Ünite Soruları
9. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA DIŞ MEKÂN
Giriş
B r öncek bölümde okul önces eğ t m sınıfının düzenlenmes anlatılmıştır. Bu bölümde se okul önces kurumlarında dış mekan konusu anlatılmıştır. Okul önces eğ t m kurumlarında dış mekan konusu yasal çerçeve, tasarım kr terler ve dış mekan oyun alanları başlıkları altında açıklanmıştır.
9.1. Dış Mekânda Oyununun Çocuklara Yararları
Erken çocukluk eğ t m kurumlarında dış mekân olarak lk akla gelen okulun bahçes d r. Okul bahçes , ç mekânda ver len eğ t m n devamının gerçekleşt r ld ğ , çocukların hem f z ksel gel ş m n n hem de motor, b l şsel, d l, sosyal, duygusal gel ş mler n n desteklend ğ öğrenme ortamı olarak tanımlanmaktadır.
Bahçe, Froebel' n eğ t m çalışmalarının merkez nde yer almıştır. Çocukların doğayla uyum ç nde büyümeler n teşv k etmek ç n, her çocuğun kend küçük bahçes n oluşturmasının önem n vurgulamıştır. Temel amaç çocukların manev farkındalığını beslemek ve egzers z ve oyun ç n b r ortam sunmaktır.
Çocuklar gününün büyük b r kısmını okulda geç rmekted r. Okul bahçeler çocukların sağlıklı gel ş m açısından b r mekân ve araç olarak şlev yapmaktadır.
Okul bahçes ve donanımının çocukların gel ş m ve öğrenmes üzer ndek etk s ç mekanlar kadar öneml d r.
Okul önces yıllar f z ksel akt v te g b sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılmasında kr t k b r öneme sah pt r. Çocuklara sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılmasında etk l olan faktörlerden b r de dış mekân oyun alanlarında çocukların oynadığı oyunlardır.
Dış mekân oyun alanları çocuklara serbest hareket etme olanağı sağlayan ve motor becer ler n destekleyen ortamlar olarak tanımlanmaktadır. Bu ortamlarda çocuklar, çevres le bütünleşmes n sağlayan akt v telerle meşgul olmakta, tem z hava almakta, su, kum g b malzemelerle yen deney mler elde etmekted r (Barber, Jackson, Akhtar, B ngham, Özdem r, et al., 2013; Ummanel, 2017).
Doğal ortamlardan yoksunluk; obez te, d kkat bozukluğu, depresyonla l şk l d r. Dış mekanlar değerl öğrenme fırsatları sağlar. Doğal ortamlarda çocukların l derl k, öğrenme, keşfetme, düşünme becer ler n sınıf ortamında olduğundan daha fazla gel şt rme ve serg leme şansı vardır. Doğal ortamlarda ortaya çıkan bu yetenekler ortaya çıktıktan sonra sınıf ortamlarında kullanılmaya devam eder (Ontar o M n stry of Educat on, The Full-Day Early Learn ng-K ndergarten Program, 2010).
Dış mekân oyun alanlarında oynanan oyun;
- Çocukların başarması gereken gel ş msel görevler etk l b r şek lde başarması, - Aşırı TV ve b lg sayar kullanımı,
- Tehl kel ve güvens z ortamlar, - Meşgul ve yorgun ebeveynler,
- Oyun parklarının yeterl n tel klere sah p olmaması,
- Erken çocukluk eğ t m programlarını gel ş msel olarak uygunsuz akadem k derslere ten akadem k standartlar yoluyla çocukların oyundan uzaklaşmasından dolayı hayat b r öneme sah pt r.
Bu kapsamda bu bölümde okul önces eğ t m kurumlarında dış mekân/bahçe le lg l detaylı b lg ye yer ver lecekt r. Dış mekân/bahçede oynanan oyunların çocuklara katkıları maddeler hal nde ver lm şt r:
Fiziksel egzersiz: Sınıf ortamı le karşılaştırıldığında bahçede çocukların etrafındak f z ksel alanın artmış olduğu görülmekted r. Dış mekânda bulunan öğrenme alanları sınıf ortamından daha az resm , daha az yapılandırılmış olup, daha fazla f z ksel hareketl l k sağlamaktadır. F z ksel egzers z yoluyla çocukların ht yaç duydukları büyük ve küçük kas motor becer ler ve kard yovasküler dayanıklılıkları gel şmekted r.
Açık alan ihtiyacı: Açık havada oyun, çocukluğun karakter st k özell kler nden b r d r.
Dünyayı tanıma: Dış mekânda oyun yoluyla çocuklar sadece dünyanın şley ş hakkındak temel b lg ler öğrenmemekte aynı zamanda somut ve k ş sel olarak anlamlı oldukları ç n ne öğrend kler n daha kolay hatırlamaktadır. Açık hava oyunu, çocukların dünya hakkında çok şey öğrenmeler n sağlar. B tk ler nasıl büyür? Neden yukarı yer ne aşağı kayarız? g b sorularına cevap bulab lmekted r. Dolayısıyla çocukların b l şsel gel ş m n destekler. Akadem k performansını
y leşt r r.
Kendini ve çevresini keşfetme fırsatları: Çocuklar f z ksel ve duygusal yetenekler n keşfetmek ç n l m tler n zorlamalıdır. Ne kadar yükseğe tırmanab l r m? g b f z ksel dünyayı öğrenmek ç n f z ksel dünyayı denemes gerekl d r. Kumun üzer nde kayab l r m y m? g b doğal dünya le olan bu l şk y ancak büyürken, gel ş rken ve doğal çevre le etk leş me g rerek deney mleyerek keşfedeb lmekted r. Bu yolla çocuğun kend ne güven desteklen r.
Enerji kontrolü: Çocuklar dış mekânda sını a olduğu g b gürültü, hareket, enerj düzeyler n bastırma ht yacı duymamaktadır. Dış mekânda hayaller n baskılamaz ve kontrol altına almaya çalışmaz. Bu durum öz düzenlemey gel şt rmekte, stres ve saldırganlığı azaltmaktadır. Özell kle D kkat Eks kl ğ ve H perakt v te Bozukluğu (DEHB) semptomlarını düşürmekte ve konsantrasyonu arttırmaktadır.
Fazla enerj oyun kuramına göre dış mekânda oyun çocukların kend başlarına yaptıkları b r faal yet değ l, akadem k öğrenmen n temel b r b leşen d r. Fazla enerj teor s , oyunun nsanların zaman ç nde toplanan bastırılmış enerj y serbest bırakmalarına z n verd ğ n varsaymaktadır. B rçok öğretmen ve yönet c , yoğun b r akadem k sınıfın peş nde koşmasının ardından, çocukların enerj atmasına ht yaç duyduğuna nanmaktadır. Eğ t mc ler, açık havada oyun le çocukların kend ler n şarj etmes ne olanak sağladığını düşünmekted r. D nlenme/rekreasyon/rahatlama teor s ne göre se dış mekânda oyun çocukların akadem k öğrenme çalışmalarına ger dönmeye hazır olmalarını sağlar. Bu oyun kuramına göre, çalışırken kaybed len enerj oyunla tekrar kazanılır.
Fiziksel sağlık: Erken çocukluk programları ve okullarında çalışan herkes, bu ortamlarda bakter ve v rüsler n ne kadar hızlı yayıldığını b l r. Enfeks yonun yayılmasını azaltmanın b r yolu da tem z havadır. Dış mekân oyunları bulaşıcı ajanların dağılmasını sağlar; aynı zamanda çocukların tem z hava almalarını ve egzers z yapmalarını ve sını a olduklarından daha az kısıtlanmalarını sağlar. Buna laveten görme yeteneğ n gel şt r r. Dışarıda geç r len zaman le çocuklarda ve ergenlerde azalmış m yop oranlarının l şk l olduğu ler sürülmekted r.
Çocukluğunu yaşama: Dış ortamlar çocukların özgürlük, macera, deneme, r sk alma ve yalnızca çocuk olma g b temel gereks n mler n karşılamaktadır.
Zıplamak, koşmak, tırmanmak, sallanmak, yarışmak, bağırmak, yuvarlanmak, saklanmak ve büyük b r karmaşa yapmak g b temel çocukluk gereks n mler ç n açık alanların kullanılması çocukluğun özüdür.
Farklı oyun türlerini destekleyen ortamlar: Sınıf ortamında bulunan standart malzemelerden (sıra, sandalye, kalem, cetveller) uzaklaştırılan çocuklar dış mekânda bulunan doğal materyaller kullanarak çalışma yapma avantajına sah p olur. Sınıflardak materyaller sıklıkla geleneksel kullanım kalıpları le l şk l d r.
Buna rağmen dış mekandak doğal malzemeler yaratıcı ve yen l kç olma konusunda daha fazla destekley c d r. Dış mekanlar f z ksel oyun, yapı nşa oyunları, dramat k oyun, kurallı oyun, sosyal oyun g b oyun çeş tler ne daha uygundur. Oysak ç mekânda öğretmenler etk nl ğ n büyük bölümünü kontrollü b r ortamda düzenlemekted r. Dışarıda öğrenme, daha düşük kontrol sev yeler ne sah p olmasından dolayı çocuklar arasında daha fazla etk leş m sağlar. Dışarıda öğrenme, çocukların daha az yapılandırılmış ve daha az resm olan öğrenmeye katılmalarına, b rb rler yle serbestçe etk leş me g rme ve k m nle çalışacaklarını seçmeler ne z n ver r.
Sağlıklı beslenme alışkanlığı: Kend sebze ve meyveler n yet şt ren çocukların meyve ve sebzeler yemes söz konusudur. Ayrıca sağlıklı beslenme konusunda b lg olma ve sağlıklı beslenme alışkanlığını kazandırmayı teşv k etmekted r.
Çevre bilinci: Ekos stemler , y yecek s stemler n ve çevresel süreçler anlamayı ve takd r etmey gel şt r r.
Sonuç olarak sınıfın norm ve beklent ler nden, sosyal d nam kler ve yapılarından uzaklaştırılmış yen öğrenme alanları, çocuklara keşfetmek ç n yen yollar sunmaktadır. Dış mekanlarda oyun esnasında öğretmenler göreve yönel k faal yetlere odaklanmak yer ne, nformal ve çocukların başlattığı öğrenmeye katılma g b daha fazla çocuk merkezl yaklaşımları tak p eder (Cooper, 2015; Kalburan, 2011; Johnson, Chr st e & Wardle, 2004).
9.2. Dış Mekân ile İlgili Yasal Çerçeve
Eğ t m Yapıları Asgar Tasarım Standartları Kılavuzunda (2015) okul bahçes çocukların koşma, yakalama, atlama, tırmanma g b etk nl kler yapab lecekler ve bu etk nl kler yoluyla bedenler n , bedenler n n sınırlarını, yetenekler n fark edeb lecekler ve f z ksel gel şmeler n destekleyecekler mekân olarak
- Kum havuzu, m n k b r oyun parkının b tk sel ve yapay m mar unsurlarla ayrılarak tasarlanmasına d kkat ed lmes gerekt ğ vurgulanmıştır.
Esk okul önces eğ t m kurumları yönetmel ğ n n bahçe düzenlemes yle lg l olan 54. maddes nde se erken çocukluk eğ t m kurumlarında etk nl kler n sağlıklı ve uygun b r ortamda gerçekleşt r leb lmes ç n oyun alanı le bahçen n bulunması ve bu ortamların uygun b r şek lde düzenlenmes gerekt ğ vurgusu yapılmıştır. Yönetmel kte okul bahçes n n eğ t m olmadığı zamanlarda düzenlenmes gerekt ğ , alanlar düzenlen rken çocukların b l şsel gel ş mler n n desteklenmes n n ve motor becer ler kazanmasının, rahat b r şek lde oyun oynamasının ve çevre sevg s kazanmasının göz önüne alınması gerekt ğ , özell kle traf k eğ t m p st , kum havuzu, bahçe oyun araçları ve bahçen n ağaçlandırılması ç n yeterl toprak alan olmasına d kkat ed lmes gerekt ğ bel rt lm şt r.
Özel Öğret m Kurumları Standartlar Yönerges nde (2018) se anaokullarının bahçes le lg l aşağıdak açıklamalara yer ver lm şt r.
- Kısa kenarı en az 4 m olan ve 40 m² den az olmamak üzere her b r öğrenc ç n en az 1,5 m² alan düşecek şek lde olmalıdır.
- 250 m² bahçes bulunan okullarda her b r öğrenc ç n 1,5 m² alan şartı aranmadan 250 öğrenc ye kadar kontenjan ver l r.
- İsteğe bağlı olarak ayrıca bahçe çer s nde kum havuzu, oyun parkı ve benzer alanlar bulundurab l r.
- Oyun bahçes 250 m²den büyük olan okullar ç n kontenjan 250 m² bahçeye ver len kontenjana ek olarak her b r öğrenc ç n 1,5 m² alan hesaplanarak bel rlen r.
Tebl ğler derg s nde (2004) anaokulunda her çocuk başına 3 m² kullanım alanı olan oyun bahçes bulunması gerekt ğ vurgulanmaktadır.
9.3. Dış Mekân Tasarımı
Okul bahçes okul b na alanın k katı gen şl kte olmalıdır. Dış mekân tasarım kr terler ç mekân tasarım kr terler le uyum ç nde olmalıdır. Açık oyun alanlarının tasarımını yaparken aşağıdak noktalar göz önünde bulundurulmalıdır (Babaroğlu, 2018; Baran, Yılmaz ve Yıldırım, 2007; Çel k, 2012; Deretarla Gül, 2012;
Dem r z, Karadağ ve Ulutaş, 2003; Duman ve Koçak, 2013; Güleş ve Er şen, 2013; Kalburan, 2011; Kalburan, 2014; Kurşunlu, 2018; MEB, 2013; Ömeroğlu, 2005;
Poyraz ve Dere, 2003; Ummanel, 2017; Ünal ve Ç lek 2016; Wang, Xu, &Wang, 2016).
Dış mekân güvenlik kriterleri
- Bahçe traf k, gürültü, toz ve duman g b hava k rl l ğ nden uzak b r alanda olmalı, - Açık alan personel n çocukları görerek ve duyarak gözetleyeb leceğ şek lde ayarlanmalı, - Bahçen n etrafına yeş l ç t, tel örgü veya betonarme dekorat f duvar yaptırılmalı,
- Çocukları çevreden gelecek r sklere karşı korumak ç n okul çevres ve bahçes ne güvenl k kameraları takılmalı, - Bahçedek materyaller n kes c kısımları törpülenmel ya da yumuşak malzeme le kaplanmalı,
- Yaralanma r sk n n olduğu uygunsuz gereç ya da oyuncaklar bulundurulmamalı,
- Bahçen n uygun b r yer ne ya da b nanın bahçeye en yakın noktasına lk yardım çantası yerleşt r lmel , - Oyun alanındak ek pmanlar b rb r nden en az 2 m uzaklıkta olacak şek lde düzenlenmel ,
- Zararlı hayvan, böcekler ve zeh rl b tk lerden arındırılmış olmalı,
- Çocukların sağlığını tehd t eden zeh rl meyve, salgı, yaprak bulunduran ve alerj yapan b tk ler kullanılmamalı, - Tehl ke yaratmayacak yüksekl k ve der nl kte toprak tepec k ve çukurlar oluşturularak açık alana hareket kazandırılmalı, - Bahçe çok fazla eğ ml ya da engebel olmamalı,
- İmkân varsa bahçede b r güvenl k görevl s bulunmalıdır.
- Ebeveyn ve personele uygun d nlenme alanları ve otopark alanları yapılmalıdır.
Dış mekân iklim koşullarına uygunluk kriterleri
- Farklı hava durumları ç n üstü kapalı oyun alanları yapılmalı,
- Güneşl ve gölge alan ayarlamalarında dengel olmaya özen göster lmel , - Güneş ışınlarını engelleyecek şek lde b nanın çok yakınına ağaçlar d k lmemel ,
- Okulun bahçes doğal gün ışığından yeterl düzeyde fayda sağlayab lmek ç n güney ve batı yönünde olmalıdır.
Dış mekân çocuğa görelik kriterleri
- Bahçeden sınıflara ve tuvaletlere kolayca ulaşılab lmel ,
- Okul bahçes gen şl ğ , çocuk mevcuduna göre bel rlenmel (çocuk başına düşecek alan çeş tl ülkelere göre farklılık göstermekted r. Türk ye’de çocuk başına düşen alan bazı kaynaklarda 6,5 m² bazı kaynaklarda en az 10 m² olarak b ld r lmekted r),
- Çocukların ç mekânda yaptıkları bütün etk nl kler (müz k, sanat, fen, matemat k g b ) yapacakları şek lde düzenlenmel , - Büyük motor becer ler n destekleyen oyunlar oynamaları ç n yeterl gen şl kte ç m alan bulunmalı,
- Hareketl ve pas f oyun alanlarına dengel b r şek lde yer ver lmel ,
- Açık hava oyun alanının zem n ; toprak, ç men, beton ya da asfalt olmak üzere üç kısımda planlanmalı, - Tasarımlarda sert köşeler, ç zg ler yer ne, serbest kav sl ve yumuşak ç zg ler terc h ed lmel ,
- Çocukların görme, ses, dokunma, koku ve tat alma duyuları le doğal dünyayı tanıma deney m kazandıracak n tel kte olmalı, - Hem grup hem de b reysel etk nl kler teşv k etmel ,
- Man pülat f oyun ve sanat etk nl kler ç n malzeme ve materyaller olmalı,
- Koşma, kayma, tırmanma, atlama, denge ve sallanma g b motor deney mler ç n gerekl araç-gereçler bulunmalı, - Hayvan bakımı ve b tk yet şt rme ç n gerekl araç gereçler bulunmalı,
- Düzenl olarak tem zl ğ ve bakımı yapılan, kullanılmadığı zaman üzer kapalı tutulan b r kum havuzu bulunmalıdır.
Dış mekân özel gereksinimli çocuklara uygunluk kriterleri
- Bahçe oyuncakları arasında özel gereks n ml çocukların kullanab lecekler oyuncaklar bulundurulmalı (örneğ n, görme yeters zl ğ olan öğrenc ler ç n yerlerde dokunsal kabartmalı yollar, ş tme yeters zl ğ öğrenc ler ç n görsel uyarılar g b )
- Bahçe kapısı, okul kapısı ve bahçede oluşturulan alanların yerleş m engell çocukların hareket mkanını kısıtlamamalıdır.
Sonuç olarak oyun alanının tasarımı, alanın büyüklüğüne, bulunduğu bölgen n kl m koşullarına ve tasarımcının steğ ne göre sonsuz sayıda değ şkenl k göster r. Ancak değ şmeyen koşul, bu alanlarda engell çocuklara dost, d ğer çocuklar le eş t koşullarda ve b rl kte oyun oynayab leceğ , güvenl , renkl , hareketl , yaratıcı, eğlencel , ağaç, b tk , su, kum g b doğal elemanları çeren b r alan tasarımı olması gerekt ğ d r. Bu nedenle, bel rl eğ m, yol gen şl kler , bank boyutları g b standart ölçüler n dışında tek t p b r oyun alanı tasarımından söz etmek mkansızdır (Uslu ve Shakour , 2012).
9.4. Dış Mekân Oyun Alanları
Çocukların öğrenmes ve çevre düzenlenmes le lg l l teratür ncelenm şt r. Elde ed len sonuçlar doğrultusunda çocuklar ç n yaratıcı ve mot ve ed c dış mekân oyun alanları aşağıda sıralanmıştır (Tovey, 2007)
- Bağlantılı alanlar (örneğ n su ve kum alanının yan yana yerleşt r lmes ) - Yükselt lm ş alanlar (örneğ n tümsek ve tepec kler n bulunduğu alan) - Yaban alanlar (örneğ n ç men, otların bulunduğu alan)
- Araştırma keşfetme alanları, - G zeml /key fl alanlar, - Doğal alanlar, - Hayal alanları,
- Hareket ve d nlenme alanları, - Sosyal alanlar,
- Dönüşeb len alanlardır.
Aşağıda okul önces eğ t m kurumlarının bahçes nde bulunması öner len oyun alanları le lg l detaylı b lg lere ver lm şt r.
Çimenlik ve ağaçlık alan
Görsel 1. Çimenlik alanda oyun oynayan çocuklar
Ç menl k ve ağaçlık alan çocukların drama, müz k, h kaye etk nl kler n yapab lecekler bunun yanında güzel havalarda p kn k yapab lecekler b r alandır. Bu alanda çocuklar koşar, yürüyüş yapar, sohbet eder, şarkı söyler, zıplar, sanat göster ler yapar, macera oyunları (hırsız-pol s) oynar, oturur, ç çek toplar, canlıları keşfeder, p kn k yapar, ağaçlara tırmanır, hayvanları (böcek, karınca vb) nceler, yaprak toplar. Bu alanda oluşturulacak yarı kapalı b r kamelya, bahçe etk nl kler sırasında hava değ ş m nde b r çözüm olacaktır. Bu alan ek m d k m alanı le yan yana olab l r. D kkat ed lmes gereken nokta ç men ve ağaçların yalnızca okul bahçes ndek dar b r sınıra d z lmes değ l, bahçede gen ş b r alan kaplamasıdır.
Bahçe oyuncakları alanı
Görsel 2. Bahçe oyuncakları alanı
Bahçe oyuncaklarının bulunduğu zem n yumuşak tartan malzeme le döşenmel d r. Malzemeler n arası kazaya neden olmayacak şek lde açık olmalıdır. B r okul önces eğ t m kurumunda bulunması stenen bahçe gereçler ;
- Salıncak, - Kaydırak, - Tahteravall , - Trambol n, - Dönmedolap, - Tırmanma merd ven , - Sallanma barları vb. d r.
Bu araçların ahşap ve dayanıklı malzemeden üret lm ş olması terc h ed l r. B l nen bahçe araçları dışında, yapılandırılmamış malzemeler çocukların yaratıcılıklarını desteklemek ç n kullanılab l r. Örneğ n rastgele d z lm ş ve yerden yüksekl k oluşturan farklı büyüklüktek kütük kes tler .
Hayvan bakımı alanı
Görsel 3. Tavukları besleyen erkek çocuk
Bahçede evc l hayvanların (ked , köpek g b ), kümes hayvanlarının (tavuk, horoz, kaz, ördek, c vc v vb.) bakımı ve beslenmeler yapılab l r. Ayrıca hayvan barınakları (kümes, yuva, kafes, tepe, kuşevler vb.) nşa ed leb l r. Kuş, kaplumbağa, balık, solucan, çeş tl böcekler ç n de b r alan oluşturulab l r. Ancak çocukların hayvanlara alerj s olmadığından ve hayvanların yırtıcı, zeh rl ya da zararlı olmadığından em n olunması gerekl d r.
Bahçecilik alanı
Görsel 4. Bitkileri sulayan okul öncesi çocuk
Son zamanlarda pek çok öğretmen b na ve dersl kler n çocuklarda der n b r yaşam algısını teşv k edecek estet k özell klere sah p olmadığını düşünmekted r. Bu farkındalıkta çocuk ve çevre arasındak l şk y vurgulayan, çevrey üçüncü b r öğretmen olarak gören Regg o Em l a yaklaşımının etk s vardır. Açık mekana bahçe eklemek açık alanı yumuşatır ve oyun deney mler n n kal tes n değ şt r r. Bahçeden ç çek veya yeş ll kler , çocuklar ve öğretmenler ç mekana taşıyab l r.
Bazı b tk ler ç mekanlardada yet şt r leb l r. Bahçec l k yapmaktan hoşlananlar, toprakla uğraşmanın, f deler yet şt rmen n, bahçede yaşayan b tk ve hayvanları zlemen n yarattığı sak nl k h ss n b lmekted r. Çocuklara tarım yapab lecekler alanlar yaratarak toprakla l şk kurmaları sağlanmalıdır. Bu alanda tarım yapab lecekler aletler (tırmık, kürek, sulama hortumu, tohumlar, çapa vb.) ve çocuklar ç n bot, önlük g b kıyafetler n kaldırab lecekler depolama alanları bulunmalıdır. Tarım alanında yet şt r lecek b tk ler kl m şartlarına uyacak şek lde seç lmel d r. Çocuklar bu alanda hem gözlem hem uygulama yapab lmel d r.
Kum havuzu ve su oyunları alanı
Görsel 5. Kum havuzu
Görsel 6. Su tablasında oyun oynayan çocuklar
Dış mekanlar tasarlanırken su öges kullanılacaksa öncel kle doğal kaynaklar terc h ed lmel d r. Su alanında oyuncak gem ler, batacak ve yüzecek nesneler bulunmalıdır. Kum havuzunda tırmık, kürek ve çeş tl kumdan şek l yapan kalıplar vb. bulunmalıdır. Bahçede bulunan kum ve su düzenl olarak değ şt r lerek h jyene d kkat ed lmel d r.
Trafik eğitimi alanı
Bahçedek pat kalar asfalt traf k yollarına benzet leb l r, yol kenarlarına traf k lambası, yaya geç d ve bas t traf k levhaları yerleşt r leb l r.
Amfi tiyatro alanı
Okul bahçes nde yeterl alan varsa, bahçeye çocukların boylarına uygun b r amf t yatro nşa ed leb l r. Dış mekânda bulunan amf t yatro alanı çok amaçlı kullanılab l r. Drama etk nl kler nde, h kâye okuma zamanlarında ya da bahçe etk nl kler n n ardından yapılacak büyük grup tartışmalarında kullanılab l r.
Yarı kapalı alan ve kış bahçesi
Bu alanlar okul b nasına b t ş k sundurma, veranda, bahçede oluşturulan çardak ya da tümüyle kapalı kış bahçes şekl nde oluşturulab l r. Yarı kapalı alan ve kış bahçes nde çocuklar yaz aylarında güneş n yakıcılığından, kış aylarında yağmur ya da kardan korunarak bahçe etk nl kler n sürdüreb l r. Yarı kapalı alanlar yanında, etrafı cam ya da şe af koruyucu madde le kapanmış kış bahçeler kışın en sert zamanlarında çocukların bahçe ht yaçlarını g dereb l r. Bu alanlar b r seraya benzet lerek ç nde çeş tl b tk ve hayvanlar barındırılab l r.
Beton alan
Bu alanda basketbol potası, futbol kales , voleybol f les , tırmanma parkuru, hulohup, çeş tl toplar, saha ç zg ler ve spor malzemeler bulunmalıdır. Bunun yanında kaykay, b s klet, paten, scooter, oyuncak araba g b araçlarda bu alanda kullanılab l r. Okul bahçes tasarlanırken b r alan, b rden fazla şlev yer ne get recek şek lde düzenleneb l r. Örneğ n tarım alanı, hayvan besleme alanı ve ağaçlık alan b r alanda toplanırken; oyun, hareket ve traf k alanı b r d ğer alanda toplanab l r.
Doğal oyun alanı
Görsel 8.Dal parçaları ile oynayan çocuk
Doğal oyun alanı çocukların keşfetmes ç n b rçok farklı doğal malzeme, kütük, kum, kuru otlar, kaya, çeş tl şek llerde ahşap, kabuk ve tohumlar çereb l r.
Bunun yanında b tk ler yaşayan doğal b r oyun alanı yapmanın anahtarıdır. B tk ler çevreye canlılık vermeler n n yanında d ğer canlılar ç nde yaşam alanı oluşturur. Kelebek ve arılar ç çeklerden beslen r. Kuşlar yuva kuracak yer ve y yecek bulur. Böylece kısa zamanda yen b r ekos stem gel ş r. Konu le lg l yapılan b r araştırmada, doğal oyun ortamlarının çocukların b l şsel ve f z ksel gel ş mler ne yapay oyun ortamlarından daha fazla katkı sağladığı vurgulanmıştır.
Örneğ n doğal alanlarda oynayan çocuklar geleneksel oyun alanlarında oynayan çocuklardan f z ksel olarak daha zorlu oyunlarla karşılaşmakta ve daha fazla f z ksel ve yaratıcı oyun fırsatına sah p olmaktadır (Fjorto , 2004; Bagot, 2005).
Bölüm Özet
Okul önces eğ t m kurumlarında bahçen n tanımı ve önem , dış mekânla lg l yasal çerçeve, dış mekân tasarım kr terler , okul önces eğ t m kurumlarının
Okul önces eğ t m kurumlarında bahçen n tanımı ve önem , dış mekânla lg l yasal çerçeve, dış mekân tasarım kr terler , okul önces eğ t m kurumlarının