Koltuk Altı

Koltuk altı ürünleri bir kadını çekici ya da itici hale getirebilmektedir. Ter kokusu giderici parfümler, deodorantlar, spreyler ve rulolar meta ürünü olarak reklamı yapılmaktadır. Koltuk altı sarkması estetik endüstrisi tarafından düzeltilmektedir. Kapitalist sistem tarafından kadınlara güzel kokmak özendirilir. Terlemeyi önleyen botoks yöntemi estetik endüstrisinin kullandığı yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Parfümler, deodorantlar, kolonyalar, vücut şampuanları, duş jelleri, spreyler, yağlar, banyo köpükleri, peelingler, killer, maskeler farklı koku seçenekleri ile ter kokularına sürülmeyi beklemektedirler.

3.3.11. Sırt, Bel ve Karın

Ani kilo alıp verme, yaşlanma, doğum yapma gibi nedenlerle karında ve bel çevresinde deri sarkması, yağlanma ve çatlaklar oluşmaktadır. Estetik endüstrisinin söylemiyle ince bel, düzgün bir karın ve sırt kadın tarafından arzu edilen bir durum haline getirilmiştir. Bir kadının beli ne kadar ince ise o kadar güzel hissetmektedir. Bele takılan kemer gibi aksesuarlar da giyim ve diğer takılarla uyum içinde olması gerekmektedir.

3.3.12. Kalça

Bir kadının seksi gözükmesini sağlayan yerlerden biride kalçalarıdır. Silikon ile kalça büyütme, küçük kalçalar için estetik popo protezi estetik endüstrisinin kadınlara sunduğu alternatifler arasındadır. Aynı zamanda kalça sıkılaştırıcı scrub, krem, bilyalı masaj başlıklı losyon ve çatlak görünümünü sıkılaştırıcı jeller kadınlar tarafından satın almaya özendirilerek genç ve güzel gözükmeleri sağlanmaktadır.

3.3.13. Bacak ve Ayak

Bacaklar tıpkı, kollar gibi kadının vücut yapısına göre kısa ya da uzun olabilmektedir. Çarpık, aşırı ince ya da aşırı kalın bacakların imdadına da estetik endüstrisi yetişmektedir. Bacakların uzunluk ya da kısalık boyutuna göre giyilen kıyafetlerde ona göre değişmekte, ayakkabılar ve çoraplar da ona göre şekillenmektedir. Varis, çatlak ve sarkmaları önleyen krem, jel ve losyonlar da kadınların mini etek, şort vb. giymeleri, genç ve güzel görünmeleri

için tüketilmesi gereken metalar olarak yerlerini almaktadır. Kalın ayak bileği, ayak parmağı bozuklukları, ayak tarağı, dizkapağının eğriliği estetik endüstrisinin düzelttiği bozukluklar arasında yer almaktadır. Diğer taraftan el ve ayak bakımı kadınların vazgeçilmez temizlik bakımlarıdır. Pedikür malzemeleri, ayak ve topuk kremleri bu metalar arasında yer almaktadır. Ayakların güzel görünmelerini sağlayan ayakkabılar kadınların en fazla para harcadıkları metalardır. Ayakkabı modası en sık değişen ve takip edilmesi gereken metadır. topuklu, topuksuz, babet, açık, kapalı, çizme, bot, spor, yürüyüş, gece ayakkabısı gibi çeşitleri mevcut olup, giyimi tamamlayan en önemli aksesuardır. Hangi giyim eşyasıyla hangi renk ve çeşit ayakkabı giyileceği kapitalist sistem tarafından çoktan belirlenmiştir. Ayağa ve dolayısıyla teni üzerine giyilen ayakkabılar moda yaratmaya katkıda bulunur (Waquet ve Laporte, 2011, s.12).

3.3.14. Ten Rengi

Ten rengi bir kadın için oldukça önemlidir. Çünkü ona göre makyaj yapılması ve giyilmesi gerekmektedir. Kapitalist sistem beyaz tenli olan bir kadını solaryum ya da makyaj malzemeleri kullanımı açısından tamamen esmer bir kadına dönüşmesini özendirebilmektedir. Bunun için pudralar, bronzlaştırıcı makyaj metaları ya da solaryum kullanıma hazırdırlar. Örneğin, sunucu Özlem Yıldız ve Çağla Şikel bronzlaşmaya düşkünlüğü yüzünden aşırı bronzlaşan teni, magazin basınında geniş yer bulmuştu.

Yukarıdaki açıklamalardan yola çıkarak, bedenin estetik amaçlarla gözetlenmesi, boyun eğdirilmesi, köreltilmesi gerekmektedir (Baudrillard, 2004, s.182). Estetik ameliyat, diyet, dövme, piercing, makyaj ya da giyim, kadın bedeninin motifleşmesi, maskelenmesi, dekore edilmesine yardımcı olacak şekilde kusurları kapatacak şekilde sunulmaktadır. Moda olan her şey, bedenin diğer nesne ve süslerini de etkilemektedir. Global bir dizayn sürecinde, moda hareketlerine çok sayıda nesne katılır (Waquet ve Laporte, 2011, s.11–12). Moda bu modası geçecek nesneler arasında uyumu ve uyumsuzluğu yaratmaktadır. Moda eskinin aşılmasıdır. Moda, metayı insan arzusunun nesnesi yaparak eskiyi aşar ve kadın ile metayı birleştirir (Buck-Morss, 1989, s.121). Metalar dünyasında insan mutluluğu ile ilgilenecek yerde, “satılabilir” olmakla ilgilenmektedir. Örneğin, düşünme yeteneği olsaydı her çanta, alıcısı için kendini çekici bir hale getirmeye çalışacaktı. En yüksek fiyata satılan çanta sevinçli, değerli ve gururlu hissedecekti. Satılmayan çanta ise kendini üzgün ve değersiz hissedecekti. Görünüş bakımından kusursuz olan çanta elbet bir gün demode olacaktır (Fromm, 1993, s. 91).

Kadınlar için de aynı durum söz konusudur. Tüketim aracılığıyla demode olmadan önce en modayı alan kadın, geçici olarak mutlu, değerli ve farklı hissedecektir. Çünkü o en değerli olanı satın almıştır. Bu yüzden moda anlık mutluluklar vermektedir. Çünkü modanın ömrü “bir mevsimi aşmayacaktır” (Waquet ve Laporte, 2011, s.8). Eski moda alenilik kazandıktan sonra yeni moda metalar piyasaya çıkacak ve insanların yeni olan metalara açlık hissi duymasına neden olacaktır. Bu durumda da organik olmayan dünyanın bir parçası haline gelen modern kadın, bedenini mankene çevirerek yürüyen bir ölüye dönüşecektir. Böyle yapmakla metaların dünyasına bedenini satmış olacaktır (Buck-Morss, 1989, s.119-121) ve bu hiç durmayan bir süreç olarak devam edecektir.

3.4. Sonuç

Çalışmanın üçüncü bölümünde kadın bedeninin metalaşması açıklanmıştır. Kadın bedeninin her bir parçası (saç, göz, burun, dudak, diş, kulak, boyun, göğüsler, kol, el, parmak ve tırnak, sırt, bel ve karın, bacak ve ayak, ten rengi) ve bu parçalar için üretilen metalara yer verilmiştir. Aynı zamanda kadın bedeninin disipline edilmesini sağlayan giyim, estetik ameliyat, makyaj, diyet, dövme ve piercing, spor modası da bu bölümde açıklanmıştır. Türkiye’de de kadın bedeni moda aracılığıyla metalaşmakta ve değişim değerine hizmet etmektedir. Çalışmanın dördüncü bölümünde Türkiye’de kadın bedeninin nesneleşme ile başlayıp metalaşmaya kadar giden süreci ele alınıp incelenecektir. Bu çerçevede Osmanlıdan günümüze, kadın bedeninin nesneleşmesi, bu nesneleşmeye karşı çıkan feminist hareketler de bölümde yer alacaktır. Ayrıca modanın yayılmasını sağlayan medya ve Türk kadınının moda ile ilişkisi ele alınacaktır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE TOPLUMSAL CİNSİYET ve MODA

4.1. Giriş

Çalışmanın üçüncü bölümünde moda aracılığıyla kadın bedeninin metalaşması detaylı bir biçimde ele alınıp incelenmiştir. Türkiye’de de durum çok farklı değildir. Moda, Türkiye’de de etkili bir şekilde kendini kadın bedeninde göstermektedir. Ancak, Avrupa’da daha erken gelişen moda, Türkiye’de Tanzimat Fermanının getirdiği özgürleşme hareketleri ile birlikte görünürlük kazanan kadın bedeninde taklit yoluyla ortaya çıkmıştır. Avrupa modasını yazılı basından takip eden Türk kadını, derin tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Özgürleşme hareketleri ile birlikte kadının sokağa çıkarak toplumsal cinsiyet açısından var olduğunu göstermesi, Türkiye’de toplumsal cinsiyet bakış açısına yeni bir boyut getirmiştir. Bu nedenle çalışmanın dördüncü bölümünde, Osmanlı’dan günümüze toplumsal cinsiyet bağlamında nesneleşen ve kapitalist sistemin yaygınlaşmasıyla metalaşan kadın bedeni ele alınacaktır.