İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA)

İİT’nin ilk kültürel alt organı olan IRCICA, 1976’da İstanbul’da gerçekleştirilen Yedinci İslam Konferansı Dışişleri Bakanları toplantısında Türkiye Cumhuriyeti tarafından yapılan teklifin kabul edilmesi sonrası ve 1980 yılında faaliyetlerine başlamış

206 _{İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC),} http://www.sesric.org/sesric-about-tr.php, Son Erişim Tarihi, 12 Aralık 2018.

124

ve ilk başkanı da Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu olmuştur. Amacı, üye ülkeler arasında kültürel ortak paydaları sağlamak, İslam ülkelerinin bilim adamlarını, tarihçilerini, sanatçılarını bir araya getirmek ve bir bütün olarak İslam medeniyetini inceleyerek dünyaya tanıtmaktır. Ayrıca, Müslüman dünyası ile ilgili yanlış algılara ve dezenformasyonlara karşı da zaman zaman çalışmalar yürütmektedir.207 Güneydoğu Asya, Kafkaslar, Balkanlar ve Afrika gibi İslam coğrafyası olmasına rağmen İslami müktesebatına yabancılaşmış coğrafyalarda düzenlediği sempozyumlar, yarışmalar vb. etkinlikler ile ortak kültür hazinesini yeniden canlandırmaya çalışmıştır. 2005 yılında yapılan Birinci Milletlerarası İslam Arkeolojisi Kongresi, IRCICA’nın İslam tarih ve sanatının her faslına önem verdiğinin en önemli göstergelerindendir.208

Temel Görevleri:

1. İslam kültür ve medeniyeti araştırmaları alanında çalışan ilim insanları, araştırmacılar, sanatkârlar, kurum ve kuruluşlar için bir odak noktası ve buluşma zemini oluşturmak.

2. İslam kültür ve medeniyeti hakkındaki önyargıları bertaraf etmek, bunların doğru bir imajını yansıtmak, dünya medeniyeti içindeki rollerini ve yerlerini anlatmak ve Müslüman ülkelerle diğer toplumlar arasında karşılıklı anlayışı ve diyaloğu geliştirmek için gayret etmek.

3. Müslüman ülkelerin tarihi, bilim ve sanat tarihi, kültür mirası gibi İslam medeniyetini ilgilendiren konularında araştırmalar yaparak, kitap, bibliyografya, katalog, albüm ve diğer kaynak kitaplar yayınlanarak bu konularda kamuoyunu bilgilendirmek.

4. Çalışmalarının sonuçlarını yaymak, İslam kültür ve medeniyeti alanında araştırmaları teşvik etmek ve uluslararası iş birliğini desteklemek için kendi merkezinde ve çeşitli ülkelerde kongreler, sergiler ve başka kültür faaliyetleri düzenlemek.

207

IRCICA, https://www.ircica.org/tr/hakkimizda/kurulus, Son Erişim Tarihi, 16.04.2018.

208 _{IRCICA’nın Faaliyetleri,}

https://www.dunyabizim.com/soylesi/halit-eren-ircicanin-faaliyetlerini- anlatti-h18268.html, Son Erişim Tarihi, 16.04.2018.

125

5. Üye ülkeler dışında yaşayan Müslüman milletlerde ve toplumlarda kültürün durumunu ve ihtiyaçlarını dikkatle izlemek ve üye ülkelerle bu Müslüman milletler ve toplumlar arasında kültürel dayanışmayı güçlendirmek.

6. İslam tarihi boyunca kültür, bilim, entelektüel hayat ve sanat hayatının dayandığı kaynakları ve üretilen ürünleri tespit etmek, kaydetmek ve incelemek, İslam medeniyetindeki bu gelişmeler hakkında ilmi araştırmaları ilerletmek ve kamuoyunu bilgilendirmek.

7. İslam kültür mirasının tüm alanlarında incelemeler yaparak İslam kültür mirası kavramını öne çıkarmak, bu mirasın arkeoloji, kentler, mimari yapılar gibi taşınmaz varlıklarını ve elyazması kitap, kütüphane ve arşiv malzemeleri, geleneksel sanatlar ve el sanatları ve İslam kültürünün diğer ifade biçimleri gibi somut ve somut olmayan taşınabilir varlıklarını kaydetmek, korumak ve meydana çıkarmak.

8. İslam kültür mirası varlıklarının tespiti, restorasyonu, korunması ve ait oldukları yerlerde veya başka yerde kayıp veya dağılmış olan koleksiyonların toplanması amacıyla, veri bankaları, arşiv ve diğer belgeleme yöntemlerine dayalı programlar yürürlüğe koymak.

9. İslam kültür mirasının çeşitli alanlarında araştırma, eğitim, enformasyon, restorasyon ve koruma çalışmalarında yetkin uzmanlar, danışmanlar, teknik işgücü ve kurumlar hakkında kayıtlar, rehber listeler tutmak.

10. İslam medeniyeti incelemeleriyle ilgilenen, üye ülkelerden, tüm dünyadan araştırmacılar, öğrenciler ve diğer ilgililerin ihtiyaçlarını karşılamak için bir referans kütüphanesi, arşiv ve dokümantasyon birimleri oluşturmak.

11. İslam sanatlarının çeşitli dallarında beceri ve teknikleri ilerletmek için ve İslam kültür mirasının restorasyonu, korunması ve tarihi belgelerin ve diğer varlıklarının kullanımı konularında eğitim programları düzenlemek.

12. Yüksek öğretim kurumlarıyla iş birliği içinde, İslam kültür ve medeniyeti konularındaki incelemelerin gelişmesine katkıda bulunmak, lisansüstü çalışmalar düzenlemek.

13. Kültür, bilimsel araştırma, sanat ve kültür mirası konularında bireysel ve kurumsal başarıları ve katkıları takdir ve teşvik etmek amacıyla ödüller ve yarışmalar düzenlemek.

14. Bütün dünyadaki ilgili milletlerarası, bölgesel ve milli kuruluşlarla bağlantı ve iş birliği kurmak ve geliştirmek.

15. Üye ülkelere ve Genel Sekretere, İslam kültür ve medeniyetiyle ilgili konularda yardımcı olmak ve İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları Konferansı ile Genel Sekreterin isteyecekleri araştırma ve projeleri gerçekleştirmek.209

3.11.5. İslam İşbirliği Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu (ICYF-DC)

14-16 Haziran 2004 tarihleri arasında İstanbul'da yapılan 31. Dışişleri Bakanları Konferansında kabul edilen karara istinaden, üye devletlerinin ulusal gençlik kuruluşlarından ve uluslararası gençlik kuruluşlarından temsilcilerin katılımıyla Kurucu Genel Meclis tarafından 1-3 Aralık 2004 tarihinde Bakü’de kurulmuş olup, 2005 yılında Sana’da düzenlenen 32. Dışişleri Bakanları Konferansında “İİT İlgili Kuruluş” statüsü almıştır. 2009 yılında imzalanan anlaşma doğrultusunda Forum’un merkezi İstanbul’a taşınmıştır.

Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu’nun TBMM Genel Kurulu tarafından onaylanması gerektiğinden 27/5/2008 tarihinde Bakanlar Kurulu’nca Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na bir kanun tasarısı sunulmuştur. Başkanlıkça 29/5/2008 tarihinde tali komisyon olarak Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonuna esas komisyon olarak da Dış İşleri Komisyonu’na havale edilen “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, İslam Konferansı Örgütü ve İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu Arasında İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumunun İstanbul’da Kurulması Hakkında Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun

209_{IRCICA’nın Görevleri, https://www.ircica.org/tr/hakkimizda/ircicanin-gorevleri, Son Erişim Tarihi,} 15.04.2018.

127

Tasarısı” Dışişleri Komisyonu tarafından onaylanmış ve TBMM Genel Kurulu tarafından 19/11/2009 tarih 5925 sayı ile onaylanmıştır.210

Çeşitli ve farklı medeniyetlere mensup gençler arasında kültürler arası diyaloğun geliştirilmesi amacıyla sürdürülebilir bir uluslararası mekanizma tesis etmek amacıyla kurulan Forum 5 temel alanda faaliyet göstermektedir:211

• Gençliğin ilgi alanlarının desteklenmesi, • Sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi, • Formel ve informel eğitimin desteklenmesi,

• Genç neslin ahlaki değerlerinin güçlendirilmesi ve • Kültürler ve medeniyetler arası diyaloğa katılma.

Özellikle 2009 yılından sonra kamp, sergi, model ve bilimsel etkinlikler başta olmak üzere farklı birçok etkinlikler tertip etmiş ve farklı kültür ve coğrafyalardan gençlerin ortak değerler çatısı altında birleştirilmesine gayret etmiştir.