Z Çeşitli Motif Grupları

Z65.3 Renk formülleri: Beyaz

Düğün dernek kurulmuş, kız beyaz atın üstünde düğün alayıyla birlikte köye doğru yol almış. 5

Dağdaki beyazlık da ondan yayılan yağ tabakasıymış. 30

Kişi namaz kılmak için abdest almış. Etrafında beyaz sakallı başka adamlar da varmış. 34

Bu hediyelerden bir tanesi de altın başlı çok güzel görünümlü bembeyaz bir kuğuymuş. 88

Bir gün köylülerden birisinin rüyasına ak sakallı bir zât girmiş ve “O çobana söyle koyunlarını oradan alsın, benim etrafımı kirletiyorlar” demiş. 99

Bu olaydan önce kuşlar ya sadece kara ya da sadece beyazmış. O zamandan beri kuşların tüyleri aklı karalı yani ala olarak kalmış. 213

Z71.0.2 Formülistik sayı: bir

Bir gün insanlardan birisi, mağaranın birinde bir asır boyunca tek başına kalmış. 22

(T)Z71.0.3 Formülistik sayı: iki

Peygamberimiz de bir parmak işareti ile Ay’ı önce ikiye bölmüş arkasından da tekrar onların gözü önünde birleştirmiş. 11

İki tane öküzü salmışlar ve bu öküzler nereye gidip çökerlerse köyü oraya kuralım diye kararlaştırmışlar. 52

Gençlere kral tarafından iki şart koşulur. 57

Garie köyünde içinde iki çocuğu ile yaşamakta olan bir kadının evinin üzerine düşmüş ve orada durmuş. 58

Efsaneye göre bu iki dağ, zamanında iki kardeşmişler. 72

O da, asıldığım an ruhum iki yol indi çıktı ondan sonra Allah ruhumu azât etti, dedi. 196

Bu olaydan bir iki sene sonra Genç Osman Peygamberimizi rüyasında görmüş ve Peygamberimiz ona bir tokat vurmuş. 197

Z71.1 Formülistik sayı: üç

Üç gün sonra sığırlar şimdiki köyün bulunduğu yere gelip durmuşlar. 50 Surların tamamlanması için, sadece üç taşın konulması kalmıştır. 57

Üç yaprak da Âdem babamıza atmış ve onlar edep yerlerini atılan bu yapraklarla kapatmışlar. 101

Karataş köylüleri köylerine yeni gelen gelini gezdirmek için Türbeler bölgesine çıkarlarken, gelinden buraya dilek tuttuktan sonra üç tane taş atmasını isterlermiş. 126

“Buraya yerleş, üç oğlun olacak, üçü de hoca olacak ve köyü idare edecekler” demiş. 159

Bu acı karşısında oğlan ellerini gökyüzüne kaldırarak üç defa “Allah’ım beni kuş et” diye dua etmiş. 211

Z71.1.1 Formül: Üç gün üç gece

Hızır’ın gelip hamuru mayalaması bazen üç gün üç geceyi bulurmuş. 155 Z71.2 Formülistik sayı: dört

Vaktiyle Arap asıllı oldukları söylenen dört Yörük kardeş bu bölgeye, şimdiki Doğan köyü yakınlarındaki büyük bir meşe ağacının altına gelip yerleşmişler. 62 Bu geçlerin aşklarının bir belirtisi olarak o günden beri mezarın çevresi yıl boyunca yemyeşil kalır ve etrafında dört mevsim kırmızı çiçekler açarmış. 134 Koyun, eskiden cennette yaşamakta olan dört gözlü bir hayvanmış. 207

Z71.3 Formülistik sayı: beş

İncir ağacı beş yaprak Havva anamıza, üç yaprak da Âdem babamıza atmış ve onlar edep yerlerini atılan bu yapraklarla kapatmışlar.101

Z71.5 Formülistik sayı: yedi

Bu kümeyi oluşturan yedi yıldız eskiden insanmış ve hepsi kardeşmişler. 12 Çok eski zamanlarda yedi göçebe gelip buraya çadır kurmuşlar. 51

O zamandan beri Denizli’de yediveren gülleri dört mevsim kıpkırmızı açar ve çok güzel kokarlarmış. 108

Z71.12 Formülistik sayı: kırk

Bir gün kırk tane katır padişaha sönmemiş kireç taşıyorlarmış. 31

O zamanki adı Dağdibi olan yerde yaşayan kırk köylü, kırk ata binerek köye gelmiş ve camiye giderek imamdan bayram namazını tekrar kıldırmasını istemiş. 61

Z71.16.2 Formülistik sayı: on

Kilisenin önünde, on insan boyunda yayvan bir su dağı oluşmuş. 24 Oradan çivi, sabun gibi on deve yükü mal almış. 36

(T)Z119 Kişileştirilen dağ

Eskiden Çiçekbaba ile Babadağ iki kardeşmişler. 63

Babadağ zaman zaman sanki deprem oluyormuş gibi sesler çıkartarak gürlermiş. 65

Köy halkı yağmur yağmadığı için Babadağ’ın rahatsız olduğuna ve bu iniltiyi onun için çıkardığına inanmaktadır. 66

Yöre halkı ortadaki dağın yani Babadağ’ın bir babayı, kucakladığı küçük dağların da onun çocuklarını sembolize ettiğini düşünmektedirler. 68

Bu dağlar iki kardeşmişler. Kendi aralarında Nuh’un gemisi hakkında konuşurlarken... 69

Bir gün bir sebepten dolayı aralarında tartışmışlar ve araları açılmış. 72 Bir gün rüyasında, Honaz Dağı ona yemin vermiş. 73

Z141 Sembolik renk: kırmızı

O zamandan beri, günümüzde kınalı keklik olarak bildiğimiz kekliğin boynu kırmızı halkalıymış. 18

O da: “Al sancakla yanındaydım, bir tabur askerle geldim senin yanına, yanındaki al sancaklı bendim” demiş. 43

Muradına eremeyen bahçıvan aşkının ateşinin rengini güllere, kalbinin güzelliğini de güllerin kokusuna aşılamış. 108

Bu çiçeğin koyu kırmızı çiçek açan cinsinin, Urfa’da Halil İbrahim Peygamberin yakıldığı ateşin külünden çıktığı, oradan yeryüzüne yayıldığı ve bu yüzden de renginin kan kırmızı olduğu söylenmektedir. 109

Çeşmenin ve mezarın olduğu yerin toprağının rengi etrafından farklı bir şekilde kırmızı renktedir ve bu da o aşkın hüznünü göstermekteymiş. 134

O sırada al ata binerek ava çıkmış olan dönemin kralının oğlu oradan geçiyormuş. 199

Z142 Sembolik renk: ak

Çeşmede hayvanlarını sularken yanına ak sakallı bir ihtiyar gelmiş. 91

Çat Boğazı Deresi denen yere gelince karşısına ak sakallı bir ihtiyar çıkmış. 151 Dinlenirken yanına gelen ak sakallı bir ihtiyar: “Nereye gidiyorsun, niye gidiyorsun” diye sorular sormuş. 152

O da onların arkasından ağlaya ağlaya giderken karşısına Pir Nur denilen ak sakallı birisi çıkmış. 153

Z143 Sembolik renk: kara

Gelinin bedduası kabul olmuş, gelin ve gelin alayı simsiyah taşlara dönüşmüşler. 5

Aydın İline bağlı Karacasu ilçesi sınırları içinde yer alan ancak Denizli’nin Tavas ilçesi sınırına çok yakın olan Karakaya adında çok yüksek kapkara bir kaya vardır. 35

Bu kişiler çamları keserek yakmışlar, etrafı simsiyah dumanlar kaplamış ve bu dumanlar her şeyi kapkara yapmış. 51

Deprem esnasında Karacadağ’dan büyük bir kaya yuvarlanarak Garie köyünde, içinde iki çocuğu ile yaşamakta olan bir kadının evinin üzerine düşmüş ve orada durmuş. 58

Karababa’da ise toprak dahil her şey simsiyah olmuş ve o zaman bu zamandır hala her ey simsiyahmış. 72

Beyin adamları ahıra gelerek çobanı bağlamışlar ama bu durumu gören kara koyun ahırdan kaçarak kızın yanına varmış ve hareketleri ile durumu kıza anlatmayı başarmış. 132

Denizlide merkeze bağlı Cankurtaran mahallesinin doğu kısmında Karaçam Dedesi denen bir tepecik vardır. 178

Bu olaydan önce kuşlar ya sadece kara ya da sadece beyazmış. O zamandan beri kuşların tüyleri aklı karalı yani ala olarak kalmış. 213

Z147 Sembolik renk, Mor, erguvan rengi