• Sonuç bulunamadı

Usul Hukukuna İlişkin Savunma Sebepleri

DAVAYA CEVAP Savunma Hakkı

B. Usul Hukukuna İlişkin Savunma Sebepleri

Bu sebepler davanın esasına girilerek incelenmesine engel teşkil eder.

1. Dava Şartları

Dava şartları davanın esasına girilerek incelenip karar verilebilmesi için varlığı ve yokluğu mutlaka gerekli olan şartlardır. Dava şartları aşağıda belirtilen ilk itirazdan farklıdır. Dava şartları hâkim tarafından kendiliğinden dikkate alınırken, ilk itiraz ancak davanın taraflarının ileri sürmesi ile incelenir. Dava şartları davanın her aşamasında ileri sürülebilir ve dikkate alınabilirken, ilk itirazlar davanın başında, cevap süresi içinde ve sadece cevap dilekçesinde ileri sürülebilir.

2. İlk İtirazlar (Dava Engelleri) a. İlk İtiraz Halleri

48

Davanın esasına girmeye engel teşkil eden ve davanın başında ileri sürüldüğünde dikkate alınan usule ilişkin itirazlara ilk itirazlar (dava engelleri) denir. İlk itirazlar kanunda sınırlı sayıda sayılmıştır. Bunlar, yetki itirazı, iş bölümü itirazı, tahkim itirazıdır.

aa. Yetki İtirazı: Yetkinin kesin olmadığı durumlarda, kural olarak yetki itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi gerekir.

bb. İşbölümü itirazı: Asliye hukuk mahkemesi ile asliye ticaret mahkemesi arasındaki ilişkinin görev ilişkisine dönüşmesinin ardından iş bölümü itirazı sadece 01.07.2012 tarihinden önce açılan davalar bakımından söz konusu olacaktır.

cc. Tahkim İtirazı:

Geçerli bir tahkim sözleşmesine rağmen davacı mahkemeye başvurursa davalının uyuşmazlığın tahkim yolu ile çözümlenmesi gerektiğin ilk itiraz olarak cevap dilekçesiyle ileri sürmesi gerekir.

Süresi içinde tahkim itirazı yapılmazsa mahkeme uyuşmazlığı çözebilir ve bundan sonra taraflar uyuşmazlığın mahkemede çözümlenmesine karşı çıkamazlar. Süresi içinde yapılan itiraz sonucu tahkim sonucuna varılırsa mahkeme davayı usulden reddeder. Mahkeme itirazı kabul etmezse davaya devam eder ve karar veriri. Ancak mahkeme tarafından verilen nihai, kararla kanun yoluna müracaat edilebilir.

b. İlk İtirazın İleri Sürülmesi İncelenmesi, Verilecek Kararlar

İlk itirazlar, davanın başında esasa cevaplarla birlikte ileri sürülmelidir. İlk itirazlar dosyadan anlaşılsa dahi hâkim tarafından kendiliğinden dikkate alınmaz. İlk itirazı dava şartlarından ayıran en önemli özellik budur. Dava şartlarına hâkim kendiliğinden ve davanın her aşamasında re ’sen bakar.

Davalı, tüm ilk itirazlarını birlikte davanın başında ileri sürmelidir. Davaya cevap süresi kural olarak davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. İlk itiraz süresi hak düşürücü süredir. Bu süre geçtikten sonra davacı muvafakat etse bile itirazlar mahkeme tarafında incelenemez. Mahkeme ilk itirazlardan önce dava şartlarını inceler, dava şartlarının bulunmaması halinde ilk itirazları inceleme gereği kalmaz. Dava şartlarının tam olduğunun anlaşılması halinde ilk itirazların incelenmesine geçilir.

Tüm ilk itirazlar, birlikte incelenir ve karar bağlanır. Mahkeme ilk önce varsa yetki itirazını incelemelidir. Çünkü bu itirazın kabul edilmesi halinde diğer itirazların incelenmesine gerek kalmayacaktır. Yetki ilk itirazından sonra davanın yetkili mahkemede devam edilmesi halinde varsa diğer ilk itirazlara yetkili mahkeme bakacaktır.

3. Karşı Dava Açılması

Davalının aynı mahkemede ve aynı dosyada, kendi hakkının da hüküm altına alınmasını isteyerek davacıya yönelik bir dava açmasına karşı dava denir. Karşı davayla davalı, sadece davacının açtığı davaya karşı savunma yapmakla yetinmemekte, kendisinin de davacıdan olan hakkının hüküm altına alınmasını talep etmektedir.

Davacı karşı dava açmazsa, ileri sürdüğü hakkıyla, o dava içerisinde sadece savunma yapmış olur, hakkının hüküm altına alınmasını sağlayamaz.

Karşı Davanın Şartları

a. Asıl Dava Derdest Olmalıdır

Karşı davada ileri sürülen talebin de ayrı bağımsız bir davada da ileri sürebilir. Ancak bunun bir karşı dava olarak nitelendirebilmesi için, karşı davanın davacısı, kendisine karşı açılmış ve halen görülmekte olan (derdest) bir davada davalı olarak ileri sürülmelidir.

b. Asıl Dava ile Karşı Dava Arasında Bağlantı Bulunmalıdır.

Davaların aynı veya birbirine benzer sebepten doğmuş olması ya da biri hakkında verilecek hükmüm diğerini etkileyecek nitelikte olması durumunda iki dava arasında bağlantı var demektir. Takas ve mahsupta bir bağlantının bulunduğu kanun tarafından açıkça belirtilmiştir. Davalının alacağı, davacının alacağında düşükse, karşı dava açmak yerine talebini asıl davada savunma olarak ileri sürmelidir. Savunma olarak sunulacak şeylerin ayrı dava olarak açılmasında hukuki yarar bulunmaz.

c. Asıl Dava ile Karşı Dava Aynı Yargı Yoluna Tabi Olmalıdır.

Bir davanın karşı dava olarak açılabilmesi için her iki davanın da aynı yargı yoluna tabi olması gerekir. İdari yargının görevine giren bir davanın adli yargıda karşı dava olarak açılması mümkün değildir. Özel mahkemede görülen bir davaya karşı, genel mahkemenin görevine giren bir dava karşı dava olarak açılırsa, özel mahkeme karşı dava konusunda görevsizlik kararı vermelidir. Kanunda belirtilen şartların bulunmadığının anlaşılması halinde mahkeme, re’ sen veya talep üzerine karşı davanın asıl davadan ayrılmasına karar verir.

49 Karşı Dava Açma Süresi

Karşı davanın, cevap dilekçesiyle veya esasa cevap süresi içinde ayrı bir dilekçe ile açılması gerekir. Kural olarak dava dilekçesinin tebliğinden itibaren iki hafta içinde verilecek cevap dilekçesiyle veya bu iki hafta içerisinde ayrı bir dilekçe ile dava açılmalıdır. Cevap süresi uzatılmış ise karşı dava açma süresi de uzar.

Mahkeme karşı davanın süresinden sonra açtığını tespit ederse davaların ayrılmasına karar verir.

Karşı Davanın Açılması ve İncelenmesi

Karşı dava için ayrı bir dava numarası verilmez. Asıl dava ile birlikte incelenir. Tahkikat birlikte yürütülür. Bununla birlikte karşı dava için bağımsız bir dava gibi harç alınır. Hükümde de her ikisi için ayrı ayrı karar ve ilam harcı belirtilir. Dava şartları ayrı ayrı belirtilir. Davacı asıl dava için vereceği cevaba cevabında (replik) karşı davaya da cevap verir. Asıl dava ve karşı dava hakkında birlikte hüküm verilir. Her iki dava içinde ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilir.

Cevap Dilekçesi

Cevap Dilekçesinin Unsurları

1. Mahkemenin Adı: Cevap dilekçesi hangi mahkemeye verilecekse, o mahkemenin öncelikle yazılması gerekir. Kendisine gönderilen dava dilekçesinde yazan mahkeme, cevabın gönderileceği mahkemedir.

Davalı kendisine gelen dava dilekçesi tebliğ belgesinde yazan dava dosya numarasını da cevap dilekçesinin sağ üst köşesine yazmalıdır. Dava dosya numarası belli olduktan sonra mahkemeye verilen tüm dilekçe ve yazılara bu numara yazılmalıdır.

2. Tarafların Ad ve Soyadları ile Adresleri

Öncelikle cevap veren olarak, davalının adı ve soyadı ve adresi; davalı yurt dışında ise açılan davayla ilgili işlemlere ve kendisine yapılacak tebligata esas olmak üzere yurt içinde bir adres mutlaka yazılmalıdır. Mahkeme tebligat yapmak istediğinde bu adrese yapılan tebligat geçerli tebligat olacaktır.

Davalı cevabında davacının da adı, soyadı ve adresini de yazmalıdır.

3. Davalının Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası 4. Kanuni Temsilci ve Vekilin Adı Soyadı ve Adresi

Davalı kendisini bir vekil ile temsil ettiriyorsa vekilinin adı soyadı ve ve adreslerinin yazılması da zorunludur. Davacı vekili varsa onun da adı soyadı ve adresinin de yazılması gerekir. Eğer tarafların dava ehliyeti yoksa kanuni temsilcilerinin adı soyadı ve adreslerinin gösterilmesi gerekir.

5. Savunmanın Dayanağı Olan Vakıalar

Davalının savunmasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri cevap dilekçesinde yer almalıdır. Davalı cevap dilekçesinde önce usule ilişkin, daha sonra da maddi hukuka ilişkin savunma yapmalıdır. Bunları da önce dava şartları, sonra ilk itirazları ve nihayetinde maddi hukuka ilişkin itiraz ve def’ i ler şeklinde yazılması daha doğru olur. Dava şartlarını davalı cevap dilekçesinde belirtmese bile mahkeme kendiliğinden inceleyecektir. Ancak ilk itirazlar cevap dilekçesi ile ileri sürülmemişse daha sonra ileri sürülmesi mümkün olmayacaktır. Çünkü ilk itiraz süresi hak düşürücü süredir. Karşı tarafın rızası ve ıslah yoluyla da düzeltilemez.

Def’iler ve dosyadan anlaşılmayan itirazlar ise savunmayı değiştirme ve genişletme yasağı çerçevesinde ileri sürülebilir.

Davalı cevaplarını mümkün olduğunca davacının dilekçesinde belirttiği vakıalarla ilgili cevapları bir sıra numarası ile belirtmelidir. Çünkü mahkeme davalının dilekçesinde göstermediği vakıaları kendiliğinden inceleyemez.

6. Dayanılan Deliller

Dilekçesinde savunma dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceğini açıkça belirtmelidir. Davalı da davacı gibi yazılı delillerini dilekçesine ekleyerek mahkemeye vermeli ve başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için bunların bulunabilmesini sağlayıcı açıklamalarda bulunmalıdır.

7. Hukuki Sebepler

Davalı savunmasında gösterdiği delillerin hukuki sebeplerini de dilekçesinde göstermelidir.

Hukuki sebeplerin gösterilmesi dava dilekçesinde de cevap dilekçesinde de zorunlu değildir. Hakim hukuki sebepleri kendiliğinden uygular.

8. Talep Sonucu

Davalı talep sonucu kısmında savunmasının ne olduğunu belirtmelidir. Davalı, talep sonucunda davanın tamamen veya kısmen reddini isteyebileceği gibi, varsa karşı davasını ve hüküm altına alınmasını istediği hususları da belirtmelidir.

9. İmza: Davalı, davalı vekili ya da kanuni temsilcisini imzası bulunmalıdır.

50 Cevap Dilekçesinin Unsurlarında Eksiklik Bulunması

Cevap dilekçesinde bulunması gereken unsurlardan, aşağıda sayılanlardan herhangi birisi eksik olursa bu durumda mahkeme eksikliği giderilmesi için davalıya bir haftalık ek süre verir.

- Mahkemenin Adı

- Tarafların ad ve soyadları ile adresleri ve yurt içi tebligat adresleri - Davalının TC Kimlik No

- Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin veya vekilinin adı soyadı ve adresi - Davalının imzası

Cevap Dilekçesinin Mahkemeye Verilmesi

Cevap dilekçesi de dava dilekçesi gibi davacı sayısından bir fazla verilir. Cevap dilekçesinin verilmesi herhangi bir harca tabi değildir. Ancak davalı dilekçenin tebliği için gerekli giderleri ödemelidir. Adli tatilde de cevap dilekçesi verilebilir. Cevap dilekçesinin verildiği tarih, hâkimin havale ettiği tarihtir. Ancak dilekçenin havale tarihinden daha sonra getirildiği kanıtlanırsa o tarih dilekçenin verildiği tarih olarak kabul edilir.

Cevap Süresi

Cevap süresi yazılı yargılama usulünde kural olarak dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır.

Dava dilekçesinin kanuni süre olan iki hafta içerisinde hazırlamasının çok zor veya imkânsız olduğu durumlarda cevap süresinin uzatılması istenebilir. Uzatma talebini mutlaka cevap süresi içinde sebepleriyle ve delilleriyle birlikte mahkemeden talep etmelidir. Mahkeme talebi haklı bulursa bir ayı geçmemek üzere bir defa ek bir cevap süresi verir. Cevap süresi iki haftalık süresinin bitiminden sonra uzar.

Cevap Dilekçesi Vermenin Sonuçları

Davalı, cevap dilekçesi ile usule ve esasa ilişkin savunmalarını mahkemeye bildirmelidir. Davalı cevap dilekçesi verdikten sonra cevap süresi dolmamış olsa bile ilk itirazlar ileri sürülemez. Çünkü ilk itirazların hepsi cevap dilekçesinde yapılmalıdır.

Cevaba Cevap ve İkinci Cevap Dilekçeleri

Davacı, davalının cevap dilekçesinin kendisine tebliğin itibaren iki hafta içinde, cevaba cevap dilekçesi (replik) verebilir. Davalı da cevaba cevap dilekçesinin kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ikinci cevap dilekçesi (düplik) verebilir. Cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri için yukarıda usul dahilinde ek süre verilebilir İddia ve Savunmanın Genişletilmesi veya Değiştirilmesi Yasağı