ntihali Etkileyen Demografik ve Çevresel Faktörler

Ara rmac lar ö rencilerin etik d davran lar etkileyen çe itli faktörleri ara rm lard r. Genellikle ö rencinin ya , cinsiyeti, akademik seviyesi, dersin zorluk derecesi ve ö renicinin kültürel çerçevesi gibi faktörlerin intihal üzerinde etkisi incelenmi tir (Culwin, 2006; Marsden, Carroll ve Neil, 2005; Sheard, Dick, Markham, Macdonald ve Walsh, 2002; Sheard Markham ve Dick, 2003; Sowden, 2005 ; Daly ve Horgan, 2007). Ancak bu faktörlerin intihal üzerinde olumlu veya olumsuz ne derecede etkili oldu u üzerinde kesin bir uzla bulunmamaktad r. ntihali etkileyen baz demografik faktörler hakk ndaki ara rmac görü leri a da sunulm tur.

2.8.1. Akademik Ba ar

Dublin Üniversitesi Bilgisayar bölümü ö rencilerinin Java Program dersini alan renciler üzerinde bir ara rma yapan Daly veHorgan (2007), ö rencilerin üniversiteye giri puanlar , ödevlerin teslim edili tarihleri, ödevi tamamlamak için yap lan te ebbüs say ve cinsiyetin intihal üzerinde etkili oldu unu belirtmi tir. Buna göre üniversiteye yüksek puanla giren ö renciler, dü ük puanla giren ö rencilere göre daha az intihale ba vurmaktad rlar. Ayn ekilde ödevlerini son teslim tarihine göre daha erken teslim eden ö rencilerin da daha az intihal yapt belirlenmi tir. Bir ba ka bulgu ise ödevi tamamlamak için daha fazla te ebbüste bulunan ö rencilerin daha fazla intihal yapt r ki bu da ö rencilerin intihal yapmadan önce kendi kendilerine ödevi yapmaya çal klar , ancak ba aramay nca intihale yöneldikleri eklinde yorumlanmaktad r. Haines vd. (1986), akademik ba ar n intihal üzerindeki etkisini

desteklemektedir. Haines vd.’e (1986) göre not ortalamas dü ük olan ö renciler, daha yüksek not alan arkada lar na göre daha fazla intihal yapma e ilimindedirler.

2.8.2. Cinsiyet

Daly ve Horgan (2007), k z ö rencilerin erkek ö rencilere göre daha az intihal yapt klar bildirmektedir. Shepherd (2006) da Britanya üniversitelerinde erkek

rencilerin, k z ö rencilere göre daha fazla intihal yapt belirtmektedir. Lin ve Wen (2006), Tayvan üniversitelerinde yapt klar ara rmada k z ö rencilerin erkek

rencilere göre daha az akademik etik d davran lara yöneldi ini belirlemi lerdir. Ancak baz ara rmac lar ise cinsiyetin önemli bir faktör olmad dü ünmektedir (Yeo, 2007; Josephson Institute of Ethics, 2008). Josephson Institute of Ethics’in 2008 raporunda da kopyaya ba vurma üzerinde cinsiyetin bir etkisinin olmad belirlenmi tir. Kopya çekme ya da internet arac yla intihale yapma bak ndan k z ve erkek ö renciler s ras nda anlaml bir fark bulunamam r. Yeo (2007) de birinci ftaki fen ve mühendislik ö rencileri üzerinde yapt ara rmada cinsiyetin intihal üzerinde etkili olmad sonucuna varm r. Yeo (2007), kültürel farkl klar nda çok fazla etkili olmad dü ünmektedir. Ellery (2008) de KwaZulu-Natal Üniversitesi’ndeki ara rmas nda cinsiyet konusunu ele alm ancak k z ve erkek

renciler aras nda anlaml bir fark bulamam r. Bennet (2005), baz ara rmalarda erkek ö rencilerin k z ö rencilere göre intihale daha fazla e ilimli olarak gösterilmelerinin sebebini ‘erkek ö rencilerin yapt klar etik d davran lar itiraf ve kabul etmeye’ daha fazla haz r olmalar yla aç klamaktad r. Sonuç olarak erkek

rencilerin k z ö rencilere göre daha fazla intihal yapt klar sav üzerinde akademik toplum bir uzla ya varamam r.

2.8.3. Dile Hakimiyet

Park (2003) bu konudaki yaz inceledi i çal mas nda intihale en çok ba vuran grubun uluslar aras ö renciler olarak gösterildi ini belirtmektedir. Walker (1998) de ayn görü ü payla makta olup yabanc ö rencilerin dil becerilerindeki eksikli i intihali etkileyen faktörler aras nda göstermi tir. University of South Australia (t.y.), dile hakimiyet konusunda eksiklik ya ayan ö rencilerin intihal yapmaya daha fazla e ilim gösteridklerini belirterek uluslar aras ö rencilerin intihale daha fazla e ilimli

olabileceklerini ima etmektedir. Ancak bu konuda da farkl görü ler ileri sürülmü tür. Örne in ara rmas nda ana dilinden farkl bir dilde e itim gören ö rencilerin durumunu da inceleyen Ellery (2008), ana dilinde e itim gören ö rencilere göre istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmad bildirmektedir. Chen ve Ku (2008) Tayvan’da ngilizce bölümü ö rencileri ile yapt klar ara rmada dil yetersizli i ile intihale ba vurma aras nda anlaml bir ili ki bulamam lard r. Ö rencilerin dile hakimiyet seviyeleri ayn düzeyde olmas na ra men her seviyeden ö renciler intihale ba vurduklar belirlenmi tir. Ara rmac lar bu durumu Çin akademik yaz m kültürünün bat akademik yaz m kültüründen farkl olmas yla aç klamaktad r (Chen ve Ku, 2008).

Introna ve Hayes (2008) ba ka bir dilde e itim alan ö rencilerin daha fazla intihal yapt ile ilgili görü leri haks z bulmaktad r. Uluslar aras ö rencilerin yamal yaz m denilen bir yöntemle yazd klar , bu yöntemde al nan bir metnin baz

bölümlerinin ç kar ld , cümlenin gramer yap n de tirildi ini ve baz

kelimelerin yerine e anlaml lar n yaz ld belirtmektedirler. Onlara göre yamal yaz m bir intihal de il bir ö renme sürecidir. Bütün ö renme süreçlerinin bir çe it taklitle ba lad hat rlatan ara rmac lar (Introna ve Hayes, 2008) bu ekilde haz rlanan ödevlerin intihal belirleme sistemlerinde haks z olarak intihal olarak belirlendi ini ifade etmektedirler. Ayr ca ö renciler yamal yaz m yapsalar bile her zaman orijinal çal ma ile ayn fikirde olmamakta, hatta bazen tam tersi bir görü ü savunabilmektedirler (Introna ve Hayes, 2008).

Wilson ve Ippolito (2008) Brunel Üniversitesinde intihal konusunda ö rencileri itmek amac yla düzenledikleri bir seminerin sonuçlar aç klad klar çal malar nda uluslar aras ö rencilerin intihale daha yatk n oldu u hakk ndaki genel kan da tart lard r. Uluslararas ö rencilerin intihale daha fazla e ilimli oldu una dair görü lere kat lmayan yazarlara göre intihal e itimi bütün akademik dan manlar taraf ndan bütün ö rencilere verilmelidir.

Sonuç olarak dile hakimiyetin intihalden kaç nmada önemli bir faktör oldu u anla lmaktad r. Ancak bu uluslar aras ö rencilerin intihale daha fazla e ilimi olduklar eklinde de il, daha fazla risk alt nda olduklar eklinde yorumlanmal r. ntihali belirleme ve önleme bölümlerinde de de inilece i gibi, uluslar aras ö rencilerin aç mlama becerilerinin zay f olmas , onlar n intihal belirleme stratejilerine daha fazla tak lmalar na ve ço u kez haks z olarak suçlanmalar na sebep olmaktad r.

2.8.4. Kültür

Chen ve Ku (2008), kültürel faktörlerin akademik yaz ma olan etkisini hat rlatarak Anglo-Sakson yaz n kurallar n di er yaz m kurallar na üstün olmad na ve dünyada ba la akademik yaz m gelenekleri oldu una da dikkat çekmektedirler. Dolay yla yabanc bir dilde e itim gören ö rencilerin intihale ba vurmalar n tek sebebinin dil yetersizli i de il, baz uygulamalar n kendi kültürleri aç ndan kabul edilebilir olmas r. Chen ve Ku (2008), Bat tarz akademik yaz m kurallar n bireyselli i önceleyen bir bak aç yla ekillendi ini, oysa baz toplumlar n de er olarak bireyselli i de il yard mla may esas ald bildirerek bu kültürel de erlerin ister istemez akademik yaz olan etkiledi ini bildirmektedir. Introna ve Hayes (2008) de benzer bir bak aç ileri sürmektedirler. Ara rmac lara (Introna ve Hayes, 2008) göre birçok Asya ülkesindeki yayg n kültür rekabeti de il yard mla may esas almaktad r. Bu durumda ö renciler tek ba na yapmalar gereken bir ödevi grup olarak yapmakta; arkada lar na gönüllü olarak yard m etmekte veya arkada lar n ödevlerinden yararlanmakta bir sak nca görmemektedirler. Introna ve Hayes’e (2008) göre Uzakdo u otoritelere büyük sayg duyulmakta, otoritenin sözleri ile gerçek hayat aras nda s bir ba oldu u var say lmaktad r. Otoritenin sözlerini de tirmek bir tür gerçekli i de tirmek olarak ele al nd ndan ö rencilerden otoritenin ifadesini hiç de tirmeden ezberlemesi istenmektedir. Ö rencilerin farkl otoritelerin sözlerini kendi metinleri içinde hiçbir de iklik yapmadan kullanmalar özendirilmektedir. Bu durumda Bat tarz bir e itim sistemine yani kat lan ö rencilerin uyum sorunu ya amas na sebep olmaktad r (Introna ve Hayes, 2008). Kendi kültürü içerisinde otoritelerin sözlerini hiç de tirmeden kullanmas istenen bir ö renciden Bat tarz akademik yaz n bir gere i olarak aç mlama yapmas istenmektedir. Veya kaynak belirtmemeyi otoritelerin dü üncelerini özümsemi olmak olarak de erlendiren bir kültürden, kaynak vememeyi bir suç sayan bir kültüre geçi yap lmaktad r. Bu durmda

rencinin s nt lar ya amas çok do al görünmektedir. Kültürün intihal olaylar üzerindeki etkisine University of South Australia (t.y.) taraf ndan da dikkat çekilmektedir. Farkl kültürlerin orijinal eser sahiplerine farkl sayg gösterme yöntemleri oldu unu hat rlatan üniversite, uluslar aras ö rencilerin Bat tarz yaz m kurallar na adapte etmenin önemine i aret etmektedir.

2.8.5. f Seviyesi/Ya

Sims (1995) üst s flara gelindikçe intihal e iliminin azald belirtmektedir. Ona göre üst s ftaki ö renciler e itimlerine daha çok yat mda bulunmu , mezuniyete daha yak n durumda ve bu yüzden da kaybedecek daha fazla eyi olan ö rencilerdir. Bu yüzden de intihal onlar için ciddi bir risk olu turmaktad r. Öte yandan bu ö rencilerin yazma becerileri daha fazla geli mi tir ve bu yüzden de intihale daha az ihtiyaç duyarlar. Nihayet, üst s ftaki ö renciler ö retmenlerle daha fazla sosyalle mi ler ve intihalin akademik olarak kabul edilemeyecek bir uygulama oldu una dair ö retmen görü lerini benimsemi lerdir. Lin ve Wen’in (2006) yapt bir ara rmöada birinci f ö rencileri daha yükseke oranlarla kullanmamalr gereken elektronik kaynaklar kulland klar , ba kalar n ödevlerini kopyalad klar , bireysel yapmalar gereken ödevleri grup olarak yapt klar bildirmi lerdir. McCabe, Trevino ve Butterfield (2001) de benzer görü leri savunmakta ve daha genç ya taki ö rencilerin intihale daha

kl kla ba vurduklar bildirmektedir.

2.8.6. Lisans / Lisansüstü.

Lisans ve lisansüstü ö rencilerinin intihal, kopya ve benzeri akademik etik d davran lara tepkilerinin veya bunlar bildirme oranlar aras nda farklar oldu unu ileri süren ara rmac lar bulunmaktad r. Sözgelimi Sheard Markham ve Dick. (2003) lisans

rencilerinin kopya ve intihal yapt klar itiraf etmeye ya da gördükleri etik d davran lar bildirmeye daha e ilimli oldu unu bildirmektedir. Öte yandan Marsden et. al (2005) ise tersi bir görü ü savunarak lisans üstü ve üst s flardaki lisans ö rencilerin etik d davran lar kabul etmeye daha çok meyilli oldu unu bildirmektedir. McCabe, Trevino ve Butterfield (2006) Lisansüstü ö rencilerinin de lisans ö rencileri gibi intihale s kl kla ba vurduklar belirtmektedirler. Yapt klar ara rmalarda yüksek lisans ö rencilerinin en az ndan yüzde %56’s bu tür davran lar içine girdiklerini kabul etmi lerdir. Cristensen –Hughes ve McCabe (2006) yapt klar ara rmada lisans

rencileri aras nda intihalin yüksek lisans ö rencilerine göre daha yayg n oldu unu belirlemi lerdir. Lisans ö rencilerinde %53 olan bu oran lisansüstü ö rencilerinde %35’e dü mektedir. Ancak %35’in de çok yüksek bir oran oldu u göz önünde tutulmal r. Sonuç olarak ara rma yapabilme ve akademik metinler olu turabilme yetene ine sahip yüksek lisans ve üst s flar lisans ö rencilerinin intihale daha az

ba vurduklar anla lmaktad r. Ancak intihal yapma oranlar her iki grop içinde endi e verici oranlarda görünmektedir.

2.8.7. Di er Faktörler

Bilgisayar kullan . Chen ve Ku (2008), bir Tayvan üniversitesinde yapt klar ara rmada bilgisayar kullanabilme becerisin ve bilgisayar ba nda geçirilen sürenin intihal olay üzerinde olumlu ya da olumsuz bir etkiye sahip olmad ortaya koymu lard r. Çok az bir bilgisayar kullanma becerisine sahip bir ö renci bile internetten kolayca intihal yapabilmektedir.

Özel Üniversite-Devlet üniversitesi. Lin ve Wen (2006), Tayvan’da yapt klar ara rmada s navda kopya çekme d nda akademik etik d davran lar sergileme bak ndan özel ve devlet üniversiteleri aras nda bir fark bulamam lard r. Özel üniversitelerde okuyan ö rencilerin daha fazla kopya çektikleri belirlenmi ve bunun sebebi olarak ise Devlet üniversitelerinde verilen e itimin daha kaliteli olmas sebebiyle akademik olarak yetkin ö rencilerin devlet okullar seçmesi olarak göstermi lerdir.

Kalabal k s flar. Özellikle kalabal k s flarda ö retim eleman ile birebir etkile ime girmekte zorlanan ö renciler, dersi daha önce alan arkada lar ndan rehberlik istemekte ve onlar n ödevlerini de kullanabilmektedir (Hanrahan, 2008).

Sonuç olarak, Demografik ve çevresel faktörlerin intihal yapma üzerindeki etkisini tart an ara rmac lar baz faktörlerin pozitif etkisi oldu unu ortaya koymu lar; ancak di er baz ara rmac lar ya söz konusu faktörün negatif etkili oldu unu veya hiç etkili olmad iddia etmi lerdir. Ö rencilerin büyük ço unlu unun intihal ve kopyaya ba vurduklar nda hemfikir olan ara rmac lar, hangi ö renci profilinin daha fazla intihale meyilli oldu u konusunda bir uzla sa layamam lard r.