• Sonuç bulunamadı

Q Mükâfatlar ve Cezalar

Belgede Denizli efsaneleri (sayfa 133-137)

DENİZLİ EFSANELERİNİN ANLATICILARI, İŞLEVSEL ÖZELLİKLERİ VE MOTİF YAPIS

2.3. DENİZLİ EFSANELERİNİN MOTİF YAPIS

2.3.2. Motif İndex’e Göre Denizli Efsanelerindeki Motiflerin Listes

2.3.2.13. Q Mükâfatlar ve Cezalar

Q40 İyilik ödüllendirilir

Baba ile gelinin yanlarına gelen ve onların karnını doyurdukları kişi Hızır imiş ve ona iyilik ettikleri için kavun ve karpuzları hemen olgunlaşmış. 74

Q145.1.1 İçilen sudan sağlık bulma Su, çok sayıda insanı iyileştirmiş. 24

Q221.8 Kutsal yerlere saygısızlığın cezalandırılması

Bir gece, işçilerden birisi yatırın olduğu yere yakın bir yere çiş yaparken türbe tarafından heybetli bir boğa, bağırarak gelmiş ve adamı oradan uzaklaştırmış. 174

Q221.8 Kutsal yerlere saygısızlığın cezalandırılması

Bunların içinde Şerif Ahmet Baykuş adlı kişi türbeyi ziyaret ederken, türbenin boyuna bakmış ve “Hiç böyle uzun adam mı olur, söyler söyler yalanı milleti kandırırlar” diyerek alay etmiş…10-15 dakika sonra türbenin içinde yatan bu adam büyük bir korkuyla dışarıya çıkmış. Bakmışlar ki adamın ağzı bir tarafa doğru yamulmuş. 170

Q223.3 Kurbanı ihmal etmenin cezalandırılması

Demiş ki: “Bak, kardeşinin evine gitmeyeceksin, onun kahvesini içmeyeceksin ve bir yıl bu sözünü tuttuktan sonra da bir kurban keseceksin, eğer bunu yapmazsan başına kötü işler gelir” demiş. 73

Çoban kardeşi askerde olduğu için ve belki de kardeşi yanlış anlar diye tekeyi kesmeyip onun yerine başka bir hayvanı kesip dağıtmış. Sonra çadıra doğru yola çıkmışlar ve daha çadıra varmadan o teke de kendiliğinden ölmüş. 77

Dana kesilirse bitiremeyeceklerini düşünerek onun yerine bir erkek keçi kesmişler. İnsanlar erkeci kesmişler kanını suya akıtmışlar ama su, akışını durdurarak olduğu yerde dönmeye başlamış. 90

(T)Q285.1.1.2 Kuşların cezalandırılması

O zamandan beri, günümüzde kınalı keklik olarak bildiğimiz kekliğin boynu kırmızı halkalıymış ve onun etini yiyenler kolay kolay doymazlarmış. Avcılar da onu avlayabilmek için daima peşinden koşarlarmış. 18

Q395 Saygısızlıklar cezalandırılır

Ekmeğe yapmış olduğu bu saygısızlıktan dolayı Allah onu orada taşa dönüştürmüş. 1

Kadın bezi alıp çocuğun altını temizleyeyim derken, yanlışlıkla yufka ekmeğini alıp çocuğun altını onunla temizlemiş. 2

Allah kadının elleri unlu olduğu için önce kadını, sonra da çocuklarını taşa çevirmiş. 3

Bu adam bir gün ekmeğin üzerine çiş yapmış ve Allah yapmış olduğu bu saygısızlıktan dolayı adamı taşa dönüştürmüş. 9

Kaplumbağa o zamandan beri yerde sürünerek ve evini sırtında taşıyarak nimete yaptığı saygısızlığın cezasını çekmekteymiş. 19

“İşte suyu köpek gibi arkama taktım getirdim, kızın benimdir” der. Gürül gürül akan su “köpek gibi” ifadesinden sonra birden kesilir ve akmaz olur. 57

Adam da sonunda: “Başlarım Honaz Dağı senin tepene de kır saçına da” diyerek kardeşinin evine gitmiş… Kahvehanede sandalyede otururken ağzından kahverengi bir kan gelmiş ve orada düşüp ölmüş. 73

Kısa bir süre sonra koyun sürüsüne bir hastalık girmiş ve üç yüz koyundan sadece elli tanesi sağ kalabilmiş. Hem çoban, hem de köy halkı bu durumu oradaki ağacın kutsallığına ve ona yapılan saygısızlığa bağlamışlar. 99

Denizli halkı bu binanın yapıldığı alanın önceki yıllarda kimsesizler mezarlığı olduğunu ve bu yangınların orada yatan kimselerin ruhlarının rahatsızlıklarından dolayı, onlara yapılan saygısızlıktan dolayı çıkmış olduğunu söylemektedirler. 191

Q411 Ceza olarak ölüm

Bunun sonucunda kardeşe ceza verilerek başı kesilmiş. 18

Bölge idarecisi emirlerine uyulmadığı için çok öfkelenmiş ve: “Köylünün 2-3 tanesini ortalık yerde asın, o zaman hepsi gelir” diye emir buyurmuş. 46

Babası avdan gelip putları bu halde görünce oğlu Musa’yı putları kırdığı için öldürmüş. 130

Genç Osman bundan birkaç gün sonra Topkapı sarayında cellatlar tarafından boğularak öldürülmüş. 197

Q433 Hapsederek cezalandırma

Kızımı asla bir çobana vermem” diyerek, kızın çobanla görüşmesine engel olabilmek için kızı eve hapsetmiş. 8

Üzüm Dedesi’ni sağlığında bir sebepten dolayı hapse atmışlar. 182

Bu fetva sarayda duyulmuş ve Hasan Feyzi Efendi, Denizli cezaevine konmuş. 185

Q551.3.2 Hayvana dönüştürerek cezalandırma

Q551.3.4 Taşa dönüştürülerek cezalandırılma

Ekmeğe yapmış olduğu bu saygısızlıktan dolayı Allah onu orada taşa dönüştürmüş. 1

Tam o sırada da Allah çocuğuyla birlikte kadını taşa dönüştürmüş. 2

Allah kadının elleri unlu olduğu için önce kadını, sonra da çocuklarını taşa çevirmiş. 3

Bu beddualar sonucunda bey ve onun arkası sıra gelen adamları sıralar halinde taşa çevrilmişler. 8

Allah yapmış olduğu bu saygısızlıktan dolayı adamı taşa dönüştürmüş. 9

Dilenci oradan ayrılırken beddua etmiş ve arpa, buğday çeçleri taşa dönüşerek birer tepecik halini almış. 154

Q556 Beddua ile cezalandırma

Kız, ölürken babasına: “Dünyada benim yüzümü güldürmedin, inşallah senin de yüzün gülmez, bu ettiklerini çekersin, inşallah taş olursun” diye beddua etmiş. 8 O zamandan beri, günümüzde kınalı keklik olarak bildiğimiz kekliğin boynu kırmızı halkalıymış ve onun etini yiyenler kolay kolay doymazlarmış. Avcılar da onu avlayabilmek için daima peşinden koşarlarmış. 18

Arkasından da kendisini padişaha şikâyet eden fitnecilerden öç almak için “Bu şehirde taş taş üstünde kalmasın” diye beddua etmiş. Akabinde mahşeri bir gürültü hengâmesinde bütün şehir sarsıntılarla yerle bir olmuş, bir çok insan hayatını kaybetmiş. 23

Ana âhı bu. Bir de ne görsünler. Koca deniz yerin dibine çekilivermiş, altı ateş, üstü taş olmuş. Yer yer sıcak sular kaynamaya, buharlar çıkmaya başlamış. 45 Kocababa kardeşine: “Senin dağın taşın, her şeyin kapkara olsun inşallah” demiş. O da: “Sen de yer yarılsın da yerin altına gir” demiş. O zaman, Kocababa’nın tepesinde büyük bir çukur oluşmuş ve Kocababa oraya girmiş. Karababa’da ise toprak dahil her şey simsiyah olmuş ve o zaman bu zamandır hala her şey simsiyahmış. 72

Ne zaman ki gölde bir avcının başına bir şey gelse bunu o kuğu sahibi kızın bedduasına bağlarlarmış. 88

İnşallah dünya var olduğu sürece senin inlemen, sallanman eksik olmasın” demiş. İşte o zamandan beri rüzgâr olsa da olmasa da kavak ağacı sallanmaya ve yaprakları kıpırdamaya devam edermiş. 100

Havva anamız da ona: “Dünyada çiçeğin olsun da meyven olmasın” diye beddua etmiş. 106

Yabancı adam da bu durum karşısında tarla sahibine: “Dağlar taşlar başınıza göçsün, mahsulünüzün hayrını görmeyin” diye beddua etmiş ve ortadan kaybolmuş. Tam bu sırada bir göçük başlamış ve tarla sahibi yanındakiler göçüğün altında kalmışlar. 115

Bu durum karşısında adam: “Yeriniz yurdunuz size yaramasın, bu dağ başınıza göçsün” diyerek ailenin yanından uzaklaşmış… Kısa bir zaman sonra ailenin hemen yukarısında olan kocaman bir kaya ve çevresi parça parça olup büyük bir gürültüyle göçmeye başlamış. Onların yurt tuttukları yerleri hep kayalar kaplamış. 116

Hanımın bu duruma şahit olduğunu gören Hacı Halil Dede: “Gözün kör olsun senin hanım” diye beddua etmiş ve anında kadının gözü kör olmuş. 190

Kardeşini boğdurmak için cellatları gönderince kardeşi: “Şu yüzüğü ona verin, gençliğine doymasın” diye beddua etmiş. 197

Bu durum karşısında Hz İbrahim katıra: “Bu odunu çektiğin için çoluğun çocuğun olmasın” diye beddua etmiş 203

Belgede Denizli efsaneleri (sayfa 133-137)