Gaziantep, ülkemizin sürdürülebilir kalkınma sürecinde ekonomik ve sosyal gelişme dinamikle-rini içinde barındıran Ortadoğu ve batı arasında ekonomik entegrasyonu sağlayan ve aynı zaman-da kültürel köprü görevi gören önemli bir ildir.
Çin'den başlayıp Avrupa'ya kadar uzanan, tüccar-ların, bilgelerin, fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin yolu olan dünyaca ünlü 2000 yıllık İpek Yolu'nun üzerinde kurulmuş ve yükselmiş olması, İpek Yo-lu'nun Anadolu'ya açılan kapısı konumunda olan Gaziantep'in karakteristik özellikleri olan üretken-lik ve ticari kabiliyetin temellerini oluşturmuştur.
Coğrafi yönden GAP'ın giriş kapısı, sanayisi ve ticari hacmi ile GAP'ın merkezi olan Gaziantep, ekonomik yönden çevresindeki birçok ili etkisi altında tutarken son yıllarda turizm alanında da ciddi yatırımlar yapmaktadır. Gerçekleştirdiği üre-tim ve ihracat hacmi ile ülkemiz ekonomisine yön veren illerin başında gelmektedir.
1930'lu yıllarda Gaziantep Sanayisinde en önemli gelişme dokuma alanında olmuştur. Bu yıllar Gaziantep'te yeni dokuma fabrikalarının açıldığı eskilerinin kapasitelerinin arttırıldığı yıl-lardır. Bu yıllarda Gaziantep dokuma sanayi hem sayı hem kalite yönünden gelişmiştir. 1930'da ilde toplam 1200 tezgahta ve 6000 işçiyle 219 ton do-kuma üretilmekteydi. 1925 yılında aşar vergisinin kaldırılmasıyla buğday üretiminin artması sonucu, Cumhuriyet öncesi birkaç un fabrikası bulunan Gaziantep'te yenileri kurulmaya başlamıştır.
İlde özellikle küçük imalat sanayinde gelişme, 1956 yılında Birecik Köprüsünün açılmasından son-ra meydana gelmiştir. (Bu dönemde kason-rayollarının ve tarımın makineleşmesi, el sanatları, modern döküm-cülük gibi üretim dallarına yatkın olan şehir halkını bu alana yöneltmiştir.) 1950'li yılların ikinci yarısın-dan itibaren, tornacılık, oto tamirciliği, karosercilik, boyacılık, elektrikçilik, döşemecilik hızla gelişmiştir.
Gaziantep'te modern anlamda sanayileşmeye geçiş ise ilin 1968 yılında kalkınmada öncelikli il-ler kapsamına alınması ve 1970'de Küçük Sanayi Geliştirme Merkezinin (KÜSGEM) kurulması ile olmuştur. 1971-1979 yılları arasında ilde yapılan sanayi yatırımlarının % 40.3'ü kamu, % 59'u özel sektörce gerçekleştirilmiştir. 1970'li yıllarda faal nü-fusun % 41.1'ni teşkil eden çalışanların hem imalat hem de ticaretle geçimini sağladığı görülmektedir.
Gaziantep, bugün imkanların son derece sınırlı olduğu bir bölgede 43 milyon m2'lik 5 Organize Sanayi Bölgesi, Serbest Bölgesi, 5000 sanayi tesisi, 120 bin kişilik istihdam gücü ile dünyanın 134 ül-kesine yıllık 6 milyar dolar ihracat yapan bir şehir konumuna gelmiştir.
Gaziantep;
bugün imkanların son derece sınırlı olduğu bir bölgede 43 milyon m2'lik 5 Organize Sanayi Bölgesi, Serbest Bölgesi, 5000 sanayi tesisi, 120 bin kişilik istihdam gücü ile dünyanın 134 ülkesine yıllık 6 milyar dolar ihracat yapan bir şehir konumuna gelmiştir.
Organize Sanayi Bölgesi
Gaziantep imalat sanayisi, kapasitesi, istihdam gücü, ihracat potansiyeli, kalifiye eleman yapısı, geçmişten gelen tecrübe birikimi ile bulunduğu bölgenin en dinamik sanayi gücüne sahiptir. Genel yapı olarak , küçük imalathane ve atölyelerin yanı sıra, büyük tesislerin de gerek sayıca gerek
kapasi-te ve istihdam açısından fazla olduğu dikkati çek-mektedir. İl sanayisi bir çok sektörde Türkiye'de en önemli üretim merkezi konumundadır. Genellikle Tekstil hammadde ve yarı mamül üretimi şeklinde yoğunlaşan yapısı içerisinde, son yirmi yıllık sü-reçte halı imalatı büyük önem kazanmıştır.
Maki-ne Halısı ve iplik konularında ihtisaslaşmış olan sektör, elde ettiği rekabet avantajı ile bu sektörde Türkiye genelinde pazara hakim durumdadır. Ga-ziantep'in Ulusal bazda merkez konumunda oldu-ğu tekstil konuları aşağıdaki listede verilmiştir.
Sentetik iplikler (Akrilik, Polipropilen), maki-ne halısı, karde-open end ve penye pamuk ipli-ği, jüt ipliipli-ği, pp çuval ve torba, her türlü iplik ve kumaş boyama, kasarlama ve apreleme, battaniye, non woven kumaş, fantezi iplik, şönil ipliği, triko örme eşyalar-giyim ve çorap'tır.
Gaziantep imalat sanayi içerisinde, işyeri sayısı ve sağladığı istihdam açısından tekstil sektörün-den sonra en önemli sektör gıda sanayisidir. Ga-ziantep bir tarım ili olmasına rağmen, mercimek, nohut vb. gibi ürünlerin işlenmesi ağırlıklı olarak Gaziantep ve çevresinde yapılmaktadır. Ayrıca or-ganik gıda ürünleri konusunda çalışmalar devam etmektedir.
Gıda sanayi içerisinde ağırlıklı imalat konuları şunlardır; buğday unu, bulgur, makarna, bitkisel sıvı yağlar, kakaolu mamuller, şekerlemeler ve şe-ker mamulleri, tahin, helva, reçel, antepfıstığı işle-me, bakliyat işleme ve paketleme imalatıdır.
Gaziantep'te imalat ve makine sanayi, ana sa-nayi dalları olan gıda, tekstil, ve plastik sasa-nayine dayalı olarak gelişmiştir. Gaziantep, değirmen ma-kineleri, tarım mama-kineleri, tekstil makine ve yedek parçaları konularında, Türkiye'de önemli bir yere sahiptir.
Gaziantep Kimya Sanayi önceleri tekstil sek-törünün daha sonraları plastik ayakkabı sektö-rünün ihtiyacı olan hammaddelerin imalatı ile başlamış ve gelişmiştir. Tekstilde sektörün ihtiyacı olan harman yağı, tekstil boyaları imalatı ve teks-til boyama işlemleri, plastik ayakkabı imalatında kullanılan plastifyanlar, geleneksel sabun imalatı, sektörün oluşmasında ve gelişmesinde en önemli kalemleri oluşturmuştur.
Plastik sektörü, kapasitesi, sağladığı istihdam ve katma değer ile Gaziantep için en önemli sek-törlerden biridir. Gaziantep tekstil sektörü içeri-sinde yer alan bazı plastik hammaddenin (Akrilik ve polipropilen) dünyada en fazla tüketildiği şe-hirlerden biridir. Bu hammaddeler tekstil sektö-ründe, halı, triko ipliği, çuval dukuma ve non-wo-ven kumaş imalatında kullanılmaktadır.
Gaziantep Plastik sektöründe önemli paya sa-hip olan alt sektörler şunlardır; PVC Kapı-Pen-cere Profili, PP ve PE ambalaj filmi imalatı (OPP&BOPP dahil), PU ve PVC ayakkabı-terlik, PP çuval ve PP İplik-Kumaş'tır.
Bölgenin canlı hayvan ihracatı merkezi konu-munda olan Gaziantep' te büyük bir ham ve işlen-miş deri potansiyeli bulunmasına rağmen dericilik yeterince gelişememiştir. Dericilik bölgede basit işleme yöntemleriyle toplanarak çeşitli deri işleme merkezlerine gönderilmektedir.
Gaziantep'teki, ayakkabı imalathaneleri, 2000 yılına kadar, genellikle küçük atölye şeklinde yapı-lanmıştır. 1990 yılında başlanılan çalışmalar sonu-cunda, 2000 yılında 163.000 m2 alan üzerine, 300 adet işyerinin bulunduğu modern bir "Gaziantep Ayakkabıcılar Sitesi" oluşturulmuştur. Genellikle merdane türü ayakkabı ve ayakkabı yan işleri ile uğraşan firmaların bulunduğu bu sitede imalatın
%70'i teknolojik makinelerle yapılmaktadır. Dolu-luk oranı %100 olan sitede imal edilen her model ve kalitede ayakkabılar yurdun her tarafına pazar-lanmaktadır.
Küçük ve Orta ölçekli sanayi işletmeleri şek-linde yapılanmış olan bu sektör çoğunlukla Küçük Sanayi Sitesi içerisinde faaliyet göstermektedir.
Özellikle Şehir içi ve yurt içi talebin karşılanma-sı amacı ile mikro yada küçük ölçekli firmalar imalatlarına devam etmektedir. Bu sektör Gazi-antep'te gelişmeye en açık potansiyele sahiptir.
Küçük firmaların sahip olduğu bilgi birikimi ile imalat alışkanlıkları uygun eğitimler ve planlı yö-netim sistemleriyle Gaziantep'e ve ülkeye daha fazla katma değer kazandırabilecek hale getiri-lebilir. Yerli ve yabancı yatırımcıların bu sektöre şehrimizde yapacakları yatırımın, sektörün sahip olduğu imalat kabiliyeti ile bölge ülkelerine yük-sek ihracat potansiyeli bulunmaktadır.
Gaziantep kağıt ürünleri imalatı sektöründe ağırlıklı oluklu mukavva ve karton kutu imalatı ile karton masura imalatındadır. Oluklu mukavva ve karton kutular gıda ve tekstil sektörlerinde ambalaj malzemesi olarak kullanılmaktadır. Karton masura imalatı yapan firmalar da tekstil sektöründe iplik ve halı imalatı ile plastik sektöründe her türlü plastik film, sera örtüsü, vb. imalatı yapan firmaların ihti-yaçlarını karşılamaktadır.
41
ULAŞIM
Gaziantep tarihinin oluşumunda ve niteliğinde coğrafi konumunun önemi büyüktür. Bölgenin ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz arasında bulunuşu, güneyden ve Akdeniz'den do-ğuya, kuzeye ve batıya giden yolların kavşağında oluşu, uygarlık tarihine ve bugüne yön vermiştir.
Tarihi İpek Yolu'nun da bölgeden geçiyor olması ilin önemini ve canlılığını devamlı olarak koruma-sını sağlamıştır.
Gaziantep, kara, hava ve demiryolu ulaşım im-kanları ile önemli bir geçit noktasıdır. Kara ulaşı-mında güneyden ve Akdeniz'den doğuya ve kuzeye giden yolların kavşağında ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin girişinde bulunmaktadır.
Şehiriçi ulaşım, otobüs, dolmuş, taksi ve hafif raylı sistem ile sağlanmaktadır. Tarsus-Adana-Gazi-antep-Şanlıurfa Otoyolu'ndan şehrin çeşitli yolları-na bağlantıların verildiği çevre yolu ile şehir içinde yapımı tamamlanan köprülü kavşaklar şehir içi ula-şımı kolaylaştırmaktadır.
Gaziantep demiryolu, Adana-Malatya yolunun Narlı İstasyonu'nu Halep-Bağdat demir-yoluna bağlar. Ayrıca, Fevzipaşa'dan geçen Halep Ekspresi de Gaziantep'in İslahiye ilçesi sınır kapı-sından Suriye topraklarına girer. Gaziantep demir-yolu ağı, yurtdışı bağlantılara da sahiptir. Irak ve Suriye ile bağlantısı olan demiryolu, ulaşım anla-mında önemli olanaklar sağlamaktadır. 1976 yılın-da hizmete giren Gaziantep Havaalanı 1993 yılınyılın-da uluslararası yük taşımacılığına açılmıştır.