Organizasyonda Tıbbi Malpraktis

Sağlık hizmetini sağlayan özel ya da kamu hastaneleri tıbbi müdahalelerden sorumludurlar.127

DanıĢtay 10. Dairesi 03.05.1995 tarih ve 3258/2379 sayılı kararında bu konuda belirleyici bir karar vermiĢtir. „„halkın sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli olan idare, hastanelerde yapılacak tedavilerin ve cerrahi müdahalelerin tıbbi esaslara uygun biçimde, hizmetin gerektirdiği yeterliliğe sahip personelle ve gerekli dikkat ve özen gösterilerek yapılmasını sağlamakla yükümlüdür‟‟ demiĢtir.

Sağlık hizmeti sağlayıcısı olarak görev yapan tüm hastaneler organizasyondan sorumludurlar.128

Hastanelerin ilk sorumluluğu hastanın tedavisi iken, diğer sorumlulukları da yerine getirmelidir.

Bunlar;

Hasta bakımını sağlama,

Düzenli ve güvenilir kayıt tutma, Hasta bilgilerini saklama,

Sadakat ve özen gösterme, Hastayı bilgilendirme,129

Hastane sorumluluğu oldukça geniĢ sosyal içeriklide bir konudur. Ancak burada önemli olan hastanenin hizmet kusuru ile doktorun mesleki kusurunun ayırt edilebilmesidir. Zira doktor tedaviyi üstlenirken kendi mesleki bilgisiyle bu vakayı tedavi edebileceğine inancına varırken, hizmet verdiği hastanenin organizasyonuna karĢı güven duyduğunu da örtülü olarak bildirmektedir. Çünkü doktorun hakları arasında; „„daha iyi imkânları olan bir üst kuruma sevk hakkı‟‟

127 _{AYAN, s.129.} 128 _{HAKERĠ, s.366.} 129 _{AYAN, s.149.}

91 da vardır. Böyle bir üstlenme kusur oluĢtuğunda özen yükümlülüğünün ihlaline yol açabilir.130

Hastanelerin bu konudaki kusurları hizmet kusuru olarak nitelendirilir. Hizmet kusuru da Anayasa‟nın 125. maddesi ile düzenlenmiĢtir. Hizmet kusurundan idare sorumludur ve görevi yerine getirenlere atfedilmesi mümkün değildir. Hizmet kusuruna bir örnek verirsek; DanıĢtay 10. Dairesi K:1995/2377 nolu kararında yer almıĢtır. „„… Üniversite Hastanesi‟nde yapılan ameliyat esnasında yanlıĢlıkla oksijen yerine karbondioksit gazı verilmiĢtir ve hasta ölmüĢtür. Kararda üniversite hastanesinde bir kamu görevi yerine getirmesinden dolayı, bu görevi yerine getirirken oluĢan bu yanlıĢlığın ağır hizmet kusuru olarak nitelendirilmesine neden olmuĢtur.131

Eğer kamu hizmetindeki doktor görev kusuru iĢlediyse dava hastaneye açılır, ancak idarenin doktora rücu etme hakkı söz konusudur.

Amerika‟da geliĢen bir ameliyat sarf malzemesi üretim hatasına karĢılık açılan dava aĢağıda aktarılmıĢtır.

10 Nisan 1999 yılında, Fox, Dr. Herbert Gladen tarafından yapılan bir gastrik bypass ameliyatı geçirir. Fox, genel anestezi nedeniyle ameliyat sırasında Ģuursuzdur. Ameliyat esnasında kullanılan materyallerin ya da yöntemlerin bilincinde değildir. Ameliyat sonrasında, ameliyat süresinin kayıtta tam olarak belirtilmemektedir- Fox eve döner. Ameliyattan birkaç gün sonra, kendini iyi hissetmediğini belirterek hastaneye geri döner. Durumunun daha kötüye gittiğinin fark edilmesi üzerine, keĢif için tekrar ameliyata alınır. Bu ameliyat esnasında doktor incebağırsağına takılan kapatıcıda bir sızıntı olduğunu fark eder ve kapatmayı dener. Doktor verdiği raporda bu sızıntıya sebep olabilecek bir Ģeye rastlamadığını belirtir.

Fox Mart,2000‟e kadar hastanede kalmak ve ekstra ameliyatlara girmek zorunda kalır. 6 Nisan 2000‟de, Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu 364.bölümü gereğince dava açma niyetinde olduğuna dair baĢvuruda bulunur. Ġlgili hekime, ameliyatın yapıldığı hastaneye ve sonrasında tedavilerin gerçekleĢtiği hastaneye

130 _{HAKERĠ, s.375.}

92

dava açar. Hastane ya da sağlık sağlayıcılarıyla ilgili tartıĢmalar, Fox‟un haksız fiil-ihmal iddiasına bir açıklık getiremez.

28 Haziran 2000‟de Ülke Yüksek Mahkemesi‟nde görüĢülmek üzere, ilgili doktora ve iki hastaneye tıbbi haksız fiil-sorumluluk ihlali davası açar. Gerekçelerini, davalıların gerekli bilgiden yoksun olmaları ve kendisine gereken özenin gösterilmediği, ihmal edildiği, durumunun teĢhisinde, tedavisinde ve ilaçlarının raporlanmasında yetersizlikler olması olarak belirtir. Ġfadelerini ameliyat öncesinde, esnasında ve sonrasında yapılan ihmallere dayandırır. Dava „ġikayet Tüzel Haklar Meclisi‟nde, kiĢisel zararlar davası olarak belgelere geçer ve Dr.Gladen, 2 hastane ve tedavi sürecinde bulunan tüm çalıĢanlar dava edilir. Dr.Gladen‟in ifadesinde, ince bağırsaktaki kapatıcıda bir sızma olduğunu ve bu sızmayı Ethicon-GIA tipinde bir zımba teli ile kapattığını belirtir. Kapatıcının hastane tarafından muhafaza edildiğini ve daha önce de aynı tipte kapatıcı nedeniyle sıkıntılara tanık olduğunu beyan eder.

Fox, üretici firmaya açtığı davada Ģu maddelere gönderme yapar: a. Dizayn, üretim ve ürünün montajı konusunda kusursuz sorumluluk , b. Ġhmal,

c. Verilen garantinin ihlali,

Doktorun ifade verdiği 2001 yılına kadar, üreticinin bu hatasını fark etmesinin mümkün olamayacağını da ifadesine ekler. Üretici firma, ürün sorumluluğunun sözleĢmede bir yıl olduğunu belirterek itirazda bulunur.

Ġtiraza karĢı Fox ifadesinde; a. Tedavi esnasında kapatıcıdan kaynaklanan bir problem olduğunun kendisine bildirilmediği; b. Ameliyat sırasında böyle bir cihaz kullanılacağına dair bilgilendirilmediğini ve c. bunu kendi avukatının aracılığıyla firmanın verdiği ifadeden sonra öğrendiğini belirtir.

Fox‟un avukatı, tedavi ile ilgili hiçbir raporda; a. Kapatıcının çalıĢmadığına dair bir bilgi olmadığını, b. Bu nedenle müvekkilinin mantıklı bir talepte bulunduğunu, c. tedavisi sırasında doktorun hastaya ürün hatasından bahsetmediğini ekler.

Haksız fiil-ihmal davası açabilme hakkı, hatayı öğrendikten ve bunu kanıtlara dayandırdıktan sonra baĢlıyor. Ayrıca söz konusu hata olmadığı

93

takdirde, tedavinin olumlu olacağına dair kanıt da gerekiyor. Fox örneğinde, bunu göremiyoruz.

Dava nedeni bütün elementleriyle bilindiği takdirde dava açmak mümkün oluyor. Bu elementler, yüksek mahkeme tarafından Ģöyle belirtilmiĢtir: a. YanlıĢ uygulama, b. Dava konusu ya da nedeni, c. zarar ya da hasar.

Burada hastanın Ģüphe duyduğu andan itibaren, Ģikâyeti ile ilgili gerçekleĢmiĢ olguları bulmak zorunda olduğunu görüyoruz;

a. Her element açığa çıkarılmalı,

b. Hastanın bu olaylara dayanarak Ģüphelenip Ģüphelenemeyeceğinin kararı verilmeli,

c. Hastanın belirttiği olaylarla ilgili gerçekten bilgi sahibi olup olamayacağına dair karar verilmeli,

d. Mantıklı bir insanın, ilgili iddialarda bulunup bulunamayacağı sorgulanmalı,

Fox, kapatıcının yanlıĢ yerleĢtirildiğine dair olan Ģüphesini olgusal bir kanıta dayandıramıyor. Söz konusu ihmalin kasıtlı ya da önceden zararlarının tahmin edilebildiği bir durum olmadığını görüyoruz. Ürün sorumluluğu kuralının ihlali kuralı gereğince, Fox‟a sadece dava masrafları ödeniyor.

Zaman aĢımı limitinin, davacı tarafından uzatılabilmesi için, keĢif kuralı gereğince bir ya da iki kanıt mutlaka getirmesi gerekmektedir:

a. Ġhmal ettiğine ya da yanlıĢ yönlendirdiğine dair bir kanıt; bu kanıtlar ilgili hükümlerin tanımlamaları ile uyumlu olmak zorundadır.

b. Davalının bilerek suistimal ettiğine dair – örneğin kasıtlı gizleme – kesin bir kanıt

c. Hatanın ne zaman yapıldığı değil, hastanın hatayı ne zaman fark ettiği önemlidir.

d. KeĢif kuralının ihlali için özel vakkalar olmalı.132

Bu dava tıbbi malzemelerin tedarik ve kullanımında örnek bir davadır.

132 _{WALTSTON, DUNHAM, s.212.}

94