İncillerdeki Görüşlerinin Özeti

Hıristiyan kutsal metinleri arasında en önde gelen İnciller, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna’dır. Yukarıda ifade ettiğimiz gibi, İnciller’de Pavlus’un hayatı ve görüşleri ile ilgili herhangi bir bilgi yoktur. Onun görüşleri, hayat hikâyesi ve mücadeleleri daha çok Resüllerin İşleri’nde ve kendi mektuplarında geçmektedir. Bununla birlikte Pavlus’un görüşleri, bu metinlerde de dağınık halde bulunmaktadır. Biz bu metinlerde yer alan görüşlerinden en önemli olanları özetleyerek aktarmaya çalışacağız. Ancak öncelikle önemli bir hususa dikkat çekmek istiyoruz. Çalışmamamızın bu kısmında bazı konuların tekrar edildiği görülebilir. Bunun iki sebebi vardır; Birincisi dini metinlerde Pavlus’un aynı konuları farklı yerlerde ve farklı cemaatlere anlatmasıdır. Yani Pavlus’un kendi tekrarından kaynaklanmaktadır. Biz, aynı konuları tekrardan çok, bu konuların nerelerde geçtiğini dipnotlarla verme yolunu takibe çalıştık. Tekrarların diğer bir nedeni ise, herhangi bir konuda onun fikrine müracaat edildiğinde, onun başka yerde bahsedilen görüşünün, diğer konunun geçtiği yerde tekrar zikredilmesidir.

Pavlus’un, baştan beri görüldüğü üzere çok farklı konularda görüşleri bulunmaktadır. Biz, tespit ettiğimiz görüşlerini, adı geçen bölümde özetlemeye çalışmıştık. Ancak onun bu metinlerde yer alan görüşleri de şu şekilde özetlenebilir:

Pavlus sevgi konusundaki görüşlerini ifade ederken, sevginin temelini, evrenselliğini ve kapsamını belirtmektetir. O, sevginin gerekliliğine işaret ederek, toplumsal ahlak için cemiyetlerde birlik, beraberlik ve dayanışmanın önemine işaret etmektedir. Sevginin öneminin, üstünlüğünün ve fethedici başarısının bilinmesini de istemektedir.¹⁵⁸ Ona göre İsa Mesih, kurtarıcı olarak gönderilmiş, çarmıh-haç hadisesi

157 Ayrıntılı bilgi çin bkz. Res. İşl. 14–28. Bablar ve Ayetleri, Kitabı Mukaddes, İst. 2003, s. 1395–1421.

158 Kor. I. 13/I–8.

insanlığı kurtaran ve herkesi kucaklayan ilahi inayet sonucu gerçekleşmiştir. İsa’nın ölüp dirilmesi ve Tanrı’nın isteği ile¹⁵⁹ Tanrı yanına çıkıp sağına oturması, insanları günahtan kurtarmak için kendini kurban olarak sunması, insanların günahına kefaret olarak kendini feda etmesi, inayetin ve ona inancın gereğidir. Ona göre sakramentlerden vaftiz, bu açıdan çok önemlidir. Vaftizin gerekçesi, İsa ile oluşan bu inayeti hatırlatmadır. Evharistiya ibadeti ve fonksiyonu da aynen öyledir. Pavlus, Müjde’ye karşı fikir sunanların cehaleti ve düşmanlığı ile bu kimselere karşı uyanık olmanın gerekliliğini vurgulamaktadır.¹⁶⁰

Pavlus, öğrenciler başta olmak üzere fakirlere yardımın dini bir görev olduğunu ifade etmiş;¹⁶¹ tövbe, aff ve iyi işlerle Rab İsa ve Tanrı’ya yakınlaşmanın mümkün olduğunu belirtmiştir. Gentile Hıristiyanlarının sünnet olmasının gerekli olmadığını söylemiştir. Ayrıca Tanrı’nın bir put içerisinde sabit olmadığını, putlara tapmanın kesin günah olduğunu ve her şeyin bir yaratıcısının var olduğunu vurgulamıştır. Başkalarını affetmenin dinin emri olduğunu belirtmiş,¹⁶² inananın cesur olmasının gereğini vurgulayarak inananlara manevi destek vermeye çalışmıştır.¹⁶³ Tövbe,¹⁶⁴ bağış ve cömertliğin önemine işaret etmiş,¹⁶⁵ yoksullara yardımı öğütlemiş, “Az eken az biçer çok eken çok biçer.” sözüyle de¹⁶⁶ bunu veciz bir ifadeye çevirmiştir. Fakat bu arada kendini övmekten de geri durmamıştır.¹⁶⁷ İyilik yapmanın önemini belirtirken buna,¹⁶⁸ Tanrı’nın oğlunun çarmıhtaki fedasının, Tanrı-insan barışmasını ve insanlığın birliğini

159 Kor. I. 15/12–43.

160 Sel. I. 5/9–10.

161 Kor. I. 16/1–3.

162 Kor. II. 2/10.

163 Kor. II. 4/1–16.

164 Kor. II. 7/8–10.

165 Kor. II. 8/1–15.

166 Kor. II. 9/1–15.

167 Kor. II. 11/16–33, 12/1–11.

168 Gal. 6/1–10.

sağlamada iyilik olarak katkısını örnek göstermiştir.¹⁶⁹ Ona göre İsa Mesih gibi, bir gün bütün ölüler dirilecektir.¹⁷⁰

Pavlus, Mesih inancıyla yaşayanların cennete, buna inanmayanların cehenneme gideceği kanaatini belirtmiştir. Kutsal Ruh’un İsa aracılığı ile geldiğini ve buna inanmanın zorunlu olduğunu vurgulamıştır. Pavlus, Tanrı ve İsa’dan aldığı manevi vahiy ile oluşan Müjde’nin çok önemli olduğunu ve görevinin de onu yaymak olduğunu özellikle birkaç yerde dile getirmiştir. Onu yaymak için de yeri gelmiş Yahudi gibi davranmış, yeri gelmiş Romalı olmuş, yeri gelmiş İsa’nın müjdecisi olmuştur. ¹⁷¹

Pavlus Müjde’yi, “iman edenlerin kurtuluşu için Tanrı gücü” şeklinde tarif etmiş ve¹⁷² Müjde’yi yayanların Müjde’den geçimini sağlamalarının uygun olduğunu dile getirmiştir.¹⁷³ Pavlus, ana ve babaya saygının gerekli olduğunu ifade etmiştir.¹⁷⁴ Hırsızlığın, ¹⁷⁵ yalanın ve gıybetin haramlığı konuları da onun sürekli tekrar ettiği görüşleri arasındadır.¹⁷⁶ Kötülüğe kötülükle karşılık verilmemesi,¹⁷⁷ yöneticilere itaatkâr olunması,¹⁷⁸ adam öldürülmemesi, başkasının malına göz dikilmemesi, komşu dâhil herkesin sevilmesi ¹⁷⁹ tavsiyelerinde bulunmuştur.¹⁸⁰

169 Efes. 2/14–17.

170 Kor. I. 8/1–7, 15 /12–30, Rom. 1 /23.

171 Kor. I. 9/19–21.

172 Rom 1/16.

173 Kor. I. 9/13–14.

174 Rom 1/30–32.

175 Rom 2/21.

176 Rom 3/1–8.

177 Rom 12/17–18, Sel. I. 5/ 15.

178 Titus 3/1.

179 Rom 13/8–10.

180 Kor. I. 13/I–8.

Pavlus’a göre birisini dolandırmakk da suçtur.¹⁸¹ Pavlus’un sarhoş edici içki içilmemesini özellikle öğütlemesi¹⁸² oldukça dikkat çekicidir. Zira Hıristiyanlık âlemi bu konuda çok kötü durumdadır. Ayrıca o, ayrılıklara ve sapmalara düşülmemesini istemiş,¹⁸³ et yememenin iyi yaşamak için uygun olduğunu da söylemiştir.¹⁸⁴ Pavlus’un bu açıklamalarından ilk zaman Hıristiyanlığının zahidane yaşantıyı ne kadar önemsediği anlaşılmaktadır.

Pavlus, fuhuştan korunmak için genç dulların evlendirilmesini tavsiye etmiş ve

“yoksa saparlar” demiştir.¹⁸⁵ Ona göre evlilik suç değil, evlenmemek evladır.¹⁸⁶ Karı-koca ilişkileri ve¹⁸⁷ kadının dindeki durumu hakkında görüş belirtirken erkek ve kadının fuhuştan uzak kalmasının şart olduğu¹⁸⁸ uyarısını yapmıştır. Bu konudaki fikrini, homoseksüelliğin haram olduğuna varıncaya kadar da açıkça ifade etmiştir.

Bu arada kadının iffetine, giyim ve kuşamına dikkat edip hayâlı olmasının gereğine işaret etmiştir.¹⁸⁹ Ona göre, genç kadınlar evlerine bağlı ve sağduyulu olmalıdırlar. Genç erkekler de evlerine bağlı olmalıdırlar. Yaşlı erkek ve kadınlar ise ağır başlı olmalıdırlar.¹⁹⁰ Yine Pavlus’a göre kadının sesi günahtır, ayıptır ve kalabalıkta duyulmamalıdır.¹⁹¹ Daha önce belirttiğimiz gibi Pavlus, erkeği kadından üstün görmekte ve sanki kadını erkeğin bir yardımcısı gibi görmektedir. Zira bu konuda,

“karı ve koca birbirine bağlı olmalı ancak kadın erkeğe itaatkâr olmalıdır” şeklinde bir

181 Kor. I. 6/7–8.

182 Efes 5/18. Rom 14/21.

183 Rom 16/17–18. Kor. I. 1 /10–13, 3/3.

184 Kor. I. 8/13, Rom 14/21.

185 Timo. I. 5 /11–15.

186 Kor. I. 7/25–40.

187 Kor. I. 7/1–10.

188 Rom. 2/22, Kor. I. 5/1–5, 9–13, 6/18–20, 10/ 8.

189 Rom 1/26–27.

190 Titus 2/1–8.

191 Kor. I. 14/33–35.

açıklamada bulunmaktadır. Pavlus’a göre nasıl Mesih kilisenin başı ise, erkek de kadının başıdır.¹⁹² Kadının kapanması, başını örtmesi gerekir, çünkü kadın, erkek için yaratılmıştır.¹⁹³ Kadının süslenmesi, ziynet takması ve erkeğe öğretici olması yasaktır.

Kadın erkeğe egemen olmamalıdır. Zira Pavlus’a göre Havva Âdem’i günaha itmiştir.¹⁹⁴ Toplumda yetim ve dullara saygı gösterilmesini isteyen¹⁹⁵ Pavlus ilginçtir ki, eşlerinin ayaklarını yıkayan kadınları burada övmektedir.¹⁹⁶

Pavlus, kölenin efendiye, efendinin de köleye iyi davranmalarının ve karşılıklı anlayış içerisinde olmalarının uygun olduğunu ifade etmektedir.¹⁹⁷ Ancak Pavlus’un bu tavsiyesine rağmen, Hıristiyan dünyası asırlar boyunca hem de kilisenin desteği ile köle ticareti yapmış, Hıristiyanlık tarihte çok acı ve insafsızca insan pazarı kurulmasına fetva vermiştir. Pavlus kötülük yapanlardan uzak kalınmasını öğütlemiş ¹⁹⁸ ve “İçinizdeki aç gözlülüğü, pisliği, şehvet ve fuhşu, putperestliği, kötü arzuları ve dünyaya meyli öldürün” ¹⁹⁹ sözleriyle kötü düşünce ve davranışları sıralamıştır. Pavlus’a göre Tanrı’ya, Rab İsa Mesihe ve onunla kurtuluşa, Kutsal Ruh’a iman çok önemlidir. ²⁰⁰ Ona göre Tanrı’yı hoşnut etmek kötülükler yapmakla değil günah işlememekle olur.²⁰¹ Pavlus duanın, ibadetin ve şükrün, ruhu dirilten unsurlar olduğuna işaret etmiştir.²⁰² Ona göre kıyamete yakın, baş meleğin Tanrı’nın borazanıyla seslenmesiyle birlikte Rab İsa Mesih

192 Kol. 3/18–19, Efes. 5/22–33.

193 Kor. I. 11/3–13, Efes 5 / 3–5.

194 Timo. I. 2/10–15.

195 Timo. I. 5/1–16.

196 Timo. I. 5/9–10.

197 Efes. 6/5–9, Kol. 3/22.

198 Filip. 3/2–3.

199 Kol. 3/5–7.

200 Sel. I. 1/2–10.

201 Sel. I. 4/3–8.

202 Sel. I. 5/ 17–18.

gökten inecek, ölüler dirilecek, insanlar sonsuza dek Rab İsa ile birlikte olacaklardır. ²⁰³ Bunu kazanmak için de sabırlı, dayanıklı ve sadakatli olmak önemlidir.²⁰⁴

Pavlus, “Hak etmeden yardım almayın ve boş gezenden, asalaktan uzak durun, çalışmayanları terk edin” ²⁰⁵ şeklinde öğüt vermekte; “Yasa yanlış yapanları yola getirmek içindir. Aynı zamanda yasa, asiler, tanrısızlar, günahkârlar, kutsala karşı saygısız olanlar, ana-babasını öldürenler, katiller, fuhuş yapanlar, oğlancılar, köle tüccarları, yalan yere yemin edenler ve bu öğretiye karşı çıkanlar içindir” ²⁰⁶ şeklindeki sözleriyle dindaşlarını uyarmaktadır.

Pavlus, “Kavgacı değil şefkatli olun ve saçma tartışmalara girmeyin, sabırlı olun”²⁰⁷ diye öğütler vermektedir. Onun düşüncesine göre çocuklar, imanlı ve konuksever olmalıdırlar. Çocukları iyi eğitmek ve yetiştirmek gereklidir.²⁰⁸ Pavlus mektuplarında, var olan öğütlerine²⁰⁹ şu şekilde devam etmektedir: İmanınızı başkalarıyla paylaşın.²¹⁰ Tanrı oğlu, meleklerden üstündür.²¹¹ İsa, Musa’dan daha yücedir. ²¹² Ateistlikten aman uzak durun.²¹³ İkinci antlaşma (Ahdi Cedid-İnciller) I.antlaşmanın (Ahdi Atik-Tevrat) hükmünü ortadan kaldırmıştır. Yani İsa öldü ve kanı ile vasiyet oldu. Musa’nın ise, kanı dökülmedi bağış olmadı. Kan dökülmeden bağış

203 Sel. I. 4/16–17.

204 Sel. II. 2/15–17.

205 Sel. II. 3/6–13.

206 Timo. I. 1/9–11.

207 Timo. II. 2/22–25.

208 Efes. 6/1–4, Kol. 3 / 20–21.

209 Titus 1/6–8.

210 Fil. 6–7.

211 İbr. 1/4–9.

212 İbr. 3/3–4.

213 İb. 3/12.

olmaz.²¹⁴ Ona göre iman eden inanır, arkasını sormaz ve Nuh, İbrahim ve Habil gibi iyiye ulaşır.²¹⁵

Görüldüğü gibi Hıristiyanlık inanış ve anlayışı, her ne kadar erken dönemde Pavlus tarafından değiştirilmiş de olsa, özellikle günahlar, yasaklar, uyulması gereken kurallar bakımından İslam kurallarına çok benzemektedir. Nitekim ilahi dinler, aynı kaynaktan beslenmiş olduklarından, bu gayet doğaldır. Ancak birçok yanlışına rağmen, Pavlus’un bütün bu görüşleri bize göstermektedir ki, bu dinin mensupları onun kurduğu Hıristiyanlığa dahi sadık kalamamışlardır.