Faydaları

MNT için düzenlemenin getirisi olarak ifade edilebilecek faydalar düzenlemenin uygulanması ve sürdürülmesi için kilit faktörlerdendir. Genel olarak değiştirme maliyetlerinin düşürülüp, rekabetin artırılması olarak ifade edilen MNT’nin hedefleri altında oldukça fazla ve yaygın fayda beklentileri vardır. Abonelere, operatörlere, giriş arayan potansiyel firmalara ve bir bütün olarak tüm ülkeye doğrudan ya da dolaylı olarak MNT’ne bağlı faydalar ortaya çıkmaktadır. MNT sadece mevcut rantların yeniden

140

paylaştırılması değil, kaynakların daha etkin kullanılmasıyla gerçek manada bir iktisadi fayda ortaya koymaktadır. MNT’nin operatör değiştiren tüketicilerden, piyasadaki rekabet ve etkinlik artışından ve numaraların daha az değişmesinden kaynaklanan 1.tür, 2.tür ve 3.tür faydalar olarak isimlendirilen üç temel tür faydası söz konusudur (Nera/Smith, 1998:66; Ovum, 200:10; Buehler ve diğ., 2006:38; Bernardi ve Nuijten, 2000:34).

Şekil 2.15. MNT’nin Faydaları

1.Tür Faydalar: MNT ile abonelerin mobil numaralarını bir operatörden başka bir operatöre taşıdıklarında ortaya çıkan kazanımları ifade eden fayda türü 1.tür faydadır.

Aboneler alternatif bir firmaya sadece değişiklik yapmaktan elde edecekleri fayda katlanacakları maliyetlerinden fazla ise geçerler. MTP’nda daha öncede değinildiği gibi mobil numaranın değişmesi başta olmak üzere SIM kart maliyeti, araştırma maliyetleri, işlem maliyetleri, cihaz maliyetleri, ilişki maliyetleri gibi çok yüksek değiştirme maliyetleri söz konusudur. Bu yüksek maliyetlerde abonelerin değişiklik yapma eğilimlerini azaltarak değişiklikten vaz geçirmekte ya da yüksek değiştirme maliyetlerine katlanmak zorunda bırakmaktaydı (Nera/Smith, 1998:67). 1.Tür fayda iki kategoriye ayrılarak MNT olmasa da maliyetlerine katlanarak değişiklik yapacak tüketicilerin bu

MNT'nin

141

maliyetlerden kurtuldukları için ortaya çıkan faydalar ve MNT olduğu için numarasını taşımak isteyen abonelerden doğan faydalar ayrı ayrı incelemektedir.

- 1.Kategori: 1.tür faydanın 1.kategorisi MNT olmasa da değiştirme maliyetlerine katlanarak operatörünü değiştirecek abonelerin MNT ile katlandıkları bu maliyetlerden kurtulmalarından doğan faydaları ifade etmektedir. Bu aboneler MNT olmasa bile değişiklik ile elde edecekleri faydanın mevcut değiştirme maliyetleriden fazla olacağını hesaplayan abonelerdir. Bu abonelerin MNT ile elde edecekleri öncelikli kazanımları numaralarının değişmeyecek olmasından sağlayacakları tatmin, irtibatlı oldukları kişileri haberdar etme ve numaralarının yazılı olduğu evrakları değiştirme zahmet ve maddi maliyetlerinden kurtulmaktır.

Özellikle telefon numarasını iş için kullananların (örneğin taksi şoförü, pompacı, boyacı vb) olası bir iş imkânı ve irtibatını kaçırmamak için bir süreliğine eski ve yeni hattı birlikte kullanma ya da eski numarayı yeni numaraya yönlendirme maliyetine katlanmaktadırlar. MNT ile mobil numaraları değişmeden kalacağından abonenin katlanmayı göze aldığı bu maliyetler düzenlemenin faydası olarak ortaya çıkmaktadır (Nera/Smith, 1998:68).

- 2.Kategori: 1.tür faydanın 2.kategorisini MNT’den önce değişikliği göze almayan ancak MNT ile değişiklik yapmaya karar veren abonelerden kaynaklı ortaya çıkacak faydalardır. Yani bu aboneler MNT olmazsa mevcut operatör ve servislerinde devam edecek abonelerdir. Yüksek değiştirme maliyetleri tüketicilerin operatörlerde kilitli kalmalarına neden olduğundan tüketiciler zaman zaman alternatiflere göre daha etkin çalışan ve buna bağlı olarak ikame ürün ya da hizmetleri daha yüksek kalite ve/veya daha düşük fiyata satan firmalardan alım yapamamaktadırlar. MNT ile düşürülen değiştirme maliyetleri abonelerin taleplerini daha etkin firmalara kaydırarak toplam faydayı artırmalarını sağlar. Bu fayda artışı MNT’nin sağladığı faydalardan olarak hesaplanır. Ancak önemle vurgulanmalıdır ki bu durumun gerçekten bir ekonomik faydayı ifade edebilmesi için alıcı operatörün yüksek kalite ve/veya düşük fiyatının daha etkin çalışan bir firma olmasından kaynaklanması gerekir. Aksi durumda getiri oranından taviz vererek fiyatların düşürülmesi sadece rant paylaşımında bir değişikliği ifade eder.

MNT’nin faydası olarak sayılabilmesi için rantın yeniden paylaşımının dışında gerçek bir fayda oluşturulması gerekir. Burada da MNT’nin değiştirme

142

maliyetlerini düşürmesi ile aboneler daha etkin çalışan ve bundan dolayı daha kaliteli ve/veya daha düşük fiyatlı hizmet sunan firmalara taleplerini kaydırarak bir fayda oluştururlar (Nera/Smith, 1998:74).

2.Tür Faydalar: Piyasadaki rekabet baskısının artmasıyla etkinliğin yükselmesi ve dolayısı ile fiyatların düşmesinden sağlanan faydayı ifade etmektedir. Genel olarak rekabet artışının etkin olmayan firmaları daha etkin çalışmaya iterek maliyetleri ve fiyatları düşürdüğü kabul edilmektedir. Değiştirme maliyetlerinin azalması abone hareketliliğini kolaylaştıracak, rekabeti artıracak buda firmaları daha etkin yapılanarak daha düşük fiyatlar sunmaya itecektir. Ayrıca kendi abonelerini elde tutmak, potansiyel aboneleri kazanmak isteyen operatörler sadece fiyatları düşürmeyecek aynı zamanda yeniliklerin öncüsü olmak isteyeceklerdir. Bu motivasyon piyasayı yenilikler doğuran bir piyasaya dönüştürecektir (Nera/Smith, 1998:80).

Değiştirme maliyetleri konusunda ele alındığı gibi orta düzey değiştirme maliyetleri piyasaya girişleri teşvik edici bir faktördür. MNT ile değiştirme maliyetleri azaltılarak orta düzeye çekilmiştir. Bu durum giriş arayan potansiyel operatörler için piyasayı cazip hale getirmiştir. Piyasanın yeni bir firmayla giriş tehdidi altında olması mevcut firmaların etkinlik, fiyatlar ve yenilikçi yapı konusunda daha dikkatli olmasını doğuracaktır. Yani MNT ile operatör ve servis değiştirilmemiş olsa bile bu baskının piyasada sağladığı hareketlilikten fayda doğmaktadır ve bu fayda MNT’nin 2.tür faydaları olarak isimlendirilmektedir.

3.Tür Faydalar: MNT ile piyasada daha az numara değişikliği olmasından ortaya çıkan diğer tüm kaynak tasarruflarından elde edilecek faydalar MNT’nin 3.tür faydaları olarak isimlendirilmektedir. Piyasada daha az numara değişikli olmasının faydaları iki alt kategoride toplanmıştır (Nera/Smith, 1998:81).

- 1.Kategori: MNT’nin olmadığı durumda numarasını değiştiren abonenin yeni numarasından haberdar ettiği tüketicilerin eski numarayı kayıt ve sistemlerinden kaldırmak ve yeni numarayı kayıt ve sitemlerine eklemek için bir kaynak ve zaman maliyetine katlanmaları gerekir. Ancak MNT ile bu kaynak ve zaman maliyetinden kurtulurlar. Bu tasarruf MNT’nin 3.tür faydalarının 1.kategorisi olarak hesaplanır.

143

- 2.Kategori: 3.tür faydaların 2.alt kategorisi ise MNT’nin olmadığı durumda numarasını değiştiren tüketicinin yeni numarasından haberdar olmayan tüketicilerin bu aboneye ulaşmak için katlandıkları maliyetleri konu almaktadır.

Tüketiciler numarasını değiştiren aboneye ulaşabilmek için zaman zaman eski numarasını deneyip yanlış aramalar yapabilmekte, zaman zaman da yeni numaraya erişebilmek için bir kısım araştırma maliyetlerine katlanmaktadırlar.

MNT yanlış arama maliyetlerinden ve/veya ulaşabilmek için katlanılan ekstra para ve zaman maliyetlerinden kurtarmaktadır. Bu maliyetlerden elde edilen tasarruf MNT’nin 3.tür faydalarından kabul edilir.