2.2. GENEL OLARAK SINIR DIġI ETME SEBEPLERĠ
2.2.7. ĠĢlediği Suç Nedeniyle Hapis Cezasına Mahkûm Edilenler
YUKK 54/1 a bendinde; 5237 sayılı TCK‟nın 59‟uncu maddesi kapsamında sınır dıĢı edilmesi gerektiği değerlendirilenlerin sınır dıĢı edileceği belirtilmiĢtir. Türk Ceza Kanunu‟nun 59‟uncu maddesine göre; iĢlediği suç nedeniyle hapis cezasına çarptırılmıĢ olan yabancının, koĢullu salıvermeden yararlandıktan ve herhalde cezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu sınır dıĢı iĢlemleriyle ilgili değerlendirilmek üzere ĠçiĢleri Bakanlığı‟na bildirilecektir397
. Sınır dıĢı etme kararını almakla yetkilendirilmiĢ olan makam mahkemeler değil, idare olarak belirtildiği için, burada bir ceza hukuku
393
Mazlumder, s. 6.
394
Dardağan Kibar, KarĢılaĢtırma Denemesi, s. 65, Dardağan Kibar, Yenilikler, s. 188-189.
395 RGT., 29.10.2016, No:29872
396Terör örgütü olarak tanımlanmıĢ örgütler listesi için bkz.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ter%C3%B6r_%C3%B6rg%C3%BCt%C3%BC_olarak_tan%C4%B1ml anm%C4%B1%C5%9F_%C3%B6rg%C3%BCtler_listesi#Resmen_ter.C3.B6rist_olarak_belirlenmi. C5.9F_.C3.B6rg.C3.BCtler (20.02.2017).
397 Madde metninde 5328 sayılı kanunla değiĢiklik yapılmadan önceki düzenleme için bkz. yukarıda 1.2.2
89 yaptırımı değil, idari tedbir söz konusudur398
. TCK m. 59‟un lafzından hareketle, sınır dıĢı etme kararı verme konusunda idareye takdir yetkisi verildiği söylenebilir. Fakat YUKK m.54/1‟de düzenlendiği üzere, bu madde kapsamında oldukları değerlendirilenler hakkında sınır dıĢı etme kararı alınacaktır. ġu halde, hapis cezasına çarptırtılan yabancılar, koĢullu salıvermeden yararlandıktan, herhalde cezasının infazı tamamlandıktan sonra sınır dıĢı edileceklerdir399
.
ĠĢlediği suç sebebiyle sınır dıĢı edilecek yabancının, suçu iĢlediği sırada yabancı statüsünde olması gerekmektedir. Suçun iĢlendiği an esas alınarak yabancılık unsurunun belirlenmesi gerekmektedir. Ancak suçun iĢlediği sırada yabancı olan kiĢi, daha sonra Türk vatandaĢlığına geçerse, vatandaĢın sınır dıĢı edilemeyeceği yönündeki Anayasanın açık hükmü karĢısında (m.23/6) sınır dıĢı edilemeyecektir400. Aynı Ģekilde suçu iĢlediği sırada Tük vatandaĢı olan kiĢi daha sonra Türk vatandaĢlığından çıkıp yabancı statüsüne geçerse, Tük vatandaĢı olduğu sırada iĢlediği suç nedeniyle kanaatimizce sınır dıĢı edilemeyecektir. Zira 5237 sayılı TCK‟nın 6/1‟incı maddesinin a bendinde vatandaĢ sözünden, fiili iĢlediği sırada Türk vatandaĢı olan kiĢiyi anlamak gerektiği belirtilmektedir. Hükmü yabancılar açısından yorumlayacak olursak, yabancılık halinin varlığını da fiilin iĢlendiği sıradaki yabancılık hali olarak algılamak gerekecektir.
Yabancının sınır dıĢı edilebilmesi için, hapis cezasına mahkûm edilmiĢ olması gerekmektedir. Dolayısıyla adli para cezasına hükmedildiği durumlarda bu tedbire baĢvurulamayacaktır401
. ĠĢlenen suçun kasten iĢlenen bir suç olması veya taksirle iĢlenen bir suç olması yönünde ayrım yapılmamıĢtır. Mahkûmiyetin süresinin de bir önemi yoktur402
.Ancak, yabancının iĢlediği suç nedeniyle mahkûm edildiği ceza kısa süreli ise ve TCK 50‟nci madde kapsamında seçenek yaptırımlardan birine çevrildiyse 50‟nci maddenin 5‟nci fıkrası gereğince asıl mahkûmiyet yerine, çevrilmiĢ olan seçenek
398 Mehmet Koca, Ġlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ġstanbul
2012, s. 555 (Genel Hükümler).; Ġzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara 2010,s. 722 (Genel Hükümler).
399
Bayraktaroğlu Özçelik, YUKK Hükümleri Uyarınca…, s. 219.
400 Koca, Üzülmez, Genel Hükümler, s. 556, Hakeri, Genel Hükümler, s. 653. 401 Koca, Üzülmez, Genel Hükümler, s. 556.
90
yaptırım sayılacağından, bu madde kapsamında sınır dıĢı etme tedbirine baĢvurulamayacaktır403
.
Yabancı hakkında sınır dıĢı etme kararının uygulanabilmesi için, mahkûm olduğu hapis cezasının infaz edilmiĢ olması gerekmektedir. Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlanmıĢ olması ya da erteleme kararı verilmiĢse, deneme sürelerini sorunsuz bir Ģekilde geçirilerek, cezanın infaz edilmiĢ sayılması yahut koĢullu salıverme404
kararı verilmiĢ olması gerekmektedir. Hakkında KoĢullu Salıverilme kararı verilen yabancının da cezasının infaz edilmesi gerekmektedir. Çünkü 59‟uncu maddede “her halde cezasının infazı tamamlandıktan sonra” demektedir405
. KoĢullu salıverilmesine karar verilen yabancının cezası, denetimde geçen süreyi yükümlülüklerine uyarak ve iyi halli geçirmesi halinde, infaz edilmiĢ sayılacaktır (CGTĠK m.107/14). Sınır dıĢı edilmeyi cezanın tam manasıyla infaz edilmiĢ olmasına ya da infaz edilmiĢ sayılmasına bağlayan TCK 59 hükmü karĢısında, henüz koĢullu salıverilme denetimi süresini tamamlamayan yabancının cezasının infazı tamamlanmadığı için, sınır dıĢı edilmesine karar verilemeyecektir406
.
403 Koca, Üzülmez, Genel Hükümler, s. 556, TCK 50‟nci madde de bu seçenek yaptırımlar Ģu Ģekilde
düzenlenmiĢtir “(1) Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kiĢiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu piĢmanlığa ve suçun iĢlenmesindeki özelliklere göre; a) Adlî para cezasına, b) Mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle, tamamen giderilmesine, c) En az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmeye, d) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya, e) Sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç iĢlenmiĢ olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya, f) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koĢuluyla kamuya yararlı bir iĢte çalıĢtırılmaya, çevrilebilir.
404 “ KoĢullu salıverme, mahkum olduğu hürriyeti bağlayıcı cezanın kanun tarafından öngörülen kısmını
iyi hal ile geçirmiĢ olan hükümlünün, konulan Ģartlara uymadığı taktirde, geri alınması koĢulu ile, hükümlülük süresinin tamamını bitirmeden merciince alınacak kararla salıverilmesini ve bu Ģekilde normal yaĢama dönmesini sağlayan bir kurumdur. KoĢullu salıverme ile ceza sona ermemekte, cezanın baĢka bir Ģekilde infazına geçilmektedir. Yani devlet hükümlüyü cezalandırmaktan vazgeçmemekte, deneme süresince kendisine yüklenen yükümlülüklere, uyması Ģartıyla salıverilmektedir. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin infazı hakkında Kanun (CGTĠK) 107/14‟üncü maddesine göre; deneme süresinin sonuna kadar hükümlünün suç iĢlememesi halinde, ceza mahkumiyeti infaz edilmiĢ sayılacaktır” KoĢullu salıvermenin hangi Ģartlarda verileceği, KoĢullu salıvermenin sonuçları , KoĢullu salıvermenin geri alınması hakkında ayrıntılı bilgi için bkz., DemirbaĢ, Genel Hükümler, s. 700 vd., Hakeri, Genel Hükümler, s. 623 vd., Ahmet Hulusi AkkaĢ, “KoĢullu Salıverilme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.12, S.1-2, 2008, s. 307 vd., Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin infazı hakkında Kanun için bkz.: RGT. 29.12.2004, No: 25685.
405 Koca, Üzülmez, Genel Hükümler, s. 566. 406 Koca, Üzülmez, Genel Hükümler, s. 566.
91