BİLGİLERİNİN KULLANILMASI
İftira suçunun özel bir işleniş biçimi olarak belirtilen194 “Başkasına Ait Kimlik Veya Kimlik Bilgilerinin Kullanılması Suçu”195, aslında iftira suçundan farklıdır196.
191
“Sanık H. Domaç’ın program sorumlusu, İ.Y.’nin yapımcı ve sanık F.A.’nın konuşmacı olarak bulunduğu “Futbol Gecesi” programında, sanık F.A.’nın katılan hakkında “H.’ın pazarlama işini Beşiktaş’a, Kalkavan üstleniyor. Kalkavan kim? F. Cemaati denen grubun mali işlerine bakan, üstelik bakmaması gerektiği halde bakan, çünkü sabıkaları var, kaçakçılıkla ilgili sabıkaları var, buna rağmen…” diyerek katılanın önceden yargılanıp beraat ettiği davalardan söz edip sabıkalı, kaçakçı olarak göstererek küçük düşürdüğü gözetilmeden, beraat kararlarına hükmolunması…” 4. CD., 15.10.2002, 13143 E., 15023 K. (ARISOY, s. 193, dn. 130).
192
“Maddenin ikinci fıkrasına göre; kesin hükümle sonuçlanmış bir davayla işlendiği sabit görülen bir fiilden bahisle kişiye hakaret edilmiş olması hâlinde, cezaya hükmedilir. Böylece, daha önce işlediği bir suçtan dolayı mahkûm edilmiş olan kişiye, bu suçtan bahisle hakaret edilmiş olmasının tasvip edilemez olduğu vurgulanmıştır.
Hakkında başlatılan soruşturma sonucunda takipsizlik kararı veya açılan davada düşme veya beraat kararı verilmiş olan kişiye, soruşturma veya kovuşturma konusu fiilden bahisle hakaret edilmiş olması hâlinde, hakaret edenin cezalandırılacağında kuşku yoktur.” (bkz. madde gerekçesi).
193
TEZCAN/ERDEM/ÖNOK9, s. 919.
194
Bkz. madde gerekçesi. Yargıtay da bu suçun iftira suçunun özel bir şekli olduğuna vurgu yapmaktadır: “İftira suçunun özel bir halini düzenleyen 268. maddesindeki başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunun oluşabilmesi için de kişinin, işlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasını engellemek amacıyla, başkasına ait kimliği veya kimlik bilgilerini kullanması koşulu aranmaktadır. Başka bir anlatımla, bu maddede öngörülen suçta fail sadece kimliği hakkında yalan beyanda bulunmamakta, aynı zamanda başkasının kimliğini ya da kimlik bilgilerini kullanarak kendisini suçsuz ve bir başkasını da işlemediği bir suçun faili olarak göstermek suretiyle iftirada
54 Bu suç, evrakta sahtecilik yapılarak işlenen bir fiille soruşturma ve kovuşturma makamlarını yanıltarak soruşturma ve kovuşturma yapmalarını önlemeyi amaçlayan bir fiili cezalandıran ve fakat cezalandırmak hususunda da maddede ceza yaptırımını özel olarak düzenlemeyip iftira suçuna ilişkin hükümlerin uygulanacağını belirten bir suçtur197.
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunda kişinin amacı, işlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasını engellemek iken198; iftira da ise failin amacı başkası hakkında adli ve/veya idari işlem yapılmasını sağlamaktır. Örneğin, fail henüz hakkında bir soruşturma veya kovuşturma başlamadan işlemiş olduğu suçun sonrasında olay yerine başkasına ait kimliği bırakarak olay yerinden ayrılırsa, başkasına ait kimlik
bulunmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, failin kullandığı başkasına ait kimlik bilgilerinin gerçek bir kişiye ait olması gerekmektedir”, 4. CD., 21.11.2007, 2006/4634 E.,
2007/9761 K. (www.kazanci.com)
“Burada iftira suçunun özel bir şekli düzenlenmek istenmiştir. Ancak bu suçun unsurları iftira suçu ile uyuşmamaktadır. Aralarında bir benzerlik var ancak bu benzerlik aynı hükümlerin uygulanmasını gerektirecek derecede değildir. Bir suçun özel şeklinden sözetmek için hiç olmazsa bazı müşterek unsurların açıkça bulunması gerekir. Oysa bu suçta öyle bir durum sözkonusu değildir.” (SOYASLAN, s. 723). Aynı yönde eleştiri için bkz.
ARTUK/GÖKCEN/YENİDÜNYA14, s. 1050; DONAY, s. 387. Madde de düzenlenen suçun
esasen evrakta sahtecilik suçuna daha fazla benzediği yönündeki eleştiri için bkz., ÜNVER, s. 125.
195
Madde 268- (1) İşlediği suç nedeniyle kendisi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasını
engellemek amacıyla, başkasına ait kimliği veya kimlik bilgilerini kullanan kimse, iftira suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılır.
196
Tartışmalar ve ayrıntılı bilgi için bkz. ÜNVER, s. 125-128.
197
ÜNVER, s. 125. “Sanığın hırsızlık suçu nedeniyle hakkında yapılan soruşturma sırasında,
Mustafa A. adlı gerçek şahsa ait kimlik bilgilerini kullanma biçimindeki eyleminin, yalnızca TCK’nın 268. maddesinde öngörülen başkasına ait kimlik bilgilerinin kullanılması suçuna uyduğu gözetilmeden, ayrıca TCK’nın 206. maddesi uyarınca cezalandırılmasına karar verilmesi, kanuna aykırıdır.”, 4. CD., 16.01.2013, 2011/22838 E., 2013/465 K. (YAŞAR/GÖKCAN/ARTUÇ, s. 8124).
198
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerini kullanma suçunun oluşması için daha önce işlenmiş ve soruşturma ya da kovuşturmaya konu olmuş bir suçun işlenmiş olması şarttır. Aksi halde bu suçun oluştuğundan söz edilemez. (Kerim ÇAKIR, “5237 Sayılı Türk Ceza
Kanunu’nda Başkasına Ait Kimlik Veya Kimlik Bilgilerinin Kullanılması Suçu”, MÜHF-HAD,
Nur CENTEL’e Armağan, C.: 19, S.: 2, Y.: 2013, s. 1553; CGK, 3.6.2014, 2013/13-643 E.,
55 veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçundan değil, diğer şartlarında oluşması halinde iftira suçundan (TCK m. 267/2) cezalandırılır199.
İftira suçunda müfterinin mağdura isnat ettiği eylem, suç ya da idari yaptırımı gerektiren hukuka aykırı bir fiil iken; başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunda fail, önceden işlemiş olduğu bir “suç”un takibatını engellemek istemektedir. Yani başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunun işlenebilmesi için, tipik eylem öncesi bir zamanda fail tarafından herhangi bir suçun işlenmiş olması önkoşulunun varlığı zorunludur200; dolayısıyla fail önceden bir suç işlememiş veya işlemediği bir suç nedeniyle ifade verirken kimliği hakkında gerçeği söylemeyerek başkasına ait kimliği veya kimlik bilgilerini verirse, bu suç oluşmaz.
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunda evrakta sahtecilik veya yalan bilgi beyanı suçun oluşumu için zorunlu bir unsur iken; iftira suçunda değildir201.
İftira suçundan basın-yayın yoluyla yani dolaylı olarak haberdar olma mümkünken; başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçundan dolaylı olarak haberdar olunması mümkün değildir202.
199
YAŞAR/GÖKCAN/ARTUÇ, s. 8116 ; ÇAKIR, s. 1546. “5237 sayılı TCY.nın 267/2.
maddesinde öngörülen düzenlemenin, iftira suçunda ilgili kişiye yüklenen eylemin maddi eser ve delillerine ilişkin olduğu ve sanığın başkasına ait ticari taşıt kullanma belgesini, soruşturma sırasında, kendisininmiş gibi ibraz etmesinin, aynı Yasanın 268. maddesinde tanımlanan suçun maddi öğesini oluşturduğu gözetilmeden, sanığa verilen cezanın bu gerekçe ile artırılması…”,
4. CD., 28.5.2007, 3350 E., 5014 K. (ÇAKIR, s. 1556, dn. 67). 200
ÜNVER, s. 130.
201
ÜNVER, s. 125. “Sanığın işlediği suç nedeniyle hakkında soruşturma ve kovuşturma
yapılmasını engellemek amacıyla, ismini kullandığı Hüseyin Çınar'ın gerçek kişi olması halinde, 5237 sayılı TCY.nın 268. madde yoluyla 267/1. maddesine uyan iftira, hayali kişi olması halinde ise aynı Yasanın 206/1. maddesinde düzenlenen yalan beyanda bulunmak suçu oluşacağı gözetilmeden, eylemin yalan beyan suçu kabul edilerek yazılı biçimde hüküm kurulması, bozmayı gerektirmiştir.” 6. CD., 08.03.2007, 2006/10878 E., 2007/2626 K. (www.kazanci.com)
202
56
İKİNCİ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA İFTİRA SUÇU
I. İFTİRA SUÇUNUN MADDİ UNSURLARI