ARAŞTIRMANIN METODOLOJİSİ
Faktör 1: Girişimcilik kapasitesi
Bir firma ile başlamak ve ücretli çalışmak benim için kolaydır. ,649
Uygun bir firmada çalışmaya hazırım. ,764
Yeni bir firmanın iş süreçlerini kontrol edebilirim. ,736 Yeni bir firmada çalışmaya başlamak için gerekli olan pratik detayları
biliyorum. ,657
Girişimcilik projelerinin nasıl geliştirildiğini biliyorum. ,547 Eğer bir firmada çalışmayı denersem, yüksek ihtimalle başarılı
olurum. ,577
Faktörlere İlşkin Cronbach’s Alpha ,858 ,739
Açıklanan Varyans 29,56 24,03
Açıklanan Toplam Varyans 56,59
Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ,837
Bartlett’s Test of Sphericity- Approx. Chi-Square 985,746
Ölçeğe İlişkin Cronbach’s Alpha ,776
Tablo 2’de öğrencilerin girişimcilik algılarını belirlemeye yönelik kullanılan ölçeğin güvenilirlik ve yapısal geçerlilik analizi sonuçları yer almaktadır. Girişimcilik algısı ölçeğinin güvenirlilik katsayısı (Cronbach’s Alpha) 0,776 olarak saptanmıştır. Tabloda görüldüğü gibi öğrencilerin girişimcilik algıları, girişimcilik tutumları ve girişimcilik kapasiteleri olarak iki temel faktörle toplam %56,59 varyansla açıklanmaktadır. Girişimcilik tutumuna ilişkin Cronbach’s Alpha Katsayısı 0,858 ve açıklanan varyans %29,56’dır. Girişimcilik kapasitesine ilişkin Cronbach’s Alpha Katsayısı 0,739 ve açıklanan varyans %24,03 olarak saptanmıştır. Örneklem yeterlilik katsayısı (KMO) ise 0,837 olduğu tespit edilmiştir.
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
AMACI İLE GİRİŞİMCİLİK
YETENEĞİ, GİRİŞİMCİLİK
TUTUMU VE KAPASİTESİ
ARASINDAKİ İLİŞKİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
60
Tablo 3: Girişimcilik Eğitiminin Amacı Ölçeğinin Güvenilirlik ve Yapısal Geçerliliği
Faktör ve Değişkenleri Faktör Yükleri
Faktör: Girişimcilik eğitiminin amacı
İşletme sahibi olarak başarılı liderlik yetenekleri ve iş hayatını öğretmek. ,695 Ulusal, bölgösel ve yerel ekonomik kalkınma sorunlarına farkındalık
getirmek. ,664
Bizleri girişimciliğe teşvik etmek. ,736
Özellikle girişimciliğe dönük entellektüel bilgiler aktararak girişimci
olarak gelişmemizi sağlamak. ,657
Sosyo-ekonomik eşitliği sağlamak için girişimciliği teşvik etmek. ,690
Yeni bir işletme kurmaya teşvik etmek. ,714
Pazar araştırması ve pazar fırsatlarını yakalama becerisini geliştirmek. ,742 Girişimcilikte kaynakların etkin kullanımını öğretmek ,706
Faktöre İlşkin Cronbach’s Alpha ,858
Açıklanan Toplam Varyans 49,16
Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ,871
Bartlett’s Test of Sphericity- Approx. Chi-Square 771,029
Ölçeğe İlişkin Cronbach’s Alpha ,858
Tablo 3’de girişimcilik eğitiminin öğrenciler tarafından algılanma düzeyine ilişkin geliştirilen “girişimcilik eğitiminin amacı” ölçeğinin güvenilirlik ve yapısal geçerlilik analizi sonuçları yer almaktadır. Ölçeğin güvenirlilik katsayısı (Cronbach’s Alpha) 0,858; açıklanan toplam varyansı %49,16 ve örneklem yeterlilik katsayısı (KMO) ise 0,871 olarak tespit edilmiştir.
Tablo 4: Girişimcilik Dersinin İçeriği Ölçeğinin Güvenilirlik ve Yapısal Geçerliliği
Faktör ve Değişkenleri Faktör Yükleri
Faktör: Girişimcilik dersi
Girişimcilik dersinin içeriğinin girişimcilikle uyumu ,665
Ders toplam saatinin yeterliliği ,661
Ders kaynaklarının yeterliliği ,730
Dersin girişimcilik becerilerinin geliştirilmesine katkısı ,780 Yapılan ödev çalışmalarının girişimcilik fikrinin oluşmasına katkısı ,727 Ders ile ilgili örnek olay çözümlemelerinin girişimcilik eğitimine katkısı ,726 Girişimcilik dersi sınavlarının dersin içeriğine uygunluğu ,741 İş planı yapabilme yeteneğinizi geliştirme düzeyi ,710 Gelecekte kendi işinizi kurnayı düşünürseniz, bu çabanıza dersin katkısı ,745 Girişimcilik dersini veren öğretim elemanının derse hâkimiyeti ,649
Faktöre İlşkin Cronbach’s Alpha ,893
Açıklanan Toplam Varyans 51,03
Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ,899
Bartlett’s Test of Sphericity- Approx. Chi-Square 1303,86
Ölçeğe İlişkin Cronbach’s Alpha ,893
Tablo 4’de girişimcilik dersinin içeriğinin öğrenciler tarafından algılanma düzeyine ilişkin geliştirilen ölçeğin güvenilirlik ve yapısal geçerlilik analizi sonuçları görülmektedir. Ölçeğin güvenirlilik katsayısı (Cronbach’s Alpha) 0,893; açıklanan toplam varyansı %51,03 ve örneklem yeterlilik katsayısı (KMO) ise 0,899 olarak saptanmıştır. Sonuç olarak ölçeklere ilişkin tüm değerlere dikkate alındığında ölçeklerin güvenilirlik ve yapısal geçerlilik düzeyinin oldukça yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
Girişimcilik Eğitimi İle Girişimcilik Yeteneği, Girişimcilik Tutumu ve Kapasitesi Arasındaki İlişki
Çalışmada girişimcilik eğitimi ile girişimcilik yeteneği, girişimcilik kapasitesi ve girişimcilik tutumu arasındaki ilişki incelenmiş olup sonuçlar Tablo 5’de verilmiştir.
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
AMACI İLE GİRİŞİMCİLİK
YETENEĞİ, GİRİŞİMCİLİK
TUTUMU VE KAPASİTESİ
ARASINDAKİ İLİŞKİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
61 Tablo 5: Girişimcilik Eğitimi Girişimcilik İlişkisi
Ort. Std. Sap. 1 2 3 4 5 6
1. İş Yönetimine ilişkin
kişisel yetenekler 4,01 ,569 r 1 p
2. Beşeri ilişkiler yeteneği 4,30 ,715 r ,505** 1 p ,001
3. Girişimcilik tutumu 4,01 ,758 r ,471** ,230** 1 p ,001 ,001
4. Girişimcilik kapasitesi 3,68 ,629 r ,424** ,385** ,186** 1 p ,001 ,001 ,001 Tablo 5 incelendiğinde, öğrencilerin girişimcilik dersi ve girişimcilik eğitiminin amacına yönelik algılamaları ile girişimcilik yetenekleri, girişimcilik kapasiteleri ve girişimciliğe yönelik tutumları arasındaki korelasyon analizi sonuçları görülmektedir. Elde edilen bulgulara göre, tüm değişkenler arasında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Girişimcilik eğitiminin amacı ile girişimcilik tutumu arasında (r:,416) ve girişimcilik dersinin içeriği ile girişimcilik eğitimin amacı arasında (r: ,466) orta düzeyde pozitif bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda H1, H2, H3 ve H4 hipotezleri de kabul edilmiştir.
Karahan ve Patır (2010), Girişimcilik eğitimi ve üniversite öğrencilerinin girişimcilik profillerinin belirlenmesine yönelik yaptıkları çalışmalarında, girişimcilik eğitimi ile girişimcilik yetenekleri arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu, girişimcilik eğitimi alan öğrencilerin girişimcilik yeteneklerinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Moberg (2014), öğrenciler üzerine gerçekleştirdiği çalışmasında, girişimcilik eğitiminin pedagojik yönünün olduğu ve eğitim yoluyla öğrencilerin girişimcilik becerilerinin geliştirilebileceğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda çalışmada girişimcilik eğitimi ile sonradan kazanılan girişimcilik becerileri arasında pozitif bir ilişkin olduğu belirlenmiştir. Bae vd. (2014), gerçekleştirdikleri çalışmada, girişimcilik eğitimi ile girişimcilik niyeti arasındaki ilişkiyi ortaya koymuşturlar. Çalışmada girişimcilik eğitimi ile girişimcilik niyeti arasında pozitif bir ilişkin olduğu, girişimcilik eğitimi ile işletme eğitimine göre girişimcilik niyetinin farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Özellikle girişimcilik eğitimi alanların işletme eğitimi alanlara göre girişimcilik niyetlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Saeed, vd. (2014) tarafından Pakistan’da öğrenciler üzerine gerçekleştirilen çalışmada, girişimcilik eğitimi ve üniversitenin öğrencilerin girişimcilik niyetleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Söz konusu çalışmada öğrencilerin girişimcilik eğitimini algılama durumları ile girişimcilik niyetleri arasında pozitif bir ilişkinin olduğu ve üniversitenin öğrencilerin kişisel gelişimlerine sağladı desteğin onların girişimcilik niyetlerini olumlu etkilediği belirlenmiştir.
H5: Öğrencilerin girişimcilik yetenekleri, girişimcilik tutumları ve girişimcilik kapasiteleri ailede girişimcinin olması durumuna göre farklılık göstermektedir. Hipotezine ilişkin sonuçlar ise Tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 6: Ailede Girişimcinin Olması ve Girişimcilik Yeteneği, Tutumu ve Kapasitesi Ailenizde girişimci var mı? N Ortalama Std.
Sap. t-değeri p-değeri Hipotez Sonucu
3. Girişimcilik tutumu Evet 78 4,08 ,776
1,02 ,305 Ret
Tablo 6’da öğrencilerin ailesinde girişimcinin olması veya olmamasının onların girişimcilik yeteneklerinde, girişimcilik tutumlarında ve girişimcilik kapasitelerinde bir farklılık oluşturuyor mu? Sorusuna ilişkin t-testi sonuçları görülmektedir. Ailede girişimci birisinin olması
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
62
öğrencilerin, iş yönetimine ilişkin kişisel yetenekleri arasında bir farklılığa yol açarken diğer değişkenler açısında bir farklılık oluşturulmadığı belirlenmiştir. Özellikle ailesinde girişimci olan öğrencilerin iş yönetimine ilişkin yeteneklerinin yüksek olduğu görülmüştür.
H6: Öğrencilerin girişimcilik yetenekleri, girişimcilik tutumları ve girişimcilik kapasiteleri iş fikirlerinin olması durumuna göre farklılık göstermektedir.
Tablo 7: Kendi İşinin Patronu Olma Fikri ve Girişimcilik Yeteneği, Tutumu ve Kapasitesi
Kendi işinizin patronu olma
fikrine sahip misiniz? N Ortalama Std.
Sap. t-değeri p-değeri Hipotez Sonucu
Evet 183 4,36 ,731 2,01 ,045 Kabul
Hayır 111 4,19 ,678
3. Girişimcilik tutumu Evet 183 4,25 ,624
7,85 ,001 Kabul
Hayır 111 3,60 ,788
4. Girişimcilik kapasitesi Evet 183 3,73 ,648
1,58 ,114 Ret
Hayır 111 3,61 ,591
Tablo 7’de kendi işinin patronu olma fikrine sahip olma veya olmama durumuna göre girişimcilik yeteneği, girişimcilik tutumu ve girişimcilik kapasitesinin farklılık gösterip göstermediğine ilişkin test sonuçları görülmektedir. Sonuçları incelediğimizde, kendi işinin patronu olama fikrine sahip olma veya olmama durumuna göre yönetimine ilişkin kişisel yetenekler, beşeri ilişkiler yeteneği ve girişimcilik tutumuna ilişkin algı durumu farklılık gösterirken girişimcilik kapasitesinde ise bir farklılık görülmemiştir. Ortalama değerlerden de anlaşılacağı üzere iş fikrine sahip olan öğrencilerin işi yönetimine ilişkin kişisel yetenekleri, beşeri ilişkiler yetenekleri ve girişimcilik tutumlarının yüksek olduğu dikkat çekmektedir.
Dolayısıyla farklılığın kaynağı da bu hususa dayanmaktadır.
H7: Öğrencilerin girişimcilik yetenekleri, girişimcilik tutumları ve girişimcilik kapasiteleri, mezun olduktan sonra işlerini kurma düşüncelerine göre farklılık göstermektedir.
Tablo 8: Mezun Olduktan Sonra Kendi İşini Kurma Düşüncesi ve Girişimcilik Yeteneği, Tutumu ve Kapasitesi
2. Beşeri ilişkiler yeteneği Evet 215 4,36 ,699 2,55 ,011 Kabul
Hayır 79 4,12 ,735
3. Girişimcilik tutumu Evet 215 4,25 ,603
10,50 ,001 Kabul
Hayır 79 3,35 ,755
4. Girişimcilik kapasitesi Evet 215 3,71 ,648
1,41 ,157 Ret
Hayır 79 3,60 ,569
Tablo 8’de öğrencilerin mezun olduktan sonra kendi işlerini kurup veya kurmama durumlarına göre girişimcilik yetenekleri, girişimcilik tutumları ve kapasitelerinde farklılık gösterip göstermediğine yönelik test sonuçları görülmektedir. Test sonuçları dikkate alındığında öğrencilerin iş yönetimine ilişkin kişisel yetenekleri, beşeri ilişkiler yeteneği ve girişimcilik tutumlarında bir farklılık söz konusu iken girişimcilik kapasitelerinde herhangi bir farklılık görülmemiştir. Mezun olduktan sonra kendi işlerini kuracak olan öğrencilerin girişimcilik yetenekleri, girişimcilik tutumları ve girişimcilik tutumlarının diğer öğrencilere göre daha yüksek düzeyde olduğu anlaşılmaktadır.
1.Sonuç
Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri sahip oldukları kaynakların yanı sıra bu kaynakların etkin verimli kullanılmasıyla da ilgilidir. Girişimcilik, kıt olan kaynakların rasyonel kullanımını sağlayarak ülke kalkınmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Bu nedenle hem özel sektörün hem de devletin girişimciliğin geliştirilmesinde doğrudan etkin rol oynamaları gerekir.
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
63 Girişimcilik, bir ülkedeki girişimci yetenekleri dikkate alarak bu yetenekleri ülke ihtiyaçları
doğrultusunda çeşitli sektörler bazında değerlendirmek ve geliştirme sürecidir. Girişimcilik yeteneği doğuştan olacağı gibi sonradan kazanılan bir yetenek olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Özellikle girişimcilik yeteneğinin sonradan kazandırılmasında girişimcilik eğitim ve desteği oldukça önemlidir. Girişimcilik eğitimi, bir ülkenin sahip olduğu beşeri sermayeyi fırsata dönüştürerek bireylerin üretime doğrudan katılmalarını sağlamaktır. Bu nedenle girişimcilik eğitimi sadece okul süreci ile sınırlı tutulmamalı farklı kitlelere farklı dönemlerde de verilerek ömür boyu sürdürülmelidir.
Çalışmada girişimcilik eğitiminin bir kesiti olan üniversite dönemi incelenmiştir.
Özellikle girişimcilik eğitimi alan öğrencilerin girişimcilik algıları ve gelecekte potansiyel girişimci olmalarına olumlu katkı sağladığı tespit edilmiştir. Girişimcilik eğitiminin kapsam ve içeriğinin sağlıklı bir şekilde oluşturulması, girişimci yeteneklerinin geliştirilmesine ve girişimci kapasitelerinin artırılmasına katkı sağladığı görülmüştür. Bu nedenle girişimcilik eğitiminin içeriği belirlenirken aşağıdaki hususların dikkate alınmasında yarar vardır:
Girişimcilik eğitimi;
• Öğrencilerin girişimcilik davranışlarını geliştirmeye dönük olması,
• Öğrencilerin iş fikri oluşturma seçeneklerini geliştirmeli,
• Yeni bir işletme kurma ve yönetme becerisini kazandırmalı,
• İş planı yapabilme yeteneği sağlamalı,
• Girişimcilik ilgili başarı hikayeleri okuyabilme ve kavrayabilme yeteneğini geliştirmeli,
• Girişimcilikle ilgili teorik bilgileri uygulamaya dökebilme becerisi kazandırmalı,
• Girişimcilik eğitimi konuya hakim olan uzmanlar tarafından verilmeli,
• Özetle girişimcilik eğitimi bir zorunluluk olarak değil, istekli ve devamlı bir süreç olarak algılanmalıdır.
KAYNAKÇA
Alberti, F., Sciascia, S., & Poli, A. (2004). Entrepreneurship Education:Notes on an Ongoing Debate. 14th Annual IntEnt Conference University of Napoli Federico II (Italy) .
Albornoz, C. A. (2011). Explorıng The Goals, Content, And Methods Of Entrepreneurshıp Professors: A Multıple Case Study. Florida: Florıda Internatıonal Unıversıty.
Anderson, T., Gordon, J., & Murphy, E. (2004). Cross-cultural, cross-cultural age and cross cultural generational differences in values between the United States and Japan. Journal of Applied Management and Entrepreneur ship, 9(1), 21-48.
Balaban, Ö., & Özdemir, Y. (2008). Girişimcilik Eğitiminin Girişimcilik Eğilimi Üzerindeki Etkisi: Sakarya Üniversitesi İİBF Örneği . Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi , 133-147.
Bae, T. J., Qian, S., Miao, C., & Fiet, J. O. (2014). The Relationship Between Entrepreneurship Education and Entrepreneurial Intentions: A Meta-Analytic Review. Entrepreneurship: Theory &
Practice, 38(2), 217-254. doi:10.1111/etap.12095.
Bozkurt, Ö. Ç., & Alparslan, A. M. (2013). Girşimcilerde Bulunması Gereken Özellikler ile Girişimcilik Eğitimi: Girişimci ve Öğrenci Görüşleri. Girişimci ve Kalkınma Dergsi , 7-28.
Bulut, Ç., & Aslan, G. (2014). Üniversitelerde Gerçekleşen Girişimcilik Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi , 119-129.
Duran, C., Büber, H., & Gümüştekin, G. E. (2013). Girişimcilik Hislerine Eğitimin Katkısı:Kütahya Meslek Yüksek Okulu Makine Programı Örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi , 33-56.
Fox, J. L. (2007). The effect on economic development of entrepreneurship at Haywood Community College. Ph.D. dissertation, Western Carolina University, United States North Carolina. Retrieved April 30, 2008, from Dissertations & Theses: Full Text database. (Publication No. AAT 3255359).
Gary L. Schine (2003), How to Succed as a Lifestyle Entrepreneur Running a Business Without Letting It Your Life, United States of America: Dearborn Trade Publishing, a Kaplan Professional Company.
İslamoğlu, E., Namal, M. K., & Köleoğlu, Y. (2014). Bir Aktif İstihdam Aracı Olarak Girişimcilik Programlarının Etkinliği:» KOSGEB Yeni Girişimcilik Destek Programı» Örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 25-44.
Jones, c. (2007). Developing the enterprise curriculum. INDUSTRY & HIGHER EDUCATION , 405-417.
Moberg, Kåre (2014). Two Approaches to Entrepreneurship Education: The Different Effects of Education for and Through Entrepreneurship At The Lower Secondary Level, The International Journal of Management Education, 12, 512-528.
Mutlu, S. (2014). Kosgeb’in Uygulamalı Girişimcilik Sertifkası Eğitimi Kurslarına Katılan Kursiyerlerin Potansiyelleri ve Eğilimleri. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi .
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
64
O’Connor, A. (2013). A conceptual framework for entrepreneurship education policy:Meeting government and economic purposes. Journal of Business Venturing , 546-563.
Olatunji O. Oyefusi, Aminority Entrepreneurship: Entrepreneurship Education At Historically Black Colleges And Universities And Inner City Economic Development, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Business Administration University Of Phoenix, March 2009
Orhan Küçük (2011). Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Patır, S., & Karahan, M. (2010). Girisimcilik Eğitimi ve Üniversite Öğrencilerinin Girisimcilik Profillerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Arastırması. İsletme ve Ekonomi Arastırmaları Dergisi , 27-44.
Raposo, M., & Paço, A. d. (2011). Entrepreneurship education: Relationship between education and entrepreneurial activity. Psicothema , 453-457.
Saeed, S., Muffatto, M., & Yousafzai, S. (2014). A Multi-level Study of Entrepreneurship Education among Pakistani University Students. Entrepreneurship Research Journal, 4(3), 297-321. doi:10.1515/erj-2013-0041.
Soylu, A., & Kepenek, K. (2008). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Düzeyleri Ve Aldıkları Eğitimin Girişimciliğe Olan Katkılarının Belirlenmesi: PAU Honaz Meslek Yüksekokulu Örneği,. Uluslararası Girişimcilik Kongresi , 459-461.
Tendai Chikweche and Richard Fletcher (2013). Entrepreuneship And Ethics Under Extreme Conditions Of Poverty: Exploring The Ethical Realties Faced By Entrepreneurs, Academy of Entrepreneurship Journal, Volume 19, Number 2:44-111.
Yelkikalan, N., Akatay, A., Yıldırım, H. M., Karadeniz, Y., Köse, C., Koncagül, Ö., et al.
(2010). Dünya ve Türkiye Üniversitelerinde Girişimcilik Eğitimi: Karşılaştırmalı Bir Analiz.
KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi , 51-59.
Yurtseven, Rıdvan (2007). Girişimcilik, Küçük Bir İşletme Kurmak ve Yönetmek, Ankara:Detay Yayıncılık.
GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİNİN
AMACI İLE GİRİŞİMCİLİK
YETENEĞİ, GİRİŞİMCİLİK
TUTUMU VE KAPASİTESİ
ARASINDAKİ İLİŞKİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
65