BÖLÜM 3: GELĠR SEVĠYESĠNĠN SOSYAL DIġLANMAYA ETKĠSĠ
3.1. Saha ÇalıĢması Hakkında Genel Bilgiler
Gelir seviyesi ile sosyal dıĢlanma arasında ters yönlü veya doğrusal nasıl bir iliĢki olduğunu tespit etmek için uluslararası literatürün taranması kaydıyla ve bazı özgün sorularında eklenmesiyle oluĢturulmuĢ anketin Mardin ilinde yaĢayan 400 kiĢiye uygulanmasıyla elde edilen verilerin sonuçlarının analitik değerlendirmesini içermektedir.
Akademik çalıĢmalarda araĢtırma; Bir Ģeyin /deneğin eleĢtirel bir biçimde incelenmesi sonucunda yeni gerçekleri keĢfetmek ve yeni iliĢkiler ve sonuçlara ulaĢmak adına yapılan arayıĢ ve sorgulamalar bütünüdür. Hipotez ise; Ortaya çıkmıĢ veya çıkacak belirli davranıĢlar, olgular veya olaylar hakkında yapılan varsayımlardır. Hipotezler henüz sınanmamıĢ görüĢlerdir. Hipotez, araĢtırmacının araĢtırma problemindeki değiĢkenler arasında ne tür bir iliĢkinin olduğun dair beklentilerini ve yargılarını ifade eder. Birçok durumda hipotezler araĢtırmacının önsezilerini ifade eder (AltunıĢık ve Diğ., 2012,s.19-20)
Walliman‟a göre iyi bir hipotezde olması gereken özellikler: Alandaki hâlihazırdaki bilgi ile uyumlu olmalıdır Yargı ifade etmelidir
Mantık ilkelerine ters olmamalıdır
Doğru terimlerle açık ve net ifade edilmelidir
Belirli değiĢkenler arasındaki iliĢkiyi ölçecek Ģekilde olmalıdır Denenebilir olmalıdır (Walliman, 2006,s.67).
Bu kapsamda Tez çalıĢmasının hipotezi;
H0= Hanede kiĢi baĢına düĢen gelir seviyesi ile sosyal dıĢlanma arasında iliĢki yoktur. H1= Hanede kiĢi baĢına düĢen gelir seviyesi ile sosyal dıĢlanma arasında iliĢki vardır. ġeklinde ifade edilebilecektir.
96
Tez çalıĢması kapsamında ilgili hipotezler sorgulanacak olup doğrulukları saha çalıĢması için hazırlanan anket aracılığıyla irdelenecektir. Saha çalıĢması kapsamında anket uygulanacak gruplar 1.1.2012 yılında uygulamaya giren Genel Sağlık Sigortası(GSS) kapsamında yapılan Gelir Testine göre gruplandırılmıĢtır. Anket uygulanacak grupların gelir düzeylerinin tespiti ayrıca yeniden yapılmayacaktır. Saha çalıĢması kapsamında ele alınacak ve anket uygulanacak grupların tespiti için GSS kapsamındaki veriler değerlendirilecektir. GSS uygulamada ödeme gücüne göre dört farklı gruba ayrılmıĢtır. Bu sistemde göre, herkese ödediği prim karĢılığısağlanan bir “Genel Sağlık Siğortası” söz konusu olacaktır (Koray, 2012,s.141)
Genel Sağlık Sigortası kapsamında hanelerin prim ödemesine temel oluĢturacak olan hanenin gelir tespiti ise Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmıĢ olan tespit formuna göre yapılmaktadır. Hanelerin Genel Sağlık Sigortası kapsamındaki gelir testlerini yapmak görevi Valilik / Kaymakamlık Sosyal YardımlaĢma Vakıflarındaki sosyal yardım ve inceleme görevlilerine verilmiĢtir. Hanelerin gelir tespitini yaptırmaları GSS kanunu kapsamında zorunlu olup gelir testinin yaptırılmamasının idari para cezası vardır ve test yaptırılana kadar GSS primi en üst gelir seviyesinden hesaplanmakta (Cari Asgari Ücret x 2 x %12) ve borçlandırılmaktadır.
Bu gruplandırma 2014 yılı ilk altı ayı için Tablo 11 de gösterilen Ģekildedir.
Tablo 11: Genel Sağlık Sigortası kapsamında bulunan gruplar ve ödenecek primler
Hanedeki KiĢi BaĢına DüĢen Gelir Miktarı* Gelir Aralığı Prim Ödeme Durumu Brüt asgari ücretin üçte birinin altında olanlar 0-357 TL arası Primi devlet tarafından
ödenecektir. Brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret
arasında olanlar
358-1.071 TL arası Primini kiĢi ödeyecek.** Prim tutarı:42,84TL (Asgari Ücret/3 x %12) Brüt asgari ücret ile asgari ücretin iki katı
arasında olanlar
1.072- 2.172 TL arası Primini kiĢi ödeyecek. Prim tutarı: 128,52 TL (Asgari Ücret x %12) Brüt asgari ücretin iki katından fazla olanlar 2.173 TL ve üzeri Primini kiĢi ödeyecek.
Prim tutarı: 257,04 TL (Asgari Ücret x 2 x%12)
97
Tabloda yer alan bilgilerin değerlendirmesi neticesinde;
1. GSS.0 Grup (Genel Sağlık Sigortası Kapsamındaki En Alt Düzeydeki Gelir Grubu /YeĢil Kart): Hanede kiĢi baĢı gelir 357 TL ve altında olan aileleri kapsar. Bu grubun tüm sağlık primleri devlet tarafından ödenir. Bu grupta sadece hanede kiĢi baĢı gelirin 357 TL ve altında olan aileler değil ayrıca; Geçici Köy Korucuları, Evde bakım ödeneği alan engelli bireyler ve engelli yakınları ve Dul ve Yetim aylığı alanlar da girmektedir.
2. GSS.1 Grup: Hanedeki kiĢi baĢına düĢen gelir miktarı 358 TL ile 1.071 TL arasında olan aileler bu gruba girmektedir. Bu gruba girenler 01.01.2014-30.06.2014 tarihleri arasında 42.84 TL aylık sağlık primi ödemektedirler. 3. GSS.2 Grup: Hanedeki kiĢi baĢına düĢen gelir miktarı 1.072 TL ile 2.172 TL
arasında olan aileler bu gruba girmektedir. Bu gruba girenler 2014 yılı ilk altı ayı itibariyle 128.52 TL aylık sağlık primi ödemektedirler.
4. GSS.3 Grup: Hanedeki kiĢi baĢına düĢen gelir miktarı 2.173 TL ve üzerinde gelir elde eden aileler bu gruba girmektedir. Bu gruba girenler 2014 yılı ilk altı ayı itibariyle 257.04 TL aylık sağlık primi ödemektedirler.
Tezin temel konusu olan hanedeki kiĢi baĢına düĢen gelir düzeyinin sosyal dıĢlanma ile iliĢkisini araĢtırabilmek için Mardin il merkezinde uygulanacak anketin evren büyüklüğünü tespitte kullanılacak verilere bakılacak olursa;
1. GSS.0 kapsamında: 9.457 Hane (%75,2) 2. GSS.1 kapsamında: 2.869 Hane (%22,8) 3. GSS.2 kapsamında: 182 Hane (%1,44) 4. GSS.3 kapsamında: 52 Hane (%0,40)
olmak üzere toplam 12.560 hanenin Mardin il merkezinde GSS dosyası mevcuttur. AraĢtırma yöntemlerinde belirtilen hususlar çerçevesinde güvenilir bir anket evreni ve örneklem oluĢturmak amaçlanmıĢtır. Örnek bir kütleden elde edilen verilerden yola çıkarak evren hakkında genellemeler yapmak, olasılığa dayanır. Bu sebeple, örnek kütle büyüdükçe evren hakkında yapılan genellemelerde yanılma olasılığı azalır. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda, araĢtırmacının uygun bir örnek kütle için, hem temsil yeteneği sağlayan bir örnek büyüklüğünü, hem de maliyet, zaman ve veri analizi Ģartlarını dikkate alarak bir dengeye ulaĢması gerekir (AltunıĢık ve Diğ, 2012,s.136)
98
AraĢtırmacının verileri için öngördüğü hassasiyet derecesi, hata marjı, uygulayacağı istatistiksel analiz ve nihayet evrenin büyüklüğü, örnek kütlenin büyüklüğünün temel belirleyicileridir. Ancak belli istatistiksel tekniklerin uygulanabilmesi için en az 30 deneğin olması gerektiği konusunda yaygın bir kabul vardır. 30 denekten az sayıdaki örnek kütleden yola çıkarak yapılacak genellemeler ise eleĢtiriye açıktır (AltunıĢık ve Diğ., 2012,s.136)
Sekaran‟ın yazdığı eserinde belirttiği evren büyüklükleri Tablo 12 deki gibidir. Tablo 12: Belirli Evrenler Ġçin Kabul Edilebilir Örnek Büyüklükleri
N (Evren Büyüklüğü)
S
(Gerekli Örnek Büyüklüğü)
10 10 100 80 500 217 1.000 278 2.000 322 3.000 341 4.000 351 5.000 357 10.000 370 50.000 381 100.000 384 1.000.000 384 10.000.000 384
Kaynak: Sekaran, 1992, s.253 (Research Methods for Business)
AraĢtırma yöntemlerinde yaygın kabul gören kurallar çerçevesinde; 30‟dan büyük 500‟den küçük örnek büyüklükleri birçok araĢtırma için yeterlidir. Örnekler alt gruplara ayrılacaksa (eğitim, cinsiyet yaĢ, gelir seviyesi vb.) her kategorinin örnek büyüklüğü en az 30 olmalıdır ve inceleme türü araĢtırmalarda daha küçük örnek boyutları yeterli iken tamamlayıcı araĢtırmalarda örnek boyutu daha büyük olmalıdır (AltunıĢık ve Diğ., 2012,s.137-138).
Bu kapsamda tezin temel iddiasını oluĢturacak anketin örneklem büyüklüğü olarak akademik çalıĢmalarda kullanılan Sekaran‟ın hazırlamıĢ olduğu tabloya göre ve güvenilirliği yüksek olan bir sayı tercih edilmiĢtir. 10.000.000 kadar olan evren büyüklükleri için kabul edilebilir örneklem büyüklüğü 384 olarak tespit edilmiĢtir. Bu tez çalıĢmasında Ek.1 deki anket 400 kiĢiye uygulanmıĢ ve 385 anket saha çalıĢması analizinde kullanılmıĢtır.
99
Uygulanacak ankette oluĢabilecek yazım veya ifade hatalarını engellemek için pilot uygulama yapılması gerekmekte olup AltunıĢık‟a göre pilot uygulama için 10 kiĢinin yeterli olduğu ifade edilmektedir (AltunıĢık ve Diğ., 2012:93). Bu kapsamda anket uygulamasının baĢlangıcında 10 kiĢi ile pilot uygulama gerçekleĢtirilmiĢ ve gerekli düzenlemeler yapılarak asıl saha çalıĢmasına baĢlanmıĢtır. Saha çalıĢması sonucunda elde edilen veriler SPSS programı aracılığıyla güvenilirlik analizleri ve karĢılıklı iliĢkileri irdelenecektir.
3.2.Saha ÇalıĢmasında Kullanılan AraĢtırmanın Yöntemi