Karma Ailelerdeki Çocuklar: Yeni Aile, Yeni Kardeşlik

Yeniden yaratılmak istenen bu aile ortamı, yeniden evlenen bireylerin önceki evlilikleri ve ikinci evliliklerinden olan çocukları arasında “yeni bir kardeşliğe” evrilmektedir.

(ikinci eşinden olan çocuğu) ilk doğduğunda hadi ablası hadi abisi diyerek bir nevi kaynaştırmış da olabilirim. İşim olmasa bile iş çıkarıp, onlarla vakit geçirmesini sağladım. Beraber kaynaşsınlar diye. Mesela benim çocuklarım çok kolay üstlendi bundan olan çocuğumu. Çok seviyorlar. Aysel, 43 yaş

(ikinci eşi, eşinin ilk evliliğinden olan çocuğuna) amca olarak lanse etti beni iki üç sene. Benim bu eşimden oğlum olunca, konuşmayı öğrenince o da amca demeye başlayınca biz bu lügatin doğru olmayacağını düşündük. Çocuklar birbirlerinden ayrı düşerler. Biri öz baba, biri amca. Sonra büyük oğlana amcayı yasakladık. Baba diyeceksin bana. Küçük oğlan da onunla birlikte baba dedi.

İbrahim, 44 yaş

….oğlum ilk zamanlarda bizimle kaldı. Benim ikinci evliliğimden olan ilk çocuğumu da gördü. Ona da kardeşim dedi. Ama ikinci çocuk olduğunda, annesindeydi. Annesi bir gün telefon etti bana dedi ki, ya çocuğu çok fazla çağırma çünkü çocuk kardeşlerini kıskanıyor. Ama ben yine de çağırdım tabi ki. Dedim ki, oğlum sen benim ilk göz ağrımsın, ben seni hiçbir zaman ayırt etmem onlar da kardeşin ama ben seni hiçbir zaman unutmam, sana olan sevgim azalmaz. O şekilde çok güzel konuştum yani. Orhan, 44 yaş

………..(ilk ve ikinci evliliğinden olan çocukları) kardeşler. Asla tersi olamaz. Küçük daha baba kavramını bilmiyor. Ama büyüğe baba önemli değildir, ikinizi de ben emzirdim ben büyüttüm dedim. Siz sakın özlük üveylik yapmayın. Yarın bir gün ölürsem o senin öz kardeşin dedim. Aynı karından çıktınız kardeşsiniz. Betül, 30 yaş

Farklı ebeveynlerden olan çocuklar arasında yaratılmak istenen bu kardeşliğin, yeni ebeveynler tarafından da desteklendiği durumlarda, ailelerin daha hızlı “normalleştikleri” ve bu durumun, ikinci evliliğin

devamını sağlayan en büyük etken olduğu ortaya çıkmıştır. Walsh (1992), üvey kardeşliğin, karma ailelerin başarısı için hayati önem taşıdığını, Visher (2003) de, üvey kardeşler arası ilişkilerin, tüm aile bütünleşmesi için olumlu etki yarattığını ifade etmiştir. Dolayısıyla eşlerin farklı evliliklerden olan çocuklar arasında yaratmaya çalıştıkları kardeşlik bağı, hem çocuklar arasındaki iletişimi güçlendirme hem de evliliğin devamlılığını sağlama açısından oldukça önemlidir.

…..(ikinci eşi) babalığı seven bir insan. Babalık rolünü o kadar oturtturmuş ki kendine. Çocukların ihtiyaçlarını karşılamak açısından olsun. Onların ne istekleri varsa cevap vermeye çalışıyor Aysel, 43 yaş

…… ben ikinci eşimden olan çocuğuma bir şey aldığımda, bana ilk evliliğimden olan çocuğuma da bir şey aldırır (ikinci eşi). Ya da kendisi alır. Ben eş konusunda çok şanslıyım. Orhan, 44 yaş

Ama mesela en büyük korkum, ikinci evlilikte çocuk yapmaktı ve iki ayrı babadan olan çocukların birbirini kıskanması, ya da birinden birinin daha kibirli, şımarık olması gibi, en büyük korkum oydu. Ben onu hiç yaşamadım. Yani en büyük korkumu yaşamadım. Üçüncü kez anne olurken, ya bu adam kendi çocuğuna çok değer verir benim çocuklarımı ezerse, ikincisi de bu çocuklar babasız olmalarından dolayı diğer çocuğa bakıp, kötü hisler, kıskançlık beslerler mi? Hep bunu çok düşünmüştüm. Ama yaşamadım.

İnanılmaz derecede çok sevdiler birbirlerini. Sema, 35 yaş

Eşimin güçlü bir yapısı var. Otoriter biri. Çocuğum adına da benim için de böyle olması daha iyi. Bir şeyleri kontrol eden, ilgilenen, otoriter biri olmasaydı, ben bu sefer özlük üveylik mi yapıyor diye daha da çok üzülecektim. Acaba arada kan bağı yok, o yüzden mi benim çocuğumu sahiplenmiyor diyecektim. İlla ki kızdığı noktalar olacak, bize de kızdı babalarımız. Ama sahiplendiğini sevdiğini görünce mutlu oluyorum. Yine kızınca dokunuyor bana çünkü ciğerin ama niyeti bilince sorun olmuyor. Damla, 34 yaş

4.5.6.1. Çocuklara Özel Davranışlar

Karma ailelerin en büyük sorun kaynağı olan, çocuklar-ebeveynler ya da farklı evliliklerden olan çocuklar arası ilişkilerin normalleşmesi adına,

zaman zaman ebeveynlerin “çocuklara özel” davranış kalıpları sergiledikleri de ortaya çıkmıştır.

……..Ben çok heyecanlıydım. İşte ona (ikinci eşinin ilk evliliğinden olan çocuğu) ne yapabilirim? Eşim şu ihtiyacı var derdi, hemen yapardık. Böyle bir kabullenme oldu bende. Duygusal olarak, korunmaya muhtaç bir çocuk. Bunu işte babası bırakmış. Onun hiçbir günahı yok, büyüklerin yaptıklarından dolayı bunun bir suçu yok. Ben hep böyle baktım. Mesela hala da öyledir. Büyük oğlana daha fazla yaparım ki öteleştirildiğini düşünmesin diye. Küçük oğlana kızarım bağırırım ama büyük oğlana bağırmam. Hiçbir zaman da bir laf söylemem. İbrahim, 44 yaş

İkinci evliliklerde eğer çocuk varsa, üvey baba, üvey anne faktörü çok itici bir cümle aslında biraz da kelime çok etkiliyor. Mesela o konuda en büyük avantajım benim, eşimin ben onlara üvey babalık yapmak istemiyorum, ben onlara abilik yapmak istiyorum demesi oldu. Bana baba demeleri için zorlamayacağım demişti. Sema, 35 yaş

Ben büyük kızımı (ilk evliliğinden olan) hep korumak zorunda kaldım. Küçük bile arada ablasına vurunca sen nasıl vuruyorsun ona deyip sinirleniyorum. Ben anneliği ikinci kızımda tattım. İlkini sevemedim hep korudum, incinmesin… Bir yaşında babası sarhoş.

Ben uyumadan uyumazdı, beni garantiye almak isterdi. Betül, 30 yaş

Biraz büyük çocuğumla (ilk evlilikten olan çocuğu) problemler yaşıyorum, biraz kıskançlık yaşıyor. Ama yine de çok mutlu bir çocuk olduğuna inanıyorum. Ben onun hayatını düzene soktuğumu, onun için bir şeyler yaptığıma inanıyorum. O babasız olduğu için biraz daha endişeliyim. Diğer çocuğumun babası var, bir şey olsa arkası var……….. Benim hayatımın en önemli kısmı ilk çocuğum.Burcu, 33 yaş

Eşimin ilk evliliğinden olan çocuğu bizimle kalmıyor, anneannesinde. Çok garipsedi. O da 7 yaşında. Hak veriyorum.

Babasının yanında birden biri bitti. Ben ne diyebilirim ona? Ben kendi acılarımı da saramıyorum ki ona da yardımcı olabileyim…

Garipsediğini fark ettim, sinirli, öfkeli davranışları var. Belki ileride hiç kabul etmeyecek. Eşim bir şey olmaz, büyür diyor ama bence

zor. Benim bir beklentim yok. Kendimi alıştırmaya çalışıyorum.

Görmemeye, duymamaya çalışıyorum. Damla, 34 yaş

Yeniden evlilikle kurulan aile içinde, kişilerin önceki evliliklerinden olan çocuklara daha korumacı yaklaşıldığı ortaya çıkmıştır. Bazı kadın katılımcılar, boşanma sürecinin problemlerini çocukları ile birlikte yaşadıklarından dolayı, bu çocuklara karşı daha korumacı olduklarını ifade etmişlerdir. Bir erkek katılımcı da, eşinin ilk evliliğinden olan çocuğunun her istediklerini yapmaya çalıştığını, bu durumun esas nedeninin, çocuğun kendisini dışlanmış hissetmemesi için olduğunu anlatmıştır. Karma ailelerde, eşlerin önceki evliliklerinden olan çocuklara yönelik pozitif bir ayrımcılığın olması ve bu durumun, bu çocukların kendilerini ailelerindeki gibi rahat hissetmeleri adına yapılması, karma ailelerin farklı durumlarına verilebilecek en güzel örnektir. Aile içinde pozitif ayrım yapılan çocuğun, kendisini ne kadar “o aileden”

hissedebildiği ya da, bu çocukla ikinci evlilikten olan çocuk arasındaki ilişkinin ne durumda olduğu tartışmaya açıktır. Karma ailelerin, aile içi ilişkilerin normalleşmesi adına geliştirdikleri refleksin, ailelerin ilk karşılaştıkları sorunlar üzerine odaklandığı, gelecekte bu reflekslerin ne gibi sorunlar yaratabileceğinden bağımsız değerlendirildiği ortaya çıkmıştır. Yine aynı durumla bağlantılı ortaya çıkan bir diğer bulgu da, ilk evlilikten çocuk sahibi olan katılımcıların bu çocuklarla birlikte yaşamalarında eşin, diğer eşin ilk evlilikten olan çocuğuna karşı annelik ya da babalık rollerinde yaşadığı zorluktur. Bu durumda olan katılımcılar, eşinin ilk evliliğinden olan çocuğunun sorumluluğunun daha çok eşine ait olduğunu, dolayısıyla bu çocuktan kaynaklı sorunların yaşanması durumunda, biraz geri planda kaldığını belirtmişlerdir. Bu durum, karma ailelerin bir tarafta çekirdek aileye benzemeye çalışırlarken diğer taraftan da çekirdek aileden farklı aile içi iletişim kalıpları sürdürmelerine verilebilecek en önemli örneklerdendir.