Kadın ve Erkek Karakterleri

Kadın ve erkek karakterleri genellikle karakter tasarımın kullanıldığı hemen hemen tüm alanlarda kullanılmaktadır. Genellikle kadın ve erkek karakterleri yaşları, kişilik özellikleri ve fiziki yapıları ile farklı tiplemelerde bu alanlarda yer almaktadır. ‘‘Karakter, kişilerin psikolojilerinin, tavır ve davranışlarının dış görünüşleri ile birlikte oluşturdukları bütündür. Karakter kişinin fiziksel yapısı, sosyolojik ortamı ve psikolojik durumuyla şekil almaktadır. Bir karakterin gelişimi bu üç boyutun niteliğine bağlıdır. Bu üç boyut ne kadar bir arada ve güçlü ise karakter de oranda sağlam olmaktadır (Yağız, 2014:27,28,29). Oyun sektöründe kullanılan kadın ve erkek karakter tasarımları, karakterlerin kostüm ve aksesuar tasarımları oyun senaryosu ile uyumlu, oyundan ip uçları veren tasarımlara sahiptirler. Bu uyum ve özgün yaratılan kadın ve erkek karakterleri başarılı ve sağlam şekilde oyunlarda yer almaktadır.

Senaryo yazarları yan karakter olarak ise, kadını genellikle erkek karakterin ödülü olarak kullanmışlardır. Kadın karakterler çoğu zaman senaryoda aksayan yön olmuş ve ana karakter o aksaklıkları düzelten, fedakar bir rol üstlenmiştir. Erkek karakterleri ise güçlü ve yarış oyunlarında macera oyunlarında ana karakter olarak kullanılmaktadır. Söz gelimi bir canavardan kaçarken kadın karakter düşer, ana karakter durup hem kendini hem de kadını kurtararak bir heyecan deneyimi yaşatır ve bu karakterler çoğunlukla ana karakterin kahraman olması için bir araç olmaktadır. ‘Kadınlara yönelik bu tür stereotipik yaygın anlatım, bilgisayar oyunları dünyasında (tasarımcı ve oyuncu bağlamında) erkek egemenliğini gösterir niteliktedir (Rawle, 2012:34). Oyun türlerinin çeşitliliği ile gelişen oyun türlerinde kadın karakterler oldukça yer almaktadır. Son yıllarda oyun endüstrisindeki gelişmelerle mobil platformundaki oyunları incelediğimizde bayanlara yönelikte oyunlar yapılmaktadır ve bu oyunlarda genellikle bayan karakterler kullanılmaktadır. Medya okuryazarlığı açışından bakıldığında günümüzde her alanda olduğu gibi animasyonlarda ve oyunlarda kadın imajında da değişiklik olmuştur. Kadınlar artık süper kahraman olarak tanımlanmakta ve seksi kıyafetlerle resmedilmektedir. Bu kahramanların yaratıcıları olan erkek karikatüristler, çocuklara yönelik çizgi roman hazırlamaktan uzaklaşarak, kendi cinsel fantezilerini yansıtmaktadırlar (Gökaliler ve Yalım 2008:185). Günümüzde kadınların iş yaşamında etkin rol oynamasına karşın projelerde kadın öğesi bu özelliğiyle yer almamaktadır. Robbins’e göre bu durum,

oldukları imajının oluşturamamalarından kaynaklanmaktadır. 1996 yılında oyun sektöründe farklılık yaratan Tomb Raider isimli oyun sürülmüştür. Diğer oyunlardan farkı ise ilk kez bir kadın kahraman üzerine kurgulanmış olmasıdır. Seksi, gizemli ve tehlikeli bir oyun kahramanı olarak tanımlanan Tomb Raider kısa zaman içinde büyük başarı yakalamıştır. İngiliz video oyun tasarımcısı Tomb Gard, Core Design firmasında çalışırken 1995 yılında ilk Tomb Raider oyunu için Lara Croft karakterini tasarlamıştır. Bu örneği ele almamızın sebebi gelmiş geçmiş en çok oynanan ve indirilen ve kadın karaktere sahip olan oyun olmasıdır (Bkz. Resim: 16).

Resim 16: Lara Croft Oyun Karakteri

Kaynak: Toby Gard

Steve Meretzky, karakter Yaratıcısının Bir Analizi adlı makalesinde önemini ve karakteri iyice bilmek ve onu iyi karakterize etmek, diğer bir deyişle karakter hakkında gözlemlenebilir her şeyi tasarlamanın önemini vurgulamıştır. Bir oyundaki iyi birincil karakterin oyuncu üzerinde olumlu bir kalıcı iz bırakacak en olası unsur olmuştur. Tomb Raider'in tarihi ayrıca, karakter dizaynının oyun serisinin başarısı biçimini nasıl aktardığını vurgular: Lara Croft çok detaylı ve iyi geliştirilmiş olarak oyuncunun hayran kaldığı özgün ve başarılı bir karakter tasarımıdır. Oyunun üretici firması birer yıl ara ile 1997 yılında “Tomb Raider II” ve 1998’de “Tomb Raider III” ü piyasaya sürmüştür. Oyunun bugüne kadar dokuz versiyonu yayımlanmıştır. Oyun “En Çok Satan Video Oyun Kahramanı” başlığı ile Guinness Rekorlar kitabında yer almıştır.

Son zamanlarda karakter tasarımlarının kullanıldı alanlarda kadın karakterlerin rolleri değişmeye doğru gitmektedir. Canlandırma sinemasında Disney’in bilindik Prenseslerinin aksine Disney ve Pixar 2012 de Cesur (Brave) filmi ile farklı bir karakter tasarımı yapmış ve başrolün verdiği kadın karakteri oldukça başarılı, özgün olan karakter tasarımı ile filme oskarı kazandırmıştır. Disney Pixar'ın ilk kadın kahramanı, kızıl ve kıvırcık saçları ile aynı zamanda kostüm ve aksesuarları ile kadın savaşçıyı andıran bir genç kızdır. Pixar'ın 13. uzun metraj animasyonu olan

Cesur / Brave, öyle bilindik bir tarihi prenses hikayesi sunmak yerine, günümüzde bile her ailenin yaşadığı iletişim problemleri anlatmaktadır. Kralın tek kızı olan Merida okçulukta usta, siyah atı ile dolaşmaya bayılan, dağa bayıra korkusuzca tırmanan, çılgın, ‘cesur’ bir prensestir (Bkz. Resim: 17).

Resim 17: Merida Karakter Tasarımı ve Aksusuarları

Kaynak: Disney- Pixar, 2012.

Okçuluğa merakı olan karakterin kostümleri de senaryoda geçen İskoçya ya özgü tasarlanmıştır. ‘‘Karakterin Kostüm Teması: “Cesur” filminin olay örgüsünden yola çıkılarak, ‘Merida”nın çok iyi ata bindiğini, çok iyi ok kullandığını ve sıradan prenseslerden farklı olarak narin ve zarif bir yapıya sahip olmadığı görülmektedir. Merida’nın asi, inatçı, özgürlüğüne düşkün kişilik özelliklerine uygun kostüm tasarımı yapabilmek için kostüm teması; `savaşçı ruhlu özgür kadınlar` olarak belirlenmiştir (Yıldırım Artaçı, Ağaç, 2016: 304). 2 İskoçya’da Dunbroch Klanı’na mensup Prenses Merida, karışık turuncu saçları, minik ve sevimli çilleri, ele avuca sığmaz karakteri ve inanılmaz okçuluk becerileriyle izleyiciye kendini hayran bırakmaktadır. Her şeyden önce, prensi olmayan bir prenses Merida ve özgür bir ruh, hayatta özgürlüğünden başka hiçbir şeye ihtiyaç duymaması, alışıldık masal prensesi kavramını değiştirmektedir. Kadın figürü olan anne, kraliçe Elinor, baştan sona bunu organize etmektedir. Merida karakteri izleyiciye sahip olduğu güçlü ve cesur kişiliği ile özdeşim yapmayı sağlamıştır ve bu alanda başarılı karakter tasarılarında biri olmuştur. Merida karakteri gibi ana karakter rolünde yer verilen karakter tasarımları az da olda animasyon filmlerinde yer almaktadır.

Canlandırma sinemasında yer alan kadın karakterler hakkında Dilbilimci Carmen Fought ve Karen Eisenhauer tarafından yapılan araştırmaya göre, Disney çizgi filmlerindeki kadın karakterler günümüze doğru incelendiğinde artık filmlerde daha az konuşmayla yer almaktadır. Disney’in en eski yapımlarından günümüze

doğru yapılan filmlerini inceleyen iki dilbilimci Carmen Fought ve Karen Eisenhauer, eskiden kadınların daha çok konuştuğu karakterlerin yer aldığı sonucuna varmıştır. Yaptıkları araştırmaya göre; 1937 yapımı Snow White, 1950 yapımı Cinderella ve 1959’da yayınlanan Sleeping Beauty‘de kadınlar ve erkeklere eşit derecede söz veriliyor. Ancak, ilerleyen yıllara bakıldığında 1989 yapımı The Little Mermaid‘de erkekler konuşmaların %68’ini üstleniyor. Bu oran, 1991’deki Beauty and the Beast‘te %71, 1992’deki Aladdin‘de 90, 1995’teki Pocahontas‘ta %76 ve 1998’de ki Mulan‘da ise %77 olarak görülüyor. Bu arada bu filmlerin çoğunda genellikle kadın karakterler yer almasına rağmen, konuşma oranları gayet azdır. Disney’in Tangled‘da kadın karakterlerin konuşma oranı %52 ve Pixar’ın Brave‘inde ise %74 olmasına rağmen yine de günümüze yaklaştıkça bu oranın çok fazla yükselmediğini görmek de mümkün. (BantMag Dergi, 2016, no:56). Erkek karakterlere nazaran kadın karakterlerin daha az diyaloğunun olduğunun bulunduğu animasyon kadın erkek eşitliği problemini ve ana karakter yan karakter rolleri dağılımının önemini göstermektedir.

Kadın ve erkek karakterlerinin kullanıldığı alanlarından biri olan çocuk kitaplarında erkek karakterler daha güçlü gösterişli tasarlanmış ve sayıca kadın karakterlerden daha fazla yer verilmiştir. Bu bağlamda çocuk edebiyatı ürünlerinde, animasyon filmlerin de ya da dijital oyunlarda cinsel roller çağdaş yaşamın gereklerine uygun olarak tasarlanmalı, kadına ve erkeğe verilen değer ve yüklenen anlam arasında farklılık olmamalıdır. Erkek ve kadın kahramanların senaryo ya göre tasarlandığı gibi ikisi karşılaştırıldığında farklı roller ve bazı fiziki farklılıklara sahip olduğu görülmektedir. Erkek karakterler tasarlanırken olabildiğinde güçlü kaslı ve sözü gecen karakterler olurken kadın kahramanlara denk gelmek güçtür.

‘Hemen hemen her ülkenin, her milletin, her efsanenin, her masalın, her filmin mutlaka bir kahramanı vardır. Bu kahramanların sembolleride, aşağı yukarı birbirleri ile benzeşir. Kahramanlık genel olarak yurdunu korkmadan terkedebilmek, ileri atılmak ve bilinmezliğe göğüs gerebilmektir. Kahraman olacak kişi, ister sıradan insanlar içinden seçilmiş olsun, isterse doğaüstü güçlerle doğmuş olsun , ister yerel ister evrensel olsun, hemen hemen aynı süreçten, aynı aşamalardan geçerek kahramanlık mertebesine ulaşır (Göze, 2013:3). Karakter tasarımlarının kullandığı alanlarda genellikle kahramanlık kelimesinin çoğunlukla erkek figürüyle özdeşleşmiş olduğu görülmektedir. Mobil oyunlarda örnek verecek olursak, Türkiye’de küresel çapta başarılı mobil oyun geliştiren sayılı girişimlerden biri olan Duello Games’in

oyunu iSlash Heroes’ın karakterleri erkek karakterlerden oluşmaktadır. Oyunda gücü simgeleyen kostüm ve aksesuar tasarımları, fiziki tasarımları ile erkek karakterler tasarlanmıştır (Bkz. Resim: 18).

Resim 18: iSlash Heroes Oyun görseli

Kaynak: Duello Games, 2016.

Ninja olarak düşen tahtaları keserek ilerlenilen bir nevi refleks oyunudur. iSlash’ in devamı niteliğinde Bölüm bölüm ilerlenlen oyun temelinde Fruit Ninja’ya oldukça benzemektedir. Bölümlerin sonlarında yeteneklerimizi sergileyebileceğimiz düşmanlar çıkar. Demir kral, duman bombacısı, zaman bükücü gibi düşmanı yenmek için hamleler yapılmaktadır. Oyuncu her bölümde karşınıza çıkan şekilleri Oyunda İslash kahramanları gibi en doğru noktalardan keserek engellere takılmadan bir sonraki seviyeye geçmeye çalışır. iSlash Heroes’da 2 farklı oyun modu ve toplam 200 farklı bölüm bulunmaktadır. Duello Games tarafından yayınlanan iSlash Heroes oyunu piyasaya çıktığı ilk gün Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere birçok ülkede Editör'ün Seçimi olarak yayınlanmıştır. Dünya üzerinde 30 milyon kişiye ulaşan iSlash oyununun devam oyunu iSlash Heroes aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nde App Store Editör'ün Seçimi listesine girmeyi başaran ilk yerli yapım mobil oyun olmuştur. (Teknolojioku, 2016). Benzer olarak en bilinen dijital oyun karakterı Super Mario engelleri atlatarak oyunun sonunda canavar ile savaşıp prensesi kurtarır. Özellikle dijital oyunlarda bu senaryo sıklıkla kullanılmaktadır. Kadın kahramanlar güçlü, ya da erkeği düşmanlardan kurtaran oyunlar yok neden kadar azdır. İSlash Heroes, Super mario ve diğer erkek kahramanların olduğu böylesine dünya çapında başarı elde etmiş, kaliteli piyasaya sürülen oyunlarda genellikle erkek karakterlerin yanı sıra kadın kahramanlarda yer alınması önemlidir.