Kimyasal Tepkimeler ile Ġlgili Konu Alan Bilgisi

Jale‟nin çoktan seçmeli teste vermiĢ olduğu cevaplar değerlendirildiğinde, 7 sorudan 5 soruya doğru cevap verdiği bulunmuĢtur. Örneğin, hidrojen ve oksijen atomlarının denkleĢtirilmesi ile ilgili soruya yanlıĢ cevap vermiĢtir. Soru incelendiğinde, Jale‟nin suyun tepkime denklemini denkleĢtirmede oksijen ve hidrojen moleküllerinin sayılarının reaksiyon sonucu aynı olmak zorunda olduğunu düĢünmüĢtür. Halbuki Jale, oksijen ve hidrojen atomları sayılarının aynı olmak durumunda olduğunu düĢünmemiĢtir.

Tablo 4.3‟de Jale‟nin kavram haritasına iliĢkin bir değerlendirme yer almaktadır. Tablo 4.3‟de görüldüğü gibi, Jale‟nin kavram haritası toplam 33 kavram ve 30 önerme

içermiĢtir. Bu önermelerden 28 tanesi doğrudur. Sadece 2 tanesi yanlıĢtır. Örneğin, Jale kavram haritasında “yanma ısınmaya sebep olur” ve “atom tanecikdir” Ģeklinde önermeleri belirtmiĢtir. Bu önermeler bilimsel açıdan doğru olmadığı için yanlıĢ olarak değerlendirilmiĢtir. Jale‟nin önermeleri dikkatle incelendiğinde önermelerinin tamamı konu ile ilgili olduğu bulunmuĢtur.

Tablo 4.3 Jale‟nin Kavram Haritası Değerlendirmesi

Kavram -ların sayısı Önermelerin sayısı Çarpraz bağlantı- ların sayısı Örneklerin sayısı Alternatif kavram- ların sayısı Ġçsel iliĢki değeri

Geçerli Belirsiz Geçerli ve önemli Geçerli Geçersiz Doğru olmayan önerme 33 28 2 1 4 0 2 3.03

Ayrıca Jale‟nin kavram haritası konu ile ilgili kavramlar yönünden incelendiğinde, Jale‟nin konu ile ilgili birçok kavramı kavram haritasında belirttiği gözlenmiĢtir. Bununla birlikte, Jale önermelerinde kimyasal tepkimelerle ilgili olan, eski bağ-yeni bağ oluĢumu, metal asit tepkimeleri ve enerji kavramlarına değinmemiĢtir. Bu kavramlar haricinde, Jale‟nin konunun öğretiminde gerekli birçok anahtar kavramı göz önünde bulundurduğu söylenebilir.

Jale kavram haritası sonuçlarının iyi bir düzeyde olduğu söylenebilir. Genel olarak, Jale‟nin çoktan seçmeli teste ve kavram haritası birlikte değerlendirildiğinde, Jale‟nin kimyasal tepkimeler konusu ile ilgili konu alan bilgilerinin iyi bir düzeyde olduğunu söylenebilir.

4.2.3. Öğretim Stratejileri Bilgisi

Jale, öğrencilerin kimyasal tepkimeler konusunu ilk kez sekizinci sınıfta gördükleri için öğrencilerin bu konuyla ilgili ön bilgilerinin olmadığını belirtmiĢtir. Bu nedenle, öğrencilerin denklem denkleĢtirme konusunu anlamada zorlanabileceklerini tahmin etmiĢtir. Dersin giriĢ kısmında Jale, bileĢik oluĢumlarını anlatarak konuya giriĢ yapmıĢtır. Jale konuyu anlatırken öğrencilere örnek çözerek anlattığını belirtmiĢtir. Öğrencilerin konuyu anlamadıkları zaman Jale, vermiĢ olduğu örnekleri arttırma yoluna gittiği gözlenmiĢtir. Jale, kimyasal tepkimelerle ilgili denklem denkleĢtirme ilgili ders kitabında yer alan problemleri öğrencilerle birlikte sınıfta çözmüĢtür.

“Çocukların kendi sorularını kendisinin çözmesini sağladım. Tahtaya çıkartıp tek tek. Etkin katilim diyebilirim. Test tekniğiyle de ayni zamanda sınavda da

öğrenmelerinisağlamış oluyoruz.” (Jale, dördüncü görüĢme, 3504,3690)

Jale öğrencilerin konuyu daha iyi kavrayabilmeleri amacıyla birtakım analoji aktiviteleri kullanmıĢtır. Ek olarak Jale, konu anlatımında görsel bir materyal olan animasyonları kullanmıĢtır. Jale öğrencilere görsel materyaller sağlamanın dersi ilgi çekici hale getirdiğini belirtmiĢtir.

“Genelde analoji etkinliklerini kullanıyorsun. Bağ oluşumunda öğrenciler arası,

öğrencileri tahtaya çıkartıp bağ oluşumunda gösterme tekniğini kullanıyorum. Yani o şekilde. Veya bu konuda animasyonlar daha çok etki ediyor. Bağ oluşumu konusunda. Animasyonlar güzel anlatıyor. O şekilde yani.” (Jale,

dördüncü görüĢme, 8382,8673)

Jale konunun en zor kısmı olan kimyasal tepkimelerin denkleĢtirilmesini anlatırken öğrencilere örnekleri kendi çözmüĢtür ve sonrada öğrencilerden testlerde yer alan soruları çözmelerini istemiĢtir.

“Tahtaya kaldırıp çözdürdüm. Örnek olarak ben çözdüm. Gösterip yaptırma

diyeyim ona da. Verilen testleri çözdüler. Test üzerinden gidiş yaptık.” (Jale,

Jale ders esnasında öğrencilerin aktif olması gerektiğini düĢünmekteydi. Bu amaçla, öğrencilerin derste aktif olmalarını sağlamak amacıyla öğrencileri tahtaya kaldırıp konu ile ilgili örnekleri kendilerinin çözmelerini sağlamıĢtır. Tahtaya soruları yazıp öğrencilerden bu soruları tahtada çözmelerini istemiĢtir.

“Zor bir konu. Tek başına tahta yetmiyor, tek başına simülasyon yetmiyor, tek

başına deney yetmiyor. En avantajlı olanı çocukların tahtaya kalkıp kendilerini

çözmesiydi. Onda daha iyi anladılar.” (Jale, dördüncü görüĢme, 4059,4251)

Genel olarak Jale, kimyasal tepkimelerle ilgili dersini konuyla ilgili soru örnekleri üzerinden yürütmüĢtür. Konu anlatımında örnek çözümleri, benzetim, animasyon ve problem çözme tekniklerini kullanmıĢtır.

4.2.4. Öğrencilerin Anlamalarını Bilme Bilgisi

Ders öncesi görüĢmede, Jale öğrencilerin yedinci sınıfta periyodik tabloyu öğrendiklerini ve bazı elementlerin isimlerini bu nedenle iyi bildiklerini belirtmiĢtir. Jale, kimyasal tepkimeler ile ilgili öğrencilerin kovalent bağ, anyon, katyon, metal ve ametal kavramları ile ilgili zorlanabileceklerini tahmin etmiĢtir.

“İyonik ile kovalent bağı karıştırırlar. Soygazların bileşik oluşturamayacağını

unuturlar. Hidrojeni karıştırırlar. Hidrojen bir metaller tarafında görünüyor ama aslında bir ametal. Onu karıştırırlar. Öğrencilerin kovalent bağı anlaması her zaman zordur.” (Jale, ikinci görüĢme, 1455,1708)

Öğrencilerin ön bilgilerinin ders ile ilgili öğrenmelerini etkileyeceğini belirtmiĢtir. Bununla birlikte, Jale, bu konuyu ilke öğreteceği için öğrencilerin zorlukları ile ilgili tam bir Ģeyler söylemeyeceğini belirtmiĢtir.

“… Periyodik tabloyu az çok bilmiş olarak geliyorlar. Ön bilgiler etkiliyor yani.

Metaller ametallerin özellikleri karıştırılıyor. Anyon, katyon karıştırılıyor. Bazı elementlerin isimleri hiç bilinmiyor. Bu konularda eksilikler var. Ön bilgilerinin yeterli olmadığını düşünüyorum. Çünkü hidrojenin artı 2 değerlikli olduğunu bilmesi gerekiyor örneğin. Şu an kimyasal reaksiyonları anlatmadığım için tam olarak bir şey diyemiyorum.” (Jale, ikinci görüĢme, 981,1451)

Ders sonrası görüĢmede ise Jale, öğrencilerin tepkimelerin denkleĢtirilmesi konusunda öğrencilerin ciddi sıkıntılar çektiklerini ifade etmiĢtir.

“Denklem denkleştirme. Yanma tepkimelerinde zorlandılar. Yanma kavramını

pek anlayamadılar.” (Jale, üçüncü görüĢme, 2334,2423)

4.2.5. Ölçme ve Değerlendirme Bilgisi

Jale, öğrencilerin konu ile ilgili ön bilgilerini ve öğrenmelerini değerlendirmede daha çok soru-cevap yöntemini kullandığını belirtmiĢtir. Jale‟e göre, soru-cevap yöntemi öğrencilerin konu ile ilgili bilgilerini belirlemede iyi bir araçtır.

“Ön bilgilerini yokladım sonra kimyasal tepkimelere geçtik. Soru cevap

kullandım.” (Jale, üçüncü görüĢme (ders sonrası), 15743-15897)

Bu ifadelerden, öğrencilerin ön bilgilerini belirlemede Jale‟nin daha çok sorulara güvendiği anlaĢılmaktadır. Jale dersten önce öğrencilerin ön bilgilerini belirlemek için herhangi bir kavram testi uygulamamıĢtır. Jale, öğrencilerin konu ile ilgili ön bilgi ve kavram yanılgılarını soru cevap yöntemi kullanarak belirlemiĢtir.

Jale, öğrencilerin konuyu anlayıp anlamadıklarını belirlemek için dersin sonunda öğrencilere sorular sorduğunu belirtmiĢtir. Böylece, öğrencilerin soru sorması esnasındaki bakıĢlarından öğrencilerin konuyu öğrenip öğrenmediklerini büyük oranda tahmin ettiğini belirtmiĢtir. Bunun dıĢında ise Jale öğrencilerin konu ile ilgili öğrendiklerini dersin sonunda öğrencileri tahtaya kaldırarak soruları cevaplamasını veya çözmesini isteyerek değerlendirdiğini belirtmiĢtir.

“Hem arkadaşlarından hem de bizim katkımızla tekrar anlaması için ya konuyu

tekrar anlatıyoruz ya zaten soru üzerinden birçok şeyi anlatabilirsin. Onları anlatıp o şekilde anlayıp anlamadığı ortaya çıkıyor.” (Jale, üçüncü görüĢme

(ders sonrası), 17840-18641)

Jale, dersin sonunda öğrencilerin sorduğu soruları cevaplayamaması neticesinde konuyu tekrar anlattığını veya sormuĢ olduğu sorular üzerinden öğrencilerin konu ile ilgili öğrenmelerini değerlendirdiğini belirtmiĢtir. Ayrıca Jale, öğrencilerin ders sonundaki öğrenmelerini değerlendirmek için diğer konularda olduğu gibi konularla ilgili test uyguladığını belirtmiĢtir. Öğrencilerin testte yer alan sorulara verdikleri cevaplar neticesinde öğrencilerin konuyu öğrenip öğrenmediklerini belirlediğini ve böylece test soruları üzerinden konuyu tekrar anlatarak sorular üzerinden öğrencilerin öğrenmelerini değerlendirdiğini belirtmiĢtir.

“Testleri çözerek çocukların öğrenip öğrenmediğini eğer öğrenmedilerse kursta

anlamadıkları konuyu tekrar anlatıp ya da bir soru üzerinde nerdeyse konuşuyorsun konuyu tekrar etmiş gibi oluyorsun. Öyle soru üzerinde yani çocukların öğrenip öğrenmediğini.” (Jale, üçüncü görüĢme (ders sonrası),

16596-17328)

Jale, genel anlamda öğrencileri değerlendirmede yazılı sorularını kullandığını belirtmiĢtir. Jale, öğrencilerin konu ile ilgili ön bilgileri ve öğrenmelerini belirlemede daha çok soruları kullandığını belirtmiĢtir. Jale ayrıca yazılı sorularını da kullanarak öğrencilerin öğrenmelerini değerlendirdiğini belirtmiĢtir.

4.2.6. Müfredat Bilgisi

Jale, müfredatın altı ve yedinci sınıfta kimya konuları ile ilgili az bilgi sunmasından dolayı öğrenciler için kimyasal tepkimeler konusunun zor hale geldiğini belirtmiĢtir. Jale, müfredat ile ilgili düĢünceleri aĢağıda belirtilmiĢtir.

“Özellikle “kimyasal tepkimeler” konusunda falan. Çocuk algılayamıyor. Soyut

şeyler bunlar.6 ve 7 biraz sakin 8‟de bir anda yüklenilmiş çocuğa. Yani bir anda müfredatın o kadar yüklenmesi bence fazla.” (Jale, birinci görüĢme, 11366-

11561)

Ayrıca; Jale müfredatta yer alan hedef ve kazanımların uygun olmadığını, gerçekleĢtirilmesi zor olan birçok hedef kazanımların olduğunu belirtmiĢtir. Bundan dolayı, öğrencilerin konuyu anlamakta zorluk çektiklerini ve konunun soyut kaldığını belirtmiĢtir.

“Hedef kazanımlar biraz boş yazılmış. Şunu şunu yapar, bunu bunu yapar.

Çünkü müze eğitimi falan geçiyor bazı yerlerde. Yani resim dersinde falan yok. Yani nereye götüreceksin sen çocuğu müzeye. Nasıl götüreceksin? Fen bilgisinde Feza Gursey‟e götürmek istiyorum. Nasıl götüreceğim oraya. Bu tarz sorunlar var. Hani böyle biraz daha çocukların seviyesine uygun değil. Maddi duruma, ekonomik duruma, coğrafi duruma uygun olmayan şeyler var.” (Jale,

birinci görüĢme, 11876-12307)

“Direkt tepkimelere geçilmiş. Tepkimeler ağır düzey geliyor benim için çünkü

çocuk daha atomu falan tam olarak algılayamıyor, periyodik cetveli tam olarak hatırlayamıyor. Soyut işlemler... Bu açıdan daha çok çocukla madde konuşulmalı. Madde nedir, maddenin özellikleri konulmalı. Ama direkt kimyasal bağa girince o daha da soyuta iniyor.” (Jale, birinci görüĢme, 12731-13063)