GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNLARININ BİRLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN YASA TASARISININ

DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖNERİLER

Dr. Ahmet OZANSOY Çankaya Üniversitesi

Saygıdeğer katılımcılar, tebliğime başlamadan önce herkesi saygıyla selam-lıyorum.

Ankara Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanlığı tarafından bu panele davet edildiğimde, “Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının Birleştiril-mesine İlişkin Yasa Tasarısının Değerlendirilmesi ve Öneriler” başlıklı bir tebliğ sunmam istendi. Tam o günlerde Sayın Maliye Bakanımızın yeni Gelir Vergisi Kanunu tasarısının hazır olduğu, Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda tartışılma-sının ardından Bakanlar Kurulu’na sevk edileceğine yönelik açıklamaları basın-da yer buluyordu. Ben de Obasın-damızın, o günlerden bu yana yaklaşık 1,5 ay sonra yapılacak bu panelde yeni tasarının neler getirdiğiyle ilgili olarak bilgilendirme yapmayı amaçladığını düşündüm ve severek bu nazik daveti kabul ettim. Böy-lece ben de sizlere sunmak için hazırlık yaparken yeni tasarıyı etraflıca incele-me imkânı bulacaktım. Ancak o günden bu yana tasarı henüz ortaya çıkmadı.

Ben buraya yönelik hazırlık yapmak amacıyla tasarıyı edinmeye çalıştım fakat bu aşamada henüz kamuoyu ile paylaşılmasının uygun görülmediği söylendiği için tasarıyı edinmek ve tasarının neler getirdiği konusunda sizi bilgilendirmek imkânından yoksun kaldım.

Önceden duyurulduğu için, konuyu değiştirmek de mümkün olamadı. Bu yö-nüyle zannederim panelin “en şanssız panelisti” unvanını hak ettim.

Elimizde tasarı mevcut olmadığından sizlere “neler olduğunu” anlatamaya-cağım ve bunun için özür dilerim. Ancak, tahmin yoluyla “neler olabilir” ya da

“neler olması gerekir” sorularının cevaplarını tartışabiliriz diye düşünüyorum.

Şu anda bildiğimiz bir şey var: O da bu yeni tasarı ile gelir vergisi kanunu ve kurumlar vergisi kanunu birleştiriliyor. Bu ne demektir?

ması” denilen bir kavram yer almaktadır.

Entegrasyonu savunanların temel tezleri şudur: “Gelir üzerinden alınan ver-giler bütün dünyada, kişisel gelir üzerinden alınan gelir vergisi ve kurumların gelirleri üzerinden alınan kurumlar vergisi şeklinde ikili bir ayırıma tâbi tutulmuş-tur. Esasında kurumların/şirketlerin sahipleri de kişilerdir ve bireyler nihayetin-de gelir elnihayetin-de enihayetin-debilmek amacıyla şirket kurarlar. Dolayısıyla kurum kazançları eninde sonunda bireylerin kazançlarına dâhil olur ve bunlar da paylarına düşen kazançları üzerinden gelir vergisi öderler. Bu nedenle kurum kazançlarının ay-rıca vergilendirilmesi çifte vergileme sonucunu doğurur. Bu sonucu engellemek amacıyla gelir ve kurumlar vergisi entegre edilmeli yani bütünleştirilmeli ve her-hangi bir kurumdan kâr payı elde eden gerçek kişinin, bu kâr payı dolayısıyla muhatap olduğu vergi yükünün, diğer kaynaklardan elde edilen gelirlere ilişkin vergi yükü ile aynı olması sağlanmalıdır” demektedirler. Bu vergi yükü eşitliğini sağlamak üzere de çok çeşitli yöntemler önerilmektedir. Bunlar klasik model, tam entegrasyon modeli, temettü indirim yöntemi, split (farklılaştırılmış oran) sistemi, isnat (vergi alacağı) sistemi (ki, bizde de bir dönem uygulanmıştır), kâr payı istisnası gibi modellerdir ancak bunların ayrıntısı konumuz dışındadır. Sa-dece şunu söyleyebiliriz ki, bu modeller şirketlerden elde edilen kâr paylarının, kurum bünyesinde vergilendirilmiş olması kaydıyla hiç vergilendirilmemesinden, belli oranlarda (yani kısmen) vergilendirilmesine ya da kâr payından hesaplanan vergiden kurum bünyesinde ödenen verginin mahsup edilmesine veya dağıtılan kâr payına yönelik kurum bünyesinde hiç vergilendirme yapılmamasına kadar geniş bir yelpazede yöntem önermektedir. Temel amaç aynıdır: Tamamının da-ğıtılmasına karar verilen bir kurum kazancını elde edenler açısından oluşan ver-gi yükünün, başka kaynaklardan elde edilen bir kazanca ilişkin gelir verver-gisinin son dilimine isabet eden orandan daha fazla veya az olmaması.¹

Hemen belirtmek gerekir ki, bu görüşün karşısında da görüşler mevcuttur:

Bunların tezleri de temelde şudur; “Kurum kazançları da nihayetinde bireylere yöneldiği için ilk bakışta kurum kazançlarının ayrıca vergilendirilmesinin gerek-mediği sonucuna ulaşılabilir. Ancak kurum olmanın birey olmaktan farklı olarak kazandırdığı kimi avantajlar nedeniyle kurumların ayrıca vergilendirilmesi gere-kir. Örneğin kurum ortaklarının alacaklılara karşı tüm malvarlığıyla değil, koy-dukları sermaye nispetinde sorumlu olmaları, sermaye piyasasının finansman imkânlarından faydalanabilmeleri gibi avantajları mevcuttur. Neticede; kurumla-rın onu meydana getiren ortaklardan ayrı ve bağımsız bir hukuki kişiliği vardır.

Bu hukuki kişiliğin kendine has yetki, sorumluluk, amaç ve araçları bulunmakta-dır. Bundan dolayı, ayrı bir hukuki kişiliğe ve üretim birimi olma niteliğine sahip bulunan kurumların sözü edilen nitelikleriyle yarattıkları ayrı kişiliğe ait gelirin de

1 Karaca, Yüksel (2001a). “Vergi Entegrasyonu:Teori ve Tartışmalar-I”, Yaklaşım, Haziran-2001. (Erişim:

http://www.yaklasim.com/mevzuat/dergi/read_frame.asp?file_name=2001062626.htm, 29.03.2009)

ların ayrıca vergilendirilmeleri doğrultusunda gelişmiştir. Ancak özellikle küre-selleşmeyle beraber uluslararası vergi avantajının ülkeler bakımından önem kazanmasıyla paralel olarak tam entegrasyon olmasa bile kurum kazançlarının çifte vergilendirilmesini önlemeye ya da azaltmaya yönelik kısmi uygulamalar yaygınlaşmaya başlamıştır.

Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının birleştirilmesi denilince birinci olarak bunu anlayabiliriz.

İkinci olarak da, vergi entegrasyonuyla ilgisi olmaksızın, mevcut iki kanunun ortak maddelerinin birleştirilmesi ve mümkün olabilecek yeni ortak maddeler ih-das edilmesi yoluyla tek bir kanun metni haline getirilmesini anlayabiliriz.

Doğrusu, bizim yeni tasarımız açısından bunlardan hangisinin geçerli oldu-ğunu ya da belki de her ikisinin de geçerli olup olmadığı konusunda hiçbir bilgim mevcut değildir. Ancak bu konuda, ikinci anlayışın yani iki kanunun ortak nokta-larının belki çoğaltılarak birleştirilmesi yoluyla tek bir kanun metni ortaya çıkarı-lacağı ancak bireylerin ve kurumların ayrı ayrı vergilendirilmeye devam edeceği yönünde bir tahmin de bulunabilirim.

Dünyada gelir ve kurumlar vergilerinin ayrı ayrı birer kanun olarak yer aldı-ğı ülkeler çoğunlukta olmakla birlikte tek bir kanun ile hem bireylerin hem de kurumların vergilendirildiği örnekler de mevcuttur. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde sadece bu iki kanun da değil, tüm vergi kanunları “USC, Title:26 Internal Revenue Code” adını verdikleri tek bir yasa da yer almaktadır. Ancak bu yukarıda anlattığımız anlamda bir entegrasyon değil, Amerikan yasama tek-niğinin bir sonucudur.

Yaptığımız tahmin doğrultusunda, yeni tasarıda neler yer almalıdır?

Aslında bu konuda Sayın Maliye Bakanımızın kamuoyuna yaptığı bazı açık-lamalardan³ ipuçları çıkarmak mümkündür:

1- İfade edilen ilk husus, yeni yasanın basit, anlaşılabilir ve öngörülebilir olmasıdır. Bu husus esasında tüm vergi kanunlarımız açısından arzu edilir bir amaçtır. Ancak ekonomik yaşamın karmaşıklığı ve uluslararası ticaretin geliş-mesi, kaçınılmaz olarak yasaları karmaşıklaştırmaktadır. Buna rağmen mümkün olduğunca basit ve anlaşılır yasa yapmak çok önemli bir hedeftir.

2- İkinci olarak ifade edilen husus geçici maddeleriyle beraber toplam yak-laşık 250 maddeyi bulan gelir ve kurumlar vergisi kanunlarının 100 madde

2 Önen, Sacit (1998). “Kurumlar Vergisi, Ekonomik Etkileri ve Yansıma İmkânları”, Vergi Dünyası, Sayı:88, Aralık-1998. (Erişim: http://www.vergidunyasi.com.tr/DergiIcerik.aspx?ID=751, Erişim Tarihi: 26.03.2009) 3 http://ekonomi.haberturk.com/makro-ekonomi/haber/773092-vergi-sisteminde-devrim, 02/09/2012. http://

ekonomi.haberturk.com/makro-ekonomi/haber/773508-hocalara-kacis-yok, 04/09/2012

yasa yapma isteğinin neticesidir. Ancak bugün toplamda 250 maddelik 2 kanu-nun 100 maddeye indirilmesi çok kolay değildir. Sanırım eski kakanu-nunda birbiriyle ilişkili birkaç maddenin tek maddede birleştirilmesiyle 100 maddeye indirmek mümkün olabilir.

3- İfade edilen üçüncü husus, yeni tasarı ile yeni vergi getirilmeyeceği ve vergi oranlarının değişmeyeceğidir. Bu ifadeden gelir vergisinde en üst dilim oranının % 35 olarak, kurumlar vergisi oranının da % 20 olarak kalacağını anlı-yoruz. Yeni vergi getirilmeyeceğine göre şu anda geçerli olan gelir unsurları ay-nen geçerli olacak demektir. Bilindiği üzere bizim vergi mevzuatımızda “kaynak teorisi” geçerli. Yani yasada açıkça tanımlanmayan gelir unsurları vergiye tâbi değildir. “Net artış teorisi”nde ise gelirin kaynağı önemli olmayıp, dönem başı ve dönem sonu toplam mal varlığındaki net artış vergiye tâbi tutulmaktadır. 4369 sayılı Kanun ile gelirin tanımı net artış teorisine göre yapılmıştı ama yürürlüğe girmeden 4444 sayılı Kanun ile tekrar kaynak teorisine dönüldü. Yeni tasarıda kaynak teorisi anlayışının aynen süreceğini söyleyebiliriz. Yani yine eskiden ol-duğu gibi ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücret, gayrimen-kul ve mengayrimen-kul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar bulunacaktır. Ancak başta diğer kazanç ve iratlar olmak üzere bunların tanımlanmasında yenilikler olabilir.

Bir ara veraset ve intikal vergisi kanunun kaldırılarak gelir vergisine eklenmesi tartışılmıştı ancak son zamanlarda sanıyorum gündemden kalktı.

4- Bir diğer husus vergi tabanının genişletilmesi meselesidir. Kaynak teo-risi anlayışından vazgeçilmeyeceğine göre vergi tabanının genişletilmesi için bir yandan kayıtdışını azaltacak önlemler getirilecek, öte yandan da istisna ve mua-fiyetler daraltılacaktır. İstisna ve muamua-fiyetlere birazdan değineceğim. Kayıtdışını azaltacak önlem olarak belge düzeninin oturmasını temin etmeye yönelik vergi iadesi, fişlerde piyango uygulaması, post cihazlarına yazar kasaların bağlana-rak otomatik fiş kesilmesinin sağlanması gibi önlemler düşünülebilir. Bu nokta-da geçmişte mevcut olan bir vergi güvenlik önleminin yeniden düşünülmesi de gündeme gelebilir. Bu önlem hayat standardı esasının yeni bir anlayışla yeniden dizayn edilmesi olabilir. Bilindiği üzere her yıl beyanname verme dönemlerinin hemen ertesinde gazetelerde doktor, avukat, mimar, kasap, ayakkabıcı gibi bir-çok kesimin ödedikleri vergilerin asgari ücretlinin vergisinin bile altında kaldığı, oysa bunların yaşam standartlarının bu düzeyin çok üzerinde olduğu konusun-da haberler mutad hale gelmiştir. Kabaca Gelir Vergisinin ancak %10’u (avukat, doktor, mobilyacı, bakkal, kasap, manav, kırtasiyeci, ayakkabıcı vs. gibi) mükel-leflerce beyan edilerek ödenmektedir. Bu tutar toplam vergi gelirlerinin % 1,8’ine tekabül etmektedir ve damga vergisi tutarından bile düşüktür. Kurumlar vergisiy-le birlikte düşünüldüğünde toplam vergi gelirvergisiy-lerinin ancak yaklaşık %12’si beya-na dayanılarak ödenmektedir. Bu tabloyu düzeltmek amacıyla hayat standardı benzeri bir vergi güvenlik önleminin tekrar düşünülmesi olasıdır.

ma konusu olan taksi ve dolmuş işletenlere yönelik bir düzenleme yapılabilir.

Bunların gerçek usulde vergilemeye yaklaştırılmaları bakımından taksimetrenin otomatik yazar kasa fişi kesmesi gibi önlemler öteden beri tartışılmaktadır. Yeni tasarıda bu konuda da bir düzenleme yer alabilir.

6- Yine vergi tabanının genişletilmesi bağlamında teknolojik gelişmelere paralel olarak elektronik ticaret ve bu ticarete aracılık eden ortamların etkin ver-gilenmesi yolunda bazı adımlar da atılabilir diye düşünüyorum.

7- İfade edilen bir diğer husus, beyanname veren mükellef sayısının ar-tırılmasıdır. Buna göre; daha önce tevkif suretiyle vergilendirilip bu vergileme nihai vergi sayılan ve beyanı gerekmeyen gelir unsurlarının beyannameye dâhil edileceği ve yine daha önce istisna veya muafiyet kapsamında olan gelir unsur-ları ya da mükelleflerin istisna ve muafiyetlerinin kaldırılacağı veya daraltılacağı anlaşılacaktır.

8- Nitekim muafiyet ve istisnaların yeniden düzenleneceği ve daraltılacağı Sayın Maliye Bakanımız tarafından ifade edilmiştir.

a. Daraltılacak istisnalar konusunda en çok konuşulan ve popüler olan fut-bolcuların vergilendirilmesidir. Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 72’nci maddesine göre 31/12/2017 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerden en üst ligdekiler için % 15, en üst altı ligdekiler için

% 10, diğer liglerdekiler ile lig usulüne tâbi olmayanlar için % 5 oranlarda gelir vergisi tevkifatı yapılmakta, bu gelirler için yıllık beyanname verilmemekte, diğer gelirler dolayısıyla beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dâhil edilmemektedir. Bu geçici maddenin yeni tasarı ile birlikte kaldırılacağı anlaşılmaktadır. En azından en üst ligde oynayanlar için kaldırılabilir. Buna göre örneğin süper ligde oynayan futbolcular en üst dilimden % 35 oranında vergi ödeyeceklerdir. Burada önem kazanan konu futbol kulüplerinin durumu ne ola-caktır? Bilindiği gibi pek çok kulüp anonim şirket şeklinde örgütlenmiştir. Futbol-cular genellikle net tutar üzerinden anlaştıklarından vergi yükü çoğu kez kulüp üzerinde kalmaktadır. Kulüpler bu vergi borçlarını ödeyemediklerinde ciddi bir baskı grubu haline gelmektedirler. Zaten futbolcuların sadece tevkifat usulüyle düşük oranda vergilendirilmelerinin nedeni de budur. Dolayısıyla futbolcuların vergi oranları artırılırsa, bunun kulüplere yansımaları kaçınılmaz olacağından, hiç değilse kurum vergi yükünü azaltmak amacıyla anonim şirket şeklindeki spor kulüplerinin sportif faaliyetlerden elde ettikleri gelirlerin vergi dışı bırakılması dü-şünülebilir.

b. İstisnaların daraltılması konusunda en önemli madde hali hazırdaki 18’nci madde yani serbest meslek kazançlarındaki istisnalar olduğu anlaşılmaktadır.

Bilindiği gibi; «müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar

makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karika-tür, fotoğraf, film, video, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar, internet, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satan veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devredenlerin elde ettikleri gelir-ler 94’üncü maddenin 2/a bendine göre % 17 oranında gelir vergisi tevkifatına tâbidir. Bu gelirlerin, en azından bazılarının ya da belirli haddi aşanlarının be-yan usulüyle normal vergi oranlarına tâbi olması kuvvetle muhtemeldir. Burada özellikle köşe yazarları ile yüksek meblağlı paralar kazanan yazarlar tartışma konusu yapılmaktadır.

c. Buna karşılık; oymacılık, elekçilik, dikiş-nakış, bastonculuk, çini yapımı gibi el sanatlarına yönelik esnaf ile evde yaptığı yiyecekleri satan ev hanımlarına gelir vergisi muafiyeti hatta birazcık genişleyerek de devam etmesi beklenmek-tedir. Milli Eğitim Bakanlığının bu tür el sanatlarını öğreten okullarında ve aynı nitelikteki özel okullarda, öğrenim sırasında üretilen ürünleri döner sermaye ka-nalıyla satan işletmelere bir muafiyet söz konusu olabilir. Zaten bunlara muafiyet tanınmasa da oradan ciddi bir vergi geliri elde edilmesi mümkün değildir.

d. Yeri gelmişken, okullara ilişkin muafiyetle ilgili bir hususu da belirtmek istiyorum. Eğitime sağlanan vergisel avantajlar, benim master tezi konum idi.

GVK’nın 20’nci maddesinde okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretim özel okulları faaliyete başladığı vergilendirme döneminden itibaren 5 yıl vergiden istisnadır.

Pek çok okul, 5 yıl dolunca isim değiştirmekte, ortaklar da ana, baba ya da ak-rabalardan birkaç tane eklenip çıkartılarak değiştirilmekte ve yeni bir okul diye tekrar 5 yıllık muafiyetten faydalanmak istemektedirler. Maliye, okulun aynen devam ettiği gerekçesiyle haklı olarak bunu kabul etmemekte, konu yargıya git-tiğinde ortaklar değiştiği için, yer aynı bile olsa aynı işletme sayılamaz kararla-rı verilmektedir. Bence 5 yıllık tam muafiyet yerine sürekli olarak düşük oranlı vergileme tercih edilmelidir. Örneğin eğitim işletmeleri tarifeye göre 5’er puan düşük vergilenebilir. Bunun bütçeye ciddi bir yükü olmaz, zira özel eğitime ya-pılan yatırımlar, devletin eğitim masraflarını düşürücü bir etkiye sahiptir. Hatta bir ara öğrencilerin bir kısmının özel okullarda devlet tarafından okutulmasının, bizzat devletin okutmasından daha ucuza geldiği bile ifade edilmişti Milli Eği-tim Bakanlarımız tarafından. Dolayısıyla özel okullara süreli muafiyet yerine, süresiz düşük oranlı vergileme düşünülmelidir. Hatta bir adım ileri gidiyorum.

Eğitimde kalite, neticede ülke kaynaklarının gelişmesi demektir ve kaliteli eğitim için köklü okullar önemlidir. Bunu temin etmeye yönelik olarak belli bir oranın altına inmemek şartıyla diyelim ki her 10 yılda bir tarifesini 1 puan düşürmek gibi bir teşvik de düşünülebilir. Bunun uzun vadede istihdama olacak katkısı da göz ardı edilmemelidir.

e. İstisna daraltılması denilince akla gelen bir diğer husus, kurumların

aktif-ya da istisna edilen kısmın düşürülmesi gündeme gelebilir. Yine buna benzer şekilde gerçek kişilerin gayrimenkul satışlarında vergilendirilmemek için gerekli olan “5 yıl içinde elden çıkarmamak” şartı da biraz daraltılabilir. Yani 5 yıllık süre düşürülebilir ya da satış bedelinin belli bir oranı vergiye tâbi tutulabilir.

f. Aslında istisna ve muafiyetlerin daraltılması düşünüldüğünde ilk akla gel-mesi gereken gelir unsuru vergi dışı bırakılan ya da düşük oranda vergilendirilen menkul sermaye iradı gelirleridir. Bilindiği üzere mevduat faizi (%15), kar payı (%15), repo faizi (%15), tahvil-bono faizleri (%10) gibi pek çok menkul sermaye iradı tevkifata tâbi. Hatta İMKB kökenli bazı menkul kıymetler örneğinde (tam mükellef kurumlara ait olan ve İMKB de işlem gören ve 1 yıldan fazla elde tu-tulan hisse senetleri için verilen kâr payları) olduğu gibi bazılarında tevkifat da yok. 86’ncı maddeye göre beyan sınırı aşıldığında da (2012 yılı gelirleri için 25.000.-TL) bunların bir kısmı beyannameye dâhil edilmiyor ancak tevkif sure-tiyle ödenen verginin tamamı indirim konusu yapılıyor. Bu durumda bazı haller-de vergi iahaller-desi bile çıkması mümkün oluyor. Sonuçta menkul sermaye iratları ya yalnızca tevkifat ile düşük oranda vergilendiriliyor ya da beyan sınırı aşıldığında beyannameye dahil edilmeyen kısmı yüzünden efektif vergi oranı düşük kalı-yor. Ancak burada çok önemli bir zorluk var. Menkul sermaye iratlarının yüksek oranlarda vergilendirilmesi pek olası değil. Zira Türkiye’nin her yıl ortalama 60 milyar dolar yabancı sermayeye ihtiyacı var. Cari işlemler açığını karşılamak için sermaye girişini engellemeyecek bir denge tutturulması hayati önemdedir.

Bu bakımdan yeni tasarıda menkul sermaye iratlarıyla ilgili yeni düzenlemeler beklenebilir ancak bunlara uygulanacak istisna ve muafiyetlerin fazlaca daraltı-lacağı beklenmemelidir. Ancak dar mükellef sayılmak için gerekli olan şartlarda bir kısıtlamaya gidilebilir. Örneğin şu anda “belli ve geçici görev için” Türkiye’ye gelen iş, ilim ve fen adamları Türkiye’de yerleşmiş sayılmıyorlar ancak “geçi-ci süre”nin ne olduğu belli değildir. Burada bir belirleme yapılarak uzun süre Türkiye’de faaliyet gösteren yabancıların tam mükellef olarak vergilendirilmesi yoluna gidilebilir.

9- Sayın Maliye Bakanı tarafından ifade edilen bir diğer husus, girişimcilik, yatırımlar, tarımsal üretim ve istihdam başta olmak üzere ekonomiyi teşvik ede-cek yaklaşımlar üzerine gidileceğidir. Bu ifadeden yatırım indirimi müessesesi-nin yeniden düzenlenerek yürürlüğe konulacağı sonucunu çıkartmak mümkün olabilir diye düşünüyorum. İstihdamı teşvike yönelik tedbirler hem yeni yatırım-lar hem de o yatırımyatırım-larda çalışacak işçiler bakımından düşünülebilir. Bu anlam-da girişimciliği teşvik etmek adına çeşitli vergisel avantajlar getirilebilir. Bunlar;

sosyal güvenlik primlerinin düşürülmesi, ilk yıllarda daha yüksek gider ve amor-tisman ayrılmasına izin verilmesi ya da daha düşük oranda vergilendirilmesi vs.

olabilir. İstihdam bağlamında özürlülere yönelik bazı avantajlar da getirilebilir.

bilmelerini temin amacına yönelik çok önemli adımlar atıldı. Bunların bir devamı olarak özürlü çalışanlara yönelik vergi muafiyeti tanınabilir.

10- Sayın Bakanımızın tarımsal üretimi teşvik edecek yaklaşımlar sözün-den, ben zirai kazançla ilgili olarak da önemli değişikliklerin yapılabileceği sonu-cunu çıkartıyorum. Tarımsal üretimi teşvik etmek amacıyla, gerçek usulde vergi-lendirilen çiftçilere tarifeye göre düşük oranda vergileme ya da ürün türüne göre gelirin belli bir kısmının istisna edilmesi gibi bir uygulamaya gidilebilir. Burada zirai işletmelerle ilgili bir probleme de değinmek gerekir. Zirai faaliyette bulunan şirketler ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirildikleri için, genellikle ziraat sektöründe şirketleşme ve büyük işletme oranı oldukça düşük kalmaktadır. Yeni tasarıda endüstriyel ziraati teşvik ederek rekabeti artıracak bazı tedbirler de dü-şünülmelidir.

11- Sayın Bakanın önemli ifadelerinden biri de cari açığı azaltmaya yönelik bir çaba olarak enerji tasarrufunun teşvik edileceği konusudur. Carı açığı artıran en önemli enerji ödememiz petrol ithalatına yaptığımız ödemedir. Bu cümle ver-gi bağlamında sarf edilmiş ise taşımacılık sektörü dışındakilere yönelik olarak

11- Sayın Bakanın önemli ifadelerinden biri de cari açığı azaltmaya yönelik bir çaba olarak enerji tasarrufunun teşvik edileceği konusudur. Carı açığı artıran en önemli enerji ödememiz petrol ithalatına yaptığımız ödemedir. Bu cümle ver-gi bağlamında sarf edilmiş ise taşımacılık sektörü dışındakilere yönelik olarak