2.2. GENEL OLARAK SINIR DIġI ETME SEBEPLERĠ
2.2.1.2. Haklarında GiriĢ Yasağı Olan Yabancılar
Sınır dıĢı edilmeleri düzenlenen bir diğer grup ise, haklarında ülkeye giriĢ yasağı bulunmasına rağmen her nasılsa giriĢ yaptıkları tespit edilen yabancılardır (YUKKm.54/1-ı). Türkiye‟ye giriĢ yasağı baĢlığını taĢıyan YUKK 9‟uncu maddesinin 1‟inci fıkrasına göre, Göç Ġdaresi Genel Müdürlüğü (GĠGM)320
, gerektiğinde ilgili
yerlere bilerek nakleden kara, deniz ve hava taĢıtlarını sevk ve idare edenler veya bu hususta
kılavuzluk yapan kiĢiler bir aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktaydı.
313 Bkz.: dn. 148. 314
Çiçekli, Yabancılar, s. 71.
315 BarıĢ Teksoy, “6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa Göre Yabancıların Vize
Alma Zorunluluğu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.62(3), 2013, s.859-860.
316 Ancak Türk VatandaĢı olan yahut öyle olduğunu iddia eden kiĢi, pasaportsuz gelmiĢ olsa bile ya da
gösterdiği pasaport usulünce düzenlenmiĢ bir pasaport olmamıĢ olsa bile, nüfuz cüzdanını ya da nüfuz cüzdanı yerine geçen belgeyi ibraz etmekle, ülkeye kabul edilir (PK m.3).
317 Doğan, Yabancılar, s. 37 vd. 318
EkĢi, Yabancılar, s. 106, Erten, Genel Bir Değerlendirme, s. 19.
319
GiriĢ ve çıkıĢ hükümlerini ihlal eden yabancılar hakkında ayrıca YUKK m.102/1-a,b hükümleri uyarınca idari para cezası uygulanacaktır.
320 ĠçiĢleri Bakanlığınca GĠGM‟nin kuruluĢ amacı YUKK m.103‟de düzenlenmiĢtir. Buna göre “Göç
alanına iliĢkin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili kurum ve kuruluĢlar arasında koordinasyonu sağlamak, yabancıların Türkiye‟ye giriĢ ve Türkiye‟de kalıĢları, Türkiye‟den çıkıĢları ve sınır dıĢı edilmeleri, uluslararası koruma, geçici koruma ve insan ticareti mağdurlarının korunmasıyla ilgili iĢ ve iĢlemleri yürütmek üzere ĠçiĢleri Bakanlığına bağlı GĠGM kurulmuĢtur”. GĠGM‟nin görev ve yetkileri ise “a) Göç alanına iliĢkin, mevzuatın ve idari kapasitenin geliĢtirilmesi,
68
kurum ve kuruluĢların görüĢ ve önerilerini de alarak, Türkiye dıĢında olup da kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı321
açısından Türkiye‟ye girmesinde sakınca bulunan yabancıların ülkeye giriĢini yasaklayabilir. Kanunda bu giriĢ yasağının en fazla beĢ yıl süre ile alınabileceği, ancak kamu düzeni, kamu sağlığı ve kamu güvenliği açısından tehlikenin devam etmesi durumunda, bir defa mahsus ve en fazla on yıl olmak üzere bu giriĢ yasağının uzatılabileceği hükme bağlanmıĢtır322
(YUKKm.9/3- UY.m.8/2-d). GiriĢ yasağı alınacak bir diğer grup ise haklarında sınır dıĢı etme kararı alınmıĢ olan yabancılardır (YUKK m.9/2). Sınır dıĢı edilmiĢ olan yabancıların ülkeye giriĢi, GĠGM veya valiliklerce beĢ yıl süre ile yasaklanabilir. Bu beĢ yıllık sürenin baĢlangıcı ise, giriĢ yasağının alındığı tarih değil, yabancının ülkeyi fiilen terk ettiği tarihtir. Aynı Ģekilde bu grupta sayılan yabancılar açısından da giriĢ yasağı en fazla beĢ yıllık süre ile alınır fakat kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit bulunması halinde bu süre GĠGM tarafından en fazla on yıl daha artırılabilir323.Ülkeye giriĢ yasağı, sınır dıĢı edilen bir grup yabancı için daha kısa tutulmuĢtur. Buna göre, vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dıĢına çıkmak için valiliklere baĢvuruda bulunup hakkında sınır dıĢı etme kararı alınan yabancıların Türkiye‟ye giriĢ yasağı süresi bir yılı geçemez (YUKK m.9/4)324. Kendi iradeleri ile ülke dıĢına çıkma talebinde bulunan yabancılar
politika ve stratejilerin belirlenmesi konularında çalıĢmalar yürütmek ve Bakanlar Kurulunca
belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasını izlemek ve koordine etmek b) Göç Politikaları Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek, Kurul kararlarının uygulanmasını takip etmek c) Göçle ilgili iĢ ve iĢlemleri yürütmek ç) 19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı Ġskân Kanununda Bakanlığa verilen görevleri yürütmek d) Ġnsan ticareti mağdurlarının korunmasına iliĢkin iĢ ve iĢlemleri yürütmek e) Türkiye‟de bulunan vatansız kiĢileri tespit etmek ve bu kiĢilerle ilgili iĢ ve iĢlemleri yürütmek f) Uyum süreçlerine iliĢkin iĢ ve iĢlemleri yürütmek g) Geçici korumaya iliĢkin iĢ ve iĢlemleri yürütmek ğ) Düzensiz göçle mücadele edilebilmesi amacıyla kolluk birimleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluĢları arasında koordinasyonu sağlamak, tedbirler geliĢtirmek, alınan tedbirlerin uygulanmasını takip etmek h) Kamu kurum ve kuruluĢlarının göç alanına yönelik faaliyetlerinin programlanmasına ve projelendirilmesine yardımcı olmak, proje tekliflerini değerlendirmek ve onaylamak, yürütülen çalıĢma ve projeleri izlemek, bu çalıĢma ve projelerin uluslararası standartlara uygun Ģekilde yürütülmesine destek vermek ı) Mevzuatla verilen diğer görevleri yürütmek” olarak belirtilmiĢtir (YUKKm.104/1).
321 Türkiye‟nin taraf olduğu Avrupa Sosyal ġartı‟na göre, bir hastalık kamu sağlığı veya kamu düzeni için
tehlike teĢkil etmedikçe, aile birleĢiminin engellenmesinde gerekçe olarak kullanılamaz. Engelleme sadece kamu sağlığını tehlikeye sokacak derecede, ciddi spesifik hastalıklar için kabul edilebilir. Bu hastalıklar, Dünya Sağlık Örgütü‟nün 25 Mayıs 1951 tarihli ve 2 Sayılı Uluslararası Sağlık Yönetmeliğince belirtilen karantina gerektiren hastalıklar veya tüberküloz veya frengi gibi diğer ciddi mikroplu veya bulaĢıcı hastalıklardır, Çiçekli, Yabancılar, s.80.
322
Doğan, Yabancılar, s. 48.; Çiçekli, Yabancılar, s. 79.
323 Doğan, Yabancılar, s. 49.
324 “Vize, vize muafiyeti, çalıĢma izni veya ikamet izni süresini on günden fazla aĢan ve hakkında sınır
69
için giriĢ yasağı süresi en fazla bir yıl olacak Ģekilde verilecektir325. Haklarında sınır dıĢı kararı alınmıĢ olan yabancılardan bir kısmına on beĢ günden az olmamak üzere otuz güne kadar ülkeyi terk etmeleri için süre tanınarak terke davet edilirler. Tanınan bu süre içeresinde ülkeyi terk eden yabancılar hakkında giriĢ yasağı alınmayabilir (YUKKm.9/5). Bununla beraber GĠGM gerekli gördüğünde, sürenin dolmasını beklemeden, giriĢ yasağını kaldırabilme yahut giriĢ yasağını saklı tutarak, yabancının belli bir süre için Türkiye‟ye giriĢine izin verme yetkisine sahiptir (YUKKm.9/7;UY.m.3).
YUKK‟ta giriĢ yasağı kararının; sınır dıĢı etme kararının bir sonucu olarak düzenlenmenin yanı sıra, ayrıca Türkiye‟ye giriĢ yasağı bulunmasına rağmen her nasılsa Türkiye‟ye girmiĢ olan yabancılar hakkında sınır dıĢı etme kararı alınacağını düzenleyen hükme istinaden de bir sınır dıĢı etme sebebidir.