KONFOR SİSTEMLERİ SOĞUTMA SUYU TESİSATLARI

İşletme Koşulları

Bu kısım endüstriyel ve ticari binaların konfor tesisatı klima havalandırma sistemleri için, soğutma grupları, açık ve kapalı devreli kondenser ile açık ve kapalı soğutma kule tesisatı boruları için işletme basıncı 10 bar ve 3 m/sn altında akışkan hızı, su sıcaklığı 4ºC ile 16ºC arasında tesisat boruları içindir. Sıcaklığın ve basıncın bunu aşması gerektiği durumlarda, özel hükümler geçerli olur.su hızı 3 m/sn üzerine çıktığında borularda erozyon etkisi ortaya çıkmaktadır.

Bu tesisatlarda kullanılan en yaygın malzeme standart korozyon önleyici antipas ile kaplanmış ve şantiyede tekrar astar ve son kat boya ile boyanmış siyah yumuşak dikişli çelik borudur.

Boru hattı malzemesi olarak bakır boru nadiren kullanılır. Bakır boru kullanılması durumunda, boru bağlantı parçalarının ve birleştirme yöntemlerinin seçimine özen gösterilmelidir.

Taşma boruları aksi belirtilmedikçe plastik borularla yapılmaktadır. 0ºC altında çalışan sistemler dış ortam şartları 0ºC altında olan yerleşimlerde plastik borular kırılgan oldukları için tercih edilmemelidir. Normal su hattının üzerindeki termometre, manometre ve hava atma ağzı için sokolet veya veldolet ile açılan delikler, su drenaj ve boşatma hatları için galvanizli yumuşak çelik veya ana boru malzemesine uygun boru cinsi kullanılacaktır.

Tasarımcı, malzemelerin karıştırılmasının herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadığından emin olmalıdır.

Konvansiyonel Besleme ve Genleşme Tank Sistemleri

Atmosfere açık genleşme tankı ile hava soğutmalı grubun çatı seviyesinde olduğu veya su soğutmalı soğutma grubun bina içerisinde alt kodlarda ve soğutma kulelerinin çatı seviyesinde olan sistemlerdir. Bu sistemler, küçük sistemlerde anlık soğutma yükü ihtiyacının düşük olması veya endüstri tesislerinde sıcaklık dalgalanmaları gün içerisinde çok değişmediği için yapılmaktadır. Su, atmosfere açık olduğu için kimyasal kullanımı daha yüksek olur. Aynı sistem kondenser devrelerinde de benzer amaçla kullanılır.

Basınçlı Kapalı Devre Sistemler

Basınçlı kapalı devre sistemleri atmosfere açık değildir. Normalde bir diyafram tipi genleşme tankı vasıtasıyla basınçlandırılır. Özellikle devrelerin tasarımı ve genleşme tankı hesapları sistemin ilk doldurma su sıcaklığı ile işletme sıcaklığı arasında sıcaklık değişimi genleşme tankı kapasite ve çalışma basıncı ve tankların yerleşim yeri için daha hassas ve itinalı devreye alma süreçlerine ihtiyaç duyulur.

Pompalı Sistemler

Pompalı sistemler, soğutma gurubu ve kondenser arası veya soğutma gurubu ile kule arası uygun seçilmiş sirkülasyon pompaları tarafından basınçlı su devre dolaşımı ile çalışır.

Soğutma Serpantinlerinin Yoğuşma Suyu Sistemleri

Yoğuşma suyu drenaj hatları genel olarak plastik esaslı borular ile yapılır. Suyun içerisinde bulunan korozif minerallerden ve olası yüksek asit nedeniyle drenaj sistemi veya yağmur

27

drenaj sistemine verilir. Kesinlikle kanalizasyon sistemi ve kanalizasyon sistemlerine bağlanan pompalı aktarma istasyonlarına nötralize edilmeden verilemez.

Not³ Ülkemizde genel prensip olarak uygulanmakta olduğu tartışılır ve özellikle küçük ölçekli kısmi split sistemler ile soğutma yapılan bölümlerde drenaj sistemleri gerek iç ünite gerekse dış ünite bağlantılarının en yakın süzgece yapıldığı çokça görülmektedir.

2.3.2. KONDENSER VE SOĞUTMA SUYU BORULARI SEÇİM TABLOLARI

Bu tablolar, kullanılan farklı malzemeler, birleştirme yöntemleri ve kullanım yerleri için rehberlik etmektedir.

0ºC altındaki sıcaklık uygulamalarında UPVC- PVC boru kullanılamaz. ABS boru sadece içme suyu dağıtım hatlarında kullanılabilir.

Tablo:2.3-1 Dikişli siyah ve Galvaniz Çelik Borular ve Bağlantı Yöntemleri KARBON ÇELİK BORU Erişilebilir Alanlardaki Montaj

Uygulamaları

Doğrudan Erişimsiz veya Kalıcı Olarak Gizlenmiş

Alanlardaki Montaj Uygulamaları

Nominal Boru çapı DN50’ye

kadar

DN65-DN150 >DN150 DN150’ye kadar >DN150 Dikişli Çelik Boru TS EN 10255 + A1 Orta

Seri 3 3

Dikişli Çelik Boru TS EN 10255+ A1 Ağır

Seri   

Dikişli Çelik Boru TS EN 10217-1:2019  

Dişli Boru Bağlantısı 3

Kaynaklı Boru Bağlantısı     

Flanşlı Boru Bağlantısı   

Yivli Boru Bağlantısı 1 

Baskılı Geçme Yöntemi ile Boru

Bağlantısı 2 2

Borudan Bükme Dirsek  

Yumuşak Dökme Demir Bağlantı

Parçaları TS 11 EN 10242 3

Kaynaklı boru bağlantı parçaları TS EN

10253-1     

1. Nominal çap 50 mm'nin altında normalde kullanılmaz.

2. Sadece bağlantı parça imalatçısı tarafından önerilen borularda kullanılmalıdır.

3. Orta seri borular için 20, 40 ve 65 mm ebatlar hariçtir. Belirtilen çaplı borular ağır seri boru olacaktır.

28

Tablo:2.3-2 Paslanmaz Çelik Borular ve Bağlantı Yöntemleri PASLANMAZ ÇELİK Erişilebilir Alanlardaki Montaj

Uygulamaları Doğrudan Erişimsiz veya Kalıcı Olarak Gizlenmiş Alanlardaki

Montaj Uygulamaları

Nominal Boru çapı DN65’e

kadar

DN67-DN150 >DN150 DN150’ye kadar >DN150 Dikişli/Dikişsiz Paslanmaz Çelik Borular

AISI 304/316, TS EN 10217/7-TS EN

10296-2, TS EN 10216-5, ASTM A312     

Kaynaklı Birleşim ile Boru Bağlantısı     

Baskılı Geçme Yöntemi ile Boru Bağlantısı 1 1

Yüksüklü Boru Bağlantısı 1

1. Bu uygulamalar "Boru Ekleme Parça Üreticisinin" talimatları doğrultusunda yapılmalıdır.

Tablo:2.3-3 Bakır Borular ve Bağlantı Yöntemleri

BAKIR BORU Erişilebilir Alanlardaki Montaj

Uygulamaları

Doğrudan Erişimsiz veya Kalıcı Olarak Gizlenmiş

Alanlardaki Montaj Uygulamaları

Nominal Boru çapı DN65mm’e

kadar DN67mm-

1. DN54 mm ' den büyük çaplarda kullanılması önerilmez.

2. Sadece bağlantı parça imalatçısı tarafından önerilen borularda kullanılmalıdır.

3. Sadece 22 mm'ye kadar olan çaplarda mevcuttur ve düşük sıcaklık ve çalışma basıncında uygulanabilir.

4. Kılcal Bağlantı Elemanları kısıtlamaları, Madde 3.6.2'ye bakınız.

Tablo:2.3-4 Plastik Esaslı Boru Çalışma Sınırları

Uygulama Basınca tabi

29

Tablo:2.3-5 Plastik Esaslı Boru Bağlantı Yöntemleri

1. Çok katmanlı borularda oksijen bariyeri tüm bağlantı elemanlarında sıkıştırma yöntemi uygun olmayabilir. Bu konuda "Üretici katalog bilgileri" esastır.