Markann Benzer aretlerden Fark

1- Markalarn Corafi
aretler ile Karlatrlmas

Co
rafi iaretler de birer ayrt edici iaret ve tantm vastasdr. Fakat ayrlan co
rafi iaretlerde mal veya hizmetin nerede ve hangi bölgenin özellikleri ile üretildi
i veya hizmetin nereden verildi
i belirlenirken, markada bir iletme tarafndan üretilen maln veya hizmetin di
erinden ayrlmas amaçlanmaktadr92.

Co
rafi iaretler belirli bir co
rafi alandan gelen maln kökenini belirtirken, marka belirli bir iletmeden gelen mal veya hizmetin kökenini göstermektedir93_. Markalar iletme ile ba
lantl olmalar sebebiyle, ferdi mülkiyete konu olup, ferdi

89 _{ARKAN, C.II s.175; TEKNALP, Fikri Mülkiyet, s.430; YASAMAN, C.II, s.731.} 90 _{RG. 28.06.1985 S.18795.}

91 _{FKK m5; “Sözlemeye tanr ve tanmaz mallar konu olabilir. Patent gibi fikri ve snaî haklar bu} sözlemeye konu olamazlar”.

92 _{KARAHAN, s.142-143; ÜLGEN ve Di
erleri, s.350; TEKL, s.253.} 93 _{DERYAL, s.109; UZUNALLI, s.137.}

bir tantm arac iken co
rafi iaretler belirli bir bölge veya alandaki ilgililere yarar sa
lamas nedeniyle mülkiyet hakk söz konusu olmayp, toplu bir tantm aracdr94.

Marka sahibi onu bakasna devredebilece
i gibi sadece kullanma veya iletme haklarn da devredebilir. Fakat co
rafi iaretlerin devri söz konusu olmayp, yalnzca kullanlmas mümkündür95_{. Mahalli örf ve adetleri bilen ve bunlar} kullanarak istihsalde bulunan kiiler co
rafi iaretleri kullanabilirler fakat devretme haklar yoktur. Bu örflere ve usullere göre imalatta bulunan ahsn co
rafi iaretleri kullanabilmesi için de bakalarnn iznine ihtiyac yoktur96_.

2- Markalarn
letme Ad ve Ticaret Unvan ile Karlatrlmas

Ticaret hayatnda markadan baka iaretler de mevcuttur. Bunlar ticaret unvan, iletme ad, mahreç ve mene iaretleri, alan ad97, gibi iaretlerdir. Buna göre ticaret unvan, tacirin ticari iletmesine98 ilikin ilemleri yaparken kulland
 isimdir99. Ticaret unvan taciri di
er tacirlerden, iletme ad iletmeyi di
er iletmelerden ayrt etmeye, marka ise bir iletmenin mal ve hizmetlerini di
er iletmelerin mal veya hizmetlerinden ayrt etmeye yaramaktadr100. Tacirin ticaret unvan bir tane iken, markasnn birden fazla olmas mümkündür101. Bununla beraber ticaret unvanlar ve iletme adlar da marka olarak tescil ettirilebilir102. Markalarn, halk tarafndan tannmalar sebebiyle yalnz mallar arasnda ayrm yapmaktan öte, maln veya hizmetin kökenini de belirleyebilirler103.

94 _{ÖÇAL, s.13.}

95 _{ARKAN, Ticari letme, s.269; KARAHAN, s.143; UZUNALLI, s.137.} 96 _{ÖÇAL, s.14; TEKL, s.253.}

97 _{EROLU, Alan adnn internette bir objeyi yani a
a ba
l ilemciyi kiiselletirme ve tespit etme} ilevine sahip bulunmas nedeniyle ticaret ünvan, iletme ad ve markayla benzerlikleri mevcut ise de, alan ad ne bir ahs veya bilginin göndericisini ve ne de bir mal veya hizmeti nitelememekte, yalnzca arac olmaktadr. (s.464).

98_{Ticarethane veya fabrika yahut ticari ekilde iletilen di
er müesseseler, ticari iletme saylr.} Tesisat, kiraclk hakk, ticaret unvan ve di
er adlar, ihtira beratlar ve markalar, bir sanata müteallik veya bir ahsa ait model ve resimler gibi bir müessesenin iletilmesi için daimî bir tarzda tahsis olunan unsurlar, mukavelede aksine hüküm bulunmadkça, ticari iletmeye dâhil saylr.

99 _{HR, s.144.}

100 _{DÖNMEZ, s.2; BATU, rfan/ ERDEM, Ercüment, Ticari letme Hukuku, Ankara 1993, s.115.} 101 _{DERYAL, s. 112.}

102 _{ÖÇAL, s.15.}

Ticaret unvann tacir olmayan kiinin kullanmas mümkün de
ildir104_. Oysaki markay kullanan kiinin ticaretle u
ramasna gerek yoktur. Bu anlamda ba
msz hareket eden her dernek, birim, ahs ya da tüzel kii marka sahibi olabilecektir. Her ne kadar marka ve ticaret unvannn amac birbirinden farkl ise de marka sahibinin markann 3. kiiler tarafndan iletme ad olarak kullanmn önleyebilece
i Yargtay’ca da kabul edilmektedir105_.

Aa
da ayrntlar ile görülece
i üzere 556 sayl KHK madde 16 uyarnca markann gerek ticari iletme ile gerekse ticari iletmeden ayr olarak devredilmesi mümkündür. Oysaki TTK madde 51/I uyarnca ticaret unvannn ticari iletmeden ayr olarak devredilmesi mümkün olmayp106_{, aksi halde TTK madde 53/II uyarnca} cezai müeyyideye tabi tutulmutur. TTK madde 51/II uyarca ticari iletmenin devrinde devir sözlemesinde aksine bir hüküm bulunmamas durumunda unvann da devrini kapsad
 kabul edilmitir.

104 _{ARKAN, Ticari letme, s.251; YHGK, 12.12.2007 tarihli, sayl karar ticaret unvannn marka} hakkna tecavüzü bakmndan özellik arz etmektedir. Söz konusu kararda: “….Davac üniversite tarafndan, daval dershanenin ticaret unvannn davacnn tescilli markasna tecavüz etti
i gerekçesiyle, daval dershane aleyhine tazminat, haksz ve ticaret unvannn terkini için dava açlmtr. Yerel mahkeme, davalnn ticaret sicil kaydnn, Üniversite adnn kabulü ve kuruldu
u tarih olan 1997 ylndan sonraki bir tarihte 1998 ylnda yapld
n, üniversitenin “Atlm” markasn 2001 ylnda tescil ettirmesine ra
men kullanmnn önce olmas nedeniyle tescilli markasna tecavüz ve haksz rekabet oluturaca
na karar vermitir. Yargtay ise markaya tecavüz oluturaca
n kabul etmi fakat “Atlm” markasnn ticaret unvanndan terkini talebi ile ilgili olarak TTK 54. maddesi uyarnca terkin talebinin yalnzca tacirler tarafndan talep edilebilece
ini fakat üniversitenin TTK madde 41 uyarnca tacir sfatnn bulunmad
ndan bahisle yerel mahkeme kararn bozmutur. Yerel mahkemenin kararnda direnmesi üzerine Yargtay Hukuk Genel Kurulu’nca somut durumda markann tescilsiz kullanmn dikkate almakta ve marka hakkna dayanarak ticaret unvannn terkinin talep edilip edilemeyece
i üzerinde durulmamaktadr. Dava konusu olay haksz rekabet hükümleri bakmndan incelenmi ve haksz rekabetin mevcudiyeti tespit edilerek, “Atlm” ibaresinin davalnn ticari unvanndan terkini koullarnn gerçekleti
ine hükmedilmitir.” (Kararn tam metni için bkz. YHGK, 12.12.2007 tarihli, 2007/11-965 E, 2007,7961 K sayl ilam, stanbul Barosu Dergisi C.82, S.2008/3; kararn de
erlendirmesi için bkz. KORKUT, Ömer, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Haziran 2008, S.3, ss.389-398) Benim de katld
m görüe göre; her ne kadar ticaret unvannn terkini talebinde bulunabilmek için tacir sfatna sahip bulunmak gerekliyse de, bir iletmenin ticaret unvannn bir bakasnn tescilli markasna tecavüz etmesinin mümkün olmas nedeniyle bu tür kullanmlarn haksz rekabet hükümleri yannda marka hakkn koruyan hükümler ile de korunabilece
inin kabulü gerekmektedir. (YHGK’nun 2007/11-965 E, 2007/96 K sayl ilam, Kazanc Veri Taban).

105_{Yargtay 11. H.D.’nin 12.04.2001 tarihli, 2001/2189 E, 2001/3079 K sayl ilam, ÖZARMAAN,} s. 20.

3- Markann Garanti Markas ile Karlatrlmas

Markann devri sözlemesi bakmndan incelememizin konusunu ferdi markalar oluturmaktadr. Ferdi marka kavramna 556 sayl KHK’de yer verilmemitir. Fakat 551 sayl Markalar Kanunu madde 2/a’da ferdi marka, gerçek veya tüzel kiiler tarafndan münferiden ve müteselsilen kullanlan marka olarak tanmlanmtr. Bu ba
lamda ferdi markann ayrt edici özelli
i marka üzerinde mutlak bir hak olmas ve bu hakkn, hakka sahip olan bir veya birkaç kii tarafndan sahip olduklar ferdi mülkiyet, itirak halinde veya müterek mülkiyet esaslarna göre kullanlmasdr107_.

Garanti Markas ise 556 sayl KHK’nin 54. maddesinde tanmlanmtr. Buna göre; “marka sahibinin kontrolü altnda birçok iletme tarafndan o iletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, co
rafi menelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan iaret” olarak tanmlanmtr108.

Garanti markalar farkl iletmelerce üretilen mal ve hizmetleri birbirinden ayrt etme ilevi görmezler. Bunlar iletmelerin garanti markas çerçevesinde ortak özelliklerini, üretim biçimlerini ve kalitelerini garanti ederler. Garanti markalarnn söz konusu markay kullanma hakkna sahip iletmelerin ürettikleri mal veya hizmetleri de
il, üretilen mal veya hizmetlerin anlan özelliklerini garanti etmeleri nedeniyle109 doktrinde kimi yazarlar garanti markalarn klasik anlamda marka olarak kabul etmemektedirler110.

Garanti markalarnn da devri mümkün ise de, ferdi markann aksine adi yazl ekil yeterli olmayp, devrin geçerli olabilmesi için sicile kayd gerekmektedir.

107 _{TEKNALP, Fikri Mülkiyet, s.343.}

108 _{Garanti Markasnn 556 sayl KHK’nin 54. maddesinde yer alan bu tanm Markalar Kanunu} Tasars’nn “Tanmlar” balkl 2. maddesinde düzenlenmitir.

109 _{POROY/YASAMAN, Ticari letme, s.307.} 110 _{ÖÇAL, s.14-15.}