Fatma ERASLAN KESKĠNKILIÇ
Ahi Evran Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Bölümü/KIRġEHĠR
Özet
Bu araştırmada, Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlı İlköğretim Okullarında görev yapan ilköğretim Bilişim Teknolojileri öğretmenlerinin yeterlikleri, okul müdürlerinin görüşlerine dayalı olarak, özel alan yeterlikleri ve genel alan yeterlikleri boyutlarında değerlendirilmiştir. Yapılan araştırma, nitel bir araştırmadır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla genel ve özel yeterlik alanlarına ilişkin iki ayrı görüşme formu hazırlanmıştır. Bu görüşme formları uzman görüşlerine dayalı olarak geliştirilmiştir. Her yeterlik alanına ait görüşme maddeleri hazırlanırken Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenmiş “Öğretmen Yeterlikleri Standartları” kullanılmıştır. Araştırmanın Evrenini Kırşehir merkezinde bulunan İlköğretim müdürleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır.
Bilişim Teknolojileri Öğretmen yeterliklerinin okul müdürlerinin görüşlerine göre gerçekleştirilme düzeyi belirlenmiştir. Öğretmenlerin özel alan ve genel alan yeterliklerine ilişkin veriler analiz edilmiştir. Analiz sonuçları tablolar halinde sunulmuştur. Yapılan bu araştırma, öğretmen yeterliklerinin farklı bir bakış açısıyla belirlenmesi ve ayrıntılı değerlendirilmesi sonucu var olan durumu ortaya koymak ve öneriler getirebilmek bakımından önem taşımaktadır.
Anahtar Sözcükler: Öğretmen yeterlikleri, Bilişim Teknolojileri Öğretmeni, Özel alan yeterlikleri
Abstract
In this paper, the competence of information technologies teachers work for the primary schools is evaluated on specific area competences and general area competences in accordance with school principals‟ opinions. This is a qualitative research. To collect data two different interview forms are developed for both specific area competences and general area competences. Interview forms are developed in accordance with experts opinions. The Standards of Teacher Competence which are determined by Ministry of National Education are used to prepare the topic of interview form. The universe of the research is the primary school principals in Kirsehir. Purposeful sampling is used as a sampling method.
The implementation level of The Competence of Information Technologies Teachers is determined in accordance with school principals‟ opinions. Data of teachers‟ specific area competences and general area competences are analyzed. Analyze results are presented by tables. This research is important for determining and evaluating teachers‟ competence in different opinions, describing the situation and presenting new offers.
Keywords: Competence of Teachers, Information Technologies Teacher, Specific Area Competences
1. GĠRĠġ
Günümüzde geliĢmeler teknolojinin desteğiyle akıl almaz sınırlara ulaĢmıĢ, her alanda olduğu gibi eğitim alanında da etkisini göstermiĢtir. Teknolojiye ayak uydurma çalıĢmaları sırasında ülkemizde ilköğretim okullarında bilgisayar laboratuarı kurma çalıĢmaları baĢlamıĢ mevcut olan laboratuarlarda da yenileme çalıĢmalarına gidilmiĢtir. Bu geliĢmeler çok geçmeden eğitim alanında da etkilerini göstermeye baĢlamıĢtır. Eğitimdeki etkileri baĢlangıçta bazı çevrelerce yanlıĢ anlaĢılmıĢ, çok uzak olmayan bir gelecekte artık öğretmenlere ihtiyaç olmayacağı düĢüncesini akıllara getirmiĢtir. Öğrenenlerin istediği zaman ve istediği yerde bilgisayar ve bilgi teknolojilerini kullanarak birçok bilgiye bir aracı olmaksızın ulaĢabileceği düĢünülmüĢtür. Oysaki burada hatırlanması gereken en önemli nokta öğrenmenin sosyal bir çevrede, çeĢitli etkileĢim türlerini içeren bir süreç olduğudur. Gelen ve Özer (2008)‟in Calderhead‟den aktardığı gibi “öğrenme sosyal ve bireysel bir süreç
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II 16–18 Mayıs 2010 – Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-ANKARA
olduğundan dolayı kendisinden öğrenmek ve anladıklarımızı kontrol etmek için, bizim baĢka kiĢilere ihtiyacımız olduğu” gerçeğidir.
Zamanla teknolojinin eğitimde nasıl kullanılabileceğine dair örnekler gören çevreler teknolojinin öğretmenin yerini alacağı düĢüncesinden sıyrılmıĢtır. Öğretmen bu teknolojileri kullanarak etkili materyaller geliĢtirebilmekte, öğretimi daha etkin ve katılımcı bir hale getirebilmektedir. Teknolojik araçların etkin ve amaca uygun bir Ģekilde kullanıldığında öğretmenin yerini almak yerine, öğretim etkinliklerinde öğretmene yardımcı olduğu görülmüĢtür.
Eğitimi daha kaliteli bir hale getirebilmek ve daha geniĢ kitlelere ulaĢtırabilmek için çağdaĢ eğitim teknolojilerinin imkânlarından yararlanmak gerekmektedir. Bu imkanlardan yararlanarak öğretme öğrenme ortamını iyileĢtirmek, eğitimin kalitesini yükseltmek ve eğitim hizmetlerinin kapsamını geniĢletmek mümkündür (KoĢar ve diğ., 2003). Fakat salt eğitim teknolojilerindeki gerçekleĢen geliĢmelerle eğitim daha iyiye gitmemektedir. Önemli olan bu teknolojileri öğrenme ortamına adapte edecek öğretmenin bu araçları nasıl kullanacağını bilerek etkili bir eğitim planlamasıdır. Öğretmenlerin sahip olduğu sorumlulukların yanı sıra bu geliĢmelerle birlikte artan sorumlulukları, sahip olması gereken yeterlikleri de değiĢtirmektedir.
Öğretmenlerin yeterlik duygusunun öğrenme ve öğretme faaliyetlerinin baĢarılı olması ve öğrencilerin öğrenmeye motive edilmesi açısından çok önemli olduğu görülmektedir (Sünbül ve Arslan,….). BaĢka bir ifadeyle iyi öğrencilere sahip olunabilmesi için iyi öğretmenlere ihtiyaç vardır (Seferoğlu, 2004). Dolayısıyla eğitimde gerçekleĢtirilen ve gerçekleĢtirilmesi planlanan yeniliklerin merkezinde öğretmenlerin olması gerekliliği açıkça görülmektedir. Bu sebeple eğitimi geliĢtirme çalıĢmaları büyük ölçüde öğretmenlerin niteliklerine ve yaptıkları iĢte nasıl etkili olabileceklerine odaklanmalıdır (Seferoğlu, 2009; Garet ve diğ., 2001). Günümüzde etkili öğretmen ve öğretmen yeterlikleri ile ilgili çalıĢmaların artması bunun göstergesidir.
Yeterlik kavramı Bandura‟ya göre, bireyin belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri organize edip baĢarılı olarak yapma kapasitesine iliĢkin kendi yargısına denir (Senemoğlu, 1997). ġahin (2004)‟e göre yeterlik, “bir iĢi ya da görevi etkili bir Ģekilde yerine getirebilmek için sahip olunması gereken özellikleri ifade eder”. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan
Öğretmen yeterlilikleri: Öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri isimli çalıĢmada yeterlik
kavramı bir meslek alanına özgü görevlerin yapılabilmesi için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara sahip olma durumu olarak tanımlanmıĢtır (MEB, 2008).
Öğretmenlerde bulunması gereken yeterlikler konusunda, Öğretmen YetiĢtirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü eĢgüdümünde birçok uzmanın ve öğretmenin katılımıyla yapılan çalıĢtaylarda hazırlanan, paydaĢ görüĢleri ve mevcut durum araĢtırmaları alanda test edilerek “Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri” belirlenmiĢtir. Bu çalıĢmada “KiĢisel ve Mesleki değerler-Mesleki GeliĢim”, “Öğrenciyi Tanıma”, “Öğretme ve Öğretme Süreci”, “Öğrenmeyi ve GeliĢimi Ġzleme ve Değerlendirme”, “Okul, Aile ve Toplum ĠliĢkileri”, “Program ve Ġçerik Bilgisi” olarak altı ana yeterlik alanında 31 alt yeterlik ve 233 performans göstergesinden oluĢan genel yeterlikler Talim Terbiye Kurulunun onayından geçerek Kasım 2006 tarihli 2950 sayılı tebliğler dergisinde yayınlanmıĢtır (MEB, 2006).
Bu yeterlik alanları ve alt yeterlikler aĢağıdaki gibidir: A- KiĢisel ve Mesleki Değerler-Mesleki GeliĢim
A1- Öğrencilere Değer Verme, Anlama ve Saygı Gösterme A2- Öğrencilerin Öğrenebileceğine ve BaĢaracağına Ġnanma A3- Ulusal ve Evrensel Değerlere Önem Verme
A4- Öz Değerlendirme Yapma A5- KiĢisel GeliĢimi Sağlama
A6- Mesleki GeliĢmeleri Ġzleme ve Katkı Sağlama
A7- Okulun ĠyileĢtirilmesine ve GeliĢtirilmesine Katkı Sağlama A8- Mesleki Yasaları Ġzleme, Görev ve Sorumlulukları Yerine Getirme B- Öğrenciyi Tanıma
B1- GeliĢim Özelliklerini
B2- Ġlgi ve Ġhtiyaçları Dikkate Alma B3- Öğrenciye Değer Verme B4- Öğrenciye Rehberlik Etmek
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Sayfa: 118
C- Öğrenme ve Öğretme Süreci C1- Dersi Planlama
C2- Materyal Hazırlama
C3- Öğrenme Ortamlarını Düzenleme C4- Ders DıĢı Etkinlikleri
C5- Bireysel Farklılıkları Dikkate Alarak Öğretimi ÇeĢitlendirme C6- Zaman Yönetimi
C7- DavranıĢ Yönetimi
D- Öğrenmeyi, GeliĢimi Ġzleme ve Değerlendirme
D1- Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve Tekniklerini Belirleme
D2- DeğiĢik Ölçme Tekniklerini Kullanarak Öğrencinin Öğrenmelerini Ölçme D3- Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Geri Bildirim Sağlama
D4- Sonuçlara Göre Öğretme-Öğrenme Sürecini Gözden Geçirme E- Okul-Aile ve Toplum ĠliĢkileri
E1- Çevreyi Tanıma
E2- Çevre Olanaklarından Yararlanma
E3- Okulu Kültür Merkezi Durumuna Getirme E4- Aileyi Tanıma ve Ailelerle ĠliĢkilerde Tarafsızlık E5- Aile Katılımı ve ĠĢbirliği Sağlama
F- Program ve Ġçerik Bilgisi
F1- Türk Milli Eğitimin Amaç ve Ġlkeleri
F2- Özel Alan Öğretim Programı Bilgisi ve Uygulama Becerisi
F3- Özel Alan öğretim Programını Ġzleme, Değerlendirme ve GeliĢtirme.
Öğretmenin kendi geliĢim alanını belirleyip, bu alanda geliĢimini sağlamak için sahip olması gereken bilgi, beceri ve tutumları içeren "Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri" yukarıda sıralanmıĢtır. Bunun yanı sıra her dersin gereklerinin, içeriklerinin ve ihtiyaçlarının farklı olduğu göz önünde bulundurularak “Özel Alan Yeterlikleri” yapılanmasına gidilmiĢtir. Özel Alan Yeterlikleri, alana özgü olarak, öğretmenlere geliĢim hedefleri göstermek için hazırlanmıĢtır.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan Özel Alan GeliĢim Raporunda belirtildiği üzere: Özel alan yeterliklerinin belirlenmesinde konu alanı, kapsam, yeterlik ve performans göstergeleri çalıĢmada kullanılan temel kavramlar olarak özel alan yeterlikleri sistematiğini oluĢturmuĢtur.
Konu Alanı, belli bir özel alanda birbiri ile iliĢkili beceri, asıl konu, kavram ve değerlerin bir
bütün olarak görülebildiği, öğrenmeyi organize eden yapılar olarak ele alınmıĢtır. Konu alanları, öğretmenin eğitim ve geliĢim ihtiyaçları analizinin daha gerçekçi olmasını mümkün kılmaktadır. Konu alanlarının belirlenmesinde, alan bilgisi ve alan uygulaması, uygulamayı geliĢtirici ve destekleyici unsurlar, öğrenme-öğretme sürecindeki planlama, , ortam hazırlama, izleme, ölçme- değerlendirme, bilgi ve iletiĢim teknolojilerinin kullanımı, özel eğitim ve özel gereksinimi olan öğrenciler, alana özgü diğer unsurlar (etik, estetik değerler, bilimsel bakıĢ açısı vb. tamamlayıcı mesleki yeterlikler) dikkate alınmıĢtır.
Kapsam, konu alanının içeriğini tanımlamaktadır. Kapsamın belirlenmesinde; konu alanına özel
öğretim programı kazanımları, programın uygulanması, uygulamayı geliĢtirici ve destekleyici unsurlar dikkate alınmıĢtır.
Yeterlikler, her bir konu alanı ve kapsam dikkate alınarak belirlenmiĢtir. Bunlar öğretmenlerin
görevlerini etkili bir biçimde yerine getirebilmeleri için alan ve eğitme-öğretme bilgisini, yöntem ve düzenleme becerilerini içermektedir.
Performans göstergeleri, yeterliklerin gerçekleĢip gerçekleĢmediğinin delili olabilecek
ölçülebilir/gözlenebilir davranıĢlar Ģeklinde tanımlanmıĢtır. BiliĢim Teknolojileri Özel Alan Yeterliklerine ait performans göstergeleri A1, A2 ve A3 olmak üzere üç düzeyden oluĢmaktadır. Performans göstergeleri belirlenirken ilköğretim programları esas alınmıĢtır.
Al düzeyi: Öğretmenin öğretim programına iliĢkin uygulamalarındaki farkındalığı ile
öğretmenlik mesleğine iliĢkin sahip olduğu temel bilgi, beceri ve tutumları gösteren performans göstergelerini içerir.
A2 düzeyi: Öğretmenin Al düzeyindeki bilgi ve farkındalığının yanı sıra, öğretim sürecindeki
uygulamalarında edindiği mesleki deneyimlerle programın gereğini yerine getirdiği, uygulamalarını çeĢitlendirdiği, öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate aldığı performans göstergelerini içerir.
A3 düzeyi: Öğretmenin A2 düzeyinde geliĢtirdiği uygulamalarını, öğretimin farklı değiĢkenlerini
de göz önünde bulundurarak özgün bir Ģekilde çeĢitlendirmesini gerektiren performans göstergelerini içerir. Bu düzeydeki performans göstergelerine sahip olan öğretmen, özgün yorumuna dayalı yeni uygulamalarla alanına katkı sağlayabilir;
BiliĢim Teknolojileri Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri 6 yeterlik alanı, 27 alt yeterlik ve 150 performans göstergesinden oluĢmaktadır. Yeterlik ve alt yeterlik alanları aĢağıdaki gibidir:
1. Öğretim sürecini ve ortamını tasarlama, planlama, düzenleme 1.1 Öğretime uygun Planlama yapabilme
1.2 Öğretim hedeflerine uygun teknolojik kaynakları seçerek kullanabilme
1.3 Öğrenenlerin farklı gereksinimlerini karĢılayabilecek teknoloji destekli öğrenme ortamları tasarlayarak kullanabilme
2. Teknolojik kavramlar ve uygulamalar
2.1 BiliĢim teknolojileriyle ilgili kavramları doğru ve yerinde kullanabilme
2.2 Amaca uygun bir bilgisayar sistemi kurup, bu sistemle uyumlu yazılım ve devre birimlerini tanımlayarak kullanabilme
2.3 Yazılım, donanım ve ağ unsurları için temel bakım ve onarım sistemleri geliĢtirerek uygulayabilme
2.4 Dosyalama ve zaman yönetimi ile ilgili organizasyonlar yapabilme 2.5 Belirli amaçlar için hazırlanmıĢ uygulama yazılımlarını kullanabilme 2.6 Ağ ve internet uygulamalarını yerinde kullanabilme
3. Öğretme-öğrenme-program
3.1 Öğrenenlerin farklı gereksinimlerini karĢılayabilecek teknoloji destekli süreçler ve uygulamalar düzenleyebilme
3.2 BiliĢim teknolojilerinden yararlanarak bilgiye ulaĢma, veri toplama, analiz etme ve değerlendirebilme
3.3 Etkili öğretme-öğrenme materyalleri hazırlayabilme
3.4 Özel gereksinimli ve özel eğitime gereksinim duyan öğrencileri dikkate alan uygulamalar yapabilme
4. GeliĢimi izleme ve değerlendirme
4.1 Yapacağı ölçme ve değerlendirme uygulamalarının amaçlarını belirleyebilme 4.2 BiliĢim teknolojileri öğrenmelerini ölçme ve değerlendirebilme
4.3 BiliĢim teknolojilerinden yararlanarak, öğrenmeleri ölçme ve değerlendirebilme 5. Okul, aile, toplum iliĢkileri, etik ve sosyal konular
5.1 Bilgisayar ve diğer teknolojileri kullanırken sağlık ve güvenlik ile ilgili gerekli önlemleri alabilme
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Sayfa: 120
5.2 BiliĢim teknolojilerinin kullanımında etik kurallara uyabilme 5.3 BiliĢim teknolojilerinin kullanımında yasal kuralları bilme
5.4 Ġnternet ve ağ uygulamalarını yerinde, güvenli ve sorumlu kullanabilme
5.5 Ulusal bayramlarda, anma törenlerinde, belirli günlerin ve haftaların iĢlenmesinde teknolojinin etkin kullanılmasını sağlayabilme
5.6 Öğrencilerin ulusal bayram ve törenlerin anlam ve önemini farkına varmalarını ve törenlere aktif katılımını sağlayabilme
5.7 Atatürk‟ün düĢünce ve görüĢlerini öğretim sürecindeki uygulamalarında yansıtabilme 5.8 Okulun kültür ve öğrenme merkezi haline getirilmesinde toplumla iĢbirliği yapabilme 6. Mesleki geliĢim
6.1 BiliĢim teknolojilerinden mesleki geliĢim için yararlanabilme
6.2 BiliĢim teknolojilerini meslektaĢlar, uzamanlar, aileler ve öğrenenlerle iletiĢim amaçlı kullanabilme
6.3 Yeni teknolojilerin toplumdaki etkilerini bilme ve bu teknolojilere uyum sağlayabilme ġeklinde belirlenmiĢtir.
BiliĢim Teknolojileri dersi için belirlenen hedeflere ulaĢmada alan öğretmenin gerek Öğretmenlik Mesleği Genel Alan Yeterliklerine gerekse BiliĢim Teknolojileri Özel Alan Yeterliklerine sahip olması gerekmektedir.
Ġlgili araĢtırmalar tarandığında dünyanın pek çok ülkesinde de yeterlik kavramı üzerinde çalıĢıldığı görülmektedir. ABD‟de Öğretmen Eğitimi Akreditasyon Ulusal Kurumu (National Council for Accreditation of Teacher Education) tarafından belirlenen Mesleki Standartlar isimli çalıĢmada baĢlıca öğretmen yeterlikleri sıralanmıĢtır. Öğretmen atamaları Profesyonel Öğretmenlik Standartları Ulusal Kurumu tarafından verilen sertifikaya göre yapılmakta, bu sertifikaya sahip olamayanlar atanma hakkını elde edememektedirler. Ġstatistiklere göre, baĢvuran her on adaydan biri bu sertifikayı alabilmektedir (Karacaoğlu, 2009; NCATE, 2002). Oysaki ülkemizde öğretmen adayları eğitim fakültelerinden mezun olduktan sonra genel kültür, genel yetenek ve eğitim bilgisini ölçmeyi amaçladığı belirtilen sınava göre atanmakta ve atanan öğretmenlerin mesleki yeterlik açısından ne düzeyde oldukları bilinmemektedir.
Bu çalıĢmanın amacı ilköğretim okullarında görev yapan BiliĢim Teknolojileri öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri ve BiliĢim Teknolojileri alanına ait Özel Alan Yeterlik düzeylerini okul müdürlerinin görüĢleri doğrultusunda değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda aĢağıdaki sorulara yanıt aranmıĢtır:
a) Okul müdürlerinin ilköğretim BiliĢim Teknolojileri öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine iliĢkin görüĢleri nelerdir?
b) Okul müdürlerinin ilköğretim BiliĢim Teknolojileri öğretmenlerinin BiliĢim Teknolojileri Özel Alan Yeterliklerine iliĢkin görüĢleri nelerdir?
2. YÖNTEM
Veriler sosyal bilimler alanında yapılan araĢtırmalarda kullanılan en yaygın veri toplama yöntemi olan görüĢme yöntemi ile toplanmıĢtır. Yıldırım ve ġimĢek (2006)‟in Briggs‟den aktardığına göre görüĢme yönteminin yaygın kullanılan veri toplama yöntemi olmasının; bireylerin deneyimlerine, tutumlarına, görüĢlerine, Ģikâyetlerine, duygularına ve inançlarına iliĢkin bilgi elde etmede oldukça etkili bir yöntem olmasından kaynaklandığını belirtmektedir. Okul müdürleriyle yapılacak görüĢmelerde amaç, görüĢülen bireylerin verdikleri bilgiler arasındaki paralelliği ve farklılığı saptamak ve buna göre karĢılaĢtırmalar yapmak olduğundan yapılandırılmıĢ görüĢmeler tercih edilmiĢtir.
ÇalıĢma Grubu
AraĢtırma kapsamında KırĢehir merkezinde bulunan ve okulunda kadrolu BiliĢim Teknolojileri öğretmenine sahip, 10 ilköğretim okul müdürü ile görüĢülmüĢtür. AraĢtırmaya katılan okul müdürlerinin hepsi erkektir. Katılımcılardan dokuz tanesinin okul müdürlüğünden önceki görevi; Sınıf Öğretmenliği, ikisinin Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve birinin de Fen Bilgisi Öğretmenliğidir.
Veri Toplama Aracı
GörüĢmeler sırasında veri toplama aracı olarak hazırlanmıĢ görüĢme formu kullanılmıĢtır. Söz konusu görüĢme formu, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen YetiĢtirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan "Öğretmen Yeterlilikleri" kriterleri doğrultusunda hazırlanmıĢtır.
GörüĢme formu, soruların birbirini desteklemesi ve istenilen verilerin sağlanabilmesi açısından iki uzman tarafından incelenmiĢtir. Bu incelemenin sonunda, görüĢme formuna, daha ayrıntılı ve odaklı bilgi elde edebilmek amacıyla, sondaj soruları eklenmiĢ ve forma son Ģekli verilmiĢtir. GörüĢme sorularına son hali verilmeden pilot görüĢme sonunda yapılan düzenleme ile soruların açık ve anlaĢılır olup olmadığı kontrol edilmiĢtir. GörüĢmeler için bir açıklama hazırlanmıĢ, açıklamada araĢtırmanın amacı ve çalıĢmanın nasıl gerçekleĢtirileceği belirtilmiĢtir. Verilerin kaydedilme iĢlemi ses kayıt cihazı ve araĢtırmacı tarafından görüĢme formu üzerine alınan notlar kullanılarak yapılmıĢtır.
Verilerin Çözümlenmesi
Verilerin analiz aĢamasında öncelikle, ses kayıt cihazı ile kaydedilen görüĢmeler görüĢme formu ile karĢılaĢtırılıp, görüĢme formundaki eksik veriler tamamlanmıĢtır. GörüĢme yoluyla elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle incelenmiĢ ve yorumlanmıĢtır. Ġçerik analizinde temel amaç, toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve iliĢkilere ulaĢmaktır. Ġçerik analizine göre nitel araĢtırma verileri dört aĢamada analiz edilir; Verilerin kodlanması, temaların bulunması, verilerin kodlara ve temalara göre organize edilmesi ve tanımlanması, bulguların yorumlanması (Yıldırım, ġimĢek, 2000). AraĢtırmada veriler toplanmadan önce hem temalar hem de temalar altında yer alabilecek kavramlar düzeyinde bir kod listesi oluĢturulmuĢ, bu sayede toplanan verilerin kodlanma iĢlemi daha kolay gerçekleĢtirilmiĢtir. Veri analizinin son aĢamasında ise elde edilen bulgular açıklanmıĢ, yorumlar ve sonuçlar sunulmuĢtur. AraĢtırma verilerinin sunumunda katılımcılara verilen kodlardan yararlanılmıĢ ve bazı görüĢlerden doğrudan alıntılar yapılarak yorumlar desteklenmiĢtir. Katılımcı görüĢlerinden yapılan doğrudan alıntılarda önce kod verilmiĢ, sonra görüĢü italik olarak yazılmıĢtır.
AraĢtırmanın iç geçerliğini ve güvenirliğini artırmak için üye denetimi yöntemi uygulanmıĢtır. Üye denetimi, hakkında araĢtırma yapılan ve verileri sağlayan kiĢilerce gerçekleĢtirilen denetim olup, analize geçmeden önce, görüĢmenin yazılı halinin, görüĢmeciye verilerek kaydın doğruluğunun denetlenmesi ile gerçekleĢtirilir (Punch, 2005). Bu amaçla araĢtırmacı, ses kayıt cihazından yapılan eklemelerden sonra, verilerin elde edildiği görüĢme formunun son halini görüĢmecilere sunulmuĢtur. GörüĢmeci onayını takiben verilerin analiz aĢamasına geçilmiĢtir.
3. BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde araĢtırmanın bulgularını oluĢturan 2 temanın altında yer alan alt-temalar bulunmaktadır. AraĢtırma kapsamında belirlenen temalar:
a)Öğretmenlik mesleği genel alan yeterlikleri. b)BiliĢim Teknolojileri dersi özel alan yeterlikleri.
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Sayfa: 122
Öğretmenlik Mesleği Genel Alan Yeterliklerine ĠliĢkin GörüĢleri
Okul müdürlerine BiliĢim teknolojileri öğretmeninin kiĢisel ve mesleki değerler ile mesleki geliĢimine iliĢkin sorular sorulmuĢtur. GörüĢmecilerin tamamına yakını (9) öğretmenlerinin öğrencilere yaklaĢımının olumlu olduğunu, öğrencilerin öğrenebileceğine ve baĢaracağına iliĢkin inançlarının tam olduğunu, ulusal ve evrensel değerlere önem verdiklerini, öz değerlendirme yapabildiklerini belirtmiĢtir. GörüĢmecilerden M1, bilgisayar ders saatinin azlığı öğretmenin sınıfa
bağlılığını azaltıyor ifadesinde bulunmuĢtur.
GörüĢme yapılan okul müdürlerinden yarısından fazlası (7) öğretmenlerinin kendi kiĢisel geliĢimlerine önem verdiklerini aynı zamanda mesleki geliĢimlerini izlemekte ve mesleki geliĢimlerine katkı sağladıklarını düĢünmektedir. GörüĢmecilerden M8, öğretmen alanıyla ilgili çıkan
yenilikleri anında öğrenmiyor. Üzerinden zaman geçtikten sonra mecbur kalırsa öğreniyor. Okulumuzda veya il merkezinde birçok alanda kurslar düzenleniyor, her branştan öğretmenimiz bu kurslara katılmak için birbiriyle yarışıyor ama bilişim teknolojileri öğretmenimiz düzenlenen kurslara ilgi göstermiyor, M6 ise öğretmenimiz kişisel gelişime çok meraklı. Burada halk eğitimin folklor kursuna gidiyor, bakanlık tarafından açılan tüm kursları takip edip başvurusunu yapıyor bizde