3.12. Kamu Diplomasisi Kurumsal Model Önerisi Üzerine Bulgular
3.12.6. Kurumun Faaliyet Göstereceği Sahalar Belirlenmelidir
Kurum çalışma alanlarını özellikle dış politika hedefleri çerçevesinde belirlemeli ve uluslararası güncel olaylara bağlı olarak çalışma alanlarını önem derecesine göre kategorilere ayırmalıdır. Öncelikli olarak ele alınacak konular üzerinde uzmanların değerlendirme ve analizleri ile kamu diplomasisi politikaları üretilmelidir. Dış politika yapım aşamasının önemi kadar dış politikada alınan kararların nasıl yürütüldüğü de önemlidir. Gidilecek yol belirlenmemişse amaçlar nihayetine ermez. Bu nedenle öncelikli olarak yürütülecek faaliyetlerin çalışma sahası belirlenmelidir. Bu çalışma alanı somut bir alan da olabilir soyut bir alan da olabilir. Yani bir yerel veya bölgesel faaliyet alanı da olabilir bir yeni medya alanı da olabilir ya da bir algı araştırması alanı da olabilir. Dolayısıyla faaliyet alanı ve hedef kitleyi belirlemek amaçları daha hızlı gerçekleştirmek açısından önem taşımaktadır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Çalışmada, kamu diplomasisi kavramının tarihsel gelişim sürecine dair araştırma verileri ortaya konulmuştur. Bu veriler doğrultusunda kamu diplomasisi kavramının yeni bir kavram olarak 1965’li yıllarda ABD’de ortaya çıktığı görülmüştür. Çıkış sürecine bakılacak olursa, kamu diplomasisinin esasen ABD’nin politikalarının meşruiyetini sağlamak amaçlı bir uygulama olduğu söylenebilir. Bu nedenle ABD’nin kamu diplomasisini etkin bir şekilde kullanmasıyla dış politikadaki başarılarının artması sonucu olarak, diğer devletlerin de kamu diplomasisi uygulamadaki faaliyetlerini artırmaya başladıkları söylenebilir. Bununla birlikte çalışmada, kamu diplomasisinin amaç ve araçları ile kamu diplomasisinin diğer alanlarla ilişkisi de irdelenerek siyasal iletişimdeki yeri ortaya konulmuştur. Görüldüğü üzere kamu diplomasisi, benzer yönleri olmakla birlikte propaganda, halkla ilişkiler, ulus markalaştırma, lobicilik gibi kavramlardan farklı olarak gelişim göstermiştir.
Çalışmada, Türkiye’de kamu diplomasisi kavramı ve kamu diplomasisinin uygulayıcılarından olan KDK’nın kuruluşu, amaçları ve faaliyetleri ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda Türkiye’de kamu diplomasisi kavramının çok yeni bir kavram olarak ele alındığı söylenebilmektedir. Türkiye’nin özellikle son yıllarda kamu diplomasisi kavramını bilimsel olarak ele aldığını ve kamu diplomasisi faaliyetlerine son yıllarda daha fazla ağırlık vermeye başladığını söyleyebilmek mümkündür. Bu kapsamda çok yeni bir alan olan kamu diplomasisi Türkiye’de yeni gelişmeye başlamıştır denilebilir. Bununla birlikte Türkiye’nin Almanya, Fransa ve İngiltere’ye yönelik kamu diplomasisi faaliyetleri, KDK faaliyetleri üzerinden ele alınmıştır. Özellikle bu üç ülkenin seçilmesinin nedeni Türkiye’nin bu ülkeler ile siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerinin diğer ülkelere oranla daha yoğun olduğunun görülmesinden dolayıdır. Bu nedenle Türkiye’nin Almanya, Fransa ve İngiltere ile siyasi, ekonomik, kültürel ikili ilişkilerine kısaca yer verilmiş ve KDK’nın bu üç ülkeye yönelik kamu diplomasisi faaliyetleri irdelenmiştir.
İletişim ve haberleşme ağının hızla geliştiği son yıllarda devletlerin diplomasi faaliyetlerinde bulunurken daha fazla iletişim ve haberleşme tekniklerinden yararlandığı görülmüştür. Dolayısıyla dış politikada etkin bir siyasal iletişim yöntemi olarak kullanılan kamu diplomasisi faaliyetleri ile uluslararası alanda iyi bir imaja sahip olma
avantajı ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan Türkiye’nin de dış politikada hedeflediği amaçlarına ulaşabilmesi açısından kamu diplomasisini etkin bir şekilde kullanması gerektiği görüşü savunulmuştur. Bu hedeflere ulaşmak için yeni uluslararası düzen içerisinde kamu diplomasisi gibi diplomatik teknikler kullanılması da gerekmektedir. Bu doğrultuda geleneksel diplomasinin artık yeterli olmadığı kamu diplomasisinin de geleneksel diplomasi ile birlikte kullanılması gerektiği hususu ortaya çıkmaktadır.
ABD ve İngiltere gibi devletler uluslararası yayın kuruluşları aracılığı ile dış politikasını etkin bir şekilde dünyaya ilan edebilmektedir. Bu kapsamda kamu diplomasisi faaliyetleri yürüten devletlerin yabancı devlet vatandaşları tarafından daha iyi anlaşıldığı görülmüştür. Bununla birlikte kamu diplomasisinin etkin bir şekilde kullanımı bu devletlere uluslararası alanda daha fazla itibar ve saygınlık getirmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin de kamu diplomasisi uygulamalarında medyayı etkin bir şekilde kullanması gereklidir. TRT veya AA gibi yayın kuruluşlarının daha fazla ülkede temsilciğinin bulundurulması, farklı dillerde yayın yapılması ve daha fazla yabancı devletlerin vatandaşlarına doğrudan Türkiye ile ilgili bilgilerin aktarılması, Türkiye’nin kamu diplomasisi amaçlarına ulaşmada başarısını artıracaktır.
Kamu diplomasisi uygulamalarının başarıya ulaşması adına birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Kamu diplomasisi, proaktif çalışmayı ve sürekliliği gerektirmektedir. Kamu diplomasisi faaliyetlerinin sistematik olarak devam ettirilmesi amaçlara ulaşmayı hızlandıracaktır. Bu nedenle medya organları etkin bir şekilde kullanılmalı, basını bilgilendirme çalışmaları yapılmalı ve sivil toplum ile olan ilişkilerin artırılması gerekmektedir.
Bu bilgiler ışığında Türkiye;
Uluslararası kamuoyunun yönetilmesini sağlayan bir güç olarak kamu diplomasisini etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamak için ülkelerde veya bölgelerdeki hedef kitlesini tanımlamalı ve bu kitlelere ulaşmak için stratejilerini ve amaçlarını farklı yollarla uyarlamalıdır.
Uluslararası basın kuruluşlarının bilgilendirilmesine yönelik faaliyetleri artırmalı ve kendi medya kanallarını küresel siyasette etkin bir şekilde kullanmalıdır.
Türkiye, tarihinden gelen akrabalık bağlarından dolayı bulunduğu coğrafi bölgede tarihi bağlarından daha fazla yararlanmalı ve bu doğrultuda Balkanlar, Orta Asya, Kafkasya ve Ortadoğu gibi bölgelerde etkinliğini artırmaya yönelik kültürel kamu diplomasisi faaliyetlerine ağırlık vermelidir.
Kamu diplomasisi, sadece çeşitli stratejiler çerçevesinde yürütülen iletişim faaliyetleri olarak görülmemelidir. Devlet adamlarının konuşması, çeşitli kavramlara yüklenen anlamlar, siyasal değerler de kamu diplomasisinin parçasını oluştururlar. Kamu diplomasisinde de söylemek kadar, söylenenlerin somut eylemlere dönüştürülmesi de önemlidir. Bu nedenle fikirlerin somut olaylara dönüştürülmesine yönelik adımları hızlandıracak düzenlemeler yapmalıdır.
Hükümetlerden bağımsız olarak, uzun vadeli, kalıcı ilişki inşasına yönelik bir kamu diplomasisi yaklaşımı geliştirmelidir.
Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü gibi kamu diplomasisi uygulayıcıları öncelik verdiği ülkeleri belirlemeli, bu ülkelere verilmek istenen mesaj ve bu ülkelerle varsa diplomatik çözümsüzlüklerin hangi konularda olduğu ortaya konulmalı ve iletişim stratejileri oluşturmalıdır.
Yabancı ülkelere yapılan siyasi, ekonomik ve kültürel ziyaretlerin artırılmasını ve belirli dönemlerde sürekli hale getirmesini sağlamalıdır.
Dış politikada amaçlara ulaşabilme açısından AB üyesi ülkelere yönelik etkin bir kamu diplomasisi faaliyeti yürütmesi gerekmektedir. Özellikle Almanya, Fransa ve İngiltere Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı ülkeler arasındadır. Bu sebeple Türkiye ekonomik çıkarları doğrultusunda da bu gibi ülkelere yönelik kamu diplomasisi faaliyetlerini artırmalıdır.
Kamu diplomasisi çalışmaları geniş kapsamlı olarak organize edilmeli ve istikrarlı bir şekilde sürdürülmelidir.
Geleneksel ve sosyal medya üzerinden yapılacak analizler ile hedef kitle daha iyi tanınmalıdır.
Hedef grupların bilgi ihtiyaçlarını, algılarını ve hassasiyetlerini dikkate almalıdır.
Hedef gruplar arasındaki ilişkiyi güçlendirici ve sinerji yaratan sürdürülebilir, ölçülebilir ve sonuç odaklı olmalıdır.
Kararlı, samimi ve özgüvenli ilerlemelidir. Toplumsal sahiplenmeye dayanmalıdır. Zihinsel dönüşümü hedeflemelidir.
Elde edilen verilerin değerlendirilmesi ile çalışmada kamu diplomasisi politikalarının daha etkin uygulanabilmesi ve sürekliliği açısından kurumsal model önerisi sunulmuştur. Bu model ile Türkiye’de kamu diplomasisi faaliyetlerinin kurumsal bir kimlik altında sistematik ve sürdürülebilir olmasını sağlamak amaçlanmıştır.
KAYNAKÇA
Acar, Mustafa (2006), Avrupa Birliği ve Türkiye: Bir Ekonomik ve Siyasi Analiz, Ankara: Orion Yayınevi.
Akgönenç, Oya (2010), Türkiye'nin AB Stratejisi, Ankara: Nobel Basım Yayın. Arı, Tayyar (1997), Uluslararası İlişkiler,İstanbul: Alfa Basımyayın Dağıtım. Arı, Tayyar (1999), Uluslararası İlişikler ve Dış Politika, İstanbul: Alfa Yayınları. Arı, Tayyar (2010), Uluslararası İlişkilere Giriş, 2.Baskı, Bursa: MKM Yayıncılık. Armstrong, Mattew C. (2009), Operationalizing Public Diplomacy, New York: The
Routledge Handbokk of Public Diplomacy, Routledge.
Asna, Alaeddin (1998), Public Relations: Temel Bilgiler, 2.Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
Aydemir, Emrah (2016), Dış Politikada Yumuşak Güç ve Medya, İstanbul: Kalkedon. Aydın, Mustafa (1996), Uluslararası İlişkilerde Teori, Yaklaşım ve Analiz,Siyasal
Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(3-4), 71-114.
Aziz, Aysel (2003), Siyasal İletişim, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım. Aziz, Aysel (2014), Siyasal İletişim, 5.Baskı, İstanbul: Nobel Yayınları.
Baltacı, Cemal ve diğerleri (2012), Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinin Türk Anayasal Demokrasisi Üzerine Etkisi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 133-149.
Başar, Hatice (2011), Türkiye'nin Kamu Diplomasisi: Bir Örnek Çalışma TRT, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Baylis, John, &Smith, Steve (2005), The Globalization of World Politics, An;Introduction to International Studies, New York: Oxford University Press.
Bedrinn, A. (2005), The Making of Foreing Policy, Washington: Potomac Books. Bektaş, Arsev (2000), Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi, 2.Baskı, İstanbul: Bağlam
Yayınları.
Bilge, Suat (1966), Milletlerarası Politika, Ankara: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
Bostancı, Meltem (2012), Kamu Diplomasisinde Medyanın Rolü ve Önemi, İstanbul: Anahtar Yayınevi.
Bozkurt, Veysel (2001), Avrupa Birliği ve Türkiye, Ankara: Vizyon Yayınları.
Brown, Chris & Ainley, Kirsten (2008), Uluslararası İlişkileri Anlamak, 3.Baskı, Çev. A. Oyacıoğlu, İstanbul: Yayın Odası.
Brown, J. A. (2000), Beyin Yıkama, 7.Baskı,Çev. B. Tanç, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Byrne, Caitlin (2012), Public Diplomacy and Constructivism: A Synergistic and Enabling Relationship, International Studies Association Annual Conference, San Diego, 1-4 Nisan, 1-7.
Can, Hacı (2003), Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklık İlişkisinin Hukuki Çerçevesi, Ankara Avrupa Çalışmaları Degisi, 3(1), 19-43.
Canbolat, İbrahim Serhat (2002), Avrupa Birliği Uluslarüstü Bir Sistemin Tarihsel, Teorik, Kurumsal, Jeopolitik Analizi ve Genişleme Sürecinde Türkiye İle İlişkiler, İstanbul: Alfa Basım Yayın.
Canbolat, İbrahim Serhat (2009), Türk Dış Politikasının Avrupa İle İlişkileri Çerçevesinde Geleceği, S. Laçiner, H. Necefoğlu, ve H. S. Özertem, Uluslararası 3.Türk Dış Politikası Sempozyumu Tebliğleri,Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Yayını.
Cowan, Geoffrey & Arsenault, Amelia (2008), Moving from Monologue to Dialogue to Collaboration The Three Layers of Public Diplomacy, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616, 10-33.
Cull, Nicholas J. (2009), How We Got Here, Toward a New Public Diplomacy:
Redirecting U.S. Foreign Policy, Ed. Philip Seib, New York: Palgrave Macmillan, (1), 24.
Cull, Nicholas J. (2009), Public Diplomacy: Lessons from the Past,Toward a New Public Diplomacy: Redirecting U.S. Foreign Policy, Ed. Philip Seib, New York: Palgrave Macmillan, 1. Edition, (1),17-22
Cull, Nicholas J. (2009), Public Diplomacy Before Gullion, Handbook of Public Diplomacy, Ed. Nancy Snow, Philip M. Taylor, Routledge.
Çimen, Ahmet (1996), Gümrük Birliği ve Avrupa Topluluğu Türkiye İlişkileri, Ankara: Ankara Yayınları.
Dağ, AhmetEmin (2005), Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, İstanbul: Anka Yayınları.
Daver, Bülent (1969), Siyaset ve Rejimler, Ankara: Doğan Yayınevi. Davutoğlu, Ahmet (2001), Stratejik Derinlik, İstanbul: Küre Yayınları.
Demir, Vedat (2012), Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç, İstanbul: Beta Yayınları. Dinnie, Keith (2009), Nation Branding: Concepts, Issues, Practice, Oxford:
Butterworth-Heinemann.
Domenach, Jean Marie (2003), Politika ve Propaganda, Çev. T. Yücel, İstanbul: Varlık Yayınları.
Erhan, Çağrı ve Arat, Tuğrul (2002), AET'yle İlişkiler, Türk Dış Politikası, Cilt 2, (Ed. Baskın Oran), İstanbul: İletişim Yayınları.
Eşitti, Şakir (2015), Bilgi Çağında Problemli İnternet Kullanımı Ve Enformasyon Obezitesi: Problemli İnternet Kullanımı Ölçeğinin Üniversite Öğrencilerine Uygulanması, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(49), 75-97. Eşitti, Şakir (2016), Çizgi Filmlerde Küresel Ve Yerel Kültürün İnşası: Caillou Ve
Pepee Örneği, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 32(32), 125-144.
Fisher, Ali (2009), Four Seasons in One Day, Handbook of Public Diplomacy, N. Snow, & P. M. Taylor(Dü), New York: Routledge.
Fombrun, Charles (1996), Reputation: Realizing Value from the Corporate Image, Boston: Harvard Business Press.
Gilboa, Eyton (2001), Diplomacy in the Media age: Threee Models of Uses And Effects, Diplomacy&Statecraft, 12(2), 1-28.
Gilboa, Eyton (2008), Searching for a Theory of Public Diplomacy,The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616(10), 55-77.
Gökay, Bülent (1997), Türkiye Avrupa'nın Neresinde?, İstanbul: Ayraç Yayınları. Gönlübol, Mehmet (1993), Uluslararsı Politika: İlkeler, Kavramlar, Kurumlar,
Ankara: Attila Kitabevi.
Gönlübol, Mehmet (2000), Uluslararası Politika: İlkeler, Kavramlar, Kurumlar, 5.Baskı,Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gregory, Bruce (2008), Public Diplomacy: Sunrice of an Academic Field, The Annals of the American Academy of Political and Social Science (616), 274-290. Güran, Nevzat ve Aktürk, İsmail (2001), Uluslararası İktisadi Kuruluşlar, Isparta:
Tuğra Ofset.
Gürkaş, Berna (2009), Kamu ve Kültür Diplomasisi Aracı Olarak Sosyo-Kültürel Tanıtma Stratejilerinin Planlanması: Türkiye-İran Modellemesi, Uzmanlık Tezi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü.
Anlaşması), İstanbul: İKV Yayınları.
Heller, S. Ken, & Persson, M. Liza (2009), The Distinction Between Public Affairs and Public Diplomacy, Routledge.
İnaç, Hüsamettin (2010), Avrupa Birliği Entegrasyonu Sürecinde Türkiye'nin Kimlik Problemleri, Ankara: MKM Yayıncılık.
İnan, Ece (2012), Kamu Diplomasisi ve Halkla İlişkiler Ekseni, A. Özkan, ve T. Ersoy Öztürk, İstanbul: Tasam Yayınları.
İskit, Temel (2007), Diplomasi Tarihi, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Karadağ, Haluk (2012), Bir Dış Politika Tekniği Olarak Kamu Diplomasisi: Karar Verme Süreci Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karluk, Rıdvan (1996), Avrupa Birliği ve Türkiye, 4. Bsk, İstanbul: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayınları.
Kalın, İbrahim (2010), Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi: Yükselen Değer Türkiye, İstanbul: TÜSİAD.
Kalın, İbrahim (2011), Soft Power and Public Diplomacy in Turkey,Perceptions, 16(3), 5-25.
Kapani, Münci (2007), Politika Bilimine Giriş, 14.Baskı, Ankara: İmge Kitabevi. Karacasulu, Nilüfer (2008), Dış Politika Nedir?, Türk Dış Politikası 1919-2008, H.
Çakmak, Ankara: Platin Yayınları.
Kelley, John R. (2009), Between Take-Offss and Crash Landings, N. Snow, & P. M. Taylor, Handbook of Public Diplomacy.
Kemming, Jan Dirk, & Sandıkçı, Özlem (2007), Turkey's EU Accession as a Question of Nation Brand İmage, Place Branding and Public Diplomacy, Vol 3(1), 31- 41.
Kışlalı, A. Taner (2008), Ahmet Taner Kışlalı, Siyaset Bilimi, 13. Baskı, Ankara, İmge Kitabevi.
Kissinger, Henry (2006), Diplomasi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Köksoy, Ergün (2013), Halkla İlişkiler Bağlamında Kamu Diplomasisi Yönetimi (Türkiye'nin Kamu Diplomasisindeki Yetkinlik İncelemesi), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Krause, Peter, & Evera, Staphen van (2009, September), Public Diplomacy: Ideas for
the War Ideas, Belfer Center for Science and International Affairs, 15(3), 1- 31.
Kurtuluş, Begüm (2014),21. Yüzyılda Değişen Kamu Diplomasisi Anlayışının Türk Dış Politikasına Yansıması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kürkçüoğlu, Ömer (1980), Dış politika Nedir, Türkiye'deki Dünü ve Bugünü, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35(1-4), 311.
Lacoste, Yves (2008), Büyük Oyunu Anlamak, 2.Baskı, Çev. İ. Akça, İstanbul: NTV Yayınları.
Leonard, Mark ve diğerleri (2002), Public Diplomacy, The Foreign Policy Center, The Mezzanine Elizabeth House, London.
Lippmann, Walter (1997), Public Opinion, New York: Free Press Paperbacks.
Manheim, Jarol B. (1990), Strategic Public Diplomacy: The Evolution of Influence, New York: Oxford University Press.
Manheim, Jarol B. (1993), The War of İmages: Strategic Comminication in the Gulf Conflict, (S. A. Renshon), Londra: Pittsburgh University of Pittsburgh Press. Melissen, Jan (2007), The New Public Diplomacy: Soft Power in International
Morgenthau, Hans (1970), Uluslararası Politika: Güç ve Barış Mücadelesi, 2.Baskı, Çev. B. Oran, & Ü. Oksay, Ankara: Sevinç Matbaası.
Morgil, Orhan (2006), Kopenhag Ekonomik Kriterleri ve Türkiye'nin Uyum Süreci, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 5(2), 91-102.
Nicolson, Harold (1970), Diplomasi, İstanbul: As Basımevi.
Nossel, Suzanne (2004), Smart Power, Foreign Affairs, 83(2), 131-132.
Nye, Joseph Samuel (2002), The Paradox of American Power: Why The World's Only Superpower Can't Go It Alone, Oxford: Oxford University Press.
Nye, Joseph Samuel (2005), Yumuşak Güç, Ankara: Elips Kitap.
Nye, Joseph Samuel (2008), Public Diplomacy and Soft Power, The Annals of the Academy of Political and Social Science (616), 94-109.
Nye, Joseph Samuel, & Keohane, Robert Owen (1991), Transnational Relations and World Politics. İnternationa Organization, 329-349.
Özcan, Mehmet ve Yılmaz Elmas, Fatma (2008), Bundan Sonrası? Senaryo Analizleriyle Türkiye-AB İlişkiler, Ankara: USAK Yayıncılık.
Özdemir, Haluk (2008), Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(3), 113-144.
Özer, Mehmet Akif (2008, Nisan-Haziran), Avrupa Birliğine Tam Üyelik Yolunda Türkiye, Sayıştay Dergisi (69), 49-72.
Özev, Muharrem Hilmi (2012), Public Diplomacy and the OIC Countries, M. H. Özev, İstanbul: Tasam Yayınları.
Özkan, Abdullah ve Ersoy Öztürk, Tuğçe (2012), Türkiye'nin Stratejik Vizyonu; Kamu Diplomasisi, İstanbul: Pandora Yayınevi.
Peltekoğlu, Filiz B. (2007), Halkla İlişkiler Nedir?, İstanbul: Beta Yayınları. Powers, S. (2009), Digital Diplomacy, Public Diplomacy Journal (2), 10-15.
Rehn, Olli (2007), Avrupa'nın Gelecek Sınırları: Türkiye Bir Köprü mü, Körübaşı mı Yoksa Ergime Potası mı?, İstanbul: 1001 Kitap Yayınları.
Sağlam, Zeliha (2014), Güç Kavramı ve Ortadoğu'da Değişen Dengeler Üzerinden Güç Okuması, İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 3-8.
Sancar, Gaye Aaslı (2012), Kamu Diplomasisi ve Uluslararası Halkla İlişkiler, İstanbul: Beta Yayınları.
Scholte, Jan Art (2000), Globalization: A Critical Introducation, New York: Palgarave Macmillan.
Signitzer, Benno, & Coombs, Timoty (1992), Puclic Relations and Public Diplomacy: Conceptual Convergences, Public Relations Review, 18(1), 137-147.
Snow, Nancy (2009), Rethinking Publc Diplomacy, N. Snow, & P. Taylor, Routledge Handbook of Public Diplomacy.
Sönmezoğlu, Faruk (1992), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Cem Yayınevi. Sönmezoğlu, Faruk (2005), Uluslararası İlişkilere Giriş, İstanbul: Der Yayınları. Söznmezoğlu, Faruk (2000), Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, 3.Baskı,
İstanbul: Filiz Kitapevi.
Söznmezoğlu, Faruk (2005), Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, 4.Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
Szondi, Gyorgy (2008), Public Diplomacy and National Branding: Conseptual Similarities and Differences, Discussion Paper in Diplomacy, 1-42.
Szondi, Gyorgy (2009), Central and Eastern European Public Diplomacy, N. Snow, & M. T. Philip, Handbook of Public Diplomacy.
Şener, Bülent (2014), Dış Politikada Yumuşak Güç Olgusu, Politik-Sosyal Kültürel Araştırmalar Merkezi, 1.
Şenyuva, Özgehan (2009), Türkiye-AB İlişkileri ve Kamuoyu, Ankara: Eflatun Yayınevi.
Tecer, Meral (2007), Avrupa Birliği ve Türkiye: Sorular ve Yanıtlar, Ankara: TODAİE Yayınları.
Tosun, Nurhan B. (2010), İletişim Temelli Marka Yönetimi, İstanbul: Beta Yayınları. Tuch, Hans N. (1993), Communicating with the World: US Public Diplomacy
Overseas, New York: ST. Martin's Press.
Tuncer, Hüner (1995), Eski ve Yeni Diplomasi, İstanbul: Ümit Yayıncılık. Tuncer, Hüner (2005), Eski ve Yeni Diplomasi, İstanbul: İmge Yayınevi. Tuncer, Hüner (2006), Küresel Diplomasi, Ankara: Ümit Yayıncılık.
Tuncer, Hüner (2009), Diplomasinin Evrimi-Gizli Diplomasiden Küresel Diplomasiye, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Ülger, İrfan Kaya (2008), Avrupa Birliği Rehberi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları. Ünal Erzen, Meltem (2012), Kamu Diplomasisi, İstanbul: Derin Yayınları. Vardar, Deniz (1994), Türkiye-AT İlişkileri, Türk Dış Politika Analizi, Der, Faruk
Sönmezoğlu, İstanbul: Der Yayınları.
Varoğlu, Abdülkadir (2013), Kamu Diplomasisinde Kavramsal ve Kuramsal Süreç, Kamu Diplomasisi, Ed.: Ahmet Yalçınkaya, Yeşim Özgen, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
Wendt, Alexander (2012), Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi, Çev.: Helin Sarı Ertem, Suna Gülfer Ihlamur Öner, İstanbul, Küre Yayınları.
Wolton, D. (1991), Medya, Siyasal İletişimin Zayıf Halkası. Birikim Dergisi, 30, 51 -58.
Yağmurlu, Aslı (2007), Halkla İlişkiler Yöntemi Olarak Kamu Diplomasisi, İletişim Araştırmaları, 5(1), 9-38.
Yılmaz, Sait (2008), Uluslararası İlişkilerde Güç ve Güç Dengesinin Evrimi, Stratejik Araştırmalar Degisi, 1(1), 27-65.
Yılmaz, Sait (2012), ABD'de ve AB'de Kamu Diplomasisi ve Güç Projeksiyonu,A. Özkan, ve T. Ersoy Öztürk, İstanbul: Tasam Yayınları.
Zengin, Gürkan (2010), Hoca, Türk Dış Politikasında Davutoğlu Etkisi, İstanbul: İnkilap Yayınları.
İnternet Kaynakları
AB Bakanlığı (2016, 20 Mayıs), Katılım Müzakerelerinde Mevcut Durum, Erişim adresi: https://www.ab.gov.tr/65.html
Akçadağ, Emine (2015, 10 Kasım), Dünya’da ve Türkiye’de Kamu Diplomasisi, Kamu Diplomasisi Enstitüsü, Erişim adresi:
http://www.kamudiplomasisi.org/pdf/emineakcadag.pdf
Barysch, Katinka (2007, 18 Aralık), What Europeans Thinks About Turkey and Why, Centrefor European Reform Briefing Note, Erişim adresi: www.cer.org.uk Bilçen, Sumru (2019, 10 Haziran), AB’de Önemli Bir Adım: Lizbon antlaşması, Erişim
adresi: www.tbmm.gov.tr/ul_kom/kpk/docs/lizbonsumru24032010.pdf Başbakanlık KDK, (t.y), Erişim adresi: http://kdk.gov.tr/faaliyetler/vizyon-misyon/8, Başbakanlık KDK, (t.y), Erişim adresi: http://kdk.gov.tr/faaliyetler/ulke-
toplantilari/almanya-programi/127
Başbakanlık KDK, (t.y), Erişim adresi: http://kdk.gov.tr/faaliyetler/ulke- toplantilari/fransa-programi/128
Başbakanlık KDK, (t.y), Erişim adresi: http://kdk.gov.tr/faaliyetler/ulke- toplantilari/ingiltere-programi/34
Başbakanlık Tanıtma Fonu Genel Sekreterliği (t.y), Erişim adresi: