Ünite Soruları
6. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA İÇ MEKAN
Giriş
B r öncek bölümde Türk ye ve d ğer ülkelerde okul önces eğ t m tartışılmış bu bölümde se okul önces eğ t m veren kurumların ç mekânı yasal çerçeve, f z ksel özell kler, bulunması gereken bölümler ve bu bölümler düzenlerken d kkat ed lmes gereken noktalar açıklanmıştır.
6.1. İç Mekân ve Yasal Çerçeve
Çocukların ç nde yaşadığı çevren n etk ler ne en fazla açık olduğu dönem okul önces dönemd r. Çocuklar bu dönemde f z ksel çevreler n seçememekte ve oluşturamamaktadır. Bu nedenle çocuk, çevres le l şk ler nde pas f ve başkasına bağımlıdır. Oyunla öğrenmen n öneml olduğu bu dönemde çocukların sağlıklı büyümeler , gel şmeler ve gel ş m görevler n yer ne get reb lmeler ç n f z ksel ortamın düzenlenmes gerekmekted r (Babaroğlu, 2018; Dem r z, Karadağ ve Ulutaş, 2003; Karaküçük, 2008).
F z ksel ortam çocukların f zyoloj k, ps koloj k ht yaçlarına ve gel ş m özell kler ne uygun olmalıdır ve çocukların sosyal, duygusal, b l şsel, f z ksel gel ş m ve öğrenme kapas teler n n arttırılmasına yönel k tasarlanmalıdır. Okul b nası ve f z ksel çevre le lg l planlamalar yapılırken, çocukların yaşı, gel ş m özell kler , ht yaçlarına duyarlı olmalıdır. Özell kle küçük yaş grubu çocuklar kend sağlıkları konusunda henüz b l nce sah p olmamalarından dolayı yürüdüğü, koştuğu, beslend ğ , oynadığı, d nlend ğ yerler n; ısısı, nem , h jyen çocuğun sağlığına zarar vermeyecek şek lde düzenlenmel d r.
Okul önces eğ t m kurumları b naları tasarlanırken pek çok meslek grubundan elemanın (m mar, mühend s, çocuk gel ş mc , eğ t m b l mc , ps kolog,
- 657 sayılı Kanun’un 191. maddes ne göre açılan ku rumlar (resm ), - A le, Çalışma ve Sosyal H zmetler Ba kanlığına bağlı kurumlar, - İş Kanunu’na göre şletmeler de açılan kreşler,
- Yaz ve mob l anaokulları,
- Toplum temell kurumlar olarak çeş tl şek llerde h zmetler n sürdürmekted r.
Türk ye’de okul önces eğ t m h zmetler n n büyük çoğunluğunun M llî Eğ t m Bakanlığı tarafından ver ld ğ görülmekted r (Arkan ve Öztürk, 2018).
Aşağıda MEB’e bağlı okul önces eğ t m kurumları (Bağımsız Anaokulları, Anasınıfları Uygulama Sınıfları) ç mekânı le lg l yasal çerçeve sunulmuştur. Anaokulu, ana sınıfı ve uygulama sınıfı olarak açılması düşünülen b nalar le lg l özell kler şunlardır (Tebl ğler Derg s , 2004).
- Anaokulunda, oyun odası çocuk başına 1,5 m² düşecek şek lde olmalı, - D nlenme ve uyku odası çocuk başına 2 m² olacak şek lde ayarlanmalı, - Okul bahçes çocuk başına 3 m² olacak şek lde ayarlanmalı,
- Mutfak olmalı,
- Hang eğ t m basamağının ç nde açılırsa açılsın anasınıfı zem n kata ve aydınlık b r alana yerleşmel , - 20 çocuk kaydında anaokulu açılmalı,
- Anasınıfı ve uygulama sınıfı açab lmek ç n en az 10 çocuk kaydı alınmalı,
- Anaokulu/anasınıfı etk nl k ve oyun odası, öğretmen rehberl ğ nde çocukların bütünsel gel ş m n destekleyecek etk nl kler n yapıldığı ve bu etk nl kler ç n gerekl her türlü eğ t msel materyal n bulunduğu mekanlar olmalıdır.
Eğ t m Yapıları Asgar Tasarım Standartları Kılavuzuna (2015) göre anaokulu/anasınıfı etk nl k ve oyun odaları, - Çocukların f z ksel büyüme ve hareket gel ş m n destekleyecek uygun malzemelerle kaplanmalıdır.
- Çocukların d nlenmes ç n d nlenme/uyku odası bulunmalıdır. Bu oda her çocuk ç n en az 1,5 m² alan olacak şek lde planlanmalıdır.
- Sını a en az 20, en fazla 25 çocuk olmalıdır.
- Sını a çocuk başına düşen brüt alan m n mum 2,40 m² olması gerekl d r.
- Sını ak eğ t m ortamları farklı malzemeler, çocuğun boyunu aşmayan kapaksız dolaplar g b malzemelerle b rb r nden ayrılmalıdır.
Özel Öğret m Kurumları Standart Yönergeye (2018/Madde-15) göre okul önces eğ t m kurumlarında bulunması gereken bölümler ve bölümler n özell kler şunlardır:
- İdarec odası en az 10 m² olmalıdır.
- İht yaç duyuluyorsa yönet c yardımcısı odası olmalı. Bu oda 10 m²den daha az olmamalıdır.
- Öğretmenler odası ht yaç duyulursa açılab l r. Büyüklüğü öğretmen sayısına göre ayarlanmalıdır.
- İsteğe bağlı rehberl k odası açılab l r.
- İsteğe bağlı uyku odası açılab l r. Kontenjan ver leb lmes ç n uyku odasının her çocuk ç n 10 m³ hava hacm ne, 3 m² den az olmayan kullanım alanına sah p olması gerekmekted r.
- Sınıf en az 15 m² olmalıdır.
- Oyun bahçes çocuk başına en az 1,5 m² alana sah p olmalıdır.
- İsteğe bağlı olarak kütüphane açılab l r. Kütüphane 20 m²den az olmamalı ve çocukların düzey ne uygun k taplar ve materyaller bulundurulmalıdır.
- İsteğe bağlı olarak çocukların sosyal, kültürel ve sport f etk nl kler n yapab lecekler çok amaçlı salon açılab l r. Bu salon 80 m²den az olmamalıdır.
- İht yaca cevap verecek büyüklükte steğe bağlı mutfak açılab l r.
- İht yacı g derecek büyüklükte yemek salonu olmalıdır.
- Vel lerle görüşme yapılacak veya vel ler n çocuklarını bekleyeb leceğ b r vel bekleme/görüşme odası steğe bağlı olarak açılab l r. İht yacı g derecek büyüklükte olmalıdır.
- İsteğe bağlı drama odası açılab l r. Drama odası 30 m²den az olmamalıdır.
- İsteğe bağlı görsel sanatlar ve müz k dersl ğ açılab l r ve 30 m²den az olmamalıdır.
- Tuvaletler ve lavabolar le lg l düzenleme se şöyled r:
- 30 çocuğa kadar çocuklara yönel k b r tuvalet ve lavabo, - 30 öğretmene kadar b r tuvalet ve lavabo,
- Hem çocuklar hem de öğretmenler ç n olan tuvalet ve lavabolar her k c ns yet ç n ayrı ayrı yapılmış olmalı, - Tuvalet kapıları en az 1,2 m yüksekl ğe sah p olmalı,
- Var olan tuvalet ve lavabolardan b r tanes kız b r tanes erkek engell çocuklara yönel k tasarlanmalıdır.
6.2. İç Mekân Tasarımı
Aşağıda okul önces eğ t m kurumları b nalarının ç mekân tasarım kr terler le lg l b lg ler ver lm şt r. L teratüre dayalı olarak ver len b lg ler maddeler hal nde sunulmuştur (Aksoy, 2009; Güroğlu Aydaş ve Gündoğdu, 2018; Kalkan, 2008; Kanbur, 2012; Karaküçük, 2008; Kaya ve Ulusoy, 2018; Kıldan, 2007; Özburak, 2016;
Özkubat, 2013; Poyraz ve Dere, 2001; Sel mhocaoğlu, 2017; Sümel , 2015; Şah n ve Dostoğlu, 2015b; Tok, 2016; Turan ve Turan, 1998; Ulutaş, 2012).
İç mekân fiziksel güvenlik kriterleri
- Sınıfın güneş ışığı alması, havalandırmanın sağlıklı yapılab lmes ve çocukların dışarıyı rahatça gözlemlemeler ç n pencereler n ebatları sınıf büyüklüğüne uygun ve güneş alacak konumda olmalıdır.
- Oyun odasının pencereler zem nden m n mum 90 cm yukarıdan başlaması tavs ye ed lmes ne rağmen kl m şartlarına ve yakıtı da düşünmekte yarar vardır.
- Okulun ç mekânında bulunan kapılarda otomat k k l tleme s stem olmamalıdır.
- Ac l kaçış ç n kapıların çten dışa doğru açılacak şek lde planlanması gerekmekted r.
- Ahşap kasalar terc h ed lmel d r.
- Pencere camları renks z, dayanıklı, ısı ve ses yalıtımlı olmalıdır.
- Kapı kulpları çocukların ulaşab leceğ mesafede bulunmalıdır.
- Yet şk n tuvalet kapısı har ç kapılardak gözetleme paneller hem çocuğun hem yet şk n n ulaşab leceğ şek lde olmalıdır.
- Kapılar sürgülü olmamalıdır. Çarpan kapı, kapı eş kler , s vr köşeler bulunmamalıdır.
- Pencere, duvar ve zem nde yalıtım yapılarak gürültü kontrolü sağlanmalıdır.
İç mekân merdiven ve kor dor kriterleri - Düz merd ven ve rampalar terc h ed lmel d r.
- Merd venler n gen şl ğ 1.5- 2 m arası olmalıdır.
- Merd ven basamakları aralığı 18-20 cm’y geçmemel d r.
- Merd ven üç veya daha fazla basamağa ve 1,4 m’den fazla gen şl ğe sah pse boşluk kalan tarafında tırabzanlar olmalıdır.
- Çok fazla kor dor olmamalı varsa gen şl ğ ve 2-2,5 m olmalıdır.
- Kor dorlarda çocukların rahat hareket etmes n engelleyecek eşyalar olmamalıdır.
İç mekân tavan ve aydınlatma kriterleri - Okulun tavan yüksekl ğ en az 3 m olmalıdır.
- Sınıfın tavan yüksekl ğ n n 3 m’den az se anaokulu ve anasınıfında çocuk başına 4,5 m³ hac m düşecek şek lde kontenjan bel rlenmel d r.
- Aydınlık düzey en az 100 lüx olmalıdır. Işık reng , gün ışığı reng nde olmalıdır.
- Yapay aydınlatma g zl veya duvardan yansıtılarak sunulmalıdır.
- Florasan lambalar yer ne tavandan sarkıtılan lambalar ev havası oluşturmasından dolayı ç mekânda terc h ed leb l r.
- Duvar ve zem n reng n n aydınlatmaya destek olacağı unutulmamalıdır.
- Okul çatısından aydınlatma ç n yararlanılab l r. Işığın tepeden gelmes aydınlatmanın daha fazla olması ve homojen b r şek lde dağılmasına neden olmaktadır.
İç mekân ısıtma kriterleri
- Isıtıcılar ç n (elektr k, kalor fer ve soba vs.) gerekl önlemler alınmalıdır.
- Ortamın ısısı, bu ortamda yapılacak etk nl kler, havanın durumu, nem , g y m, uygulama süres g b özell klere göre değ şt ğ göz önüne alınmalıdır.
- Uyku ve d nlenme odalarının dereces d ğerler nden daha düşük düzeyde olab l r.
İç mekân havalandırma kriterleri
- Hem doğal hem de kl malarla havalandırma yapılab l r.
- Havalandırma ç n kullanılacak pencereler çocukların er şemeyeceğ yüksekl kte olmalıdır.
- Havalandırma ç n alt pencereler kullanılacaksa pencereler yukarı doğru açılmalıdır.
- Havalandırma mekan k yapılıyorsa gerekl önlemler alınmalıdır.
- Olds, 3-6 yaş grubu çocukların gel ş msel özell kler nden yola çıkarak etk nl k alanlarında; sarı, turuncu, mor renkler n kullanımı vasıtasıyla çocuğun gel ş m n n destekleneceğ n ler sürmüştür.
- L teratürde temel renkler n yoğun b r şek lde kullanılmasının olumsuz etk ye sah p olab leceğ , bu nedenle canlı renkler n yumuşak b r fonla b rl kte kullanımının daha uygun olduğu bel rt lmekted r.
- D nlend r c , z hn ve gözü yormayan renkler seç lmel d r.
- Duvar boyalarının rutubet almayan, havayı geç ren, kolay tem zleneb len ve kokusuz boyalar olmasına önem ver lmel d r.
- Tavanların k reçle boyanması sağlık açısından daha uygundur.
- Duvarlar çocukların etk nl kler ne göre aynı veya farklı renk ve c nste olab l r.
- Sanat merkez n n duvarları, çocukların duvara boya bulaştırma olasılıklarından dolayı kolayca s l nen yağlı boya le boyanmalıdır.
Aşağıda renklerle lg l b lg çeren görsele yer ver lm şt r.
Şekil 1. Renk çarkı (Şah n ve Dostoğlu, 2015a).
‘Renkler, tam sarı ve tam mor karşılıklı gelmek üzere bir dairenin çevresinde yerleştirildiğinde, sarı ile moru birleştiren doğrunun yeşil ve mavi yanındaki renkler soğuk, diğer yanındaki renkler sıcak olarak adlandırılmaktadır. Kırmızı, sarı ve mavi, renk çarkının temel renkleridir. İki rengin karışımıyla oluşan diğer renkler ikincil, ikincil renklerin karışımlarıyla oluşan renkler ise (sarı ve yeşilin karışımıyla elde edilen yeşilin farklı tonları gibi) üçüncül renkler olarak tanımlanmaktadır.
Sıcak ve soğuk renk kavramlarıyla, farklı renk tonlarını da anlatmak mümkündür. Örneğin sıcak bir mavi, sıcak bir yeşil ya da soğuk bir turuncudan söz edilebilir.
Sıcak bir maviden, mavinin içinde bir miktar kırmızı bulunduğu, sıcak bir yeşilden sarımsı bir yeşil, soğuk bir turuncudan sarımsı bir turuncu olduğu anlaşılmalıdır’.
İç mekân zemin ve temizlik kriterleri
- Okulun zem n kaymayan, toz tutmayan, kolay tem zleneb l r olan çocuğun sağlığını tehd t etmeyen çer ğe sah p yumuşak b r malzeme le kaplanmalıdır.
- B na bel rl aralıklarla sürekl olarak tem zlenmel , dezenfekte ed lmel d r.
- Tem zl k malzemeler çocukların ulaşamayacağı kapalı b r dolapta saklanmalıdır.
- Kullanılan tem zl k malzemeler çocukların sağlığını tehd t edecek çer klere sah p olmamalıdır.
İç mekân mobilya kriterleri
- Mob lyalar çocukların yaşlarına ve gel ş msel düzeyler ne uygun olmalıdır.
- Mob lyalar çocukların f z ksel sağlığını tehd t edeb lecek özell kler (kesk n ve s vr köşeler, çakılmış ç v ler vs.) yönünden gözden geç r lmel d r.
- Mob lyaların çocukların f z ksel sağlığını bozmayacak boya türler le boyanmış olmasına d kkat ed lmel d r.
- Sab tlenmes gereken mob lyalar sab tlenmel d r.
- Sınıf mob lyaları çok şlevl , taşınab l r, uyumlu renklere sah p kolay tem zleneb l r olmalıdır.
6.3. İç Mekân Bölümleri
Okul önces eğ t m kurumları b nalarının (çoğunlukla anaokulları) ç mekânında yer alan bölümler şunlardır:
- Vel bekleme alanı
- Destek personel odaları (h zmetl , şoför, aşçı vs.)
Aşağıda ç mekân bölümler le lg l b lg ler l teratür ışığında sunulmuştur (Baran, Yılmaz ve Yıldırım, 2007; Güroğlu Aydaş ve Gündoğdu, 2018; Karaküçük, 2008;
Kaya ve Ulusoy, 2018; Kurşunlu, 2018; MEB, 2013; Ömeroğlu, 2013; Özkubat, 2013; Poyraz ve Dere, 2001; Sümel , 2015; Tok, 2016; Ulutaş, 2012).
Giriş/ veli bekleme alanı/ vestiyer bölümü
B nanın g r ş vel ler n rahatça g r p çıkmalarını sağlayacak gen şl kte olmalıdır. Okulun ç mekânı le lg l lk bölüm olduğu ç n her zaman tem z, güzel görünümlü ve kapalı olmalıdır. G r ş kapısında z l olmalı ve kapı k l tl tutulmalıdır. Güvenl k kamerası takılmalıdır. Güvenl k kamerası yolu le okula g r ş ve çıkışlar kolaylıkla denetlen r. G r şte personel bulunması z yaretç ler n lg l b r mlere yönlend r lmes açısından yararlı olab l r.
G r şte küçük b r g r ş olmalıdır. G r şte k kapının olması, çamur, su, kum g b maddeler n çer ye g r ş n engeller ve ısının korunmasını sağlar. G r ş camlarının boylarının çocuğa uygun b r şek lde olması çocukların çer y ve dışarıyı rahat b r şek lde görmes n sağlar. G r şte doğrudan oyun odasına bağlantı olmalıdır.
G r şte vel ler ç n koltuk ve çocukların çalışmalarının asılacağı duvar panosu ya da taşınab l r panolar bulunmalıdır. Bu panolarda ayrıca günlük, ha alık, aylık yemek mönüler , personel let ş m adresler , duyurular serg leneb l r.
Vest yer okulun g r ş çıkışlarında elb se ve ayakkabıların değ şt r leb lmes ç n kullanılan alanlardır. Vest yer bölümünde zem n kaymaz kolay tem zleneb l r b r malzeme kaplanab l r. Vest yer ölçüler yüksekl k 120 cm, der nl k 25 cm, gen şl k 50 cm şekl nde olmalıdır. Çocukların kıyafetler n (terl k, ayakkabı, palto, atkı, şapka) ve yedekler n ( ç çamaşırı, eşofman altı, penye vs.) koyab lecekler bölmeler olmalı, yer müsa tse oyun odasında vest yere yer ver lmemel d r. Ayrıca dışarı ve çer ayakkabısı ç n ayrı bölmeler olmalıdır. Vest yere fotoğraflı tanıtıcı et ketler yapıştırılması çocukların eşyalarına ulaşmasını kolaylaştırır.
Yönetici odası/idari odalar
Yönet c odasında yönet c ler; öğretmenler, vel ler ya da d ğer personelle b reysel ve toplu görüşmeler yapab l r. Yönet m odasının, g r şte a leler n göreb leceğ ve ulaşab leceğ b r yerde düzenlenm ş olması daha sıcak b r ortam yaratmak adına gerekl d r. Bu odada fotokop , faks, telefon, b lg sayar g b araçlar bulunab l r. 10 m²den az olmamalıdır.
Rehberlik servisi
Özel Eğ t m ve Rehberl k H zmetler Genel Müdürlüğü (2018) rehberl k h zmetler n n sunulduğu ortamların f z ksel donanımlarının y leşt r lmes , kal tel h zmetler n sunulab lmes amacıyla farklı tür ve kademelerdek okul rehberl k serv sler n n f z ksel donanım standartlarını bel rleme çalışmalarına, p lot uygulamanın gerçekleşt r leceğ l olan Ankara’da başlamıştır. Bu kapsamda rehberl k serv sler n n donanımı le lg l henüz yasal b r çerçeve sunulamamıştır.
Öğretmen odası
Bu oda öğretmenler n d nlenmes ve hazırlıklarını sağlıklı b r şek lde yapab lmeler ç n öneml d r. Öğretmenler bu alanda telefon konuşmaları, d ğer öğretmenlerle b rl kte etk nl kler planlayab l r. B lg sayar, fotokop mak nes , k taplık, TV, küçük buzdolabı, masa, sandalye, ortak telefon vs bulunab l r. Ayrıca öğretmenler n kend ne a t k l tl dolapları bulunmalıdır. Öğretmen odasından oyun, etk nl k ve uyku odası olmak üzere d ğer bölümlere kolayca ulaşılab lmel d r.
Eğitim sınıfı
Görsel 1. Öğretmeniyle sınıfındaki blok merkezinde oynayan erkek çocuk
Okul önces eğ t m kurumlarının b nalarında yer alan sınıf, çocukların yaş, gel ş msel özell kler ne ve MEB okul önces eğ t m programında yer alan okul önces eğ t m n temel lkeler ne uygun b r şek lde düzenlenm ş zeng n uyarıcılı çevre olanakları sunan eğ t m ortamı olarak tanımlanmaktadır.
Sınıf ortamı 18 çocuk ç n her çocuğa 2 m² alan düşecek şek lde düzenlenmel d r. Sınıf çer s nde çocukların yapmış oldukları etk nl kler n serg lenmes amacıyla panolar bulunmalı ve çocukların boylarına uygun yüksekl ğe yerleşt r lmel d r. Dolap, masa, sandalye g b malzemeler çocuğa uygun olmalı, alanı daraltmayacak, çocukların hareketler n engellemeyecek şek lde yerleşt r lmel d r. Sab t masa ve sandalyeler sınıf ç n uygun malzemeler değ ld r. Sınıf zem n nde kolay tem zleneb len malzemeler terc h ed lmel , oturularak çalışılacak kısımlarda m nderler veya halı bulunmalıdır. Kapılar dışa ve sola doğru açılmalıdır.
Gözlem odası
Gözlem odası, çocuğa h ssett rmeden etk nl kler esnasında çocuğun doğal tepk ler n gözlemlemek ç n yapılan etk nl k odalarına bakan g zlenm ş b r kısımdır.
Tek tarafında aynalı cam kullanılması gözlem yapmayı sağlar. İzlend kler n n farkında olmayan çocuklar, doğal b r şek lde etk nl kler ne devam ederken gözlem yapan (öğretmen, vel , uzman vs.) k ş lerde çocuklar hakkında daha objekt f bulgulara ulaşır. Gözlem odasının olmaması durumunda sınıfın uygun b r yer ne (kapı, duvar, pencere vb.) gözlem aynası takılarak zleme çalışmaları yapılab l r.
Oyun odası
Çocukların serbest oyun oynadıkları alandır. Oyun odalarının büyüklüğünü bel rleyen en öneml etmen çocuk sayısıdır. Oyun odası d ğer sınıflarla bağlantılı olmalı veya doğrudan bahçeye çıkılab lmel d r.
Mutfak ve yemek salonu
Kurumun d ğer bölümler ne yemek kokusu g tmemes ç n sınıf ve oyun odalarından uzak b r mesafede tasarlanmalıdır. Mutfakta buzdolabı, tezgâh, evye, ocak bulunmalıdır. 100 çocuk kapas tel b r kurumda, ortalama 30 m²l k hazırlık, 12 m²l k bulaşık ve 8 m²l k depodan oluşan mutfak yeterl olur. L şekl ndek mutfak kullanışlı, U şekl ndek mutfak ver ml d r. Mutfaktak pencerelerden havalandırma ç n yararlanılır. Doğal havalandırmanın yeters z olacağı düşünülen ortamlar ç n havalandırma düzeneğ kurulmalıdır. Mutfak zem n kalebodur, mermer g b kolay tem zleneb l r malzemelerle döşenmel d r. Ayrıca kuru gıda ve soğuk hava deposu mutfağa yakın b r yerde olmalıdır. Mutfak ç n gerekl malzemeler n rahatlıkla g r ş çıkışının sağlanması ç n mutfaktan dışa açılan b r kapı bulunmalıdır. Dış serv s kapısı b nanın g r ş ne yakın olmalı ve kullanılmadığı zamanlarda k l tl olmalıdır. Mutfak cam bölme le ayrılmalı ve çocukların yemekler n hazırlanma aşamalarını seyretmeler ne olanak sağlanmalıdır.
Serv s yapmayı kolaylaştırmak ç n yemek salonu mutfakla yan yana olmalıdır. Yemek salonunda doğal aydınlatma ve havalandırma olmalı ve bahçeye bakacak şek lde tasarlanmalıdır. Yemek odalarında kullanılan masalar ve sandalyeler çocuğun boyuna uygun olmalı, yemek masalarının yerden yüksekl ğ 60 cm, sandalyeler n yerden yüksekl ğ 35 cm olmalıdır
Tuvalet ve lavabolar
Görsel 2. Anaokulu temizlik alanı
Tuvalet ve lavabolar kuzey yönüne yerleşt r lmel d r. Aynı zamanda sınıflara yakın ve çocukların boylarına uygun olmalıdır. Kadın ve erkek personel ç n ayrı tuvaletler olmalıdır. Tuvaletlerden en az b r engell b reylere uygun tasarlanmalıdır. Tuvaletlerde sıcak su mkânı bulunmalıdır.
WC kab nler 70-90 cm en nde, bölücü duvarlar 130-150 cm yüksekl ğ nde, klozet yüksekl ğ 35 cm olmalıdır. 4-5 çocuk ç n b r klozet olmalıdır. Tuvalet kapıları dışa doğru açılmalıdır. Tuvalet kapıları yerden 20 cm yüksek olarak yerleşt r lmel ve k l ts z olmalıdır.
Lavabolar m n mum 28-45 cm boyutunda, 50-60 cm yüksekl ğ nde olmalıdır. Musluk yüksekl ğ se 65-71 cm arasında olmalıdır. 6 çocuk ç n b r lavabo, doğal aydınlatma ve havalandırma terc h ed lmel , zem n kaymaz, tem zlenmes kolay malzeme le döşenm ş olmalı, lavabolarda sıvı sabun ve kâğıt havlu bulundurulmalıdır.
Çok amaçlı salon
S nema, t yatro, bayram törenler , yıl sonu serg ler , göster ler ç n kullanılab l r. Okul yönet m toplantıları yapılab l r. Beslenme, büyük grup etk nl kler , uyku/d nlenme, anne baba eğ t mler , a le kütüphaneler ç n kullanılab l r.
Revir
Çocukların sağlığını zleme çalışmaları ve kaza durumunda lk yardım uygulamaları yapılır. Rev r sorumlusu sağlık personel görev yapar. Aydınlık, ısı ayarlı olan bu odada tartı, paravan, muayene masası, lkyardım dolabı bulunmalı ve güvenl k açısından oyun odasından uzakta olmalıdır. Ayrıca farklı lk yardım uygulamaları le lg l görsellere yer ver lmel d r.
Uyku/dinlenme odası
Görsel 3. Anaokulu uyku odası
Havalandırmaya uygun, sess z b r yerde bulunmalıdır. Bu şek lde b r ortam bulunmadığında sınıfın ve oyun odasının portat f yataklarla d nlenme odası hal ne dönüştürüleb leceğ söylense de h jyen k olmadığı ç n terc h ed len b r durum değ ld r.
Uyku odalarında öğrenc başına düşen hava hacm 10 m³, kullanım alanı her çocuk ç n 3 m² den aşağı olmayacağı ç n d ğer alanların d nlenme odası şekl nde kullanımı uygun değ ld r. Uyku odası tasarlanırken yataklar arasından b r k ş n n geçeb leceğ aralık bırakılmalı ve emn yet sağlanmalıdır. Yatakların yerden yüksekl kler 30 cm, yatak araları 50 cm olmalıdır.
Oda ısısı 18-20 °C arasında olmalıdır. D nlenme önces nde ve sonrasında oda y ce havalandırılmalıdır. Ranza s stem uygun görülmemekted r. Ayrıca, çocukların eşyalarının bulunduğu dolaplarda çocukların yataklarının yanında yer alab l r.
Depo
Kurumda k ayrı depo bulunmalıdır. B r nde erzak ve malzemeler d ğer nde çocuklara a t malzeme ve araç gereçler bulundurulmalıdır. Ayrıca depoda çocukların kâğıt, boya vb. malzemeler n n konulduğu, her sınıfın kend ne a t b r dolabı bulunmalıdır. Bu dolaplarda her malzeme ç n raflar yapılmalıdır.
Çocuklar bu malzemelere kolayca ulaşab lmel d r. Deponun duvarlarının üst kısımları, öğretmen n eşyalarını koyab leceğ dolaplar yapılarak değerlend r leb l r.
Arşiv
K tap masa sandalye g b araç gerec n saklandığı odadır. Arş vde doğal havalandırma ve aydınlatmadan yararlanılmalıdır.
Destek personel odası
Arkan, A. ve Öztürk, N. (2018). 2023 Eğ t m V zyonu’nda erken çocukluk eğ t m . SETA Perspekt f, (218):2-6.
Babaroğlu, A. (2018). Eğ t m ortamları açısından okul önces eğ t m kurumları. Abant İzzet Baysal Ün vers tes Eğ t m Fakültes Derg s 18(3): 1313-1330.
Baran, M., Yılmaz, A. ve Yıldırım, M. (2007). Okul önces eğ t m n önem ve okul önces eğ t m yapılarındak kullanıcı gereks n mler D yarbakır huzurevler anaokulu örneğ . DÜ Z ya Gökalp Eğ t m Fakültes Derg s , 8, 27-44.
Dem r z, S., Karadağ, A. ve Ulutaş, I., (2003). Okul önces eğ t m kurumlarında eğ t m ortamı ve donanım. Ankara: Anı Yayıncılık.
Güroğlu Aydaş, M. ve Gündoğdu, M. (2018) Okul önces eğ t m yapılarında planlama açısından yer seç m kr terler ve m mar tasarım lkeler . İ. Ulutaş ve S. Dem r z
Kıldan, O. (2007). Okulönces eğ t m ortamları. Kastamonu Eğ t m Derg s , 15(2),501-510.
Kurşunlu, E (2018). Türk ye'dek okul önces eğ t m kurumlarının f z ksel özell kler n n ncelenmes . (Yayınlanmamış doktora tez ), Ankara: H. Ü. Eğ t m B l mler
Https://Orgm.Meb.Gov.Tr/Www/Okul-Rehberl k-Serv sler n n-F z ksel-Donan mlar n n-Standartlast r lmas -Cal smalar -Baslad /Icer k/1066
Özburak, Ç. (2016). Ekoloj k yapı kr terler n n okul önces eğ t m merkezler bağlamında ncelenmes ve yerel kr terler l stes oluşturulması. Uluslararası Hakeml
Özburak, Ç. (2016). Ekoloj k yapı kr terler n n okul önces eğ t m merkezler bağlamında ncelenmes ve yerel kr terler l stes oluşturulması. Uluslararası Hakeml