Kitle İletişim Araçlarının İşlevleri

139

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM YÖNTEMLERİ}

Kitle İletişim araçları, aşırı şiddet içerikli sunumları ya da içeriksiz yayımlarından dolayı toplumsal problemlere yol açmaktadır. Sanayi devrimi ile başlayan köklü toplumsal ve ekonomik değişiklikler sonucunda bireyin sahip olduğu birçok değer değişikliğe uğramıştır. Bunun sonucunda birey kendine ve topluma yabancılaşmıştır.

İnsan hayatında sanayileşme ile başlayan standartlaşma ve kitle iletişim araçlarının varlığı, beraberinde ‘kitle toplumu’ ve ‘kitle kültürü’ gibi olguları ortaya çıkarmıştır. Kitle iletişimi sadece kamuoyu oluşturmaya yardımcı olmayıp aynı zamanda insanların yaşam biçimlerini, tüketim konusundaki tercihlerini, alışkanlıklarını belirlemektedir. Özellikle çocuklar ve gençler üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkileri en çok tartışılan konulardandır.

Kitle iletişim araçları hem geniş yığınları uyumlaştırmaya çabalar hem de kitlelerin haberdar olma ihtiyacını giderir. Aynı zamanda eğitici işlevi ile popüler bilimsel bilgileri yayar. Yoğun iş temposu ile gerçekleştirmeye fırsat bulamayan bireylerin birtakım kültürel ihtiyaçlarını giderir. Kitle iletişim araçları farklı kültürel yapıları birbirine yakınlaştırır ve kültür alışverişi sağlar. Kitle iletişim araçları, reklam ve moda dünyasını kitle psikolojisi üzerinden etkileyerek kitleleri tüketime teşvik eder. Bunun sonucunda var olan farklı kültürel çeşitlilik yavaş yavaş yok olmaya başlar [3.14].

Kitle iletişimi, hedef gruplar için bilgi ve eğlence iken, elinde bulunduranlar için kâr getirici yatırım, reklamcılar için kitleleri etkileme ve ikna etme aracıdır. Kitle iletişim araçları kimi insanlara statü sağlamaktadır. Siyasi, sosyal, kültürel amaçlarla kurulmuş belli grupların da seslerini duyurabilmelerini sağlayan çok önemli bir araçtır.

3.3.4. Kitle İletişim Araçlarının İşlevleri

Kitle iletişim araçlarının toplumsal yaşamda işlevselliğinin artması birtakım tartışmaları da gündeme getirdi. Bu araçları kimin yöneteceği, nasıl yönetileceği sorunu hep tartışılagelmiştir. Teknolojideki hızlı ilerleme ile beraber kitle iletişim araçları artık küresel bir güçtür. Olumlu ve olumsuz etkileri ile hem toplumsal hem de bireysel yaşamımızın vazgeçilmez bir unsurudur.

Kitle iletişim araçlarının işlevlerinin etkisi ve biçimleri ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Kitle iletişim araçlarının işlevleri genel iletişim süreci ile benzerlik gösterir. Aralarındaki en önemli fark, işlevlerin bireysel amaçlarla değil, geniş kitlelere yönelik yapılmasıdır. Kitle iletişim araçlarının işlevleri farklı biçimlerde tasnif edilmekle birlikte, söz konusu işlevler şu şekilde sıralanabilir:

Haber ve bilgi verme

işlevi ^{Denetim ve bilgi} verme işlevi eğlendirme işlevi ^{Eğitme ve} oluşumuna katkı ^Kamuoyu

sağlama ve açıklama işlevi [3.2]

140

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM BİLGİSİ}

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM YÖNTEMLERİ}

• Konu münazara tekniği ile tartışılacak.

• Tartışma grupları ve savunacakları görüş belirledikten sonra etkinlik, aşağıdaki belirtilen kurallara göre yapılacak ve yukarıda belirtilen kriterlere göre değerlendirilecektir.

Kurallar:

1. Konuşmalar net ve anlaşılır, aynı zamanda etkileyici ve inandırıcı olmalıdır. 2. Ses iyi ayarlanmalı, konuşma konu dışına çıkmamalıdır.

3. Taraflar birbirini çok iyi dinlemeli, eksik ve hatalı noktaları not alarak ona göre eleştirmelidir. 4. Görüşlerini sunarken farklı biçimlerde destekleyici görsel, sayısal, örneklerden yararlanılabilir. 5. Zaman iyi değerlendirilmelidir.

6. Kelime ve kavramlar doğru kullanılmalıdır. 7. Beden dili iyi ve etkili kullanılmalıdır.

8. Münazarada önemli olan ‘doğru’yu bulmak değildir. Grupların düşüncelerini nasıl savunduğu ve

karşı tarafı nasıl etkilediğidir.

9. Süre bitince gruplar yerinde beklerken puanlama yapılır ve kazanan grubun iyi olduğu yanlar;

kaybeden grubun ise zayıf olduğu noktalar belirtilerek tartışma sonuçlandırılır.

10. Kabul gören sonucu, gruplar olgunlukla karşılamalıdır.

Sıra _{No Değerlendirme Kriteri Puan Aldığı puan Düşünceler}

1 Tezini savunma ve inandırma becerisi 20

2 Karşı görüşü çürütme 15

3 Dili iyi kullanma 15

4 Zamanı iyi kullanma 15

5 Beden dilini etkili kullanma 15

6 Tezi ile ilgili belgeleri kullanma 10

7 Konuya hâkimiyet 10

UYGULAMA FAALİYETİ 3.3.1

MÜNAZARA KONUSU: A- Televizyon insanlar için yararlı bir alettir.

B- Televizyon insanlar için zararlı bir alettir.”

MÜNAZARA TARİHİ:

MÜNAZARA SÜRESİ: 40 DAKİKA

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM BİLGİSİ}

İletişim Yöntemleri

141

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM YÖNTEMLERİ}

SIRA SİZDE

ÇÖZÜM AĞACI

• Öğretmen sınıfa Ek-1’deki “Çözüm Ağacı” görselini dağıtır.

• Öğrenciler birer meslek seçerler ve şu anda o meslekte çalıştıklarını ve başarılı olduklarını düşünürler.

• Seçtikleri meslek aracılığıyla hangi problemi çözebileceklerini tespit ederler. • Bu çözüm önerilerini çözüm ağacına yazarlar.

• Daha sonra öğretmen birkaç kişiye mesleğini, sorunlarını ve çözümlerini okutur. • Sınıfça oylama yapılarak en güzel çözüm önerileri panoya asılır.

• Sonuç olarak, bu çözümlerin yaşamımızda neleri düzelttiği sınıfta konuşularak etkinlik sonlandırılır. EK-1 Çözüm Çözüm Çözüm Çözüm Sonuç

142

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM BİLGİSİ}

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM YÖNTEMLERİ}

ÖLÇME DEĞERLENDİRME 3.3

A) Aşağıda verilen cümlelerde yer alan boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz. 1. Kitle iletişiminde tek kişi değil, örgütsel bir yapıdır.

2. hedef kitlenin kaynağa verdiği tepkidir.

3. Türkiye’de ilk özel gazete, .

4. hedef kitleleri tanımlıdır ve ortak özelliklere sahiptir.

5. en önemli özelliği her yerde dinlenebilmesidir.

6. 9. Görsel ve işitsel duyulara yönelik olması etkili kılar.

7. 10. 17.yüzyılda , ilk mekaniksel hesap makinesini yaparak bilgisayar teknolojisinin önünü açacaktır.

8. 11. İnternet olgusuyla beraber günümüzü bir “ ” olarak nitelendirmek mümkündür.

9. 12. Matbaa ve kâğıda gerek olmadan tamamen dijital ortamda sürdürülen yeni gazete yayımcılığı

.

B) Aşağıda verilen soruların doğru yanıtını işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden ifadelerden hangisi sanayi

devrimi ile ilgili söylenemez? A) Bürokrasi başlar.

B) Çekirdek aile yapısı ortaya çıkar. C) Kitle kavramı ortaya çıkar. D) Kentleşme olgusu başlar. E) Seri üretim yapılır.

2. ‘Dördüncü güç’ nitelemesi aşağıdaki kavramlardan hangisi için kullanılmıştır?

A) Kitle B) Yargı C) Yürütme D) Yasama E) Medya

3. Aşağıdakilerden hangisi kitle iletişiminde kitleyi oluşturanların özelliklerinden değildir?

A) Heterojendir (Ayrışık). B) Anonimdir.

C) Geleneksel bağları güçlüdür. D) Aralarında sıkı bağları yoktur. E) Birbirinden ayrıdır.

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM BİLGİSİ}

İletişim Yöntemleri

143

ÖĞRENME BİRİMİ: _{İLETİŞİM YÖNTEMLERİ}

1. Yaşadığınız çevrede çeşitli amaçlarla insanlar tarafından oluşturulmuş grupları inceleyiniz. Grup

çeşitlerini not alınız.

2. İçinde bulunduğunuz bir grup var mıdır? Gruptaki arkadaşlarınızı, ilişkinizi gözden geçiriniz. 3. Sizce her insan bir gruba katılmalı mıdır? Nedenini düşününüz.