OKUL ÖNCESİ DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARIN TEMEL İHTİYAÇLARI

Giriş

B r öncek bölümde anlatıldığı g b okul önces eğ t m n n öneml lkeler nden b r çocukların gereks n mler ne duyarlı olmadır. Bu çerçevede bu bölümde okul önces dönemdek çocukların sağlıklı bakım ve beslenme, güvenl k, sevg , hareket ve oyun, saygı ve yaratıcılık g b ht yaçları Malsow’un ht yaçlar p ram d çerçeves nde anlatılmıştır.

3.1. İhtiyaç Nedir?

İht yaç organ zmada gerg nl ğe neden olan, güdülenmey tet kleyen b yo-ps koloj k b r kavramdır. İnsanlar çsel dürtülerle ortaya çıkan farklı ht yaçlara sah pt r.

İnsanların ht yaçlarının farklılığı, k ş sel ve davranışsal farklılıklarının oluşmasına neden olmaktadır. Toplumu oluşturan b reyler n f z ksel ve ps koloj k yönden sağlıklı olmaları ç n temel ht yaçlarını zamanında ve yeterl düzeyde karşılamaları gerekmekted r.

İlg l l teratür ncelend ğ nde temel ht yaçların f z ksel, ps koloj k, sosyal ht yaçlar olarak veya f zyoloj k ht yaçlardan oluşan b r nc l ht yaçlar ve ps kososyal ht yaçlardan oluşan k nc l ht yaçlar olarak sınıflandırıldığı görülmekted r. Sosyal ve ps koloj k ht yaçları b rb r nden ayırmak ve anlamak oldukça zordur (Ercoşkun ve Nalçacı, 2005; MEB, 2013; Özaydın, 2011; Ugürol, 2001).

L teratürde f zyoloj k ve ps koloj k ht yaçların adlandırılmasında ve sınıflandırılmasında Maslow'un ht yaçlar kuramı gen ş kabul görmüştür. Bu kurama göre ht yaçlar aşağıda sunulan şek lded r.

- F zyoloj k ht yaçlar: Yeme, çme, uyuma g b . - Güvenl k ht yaçları: Korunma, emn yet, düzen g b .

- A t olma ve sevg ht yaçları: Sevg , arkadaşlık, ben msenme, bağlanma g b .

- Özsaygı ht yaçları: Kend ne olan saygı ( t bar, başarı, ustalık, bağımsızlık g b kend ne saygı ve mevk , prest j g b başkaları tarafından saygı görme arzusu - Kend n gerçekleşt rme ht yaçları: Gel ş m, b r ş başarıyla tamamlama, yaratıcılık g b

Başlangıçta ht yaçları beş başlık altında toplayan Maslow daha sonra bu tabloya üç yen ht yaç daha eklem şt r. Aşağıda Maslow’un sek z basamaktan oluşan yen ht yaç p ram d ver lm şt r.

Şekil 1. Maslow’un Sek z Basamaklı İht yaçlar P ram d (Ward, & Lasen, 2009).

Maslow’un sek z basamaklı ht yaç p ram d ne saygı ht yacından sonra b l şsel ht yaçları, b l şsel ht yaçlarından sonra estet k ht yaçları p ram d n en üstüne kend n aşarak dönüştürme ht yacını ekled ğ görülmekted r. Maslow’un üst ht yacına ulaşmış k ş ‘kâm l k ş ’ düzey ne ulaşmış olmaktadır. Maslow yüksek düzeydek ht yaçlardan önce düşük düzeydek ht yaçların karşılanması gerekt ğ n b ld rm şt r. Sonuç olarak,

- Yeme- çme, nefes alma, ısınma, d nlenme g b f zyoloj k ht yaçlar nsanın yaşaması ç n temel ht yaçlarını, - F z ksel veya ps koloj k tehl kelerden korunma ht yacı güvenl k ht yaçlarını,

-  Mensub yet, a d yet, sevme, sev lme g b sosyal ht yaçlar a d yet ht yaçlarını,

- Takd r ed lme, tanınma, makam-mevk kazanma, başarı kazanma g b ps koloj k ht yaçlar saygınlık ht yacını,

- İk nc kademede yer alan üst düzey ht yaçlardan b lme, anlama ht yacı  se, kend n ve çevres n b lme ve anlama ht yacını,

- Sanatı anlama ve sanattan zevk alma, or j nal eserler oluşturma estet k ht yacını,

- K ş n n doğuştan var olan potans yel n ve kab l yetler n tam olarak meydana çıkarab lmes ve serg lemes se  kend n gerçekleşt rme ht yacını oluşturmaktadır (Batman, 2016; Erdem, 2008; Fahr oğlu, 2013; McLeod, 2017).

Aşağıda f zyoloj k ve ps koloj k ht yaçlarla lg l kısa b lg sunulmuştur.

Fizyolojik ihtiyaçlar

Bu ht yaç türü tüm b reyler ç n ortak ve öğren lmem şt r. F z ksel ht yaçlar varlığın korunması ve yaşamın sürdürülmes ç n zorunludur. İnsanların en temel f zyoloj k ht yaçları y yecek, çecek, hava, uyku g b ht yaçlardır. İnsanların d ğer ht yaçlarına yöneleb lmeler ç n öncel kle bu ht yaçlarını asgar düzeyde g dermeler gerekmekted r. Bu ht yaç türü hayatın lk dönemler nde davranışları bel rlemekted r. Maslow’un kuramına göre bu ht yaçlar karşılanmadığı zaman sevg , saygı ve tanınma g b daha üst sev yelerde yer alan ht yaçlar fark ed lmeyecekt r (Ercoşkun ve Nalçacı, 2005; Özaydın, 2011).

Psikolojik ihtiyaçlar

F z ksel kökenl ht yaçlar kadar bel rg n olmayan ps koloj k ht yaçlar, z h n ve duygularla lg l olup b reyden b reye değ ş kl k gösteren, öğrenme ürünü oldukları varsayılan ht yaçlardır. Bağlılık, güvenl k, saygınlık, özgürlük ve özerkl k, kend n gerçekleşt rme, a t olma, sevme, sev lme ve b rl kte olma, saldırganlık, kend ne güven, kabul ed lme, onaylanma, hazza varma, elemden kaçma g b ht yaçlar ps koloj k ht yaçlar arasında bulunmaktadır.

Ps koloj k ht yaçlar yaşantılar sonunda ortaya çıkmakta, ler k yaşamda davranışlar üzer nde daha fazla etk ye sah p olmaktadır. Bu nedenle ps koloj k ht yaçlar, f zyoloj k ht yaçlara göre toplumdan topluma az çok farklılaşmaktadır. Bunun yanında bazılarına göre bütün nsanlar benzer ps koloj k ve f zyoloj k ht yaçlara sah pt r. Örneğ n Ç nl b r yen doğan le İsveçl b r kral benzer ht yaçlara sah pt r (Çalık, Özbay, Özer, Kurt ve Kandem r, 2009; Ercoşkun ve Nalçacı, 2005).

3.2. Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Temel İhtiyaçları Nelerdir?

Konu le lg l alan yazın ncelend ğ nde, okul önces dönemdek çocukların temel ht yaçlarının pek çok alan uzmanı tarafından araştırıldığı gözlenm şt r. İlg l l teratürde okul önces dönemdek çocukların ht yaçlarının aşağıda ver len şek lde sıralandığı görülmüştür.

- Sağlıklı bakım, beslenme, uyku,

- Saygı vb. (El bol, 2018; Gürkan, 2009; Sezer ve Yoler , 2011; Şen, 2010; Zembat, 2012).

Bu kapsamda aşağıda okul önces dönemdek çocukların ht yaçlarından örnekler sunulmuştur. İht yaç örnekler sunulurken Maslow’un ht yaçlar h yerarş s ndek sıralama d kkate alınmıştır.

3.2.1. Sağlıklı Bakım ve Beslenme İhtiyacı

Görsel 1. Kendi öz bakımını gerçekleştiren okul öncesi kız çocuk

Dünyadak tüm çocukların en temel ht yacı sağlıklı bakım ve beslenmed r. Yapılan b r araştırmada (Abay ve Özvarış, 2018) çocuk ölümler ne yol açan d yare ( shal) ve solunum hastalıkları le h jyen arasında l şk olduğu bulunmuştur. Özell kle çocuklara ver len h jyen eğ t m sonunda kazandırılan el yıkama becer ler sonucunda shal vakaları yarıya nm şt r.

Okul önces çocuklar 2 yaşına kadar yeterl olgunluk düzey ne ulaşamadıkları ç n öz bakım becer ler n gerçekleşt rmede yet şk n n desteğ ne ht yaç duymaktadır. Öz bakım becer ler çocuğun temel gereks n mler n yet şk n desteğ olmadan bağımsız b r şek lde gerçekleşt reb lmes d r. Çocuklar öz bakım becer ler n üç yaştan sonra kend kend ler ne gerçekleşt reb lmekted r (Konya, 2007). İlg l l teratür ncelend ğ nde öz bakım becer ler n n;

- Tuvalet eğ t m ,

- Bağımsız g y n p soyunma, - Bağımsız yemek yeme,

- Beden tem zl ğ n (el-yüz yıkama, d ş fırçalama, tırnak kesme, saç tarama, banyo yapma) kapsadığı görülmekted r (Bayer, 2015).

Öz bakım becer ler öğrenme zorunluluğu olan becer ler arasındadır. Bu becer lerden yoksun olan çocuklar pek çok olumsuzlukla karşılaşab lmekted r. Örneğ n tuvalet eğ t m n almadan okula kaydolan b r çocuk okuldak etk nl klere kabul ed lmeme r sk le karşılaşmakta, bağımsız yemek yeme becer s n kazanamamış çocuk se öğretmen ve okul personel ne yük olab lmekte ve sürekl kontrol altında tutulduğundan etrafındak lerle etk leş m kuramamaktadır. Bu becer ler kazanmış olmak, çocuğun beden sağlığı ve öz saygı gel ş m n desteklemekted r (Bayer, 2015).

B r d ğer öneml ht yaç olan beslenme se doğum önces dönemden başlayarak çocuğun gel ş m n etk lemekted r. Gebel k dönem nde anne adayının yeters z beslenmes , bebeğ n prematüre veya düşük doğum ağırlıklı olarak dünyaya gelmes ne neden olab lmekted r. Doğumdan sonrak lk 6. ay se bebeğ n yalnızca anne sütü le beslenmes çocuğun gel ş m ç n büyük önem taşımaktadır. Dünyadak bütün Sağlık Bakanlıkları ve UNICEF’e göre bebeklere 6 aya kadar sadece anne sütü ver lmel ve 2 yaşına kadar emz r lmeye devam ed lmel d r. Anne sütü bebekler n büyüme ve gel şmes ne katkı sağlamasının yanında hastalanma ve ölüm oranlarını azaltmaktadır. Anne sütü bebeğ n hem f zyoloj k hem de ps koloj k gel ş m ne katkı sağlamaktadır. Bebeğe sağladığı bu katkıların yanında a leye ve ülke ekonom s ne de yararlar sağlamaktadır (Kramer & Kakuma, 2003; Raju, 2006; Özgen ve Şah n, 2016; Şah n, 2008).

Türk ye'n n de ç nde bulunduğu pek çok ülke tarafından mzalanan ve uygulamaya konulan Çocuk Hakları Sözleşmes 'nde çocukların en temel haklarından b r de "beslenme hakkı" olup "anne sütü le beslenme hakkı" konusuna vurgu yapıldığı görülmekted r. Bu kapsamda Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF anne sütünün yaygınlaşması ç n çabalamaktadır. Bu k kuruluş 1992’de özell kle gel şmekte olan ülkeler başta olmak üzere pek çok ülkede “Bebek Dostu Hastane”

uygulamasını başlatmıştır. Türk ye’de 1987’de büyümen n zlenmes programı le anne sütünü yaygınlaştırma çalışmaları başlamıştır. 1991 yılından bu yana se

“Anne Sütünün Teşv k ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” adı altında sürdürülmekted r. Bu program 2001’de b r nc basamak sağlık kuruluşlarını da kapsayacak şek lde gen şlet lm şt r. Anne sütünün teşv k ve bebek dostu sağlık kuruluşları programının amacı, eğ t ml sağlık personel yardımıyla anneler n bebekler n erken emz rmeye başlamalarını sağlamak ve emz rmey sürdürmeler konusunda destek vermekt r. Ulusal Bebek Dostu Hastaneler Merkez Ek b tarafından eğ t m alan ve hastaneler nde anne sütü uygulamalarını yerleşt ren hastaneler, bu ek p tarafından uluslararası düzeyde hazırlanmış standart b r form çerçeves nde değerlend r lmekte 100 puan üzer nden 80 ve üzer puan alan hastaneler “Bebek Dostu Hastane” olarak ödüllend r lmekted r. Bu çalışma ve çabalara rağmen Türk ye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2013) ver ler ne göre bebekler n yalnızca %57,9’unun 2 aya kadar sadece anne sütü aldığı görülmüştür (Bolat ve d ğerler , 2011; Şah n, 2008). İlk altı ay anne sütü tek başına bebek ç n yeterl olurken 6 aydan sonra bebeğ n enerj ve bazı bes n öğes gereks n mler n karşılamada yeters z kalmaktadır. 6 aydan sonra ek gıdalara geç ş yapılarak bebeğ n anne sütü le beslenmeden er şk n t p beslenmeye geç ş sağlanmalıdır.

Beslenme, çocukların büyüme, gel şme ve sağlığını doğrudan etk led ğ ç n okul önces dönemde çocukların sağlığının değerlend r lmes , sağlıklı büyüme ve gel ş m n sağlanması ve sürdürülmes ç n gerekl d r (Sarıtek n, 2010). Uzmanlara göre b r çocuğun sağlık durumunun değerlend r lmes nde en güven l r

beslenme durumunun değerlend r lmes nde kullanılmaktadır. Büyüme c ns yete göre farklılık gösterd ğ nden her k c ns yet ç n ayrı büyüme eğr ler kullanılmaktadır. D kkat ed lmes gereken noktalardan b r çocukların takv m yaşının doğru olmasıdır. B r sefer yapılan boy ve k lo ölçümü le çocuğun büyümes n değerlend r lmek yanlıştır. Bell aralıklarla, aynı ortamda, aynı k ş tarafından, tanımlanmış ölçüm tekn kler yle, aynı araçlarla ve b r öncek ölçüm değer b l nmeden yapılması gerekl d r. Çocukların boy ve k lolarının ölçümü le elde ed len sonuçlar yaşa göre normal değer aralıklarıyla karşılaştırılarak gel ş mler n n normal olup olmadığı değerlend r l r. Persent l (büyüme eğr ler ) 3.,10., 25., 50., 75., 90., ve 97. olmak üzere 7 persent l ç zg s nden oluşur. Buna göre elde ed len değer,

- 3.-97. arası persent l arası se normal, - 3. persent l n altında se düşük, - 97. persent l n üzer nde se yüksekt r.

Çocuğun tak p ed ld ğ persent l değer n n altına düşmes anormal kabul ed lmekted r. Örneğ n çocuğun büyüme eğr s ndek yer 75. persent lde ken 10.

persent le nm şse beslenme, hastalık g b durumları değerlend r l r. DSÖ 0-5 yaş arası çocukların zlenmes n önermekted r. Bebek doğar doğmaz lk ölçümler yapıldıktan sonra d ğer ölçüm zamanları le lg l aşağıdak zaman ç zelges n n tak b önemle tavs ye ed lmekted r.

- 15 günlük, - 30 günlük,

- 2-6 ay arası ayda b r kez, - 6 ay-2 yaş arası 3 ayda b r kez, - 2 -4 yaş arası 6 ayda b r kez,

- 4 yaş-ergenl k dönem sonuna kadar yılda b r kez olmak üzere büyüme gel ş m n n zlenmes öner lmekted r (MEB, 2016).

Neyz ve arkadaşları (2008) Türk çocuklarının antropometr k değerlend r lmes nde kullanılab leceğ n ler sürdükler güncelleşt r lm ş yerel referans değerler n oluşturmuştur. Tablo 1 ve 2’de 0-18 yaş arası erkek ve kız çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu ve Vücut K tle Endeks (VKI) persent l değerler 0-3 yaş arası çocuklarda baş çevres persent l değerler sunulmuştur.

Tablo 1. 0-18 Yaş Arası Erkek Çocuklarında Vücut Ağırlığı, VKİ Persentil Değerleri, Boy Uzunluğu ve 0-3 Yaş Arası Baş Çevresi Persentil Değerleri

Tablo 2. 0-18 Yaş Arası Kız Çocuklarında Vücut Ağırlığı, VKİ Persentil Değerleri, Boy Uzunluğu ve 0-3 Yaş Arası Baş Çevresi Persentil Değerleri

Başka b r çalışmada Neyz ve arkadaşlarının yaptıkları büyüme eğr ler n kullanarak akıllı c hazlarda kullanılab len b r mob l uygulama gel şt r lm şt r. Mob l uygulama le eğ t mc ler, ebeveynler, konu le lg l uzmanlar çocuklarının gel ş m n zleyeb lmekte özell kle ped atr uzmanları kontroller esnasında çocuk hakkında b lg ye sah p olab lmekted r (Ünal, As lkan ve Canbazoğlu, 2016).

Uzmanlara göre okul önces dönemde yeters z ve denges beslenme durumu le karşılaşan çocuklarda yaşına göre kısa boylu ve zayıf olma g b gel ş m problemler , kolay hastalanma, raş t zm, A v tam n yeters zl ğ sonucu ortaya çıkan göz ve der hastalıkları, dem r, B ve C v tam n eks kl ğ sonucu oluşan anem , kron k shal, kalp damar sorunları, kanser, s nd r m s stem sorunları, şeker hastalığı, solunum yolu hastalıkları görüleb lmekted r (Ataman, 2009; Kutluay Merdol, 2012; Şanlıer ve Aytek n, 2004).

3.2.2. Güvenlik İhtiyacı

Görsel 2.Depremden sonra kız çocuğuna sarılan kadın

Maslow’un ht yaçlar h yerarş s ne göre f zyoloj k ht yaçlardan sonrak basamak güvenl k ht yacıdır. Güvenl k ht yacı, kaosdan, kaygıdan, korkudan korunma, güvenl k, st krar ve bağlanmayı çermekted r. B reyler n bu ht yaçları g der lmeden a d yet, sevg , kend ne saygı ve kend n gerçekleşt rme g b b r üst basamakta yer alan sosyal ht yaçlara yönelmes mümkün değ ld r (Elton, 1996).

Hayatın lk dönemler nde d ğer dönemlere göre güvenl k ht yacı daha fazla öne çıkmaktadır. Başlangıçta bakımı ç n annes ne veya bakıcısına bağımlı olan bebekler bazen kend s ne bakan k ş /k ş ler n veya ç nde yaşadıkları toplumun veya uluslararası yaşanan olaylardan dolayı hakları hlale uğrayab lmekted r.

B rleşm ş M lletler Çocuk Haklarına Da r Sözleşmes nde yaşam ve gel şme hakkı, su st mal ve hmalden korunma hakkı, satılma, kaçırılma ve fuhuştan korunma hakkı, sömürünün d ğer b ç mler nden korunma hakkı, mültec çocukların durumlarına özgü hakları le lg l maddeler başta olmak üzere b rçok ulusal ve uluslararası belge, çocukların güvenl b r şek lde yaşamlarını sürdürmeler ç n temel oluşturmaktadır.

Güvenl k ht yacı le lg l b r d ğer bakış açısı da çocuğun sağlıklı b r ömür sürmes ç n çevres ndek donatı ve nesneler n çocuğun stat k ve d nam k antropometr k ölçüler ne uygunluğu ve çocuğun güvenl ğ ç n r sk oluşturmayan yapıda olmasıdır. Malzeme ve materyaller n çocuğa uygun olması yetenekler n ve becer ler n gel şt rmeler ne katkı sağlamaktadır. Uygun olmayan donatı ve nesneler , uzun sürel kullanmak zorunda kalan çocukların kem k ve kas gel ş mler nde sorunlar olab lmekted r.

Yapılan b r araştırmada yoksulluk ç nde yet şt r len çocukların hem güvens z hem de sağlıksız ortamlarda yaşadıkları ve d ğer akranlarından k kat daha fazla kalabalık, tehl kel , standart altı olan evlerde yaşama ht mal olduğu b ld r lm şt r. Yoksul çocukların standart altı evler hem esk hem de sağlık ç n tehl ke oluşturan c dd bakım problemler çermekted r (Baran, Yılmaz ve Yıldırım, 2007; Kula ve Çakar, 2015; P r nce & Howard, 2002; Sağlam, Ulutaş ve Çalışkan, 2015).

3.2.3. Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı

Hayatın lk anlarından t baren nsan, a t olma ve sevg kaynağı aramaktadır. F zyoloj k ve güvenl k ht yaçlarının yeterl düzeyde karşılanması sevme, sev lme ve a t olma ht yaçlarını ortaya çıkarır. Erken yıllar den len zamanlarda çocuklar, a leler ve bakıcılar tarafından duyarlı, güven l r tepk ler aldıklarında daha başarılı ve güvenl l şk ler gel şt recekt r.

B r başka bakış açısına göre sev lmek bu ht yacın karşılanması ç n yeterl olmamaktadır. Bu nedenle sevme ht yacının da karşılanması gerekmekted r. Çocuk toplumsal b r b rey olarak kend ne b r model arar ve bunu a le ç nde bulur. Sevg ler n sözel ve davranışsal olarak çocuklarına fade eden, çocuğuyla b rl kte n tel kl zaman geç ren anneler n çocukları sev ld ğ n h ssetmekte ve h ssett kler sevg y benzer şek lde göstermekted r (Abukan, 2014; Kayad b , 2002; Öngören ve Şah n, 2016).

3.2.4. Hareket ve Oyun İhtiyacı

w

Görsel 3. Açık havada oynayan çocuklar

Çocuklar hızlı b r büyüme ve gel ş m sürec nde olduklarından, devamlı hareket ht yacı ç nded r. Çocuğun organlarının doğru çalışması, skelet yapısının kuvvetlenmes , c ğerler n n gel şmes , kan akışının düzenl olması ve bol oks jen alması onun hareketler le l şk l d r. Hareket eğ t m çocuğun s n r kas koord nasyonunu gel şt rmey , f z ksel uygunluğunu artırmayı ve algısal motor gel ş m n destelemey amaçlamaktadır. Çocukluk dönem nde f z ksel akt v telere katılmak, çocuğun sağlıklı büyüme ve gel şmes nde en öneml etkenlerden b r d r. Çocuğun f z ksel etk nl kler tamamlaması, kend ne güven duygusunun gel şmes nde de öneml rol oynar ve sosyal-duygusal gel ş m n destekler. Buna rağmen son zamanlarda özell kle teknoloj k gel şmelere bağlı olarak daha harekets z b r yaşam tarzı sürdürülmekted r. Çocuklar telev zyon veya b lg sayar g b teknoloj k araçların kullanımı ve oyun alanından yoksun yerleş m alanları neden yle zamanlarının büyük b r bölümünü ev ortamında geç rmekted r (Duman, 2013; Özyürek, Özkan, Begde ve Yavuz, 2015).

Oyun çocuğun temel gereks n mler nden b r s d r. Sağlık otor teler dış mekânda oyun le çocukluk çağı obez tes arasında l şk olduğunu bel rtmekted r. Konu le lg l çok sağlam araştırma sonuçları olmasa b le oyunun azalması le z h nsel hastalıklarda b r artış olduğu ler sürülmekted r. Oyununun çocukların sosyal ve duygusal yaşamını güçlend ren ve stres haf fleten b rçok olumlu katkısı göz önüne alındığında z h nsel sorunlara azaltmaya katkıda bulunması olasıdır.

Jean P aget ve Lev Vygotsky oyunun b l şsel gel ş m le l şk olduğunu vurgulamıştır. Oyun hakkındak b rçok araştırmanın kapsamlı ncelenmes sonucu oyunun sözelleşt rme, kel me b lg s , d l anlama, d kkat süres , hayal gücü, konsantrasyon, dürtü kontrolü, merak, problem çözme stratej ler , ş b rl ğ , empat ve grup katılımı alanlarında lerlemelere katkıda bulunduğu söyleneb l r. Buna laveten araştırmalar çocukların okuryazarlık ve ar tmet k g b akadem k çer ğe hâk m olma becer s yle oyunun doğrudan l şk s olduğunu bel rtmekted r (MEB, 2014; M ller & Almon, 2009).

Son 20 yılda okul önces eğ t m n çer ğ değ şt r lm şt r. Okul önces eğ t mde çocukların oyunla öğrenmeden, araştırmaktan, vücutlarını hareket ett rmekten ve hayal güçler n kullanmaktan z yade daha fazla matemat k ve okuma yazma becer ler n n test ed ld ğ ve öğret lmeye daha fazla zaman harcandığı görülmekted r. Pek çok anaokulu yen devlet standartlarına uygun ve standartlaştırılmış testlerle l şk l yüksek oranda tanımlayıcı müfredat kullanmaktadır.

Artan sayıda anaokulunda öğretmenler, komutları tak p etmekte ve bundan asla ayrılmamaktadır. Araştırmacılara göre bu tür uygulamalar; çocuğun gel ş m n , y öğret m lkeler n hlal etmekte hem çocuğun sağlığını hem de uzun vadel okuldak başarısını tehl keye atmaktadır.

L teratür ncelend ğ nde b rçok oyun türü olduğu görülmekted r. Oyun türler n b lme ve zleme, çocuklar ç n uygun çevre düzenlemeler yapmak ç n a lelere ve öğretmenlere yardım eder. Aynı zamanda oyun temell anaokullarının bütün oyun türler ç n yeterl fırsatlara sah p olup olmadıklarını bel rleyeb lmek ç n önem taşır. Aşağıda oyun türler kısaca sunulmuştur (M ller, & Almon, 2009).

Büyük kas oyunları: Bu oyun türü beden duyarlılığı, denge ve koord nasyon motor yetenekler n gel ş m ne katkı sağlamaktadır. Çocuklar tırmanmak, koşmak, kaymak ve hareket n her türü le l şk l olmaktan hoşlanmaktadır.

Küçük kas oyunları: Küçük oyuncaklarla oynama, boncuk d zme, puzzle oynama, nesneler sınıflama g b el becer s n gel şt rme türü oyunlardır.

Becer oyunları: Çocukların oyun ç nde b r hareket ustalaşana kadar tekrar etmes üzer ne kurulu oyun türüdür. Örneğ n, doğum günü paket n bağlamayı öğrenmek ç n b rçok kere tekrar etmek g b .

Kurallı oyunlar: Anaokulu ve lkokul çocukları kend kurallarını oluşturmanın zorluğundan ve her oyun durumuna kuralların uyarlanması ç n sosyal müzakerelere katılmaktan hoşlanır.

Yapı nşa oyunları: Hayal gücü ve becer gerekt ren oyun şekl d r. Evler, gem ler, kaleler ve d ğer yapıları nşa etmek g b .

Rol oynama oyunu (-mış g b yapmak): Sık sık had -mış g b yapalım le başlar ve çocukların yaşadığı veya hayal ett ğ her şey dah l etmeyle devam eden b r oyun türüdür.

Sembol k oyun: Çocuğun el ne aldığı nesney başka b r nesneye dönüştürdüğü oyundur.

D l oyunları: Çocuklar oluşturdukları ve değ şt rd kler şarkılar ve tekerlemeler, kel melerle oynayarak ustalık kazanır. H kayeler anlatır ve dramat ze eder.

D l oyunları: Çocuklar oluşturdukları ve değ şt rd kler şarkılar ve tekerlemeler, kel melerle oynayarak ustalık kazanır. H kayeler anlatır ve dramat ze eder.