Kültürel Sportif ve Sanatsal Alana Dair Sosyal DıĢlanma

Tablo 68: Kültürel Sportif ve Sanatsal Alan Dair Sosyal DıĢlanma Düzeyleri

_{Kültürel Sportif ve Sanatsal Alan}

Toplam Gelir Grupları En Üst Düzeyde Sosyal DıĢlanma Orta Düzeyde Sosyal DıĢlanma En Alt Düzeyde Sosyal DıĢlanma

GSS.0 (kiĢi baĢı geliri 357 TL ve altında

olanlar)

84 163 3 250

33,6% 65,2% 1,2% 100,0%

GSS.1 (kiĢi baĢı gelir 358-1.071 TL arasında

olanlar)

28 36 11 75

37,3% 48,0% 14,7% 100,0%

GSS.2 (KiĢi baĢı gelir 1.072-2.172 TL arasında

olanlar)

0 12 18 30

,0% 40,0% 60,0% 100,0%

GSS.3 (KiĢi baĢı gelir 2.173 TL ve üzerinde

olanlar) 0 11 19 30 ,0% 36,7% 63,3% 100,0% Toplam _{112 222 51 385} 29,1% 57,7% 13,2% 100,0% α: 0,05 p< α χ2

180

Sosyal dıĢlanmanın bir nedeni de toplumsal ve kültürel hayata çeĢitli gerekçelerle katılamamak oluĢturmaktadır. Toplumun genelinden farklı olan, onlar gibi giyinemeyen, konuĢamayan bireyler bu tür dıĢlanmadan zarar görmektedirler (Sen,2000). Bu alt yaĢam alanında ortaya çıkan dıĢlanma bireylerin toplumda katılabildikleri normal faaliyetlerin sayısını azaltmakla birlikte, maddi ve manevi destek alamamaları ise yaĢadıkları dıĢlanmanın Ģiddetini arttırmaktadır. Bu alt yaĢam alanı toplumsal adaptasyonu hızlandırmakta ve toplumsal aidiyeti arttırmaktadır. Tablo 68 incelendiğinde gelir grupları ile kültürel ve sportif alandan dıĢlanma değiĢkeni arasında güçlü bir istatistiksel iliĢkinin varlığı gözlenmektedir.Mardin ilinde yapılan saha çalıĢmasında genel olarak cevaplayıcıların %29,1‟i gibi yüksek bir oranı kültürel, sportif ve sanatsal alandan en üst düzeyde dıĢlanmakta, %57,7‟si bu alt yaĢam alanından orta düzeyde dıĢlanmakta iken %13,2 gibi düĢük bir oran bu alt yaĢam alanından her hangi bir Ģekilde dıĢlanmamaktadır. Bu göstergelere bakıldığında bu yaĢam alanı kadar geniĢ bir sosyal dıĢlanma ağı ören baĢka bir alan yoktur. Çünkü bölgedeki kültürel ve sanatsal faaliyetleri incelediğimizde durum ortaya çıkmaktadır. Ankara ili sınırları baz alınarak yapılan iĢsizliğin sosyal dıĢlanma üzerindeki etkisi konulu çalıĢmada (ġenol, 2010,s.115) 401 kiĢinin bu alt yaĢam alanındaki sosyal dıĢlanma dağılımına bakacak olursak; Katılımcıların %22,4‟ü yüksek düzeyde dıĢlanma yaĢamakta, %37,2‟si orta düzeyde dıĢlanma yaĢamakta ve %40,4‟ü ise dıĢlanma yaĢamadığını değerlendirmektedir. Mardin ilinde ve Ankara ilinde yapılan saha çalıĢmalarında bu alt yaĢam alanında ortaya çıkan dıĢlanma oranları benzerlik göstermektedir. Özellikle bu alanda en üst düzeyde yaĢanan dıĢlanmanın saha çalıĢması yapılan iki ilde de bir birine yakın çıkması bu alt yaĢam alanında ulusal düzeyde bir sorun olduğunun ciddi bir göstergesidir. Bu yaĢam alanında ortaya çıkan dıĢlanma tatile gitme, kitap okuma, sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetlerden yararlanma gibi unsurlardaki eksikliği içermektir. Bu yaĢam alanındaki dıĢlanma, bireylerin sanatsal ve kültürel alanda yaĢadıkları yoksunluğu ifade etmektedir.

Tez çalıĢması kapsamında yapılan saha çalıĢması incelendiğinde; GSS.0 gelir grubundakilerin %33,6‟sı kültürel, sportif ve sanatsal alandan en üst derecede dıĢlanmaktadır. Bu gelir grubundakilerden %65,2‟si bu alt yaĢam alanından orta

181

düzeyde dıĢlanırken, sadece %1,2‟si bu alt yaĢam alanında herhangi bir dıĢlanmaya maruz kalmamaktadır.

GSS.1 gelir grubundakiler açısından bakıldığında; Bu alt yaĢam alanı bakımından en üst düzeyde sosyal dıĢlanmaya maruz kalan gruplardan birisi de GSS.1 gelir grubudur. Bu grubun bu alt yaĢam alanından en üst düzeyde dıĢlanma oranı %37,3, orta düzeyde dıĢlanma oranı %48 dir. Bu gelir grubunun %14,7‟si ise kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanından dıĢlanmamaktadır.

GSS.2 gelir grubundakilerin sadece %40‟ı kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanından orta düzeyde dıĢlanmaktadır. GSS.3 gelir grubundakilerin ise sadece %36,7‟si kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanından orta düzeyde dıĢlanmaktadır. GSS.0 gelir grubunun alt bileĢenlerine bakacak olursak; GSS.0 gelir grubunun alt bileĢenlerinden olan dört grup içerisinde en bu yaĢam alanında en fazla dıĢlanmaya maruz kalan kitle Dul ve yetim aylığı alanlar (%66 en üst düzeyde dıĢlanma ve %34 orta düzeyde dıĢlanma) ve Geçici Köy Korucularıdır (%12 en üst düzeyde dıĢlanma ve %84 orta düzeyde dıĢlanma). Engelliler ve Engelli aileleri ise bu alt yaĢam alanından %94 seviyesinde bir dıĢlanmıĢlık yaĢamaktadırlar. Bu grubun sadece %4‟ü bu alt yaĢam alanında dıĢlanmaya uğramadığını düĢünmektedir. Bu yaĢam alanından orta düzeyde en fazla dıĢlanan grup GSS.0-B olan engelliler ve engelli aileleridir. GSS.0-D grubundakiler ise yine bu alanda çok fazla dıĢlanmaktadır (%36,5 en üst düzey dıĢlanma, %62,4 orta düzey dıĢlanma).

Kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanında ortaya çıkacak bir sosyal dıĢlanmanın yine kiĢilerin gelir gruplarıyla yakından ve doğrusal bir iliĢki içinde olduğu tespit edilmiĢtir. Bu alt yaĢam alanındaki tek belirleyici elbette gelir değildir. Yapılan saha çalıĢması kapsamında gelir seviyesi siyasi katılım alanı hariç diğer tüm alanlarda ortaya çıkabilecek sosyal dıĢlanmaların engellenmesinde ve önlenmesinde yine en önemli etkendir. Fakat bu alt yaĢam alanında ortaya çıkabilecek sosyal dıĢlanmaların nedeni olarak tek baĢına gelirden yoksunluğu görmek yanlıĢ olacaktır. Bölgede yetersiz olan bu tür faaliyetlere katılım açısından bazı engeller çıkabilmektedir. Bölgede dul bir bayanın tek baĢına veya çocuklarıyla böyle bir organizasyona katılması mahalle baskısı ve yakın çevrenin engellemeleri sayesinde nerdeyse

182

imkânsızdır. Yine kenar mahalle ve köylerde görev yapan GKK böyle bir organizasyona katılımı ise ötekileĢtirme ve siyasi/sosyal dıĢlama nedeniyle yine imkânsıza yakındır.

Bölgede kültürel ve sanatsal faaliyet olmakla birlikte bu faaliyetlere katılım son derece azdır. Sinema ve tiyatro gibi faaliyetlerin yapılacağı sahne sayısı ve o sahnelerin niteliği ise yetersizdir. Bu alanda tüm gelir grupları için bir dıĢlanma söz konusudur. Fakat bu dıĢlanmanın derecesi yine gelir seviyesiyle yakın iliĢki içerisinde olup gelir seviyesi azaldıkça kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanındaki sosyal dıĢlanmanın derecesi ve oranı artmaktadır. Kültürel ve sanatsal faaliyetler gelir seviyesi ve onun paralelinde eğitim seviyesindeki artıĢa bağlı olarak artıĢ gösterecektir. Bu alt yaĢam alanındaki sosyal dıĢlanmanın azaltılması ve ortadan kaldırılması için; Bölgede sanatsal faaliyetlere imkân sağlayacak nitelikli salonların sayısı artırılmalı ve eğitimli kitlenin bu faaliyetlere katılım göstermesi konusunda bilinç artıĢı ve reklam yapılması gerekmektedir. Bunların yanında gelir seviyesi düĢük bireyler için yerel yönetimlerce bazı kolaylıklar (özel seanslar, bazı programlara ücretsiz giriĢler vb.) sağlanmalıdır. Bu faaliyetler yaĢamın olağan akıĢına uygun ve sosyal birer ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın ihtiyaçlar hiyerarĢisindeki yeri çok yukarlarda ve sonra gelmektedir. Kültürel, sportif ve sanatsal alt yaĢam alanını lüks olmaktan çıkartıp ulaĢılabilir kılındığı ölçüde bu yaĢam alanındaki dıĢlanma oranı ve derecesi azalacaktır.

183

3.4.2.6. Gelir Seviyelerine Göre Sosyal YaĢam Alanına Dair Sosyal DıĢlanmıĢlık