• Sonuç bulunamadı

Bu çalışmalara bağlı olarak çocuklar yazarların hikâyede olay örgüsünü, karakterleri, kurguyu ve bakış açısını nasıl kullandıklarını keşfederler. Bunun sonucunda hikâyeleri dramatize edip canlandırdıklarında, yeniden anlattıklarında ve hikâyeleri yeni biçimlerde yazdıklarında hikâyeyi anlama düzeyleri gelişir ve iyi bir biçimde hikâye yazmaları için gerekli olan deneyimleri kazanırlar.

Tompkins (2000) çalışmasında, çocuklara inceleme çalışmaları için yaptırılabilecek on etkinliğe değinmiştir.

2.10.4. Hikâyelerin Yeniden Anlatımında Sınıf İşbirliği

Bu çalışmada öğretmenler çocuklar için birden fazla defa okudukları veya dinledikleri sevilen bir hikâyeyi seçerler. Daha sonra her çocuktan hikâyenin herhangi bir sayfasını ya da seçilen kısa bir bölümünü resimlemesi ya da yeniden anlatarak yazması istenir. Daha sonra hazırlanan sayfalar toparlanır ve sınıfa ait olan bir kitap oluşturulur.

Tompkins (2000), okul öncesi döneminde bulunan veya henüz yazı öğretimini tam olarak öğrenmemiş çocuklar için hikâye ile ilgili resim çizmelerinin ve kendilerine göre yeniden yorumladıkları hikâyeleri onlar için büyük puntolu harfler kullanabilecek öğretmenlerinin yardımıyla dikte etmelerinin yararlı olduğunu belirtmiştir. Son olarak oluşturulan sayfalar sınıf panosunda sergilenir ve çocukların hep birlikte okumaları için bir kitap oluşturulur.

2.10.5. Hikâyelerin Olduğu Gibi Anlatımı Ve Düzenlenerek Yeniden Anlatımı

Hikâyelerin olduğu gibi anlatımı çocukların tekrar yoluyla hikâyeyi kavramalarını sağlar. Düzenlenerek yeniden anlatımı ise çocukların yaratıcılıklarını geliştirir. Tompkins (2000) çalışmasında bu uygulamanın çocukların sınıf arkadaşlarından oluşan küçük gruplara ellerini veya çeşitli kuklaları kullanarak bir çeşit gösteri biçiminde yapabileceğini belirtmiştir. Bu sırada çocukların biri, doğaçlama olarak bir hikâye anlatır. Ve bu hikâyeye kendinden bir şeyler de katabilir. Bu yöntemin çocukların kendilerini ifade etme gücünün geliştirilmesi açısından oldukça önemli olduğu söylenebilir.

2.10.6. Hikâyelerin Resimlerle Yeniden Anlatımı

Bu çalışmada, çocuklar sevdikleri bir hikâyedeki olay örgüsünü çizdikleri bir dizi resim ile anlatırlar ve bunu kelime içermeyen bir resimli kitap biçiminde toparlarlar. Daha küçük yaştaki çocuklar bir kağıdı dörde katlayarak kitapçıklar oluşturabilirler. Tompkins (2000) bu aşamadan sonra çocukların kağıdın ön yüzüne kitabın ismini yazabileceklerini ve kalan diğer üç sayfaya hikayeyi anlatan resimler çizebileceklerini, çizilen bu resimlerin hikâyenin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini oluşturacağını belirtmiştir.

2.10.7. Hikâyeleri Yazarak Yeniden Anlatma

Bu çalışmada çocuklar sevdikleri hikâyeleri kendi kelimeleriyle yeniden yazarlar. Sonu kolaylıkla tahmin edilebilen kitaplar, içinde tekrarın geçtiği hikâyeler yeniden anlatımı en kolay olanlardır. Tompkins (2000) çocukların metni kopyalamaktan çok; iyi bildikleri bir hikâyeyi yazarak yeniden anlatmayı tercih ettiklerini belirtmiştir. Yazım aşamasından sonra çocuklar hikâye yapısında kullanılan bir elementin nasıl kullanıldığını bu çalışma sonucu açıklayabilirler. Aynı zamanda hikâyede yer alan çelişki öğesine, bakış açısına ve tekrarlanan kelimelere vurgu yapabilirler. Bunlara ek olarak çocuklar, üzerinde çalışılan hikâyenin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden herhangi birine odaklanabilirler.

Hikâyeleri yazarak yeniden anlatma çalışması aynı zamanda bir hikâyenin sonuna kadar okumayı sürdüremeyen öğrencilerin hikâyeleri tamamlama hakkındaki özgüvenleri gelişir. Başka bir deyişle, alışık oldukları bir hikâyeyi kullanmak onların okudukları hikâyeden anlam kurmak konusunda daha başarılı olmaları anlamına gelir.

2.10.8. Hikâyelerin Drama Yoluyla Anlatımı

Çocuklar sevdikleri hikâyeleri drama yoluyla anlatabilirler veya bu hikâyeleri anlatmak için çeşitli nesneler veya kuklalar kullanabilirler. Tompkins (2000) çalışmasında dramada kullanılan yöntemlerin belirli kurallar içermemesi gerektiğini belirtmiş ayrıca hayali kaynaklara bağlı olmalarının da gereksiz olduğundan bahsetmiştir. Öğrenciler hikâyede geçen diyalogları okuyup ezberlememelidir. Bunun yerine doğaçlama olarak ve okuyucuyu anlam ve anlatılmak istenenden uzaklaştırmayacak diyaloglar kurulmalıdır.

2.10.9. Hikâye Diyagramı Çizimi

Bu çalışmada çocuklar hikâyenin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini hikâye kümeleri olarak çizerler. Ayrıca tekrarlanan hikâye bölümleri de çocuklar tarafından kümeler halinde çizilir. Kümelere ise okunulan hikâye bölümlerinden anlaşılmış olanlar yazılır veya resimlenir. Çocuklar ayrıca okudukları metinlerin olay örgüsünü anlatan diyagramlar çizerler. Bu diyagramlar çocukların hikâyede geçen olayın akışını kavramaları açısından önemlidir. Diyagramlar sayesinde olay örgüsünün kavratılması kolaylaşacaktır.

2.10.10. Hikâye Versiyonlarını Karşılaştırma

Çocuklar okudukları hikâyelerin veya masalların çeşitli versiyonlarını birbirleriyle karşılaştırır. Ek olarak yazdıkları hikâyelerin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini de karşılaştırırlar. Örneğin; “Külkedisi” ve “Pamuk Prenses” masallarını birbiri ile kıyaslayabilen çocuk hikâyede geçen olayların benzer ve farklı yönlerini de birbiri ile ilişkilendirebilir. Karşılaştırdığı masal veya hikâyelerin farklı versiyonlarındaki olay örgülerindeki farklılıkları ayırt edebilir.

2.10.11. Açık Karakter Portreleri Yaratma

Tompkins (2000) çalışmasında belirtildiği üzere, çocuklar burada yaratmak istedikleri bir karakteri seçerler. Ve karakterlerin görünüşlerinin kendi bakış açılarına göre nasıl olduğunu çizerler. Ayrıca karakterin kendilerine göre düşündüğünü de bu resimlere yazı veya görsel öğelerle eklerler. Genelde karakterin başını ayrı bir kağıda kopyalayan çocuklar karakterin düşüncelerini de yazılı olarak ifade ederler.

2.10.12. Diyalog Yazma

Bu çalışmada çocuklar sevdikleri bir hikâyeden istedikleri bir alıntıyı seçerler ve diyaloglarla birlikte bir senaryo yaratırlar. Daha sonra yarattıkları senaryoyu bir tiyatro oyunu sunuyormuş gibi sınıf arkadaşlarına anlatır ve sunarlar. Çocukların hikâyelerine çekilecek ilgiyi artırmak için çizgi mizah da kullanılması da düşünülebilir.

2.10.13. Hikâyeleri Farklı Bakış Açılarından Yeniden Anlatma

Çocuklar okudukları hikâyeler ile ilgili bakış açılarının yönlendirilmesiyle yazarların sahip olduğu ve hikâyelerine yansıttıkları bakış açılarının hikâyeyi nasıl istenilen bir yöne götürebildiğini deneyimlerler. Çocuklar bu deneyim yardımıyla istenilen bir hikâyeyi, hikâyedeki karakterlerin bakış açılarından tekrar tekrar yazarlar ve hikâyelerde değiştirebilecekleri bir şeyler olabileceğinin farkına varırlar.