Filistin Topraklarının Siyonistler Tarafından Ele Geçirilme Çabaları

Siyonizm; Yahudi milletinin, tarihteki Yahudi devletinin sınırları içinde, bir devlet kurarak geliĢtirme ülküsünün ideolojisidir.³¹⁵ Basit bir anlam ile Siyon‟a yani Kudüs‟e geri dönüĢ olarak bilinen tarihi ideolojinin yeni isimlendirmesidir. Yahudiler Filistin topraklarını kaybetmiĢ ve uzun yıllar buradan uzak yaĢamıĢ olmalarına rağmen, tekrar Kudüs‟e dönerek burada bir devlet kurma fikrini asla kaybetmemiĢlerdir.

Yahudi Devleti kurma fikrini bir kitap haline getiren ve kendiside bir Yahudi olan Theodor Herzl‟in gazetecilik yapmaya baĢladığı yıllarda Avrupa‟da Yahudi düĢmanlığı hat safhadadır. Yahudiler hor görülmekte her yerde aĢağılanmaktaydılar.

Baskı ve Ģiddetten kaçan Yahudiler baĢka yerlere göç ederek kurtulmayı istemiĢlerdir. Yahudi göçü niteliği itibariyle uluslararası bir sorun haline gelmiĢtir.

Yahudi zenginlerde paralarıyla göçmenleri buldukları her müsait yere yerleĢtirmeye çalıĢmıĢlardır. Theodor Herzl kendisi de diğer Yahudilerin maruz kaldığı Ģekilde aĢağılanınca bu soruna çözümler aramaya baĢlamıĢtır. Filistin‟e göç etmek ve buraya yerleĢerek bir Yahudi Devleti kurma düĢüncesini hayata geçirmeye karar vermiĢtir.

Ġlk zamanlarda bu düĢüncesini bir hayal olarak nitelendirmiĢtir ancak sonra gerçekleĢmesi mümkün bir hayal olduğuna karar vermiĢtir.³¹⁶

Filistin topraklarının sahibi Osmanlı Ġmparatorluğu ondokuzuncu yüzyılın sonlarında dünya devletleri nezdinde heran yıkılması beklenen hasta adamdır. Sultan Abdulhamid ise bu devletin baĢında yalnız bir adamdır. Ġçerden hainlerce, dıĢardan

314 Süleyman KocabaĢ, “Vaat Edilmiş Toprak” Filistin İçin Mücadele, Türkiye ve Siyonizm, Vatan Yayınları, Ġstanbul, 1987, s.135-141

315 “Siyonizm nedir?” Salom, Mart 7, 2013, (EriĢim) http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-86142-siyonizm_nedir__.html, 24 Kasım 2018

316 Ergun Göze, Siyonizmin Kurucusu Theodor Herzl‟in Hatıraları ve Sultan Abdülhamid, Boğaziçi Yayınları, Ġstanbul, 1995, s.6.

126 düĢman unsurlarla çevrilmiĢtir. Herzl‟e göre trajik bir asaletle Ġmparatorluğu‟nu muhafaza etmek istemektedir.

Herzl fikirlerini 1895 yılında çıkardığı Der Judentaat adlı kitabında geniĢ bir Ģekilde anlatmıĢtır. Kitapta anlattığı plana göre iki cemiyet kurulacaktır. Yahudi Cemiyeti adıyla kurulacak olan birinci örgüt Avrupa devletleri nezdinde propaganlar yaparak Siyonistlarin Filistin‟de bir devlet kurma fikrini onlara empoze edecek ve desteklerini alacaktır. Planlanan ikinci örgüt ise Musevilerin Filistin‟e göç masraflarını karĢılayacak ticari bir yapılanmadır.³¹⁷ Herzl 14 Haziran 1895 tarihli günlüğüne Ģunları yazmıĢtır:

Mev‟ud Arz! (Vaat EdilmiĢ Topraklar) Orada bizim bütün haklarımız olacak, hür insanlar olarak yaĢayacak, kendi vatanımızda huzur içinde öleceğiz. “Yahudi” hitabı bugünkü hakaret anlamını kaybedecek, “Alman” veya “Ġngiliz” yahut “Fransız”

denildiği, kullanıldığı gibi kullanılacak. Bayrağımız olacak. Belki Ģöyle bir bayrak, beyaz zemin üstünde yedi altın yıldız… Beyaz zemin bizim yeni, temiz hayatımızı, yedi yıldız da, günde yedi saat çalıĢma prensibini temsil edecek. ÇalıĢma, içtihad etme sancağının altında Mev‟ud Arz‟a gireceğiz.³¹⁸

Osmanlı toprakları dâhilinde bulunan Filistin‟i elde etmek adına, Herzl‟in Sultan Abdulhamid‟e yapacağı teklif hazırdı. Buna göre, Ermeni meselesinde Osmanlı Devleti Avrupa‟da her yönüyle desteklenecek, yirmi milyon sterlin para yardımı yapılarak Osmanlı Ġmparatorluğu‟nun dıĢ borçlardan kurtulması sağlanacaktır. Sultan II. Abdulhamid‟in bu teklife karĢı Ģu cevabı vermiĢtir:

Benim bir karıĢ toprak vermem söz konusu olamaz. Zira istenen toprak bana ait değildir O, milletime aittir. Bu devleti kuran ve kanıyla besleyen milletime… Herhangi birisine vermek veya bizden koparılmasına razı olmaktansa, yeniden kanımızla yıkamayı tercih ederiz. Benim, Suriye ve Filistin‟den gelen iki alayım Plevne‟de son neferlerine kadar Ģehit oldular. Türk Ġmparatorluk toprakları bana değil, Türk Milleti‟ne aittir. Bu Ġmparatorluğun hiçbir parçasını hiçbir kimseye veremem. Yahudiler Ģimdilik milyarlarını biriktirsinler. Kimbilir, bir gün bu Ġmparatorluk paylaĢılırsa, onlar da istediklerini belki de bir Ģey ödemeden elde edebilirler. Fakat ancak kadavramız paylaĢılır, canlı vücuttan parça koparılmasına müsaade edemem.³¹⁹

Devam eden süreçte T.Herzl‟in ve onu desteleyenlerin çalıĢmaları ile I. Dünya Siyonist Kongresi Ġsviçre‟nin Basel Ģehrinde, 29-31 Ağustos 1897 yılında yapılmıĢtır. Kongreye, Yahudi nüfusun bulunduğu 17 ülkeden 240 yahudi

317 Ertuğrul Bayramoğlu, Yahudilik ve Siyonizm Tarihi, Pınar Yayınları, Ġstanbul, 2006, s.54.

318 Ergun Göze, Siyonizmin Kurucusu Theodor Herzl‟in Hatıraları ve Sultan Abdülhamid, Boğaziçi Yayınları, Ġstanbul, 1995, s.53

319 Ergun Göze, Siyonizmin Kurucusu Theodor Herzl‟in Hatıraları ve Sultan Abdülhamid, Boğaziçi Yayınları, Ġstanbul, 1995, s.77,79,86,97.

127 katılmıĢtır.³²⁰ Kongrede alınan tüm kararlar Filistin‟de bir Yahudi Devleti kurmayı amaçlamaktadır.

Siyonistlerin hedefi haline gelen Osmanlı iktidarında, Ġttihat ve Terakki Cemiyeti‟nin yürütmüĢ olduğu çalıĢmalar ve Siyonistlerin yardımlarıyla II.

MeĢrutiyet ilan edilmiĢtir. Siyonistler II. Abdulhamid‟ten Filistin‟e göç izni alamamıĢlardır ancak Jöntürkler‟le anlaĢabileceklerini görmüĢlerdir. Bu nedenledir ki Jöntürkler‟in Abdulhamid‟i tahttan indirmesine yardımda bulunmuĢlardır.

KarĢılığında Filistin‟de yurt edinmek için ayrıcalıklar istemiĢlerdir. 1908‟de yapılan Jöntürk ihtilalinden sonra, dünyanın çeĢitli yerlerinde bulunan Siyonistler Ġstanbul‟a akın etmiĢlerdir. Ġhtilalin yapıldığı tarihten birkaç ay sonra Siyonistler Jöntürkler‟le Filistin‟e göç ve satınalma konusunda görüĢmelere baĢlamıĢlardır. Nitekim Filistin‟e serbest göç için izin almayı bilmiĢlerdir.³²¹ Filistin‟e göç yasağının kaldırılmasıyla da önemli miktarda göçmen Filistin‟e yerleĢmiĢtir.³²² Bir siyonistin sözüyle “Artık Filistin‟in kapıları Siyonistlere açılmakta ve her yönden oradaki Yahudi iskânı iyiye gitmektedir.”³²³ Bölgeden gelen Ģikâyetlerin artması ve Ġttihat ve Terakki‟nin durumun hassasiyetinin farkına varması ile birlikte eski sisteme dönülmüĢ ancak artık önü alınamayan bir yerleĢim sürecine girilmiĢtir.³²⁴

Yahudilerin tüm çabalarına rağmen Birinci Dünya SavaĢı baĢladığı sıralarda Filistin‟deki toplam Yahudi nüfusu 85.000 civarındadır. Bu sayı tüm Filistin nüfusunun %12 sini teĢkil etmektedir. SavaĢ sırasında Osmanlı Devleti‟nin zayıf düĢtüğünü gören Yahudiler Ġngilizlerin yanında yer almaya baĢlamıĢlar ve kısa zaman içerisinde de tamamiyle Ġngiliz saflarına geçmiĢlerdir. Hatta gönüllü birlikler oluĢturarak Ġngiliz ordu saflarında Osmanlılara karĢı savaĢmıĢlardır. Zira Alman Ġmparatorluğu yanında yer alma çalıĢmalarıda sonradan terk edilecektir.

Osmanlı Ġmparatorluğunun birinci dünya savaĢına girmesi, Yahudiler için bir fırsat olmuĢtur, Siyonist idealin gerçekleĢtirilmesinin önündeki en büyük engelin ortadan kaldırılması için gerekli ortam oluĢmuĢtur. Ġngiliz hükümetine giren ilk Yahudi olan UlaĢtırma Bakanı Sir Herbert Samuel Ocak 1915‟te BaĢbakan Asquith‟e

320 Ertuğrul Bayramoğlu, Yahudilik ve Siyonizm Tarihi, Pınar Yayınları, Ġstanbul, 2006, s.55.

321 Süleyman KocabaĢ, “Vaat Edilmiş Toprak” Filistin İçin Mücadele, Türkiye ve Siyonizm, Vatan Yayınları, Ġstanbul, 1987, s.191-193

322 Ömer Tellioğlu, Filistin‟e Musevi Göçü ve Siyonizm (1880-1914), Kitabevi yayınları, Ġstanbul, 2015, s.230.

323 Ertuğrul Bayramoğlu, Yahudilik ve Siyonizm Tarihi, Pınar Yayınları, Ġstanbul, 2006, s.70.

324 Ömer Tellioğlu, Filistin‟e Musevi Göçü ve Siyonizm (1880-1914), Kitabevi yayınları, Ġstanbul, 2015, s.230.

128 verdiği bir önergede Filistin‟in Britanya Ġmparatolduğu için stratejik bir önemi olduğunu, buranın Ġngiliz himayesine alınmasını ve Yahudi iskânının önünün açılmasını teklif etmiĢtir.

Ġttihat ve Terakki‟nin Araplarla Siyonistleri anlaĢtırmak istemeleri ve bunu kendi lehlerine çevirme politikaları iĢe yaramamıĢtır. SavaĢ boyunca Araplar ve Siyonistler hep birlikte Osmanlı‟ya karĢı faaliyette bulunmuĢlar hatta savaĢmıĢlardır.

Yahudiler her bölgede özellikle Filistin bölgesinde Ġngilizler‟e hayati derecede muhaberat desteği sağlamıĢlardır.

Birinci Dünya SavaĢı yıllarında Osmanlı Ġmparatorluğu‟nun paylaĢıldığı Sykes-Picot anlaĢması, Ġngiltere, Fransa ve Rusya arasında 1916 yılında imzalanmıĢtı. Bu anlaĢmaya göre Osmanlı Ġmparatorluğu Ġtilaf Devletlerince parçalanmıĢtı ve Filistin bölgesinin Avrupa Devletlerince Uluslararası bir yönetimle idare edilmesi öngörülüyordu. Ancak Siyonistler uluslararası bir yönetim yerine Ġngiliz himayesinde bir yönetim arzulamıĢlardır.³²⁵ Birinci Dünya SavaĢı‟nın karĢı tarafları olan Almanya ve Ġngiltere bir Ģekilde Siyonistleri kendi taraflarında görmek istemiĢlerdir. Bunun içinde rekabet etmiĢlerdir. Ġngiliz Kabinesi 2 Kasım 1917‟de yapmıĢ olduğu toplantıda “Balfour Deklarasyonu” olarak anılacak mektubu, zamanın en önde gelen Yahudilerden Lord Rothschild‟e göndermiĢtir. Balfour‟un imzasını taĢıyan mektupta Ģunlar yazılıdır:³²⁶

Sevgili Lord Rothschild, size Majesteleri Hükümeti adına kabineye verilmiĢ ve tasvip edilmiĢ olan Yahudi-Siyonist isteklerine sempati bildiren aĢağıdaki açıklamaları bildirmekle çok mutluyum.

Majestelerinin Hükümeti, Filistin‟de bir Yahudi Milli Yurdu‟nun kuruluĢunu dostane duygularla kabul etmekte ve Filistin‟deki Yahudi olmayan toplulukların medeni ve dinî haklarını veya diğer ülkelerdeki Yahudilerin haklarını ve politik durumunu zarara uğratabilecek hiçbir Ģeyin meydana gelmemesi Ģartıyla, bu amaca eriĢilmesini teĢvik etmekte hiçbir gayretten kaçınmayacaktır. Eğer bu açıklamadan Siyonist Federasyonu‟nu haberdar ederseniz size müteĢekkir kalırım. Dostunuz A. W. James Balfour, 2 Kasım 1917.

Musevi kökenli bir yazar olan Artur Koestler Balfour Deklarasyonu için, “Bu belgeyle, bir milletin (Ġngiliz), baĢka bir millete (Yahudi), üçüncünün (Arap) ülkesini vaat ettiğini” yazmıĢtır.³²⁷

325 Ertuğrul Bayramoğlu, Yahudilik ve Siyonizm Tarihi, Pınar Yayınları, Ġstanbul, 2006, s.71,72,75.

326 Süleyman KocabaĢ, Vaat Edilmiş Toprak” Filistin İçin Mücadele, Türkiye ve Siyonizm, Vatan Yayınları, Ġstanbul, 1987, s.216

327 Ertuğrul Bayramoğlu, Yahudilik ve Siyonizm Tarihi, Pınar Yayınları, Ġstanbul, 2006, s.76.

129 Theodor Herzl hayatta değildi ancak uğrunda büyük çaba gösterdiği davasının ilk aĢaması gerçekleĢmiĢtir. Filistin‟de Yahudi Devleti için “geçiĢ dönemi stratejik hedefleri” Balfour Deklarasyonu ile hayat bulmuĢtur. Yahudiler, Ġngiliz himayesinde Filistin‟e yerleĢecek ve bağımsız bir Yahudi Devleti‟nin temellerini atacaklardır.

Ġngilizler ise, Avrupa topraklarında yaĢayan tüm Yahudiler‟in maddi ve manevi desteğini arkalarına alacaklar, Arapların çoğunlukta olduğu bir bölgede kendi çıkarlarını savunacak dost bir toplum kazanmıĢ olacaklardır.³²⁸

2.5.3. Birinci Dünya SavaĢı’ndan Sonra YaĢanan GeliĢmeler

Politik anlaĢmazlıklara rağmen Siyonist örgütlerin üzerinde uzlaĢtıkları en önemli konu Filistin topraklarına Yahudi göçünün zorunlu görüldüğüdür. Ġbranice yükselme anlamına gelen aliya kelimesi ile adlandırılan Filistin‟e yapılan Yahudi göçü Siyonist yapılanmanın birincil amaçlarındandır.³²⁹ Ġngilizler, 1917-1918‟de Filistin‟i iĢgal etmeleriyle birlikte burayı askeri yönetimle idare etmekteydiler. Askeri yönetim büyük oranda Balfour Deklarasyonu‟nun amaçları doğrultusuda bir politika izlemekteydi. Her ne kadar Filistin‟deki yerel halk yani Araplar bu politikadan rahastısızlarsa da, Yahudi yerleĢkeleri gittikçe artıyor, Yahudiler‟in Filistin topraklarına göç etmesi ve burada daimi ikametlerini kolaylaĢtırmak için gerekenler yapılmıĢtır.³³⁰

Birinci Dünya SavaĢı sonunda Ġngiltere haricindeki devletlerin, Filistin‟de Ġngiliz Manda Yönetimi kurulması projesini onaylama konusunda çekinceleri vardır.

Bu konuda tam mutabakat Araplarla yapılmıĢtır, Araplar kendilerine vaat edilen maddi yardımlar, Yahudiler‟in ve Ġngilizler‟in siyasi desteklerini alma karĢılığında, Filistin‟deki Ġngiliz Manda Ġdaresine evet demiĢlerdir. Siyonist Komitesi baĢkanı C.Weizmann Ġtilaf Devletleri‟nin yapacağı Paris Sulh Konferansı‟na giderek, 27 ġubat 1919‟da, Siyonist TeĢkilatı adına Ģu bildiriyi vermiĢtir: Yahudilerin Filistin‟e olan tarihi bağlarının ve Yahudiler‟in Filistin‟de öz vatanlarını kurma hakkının kabul edilmesi, Filistin‟in Ġngiltere tarafından Milletler Cemiyeti adına manda yönetimi altına alınması, Manda antlaĢmasına, Filistin‟de bulunan ve Yahudi olmayan gruplar

328 Süleyman KocabaĢ, “Vaat Edilmiş Toprak” Filistin İçin Mücadele, Türkiye ve Siyonizm, Vatan Yayınları, Ġstanbul, 1987, s.217.

329 Ufuk UlutaĢ, vd., Rapor, İsrail Siyasetini Anlama Kılavuzu, SETA, Aralık, 2012, s.18.

330 David Fromkin, Barışa Son veren Barış, Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı?, Epsilon Yayıncılık, Ġstanbul, 2016, s.385.

130 ile baĢka memleketlerde bulunan Yahudi halkların medeni ve dini haklarına dokunulmamak kaydıyla Yahudi Milli Yurdu‟nun kurulması için siyasi, idari ve iktisadi alt yapının oluĢturulması mecburiyetine ait maddeler konması, Mandaterin Yahudi muhaceret ve yerleĢimi hususunda Filistin‟deki ve dünyanın çeĢitli yerlerine dağılmıĢ olan Yahudileri temsil eden bir heyetle iĢbirliği içerisinde hareket etmesi, Mandaterin Filistin‟de her dinîn, mezhebin ve ırkın özgürlük alanını güvence altına alması.³³¹

25 Nisan 1920‟de toplanan San Remo Konferansı‟nda Suriye ve Lübnan Fransız, Irak, Ürdün ve Filistin Ġngiliz mandasına verilmiĢtir.³³²