genel ve Ģartsız bir feshi ihbar hakkı öngörülebilir.
Fesih ihbar yetkisini kullanacak ortağın iyiniyet kuralları çerçevesinde hare- ket ermesi, uygun bir zamanda bu yetkisini kullanması gerekmektedir141
. Yargıtay, bir kararında, Ģirket sözleĢmesinde ortaklara verilmiĢ olan yetkiye dayanarak, sürenin bitiminden bir ay önce Ģirketin feshini ihbar eden limited Ģirket ortağının kötü niyetli sayılmaması gerektiğine, bu hâlin ortağın Ģirketten çıkarılmasını gerektiren haklı bir sebep olarak değerlendirilemeyeceğine karar vermiĢtir142
.
Feshi ihbar sonunda Ģirket münfesih hale gelmiĢ olduğundan, Türk Ticaret Kanununun 504. maddesi uygulanarak, herhangi bir noksanın tamamlanması veya bu noksanlarla ilgili olarak genel kurul toplanması söz konusu olmayıp, infisah hüküm- lerinin uygulanması gerekmektedir. Zira 504. madde hükmü, Ģirket devam ederken faaliyet halinde bulunduğu sırada bir ortağın ölümü ile bütün payların tek ortağa tev- di gibi zorunlu sebeplerle ortak sayısının bire düĢmesi durumunda uygulanabilecek- tir143.
Uçar’a göre; süre uzatımında, faaliyet süresi yeniden belirlenmiĢ veya ortak- lardan birinin hayatı boyunca devamına karar verilmiĢ ise ortaklardan her biri ve
138
ÖZENLĠ, s. 123; Mesela diğer ortakları zarara sokmak maksadıyla veya iĢin yarı yolda bırakılma- sına sebep olacak bir zamanda yapılan ihbar geçerli olamaz. EREM, Turgut S.; Türk Ticaret Kanu- nuna Göre Ticaret Hukuku Prensipleri, C. II, 3. Baskı, Ġstanbul 1969, s. 27.
139 Bu konu ile ilgili olarak bkz. 84 vd. 140
KAYA, Ġ., 37.
141 DOMANĠÇ, ġirketler, s. 49.
142 11. HD, t. 25.09.1985, 1985/3521, 1985/4478 K. KAYA, Ġ., s. 38. 143 KAYA, Ġ., s. 38.
uygun bir zamanda, iyiniyetli olmak Ģartıyla en az altı ay öncesinden ihbar ile Ģirke- tin feshini talep edebilir144.
VI- KANUNDA YAZILI DĠĞER SEBEPLER
Türk Ticaret Kanununun 549. maddesinde ve Tararının 636. maddesine yer alan sona erme hallerinden yukarıda bahsedildi. Bahsi geçen bu sona erme halleri dıĢında Ticaret Kanununda yazılı baĢka sebeplerle de Ģirket infisah edebilir (TTK m. 549, f. 1, b. 5; TTKT m. 636, f. 1, b. d). Bunlar Ģirketin maksat ve mevzuuna aykırı hareket edilmesi, Ģirketin borca batıklığı, ortaklardan birinin iflâs etmesi veya Ģirket- teki hisseleri üzerine haciz konulması, Ģirketin baĢka bir Ģirket ile birleĢmesi, ortak sayısının bire inmesi veya elliyi aĢması, zorunlu organların bulunmaması, Ģirketin süresinin dolması, kuruluĢtaki eksikliklerdir.
Kaya’ya göre sermaye taahhüdünü yerine getirmemiĢ olmak da limited Ģirket- ler yönünden bir sona erme sebebidir ve kanunda yazılı olan diğer sebepler içerisinde yer almaktadır145. Kanımızca sermaye taahhüdünün yerine getirilmemesi durumu kanunda yazılı olan bir sona erme sebebi değildir. Ortaklardan birinin sermaye koy- ma taahhüdünü yerine getirmemesi halinde diğer ortaklar limited Ģirketin haklı ne- denle feshini talep edebilirler. Ayrıca ortaklar, Ģirket esas sözleĢmesinde sermaye taahhüdünü yerine getirmemeyi bir sona erme nedeni olarak öngörebilirler.
A- ġĠRKETĠN MAKSAT VE MEVZUUNA AYKIRI HAREKET