Yrd. Doç. Dr. M. Kayhan KURTULDU
Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı
Özet
Sanat eğitiminin en önemli kollarından biri olan müzik eğitimi sürecinde öğretmenler, öğretim sürecinin sağlıklı yürütülmesinde önemli bir yere sahiptir. Müzik öğretmeninin kendini alanında yeterli görmesi, derslerini etkili biçimde yürütmesi için sahip olması gereken güveni sağlamaktadır. Bu çalışmada yukarıdaki düşünce ışığında müzik öğretmeni adaylarının okulda müzik öğretimi yapabilmeye yönelik yeterlik algıları incelenmektedir. Çalışma için öncelikle bir literatür taraması yapılmış ve çeşitli kaynaklara ulaşılmıştır. Elde edilen kaynakların incelenmesi neticesinde çalışma verilerinin toplandığı 25 soruluk anket formu geliştirilmiş ve 3 farklı üniversiteden toplam 293 kişilik bir örneklem grubuna uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen ankette müzik öğretmeni adaylarının alanına yönelik yeterlik algıları ve sınıf ortamında ders anlatmaya yönelik özgüveni incelenmiştir. Anket yardımıyla toplanan veriler çeşitli istatistik işlemlerden geçirilerek analiz edilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik ölçümlerinin yanında maddelere yönelik ayrıntılı bir faktör analizi yapılarak anket kapsamlı bir güvenirlik analizine alınmıştır. Örneklem grubuna yönelik uygulama ve analiz işlemleri neticesinde elde edilen veriler yorumlanarak sonuçlar değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Müzik Eğitimi, Müzik Öğretmenliği, Yeterlik Algısı.
Abstract
Teachers hold an important place in healthy implementation of the educational process in the field of musical instruction which is a significant branch of education of the arts. Music teachers‟ perception of themselves as competent in their fields brings the confidence which they need to have in order to make classes efficiently. This study analyzes the efficiency perceptions of student music teachers for themselves to teach music at schools. A literature review was conducted for the study and various references have been obtained thereby. An analysis of these references resulted in development of a 25-question survey form which was applied to a sample group of 293 people from 3 different universities. The self-efficacy perceptions of student music teachers in their own branches and their self-confidence for instructing in their classes were examined in the survey. Data collected through the survey were subject to various statistical methods for an analysis. The validity and reliability measurements were accompanied by a comprehensive factor analysis for the items of the survey in order to provide a comprehensive reliability analysis for the survey. Data obtained about the sample group through practices and analysis were interpreted and assessed.
Keywords: Music Education, Music Teaching, Efficient Perception
1. GĠRĠġ
Eğitim öğretim sürecinin en önemli öğelerinden biri olan ve süreci yönetme becerisine sahip öğretmenlerin yetiĢtirilmesi, eğitim öğretimin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Nitelikli öğretmenlerin yetiĢtirilmesi sürecinde öğretim programı ve maddi olanaklar gibi bazı önemli Ģartların yanında motivasyon ve ilgi gibi önemli belirleyici unsurlarda dikkate alınmalıdır. Öğretmen adaylarının aldıkları eğitime ve alanlarına yönelik bakıĢ açıları, tutumları ve yeterlik algıları da bu belirleyicilerden bazılarıdır. Literatürde yeterlik veya öz yeterlik olarak tanımlanan bu önemli olgu, bireylerin mesleki algılarını ve mesleklerini uygulayabilme becerilerini etkilemektedir.
Günümüz toplumları yaĢam boyu öğrenme becerilerine sahip, baĢka bir deyiĢle sürekli olarak bilgisini yenileyebilen, değiĢime ayak uydurabilen, geliĢmeleri takip edebilen ve bilinçli bir bilgi üretebilen bireylere gereksinim duymaktadır. Eğitim kurumlarından beklenen bilgi becerileriyle donatılmıĢ, teknolojiyi kullanabilen ve kendi kendisine öğrenebilen bireyler yetiĢtirmektir. Bireyde bu becerilerin geliĢmesinde onun kendi kabiliyetine olan algısı önemli yer tutar (Çetin, 2008). Bireylerin mesleki kabiliyetlerini sergileyebilmesi, mesleklerinde kendini yeterli görmesi veya yapabileceğine
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II 16–18 Mayıs 2010 – Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-ANKARA
olan inancı ile iliĢkilidir. Kendini alanında yeterli gören ve öğretmenlik becerisine güvenen bireylerin daha baĢarılı uygulamalar yapacağını düĢünmek mümkündür.
Yeterlik, kiĢinin yaptığı iĢte istenilen düzeye ulaĢması, iĢinin gerekli kıldığı bilgi ve kabiliyete sahip olması, yaptığı iĢin veriminin artması ve sürekliliğinin sağlanması açısından önemlidir. Öğretmen yeterliklerinin belirlenmesinin aynı zamanda öğretmenlerin yaptığı iĢi daha fark edilir hale getireceği ve toplum içindeki statüsünün iyileĢmesine katkı sağlayacağı ve böylece nitelikli ve kaliteli eğitimin elde edileceği öngörülmüĢtür (Turan, Turan, 2009).
Öğretmenlerin mesleki yeterlik inançları onları birçok açıdan etkileyebilmektedir. Çünkü bireyin sahip olduğu inançları biliĢsel, duygusal, motivasyonel ve seçim yapma süreçleri üzerinde etkili ve belirleyici bir rol oynamaktadır. Öğrencilerin yetiĢtirilmesinde ve akademik baĢarılarında öğretmenlerin tutumları, inançları ve sınıf içi davranıĢları büyük önem taĢımaktadır. Dolayısıyla, öğretmenlerin yeterlik algılarının öğretmenliğe yönelik tutumları üzerinde etkisinin olması beklenmektedir (Çapri, Çelikkaleli, 2008).
Eğitimde, öğrencilerin istenilen seviyeye gelebilmeleri için öğretmenlerin bazı alanlarda yeterliliklere sahip olmaları gerekmektedir. Son zamanlarda sıkça kullanılan öğretmen yeterlilik kavramı, bu alanda öğrenimini tamamlamıĢ bir öğretmen adayının becerilerini açıkça ortaya koyması açısından çoğu eğitimci tarafından benimsenen bir kavramdır. Öğretme yeterliği (Teaching efficacy), bir öğretmenin, öğrenmede zorluk çeken çocuklarda bile baĢarıyı yakalayabileceğine dair inancıdır. Öğretme yeterliği, öğretmenin öğrenci baĢarısı ile iliĢkili olan birkaç kiĢisel özelliğinden ortaya çıkar (Kahyaoğlu, Yangın, 2007).
Öğrencide bulunmasını istediğimiz özellikler, nitelikli öğretmenler ile oluĢturulmaktadır ve öğretmenlerin öğrenciyi eğitme ve performanslarını geliĢtirme ile ilgili kendi yeteneklerine olan inançları, eğitimdeki verimliliğin en önemli göstergelerinden birisidir. Ashton ve Webb (1986)‟e göre yeterlik inancı, öğretmenin etkinliğini, çabasını ve üretimini etkilemektedir. Öğretmenler eğer yüksek yeterlik seviyesine sahip olduklarını düĢünürlerse, öğretim iĢinde daha fazla çaba gösterirler, öğrencilerin problemlerini çözmek için onlarla daha çok zaman geçirirler ve daha baĢarılı dersler yapmaya gayret gösterirler (Mirzeoğlu, Aktağ, BoĢnak, 2007).
Bıkmaz‟a göre (2004) öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının belirli bir alana özgü yeterlik inançlarına ait ölçümler, onların davranıĢlarının daha doğru olarak anlaĢılmasına imkân tanımaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin öğretim konusundaki öz-yeterlikleri ile ilgili çalıĢmalardan elde edilecek veriler derslerde akademik baĢarıyı arttırmaktadır (Akt: Kaya, Dönmez, 2008). Yeterlik kavramına iliĢkin açıklamaların literatürde genellikle bireylerin kendi yeterlik algılarına yönelik bir düĢünce çerçevesinde öz yeterlik olarak tanımlandığını görmekteyiz. Yeterlik kavramı öğretmenlik eğitiminde de benzer biçimde öz yeterlik terimi kapsamında değerlendirilmektedir.
Öz-yeterlik kavramı ile ilgili yayınlarda kavram, öz-yeterlik algısı, inancı ya da yargısı olarak ifade edilmektedir. Bandura'nın, öz-yeterlik algısının bireyin a) etkinliklerinin seçimini, b) güçlükler karĢısındaki sebatını c) çabalarının düzeyini ve d) performansını etkilediği konusundaki görüĢü bir çok araĢtırmaya konu olmaktadır (AĢkar, Umay, 2001).
Bireyler baĢ edemeyeceklerini düĢündükleri durumlardan kaçınma eğilimi gösterirken, bir sorunun çözümünde ne kadar süreyle ne kadar çaba sarf edeceklerine dair kararlarını, çözüm için gerekli becerideki öz yeterlik algıları belirlemektedir. Algılanan öz yeterlik, etkinlik ve ortam seçimini etkilemekle kalmamakta, aynı zamanda hâlihazırda baĢlamıĢ olan baĢa çıkma çabalarını da nihai baĢarı beklentileri sayesinde etkilemektedir. Ġnsanların ne kadar çaba sarf edeceğini ve engeller ile olumsuz deneyimler karĢısında ne kadar süre dayanabileceğini yeterlik beklentileri belirlemektedir. Algılanan öz yeterlik ne kadar güçlü olursa çabalar da o kadar etkin olmaktadır (Aksoy, Diken, 2009). Öz yeterlik veya yeterlik algısı gibi kavramlar eğitim öğretim sürecinde bireylerin baĢarısı üzerinde de önemli etkilere sahiptir. Eğitimini aldığı alanda kendini yeterli görmesi, yapacağı tüm eğitimsel faaliyetleri doğrudan etkilemektedir. Eğitim sürecinde yapı itibariyle beceriye, yeteneğe ve uygulamaya daha fazla bağlı olan müzik eğitiminde bireylerin yeterlik algıları, baĢarı sağlamada belirleyici olmaktadır. Gerek aldığı teorik bilgiyi uygulamaya dönüĢtürme, gerek uygulama becerisini sergileyebilme, gerekse kazandığı davranıĢları öğretmenlik hayatında kullanabilme konularında
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Sayfa: 136
kendine güvenen ve kendini yeterli hisseden öğrencilerin hem eğitim öğretim sürecinde, hem de öğretmenlik yaĢantısında baĢarılı olmaları beklenir.
2. YÖNTEM
Evren ve Örneklem
ÇalıĢmanın evrenini Eğitim Fakültelerinin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğrencileri, örneklemini ise üç farklı üniversitede Müzik Öğretmenliği Programında öğrenim gören öğrenciler oluĢturmaktadır. ÇalıĢma grubu öğrencileri Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Öğretmenliği Programında öğrenim gören öğrencilerden oluĢmaktadır.
Veri Toplama Aracı
ÇalıĢma için öncelikle konuya yönelik bir literatür taraması yapılmıĢtır. Tarama sonucunda elde edilen veriler değerlendirilerek çalıĢma için kullanılan ölçek geliĢtirilmiĢtir. Toplam 25 sorudan oluĢan ölçek 293 kiĢilik çalıĢma grubuna uygulanarak sonuçlar gözden geçirilmiĢtir. ÇalıĢma için geliĢtirilen ölçek literatürde var olan yeterlik konulu ölçekler incelenerek geliĢtirilmiĢtir. Müzik öğretmeni adaylarının mesleki yeterlik algılarını belirlemeye yönelik hazırlanan maddeler, müzik öğretmenliği eğitimi sürecinde var olan uygulamalar ve konular göz önünde tutularak hazırlanmıĢtır. Müzik öğretmeni adaylarının kendi bilgilerine olan inançları, aldıkları eğitime yönelik yeterlik algıları, öğretmenlik becerilerine yönelik görüĢleri ve sınıf ortamında ders anlatmaya iliĢkin özgüvenleri gibi hususlar belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. OluĢturulan ölçek için likert tipinde “Tamamen Katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım”, “Katılmıyorum” ve “Kesinlikle Katılmıyorum” biçiminde beĢli cevap seçenekleri kullanılmıĢtır.
Verilerin Çözümlenmesi
GeliĢtirilen ölçek vasıtasıyla toplanan veriler SPSS 13,0 (Statistical Package for Social Science) paket programı yardımıyla analiz edilmiĢtir. Yapılan analizlerde güvenirlik ölçümleri, faktör analizi, frekans ve yüzde ölçümleri gibi genel analiz teknikleri kullanılmıĢtır. Bu tekniklerin yanında faktör analizi ölçümlerinde örneklem uygunluğu ve faktörlenebilirlik düzeyi ölçümleri de gerçekleĢtirilmiĢtir. Güvenirlik ölçümü sonuçlarına göre ölçeğin Cronbach‟s Alpha katsayısı 0,93 olarak gerçekleĢmiĢtir. Ölçeğe yönelik faktör analizi iĢlemlerinde analize alınan 25 maddenin öz değeri 1‟den büyük 3 faktör altında toplandığı görülmüĢtür. Varimax döndürme tekniği kullanılarak yapılan analiz sonucunda ölçeğin toplam varyansı açıklama oranı %57,18 olarak bulunmuĢtur. Yapılan ölçümlerde faktör yükü ve güvenirliği düĢük bulunan 2 madde ölçekten çıkarılmıĢ ve toplam madde sayısı 23‟e düĢürülmüĢtür. Ölçeğe iliĢkin KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) örneklem uygunluğu testi sonuçları 0,88 olarak gerçekleĢmiĢtir. Bu sonuç ölçek yoluyla elde edilen verilerin faktör analizine uygun olduğu ortaya koymaktadır. Ölçeğin Bartlett‟s faktörlenebilirlik düzeyi ise p<.001 düzeyine göre (Bartlett‟s Test of Sphericity χ2
= 1564,38 – p = .000) anlamlı bulunmuĢtur. Bu sonuç ölçeğin çok değiĢkenli ve normal dağılımlı olduğu ve kullanılan örneklemin faktör analizine uygun olduğu sonucunu desteklemektedir. Elde edilen sonuçlar kullanılan ölçeğin önemli ölçüde geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.
3. BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde örneklem grubundan elde edilen veriler tablolaĢtırılarak sunulmuĢtur. TablolaĢtırma iĢlemlerinde ölçeği oluĢturan 3 ana faktöre göre oluĢturulan baĢlıklar göz önünde bulundurulmuĢtur. Tablolar bu üç baĢlık altına giren maddelere yönelik sonuçları içermektedir. OluĢturulan tablolarda aĢağıdaki tabloda dağılımı verilmiĢ olan ortalama değerleri dikkate alınmıĢ, diğer yandan standart sapma değerleri de belirtilmiĢtir.
Tablo 1: Cevap Seçeneklerine ĠliĢkin Puan Aralıkları Ölçek Puan Aralıkları Tamamen Katılıyorum 4,21 – 5,00
Kararsızım 2,61 – 3,40 Katılmıyorum 1,81 – 2,60 Kesinlikle Katılmıyorum 1,00 – 1,80 Tablo 2: Alan Bilgisine Yönelik Yeterlik Algısı
Maddeler SS
Okulda öğrendiğim çalgımı öğretmenlik hayatımda etkin biçimde kullanabilirim
3,50 1,05 Anlatacağım konuya göre Ģarkı seçimi ve öğretimini en iyi biçimde yapabilirim 4,61 0,89 Ses eğitimi sürecinde öğrendiklerimi derslerimde uygun biçimde kullanabilirim 4,20 0,87 Ders dıĢında müziksel faaliyet yapan öğrencilerime her konuda rehber
olabilirim
4,33 0,85 Derslerimde çalgı kullanımı haricindeki araç ve gereçleri (cd çalar, bilgisayar,
mp3 vb.) rahatlıkla kullanabilirim 4,73 0,86
Anlatacağım konudaki müzikal öğeleri uygun ve akılda kalıcı örneklerle
pekiĢtirebilirim 3,82 0,91
Müziğe yetenekli öğrencilerimi belirleyerek ileriye dönük olarak eğitebilirim 4,56 0,80 Derslerimde öğrencilerime müzik zevki aĢılayabilirim 4,45 0,88 Alanımla ilgili pratik bilgileri derslerimde rahatlıkla uygulayabilirim 3,42 0,96 Öğrendiğim müziksel teorik bilgileri derslerimde en iyi Ģekilde uygulayabilirim 3,50 0,92 Formasyon derslerinde öğrendiklerimi öğretmenlik hayatımda uygun biçimde
kullanabilirim
3,63 1,05
Tablo 2 incelendiğinde öğretmen adaylarının alan bilgisine yönelik yeterlik algılarının yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Gerek çalgı kullanımı, gerek ses kullanımı, gerek Ģarkı seçimi, gerek uygun örnekler geliĢtirebilme, gerek teorik bilgilerin aktarılması, gerekse müzik zevki aĢılama gibi konularda olumlu yönde görüĢ bildirildiği anlaĢılmaktadır. Tablo 1 göz önünde tutulduğunda ortalama değerlerinin tamamen katılıyorum ve katılıyorum seçenekleri çerçevesinde gerçekleĢtiği ortaya çıkmaktadır. Standart sapma değerlerinin düĢük olması dağılımın homojen biçimde gerçekleĢtiğine iĢaret etmektedir. ÇalıĢma grubunu oluĢturan öğretmen adayları cevap seçeneklerinde dağınıklık göstermeden genel bir yığılma eğilimiyle olumlu görüĢler belirtmiĢtir.
Tablo 3: Öğretmenlik Becerisine Yönelik Yeterlik Algısı
Maddeler SS
Müzik dersi öğretim programını en iyi biçimde uygulayabilirim 3,77 1,01 Ders esnasında sorulacak her soruya en iyi cevabı verebilirim 4,31 0,89 Öğrenilmesi zor konuları dahi en iyi Ģekilde öğretebilirim 4,05 1,06 Bazı konuları anlatabilmek için uygun öğretim yöntemlerini etkili
biçimde kullanabilirim 4,10 0,99
Anlatacağım konuya ve öğrencilerin seviyesine uygun etkinlikler belirleyebilirim
3,51 0,87 Anlatacağım derse iliĢkin planımı en iyi Ģekilde yapabilirim 3,45 0,92 Gerektiğinde anlık biçimde duruma uygun bir örnek verebilir ya da
Ģarkı belirleyebilirim 4,10 0,80
Okul yönetiminin isteyeceği müziksel faaliyetlerini en iyi Ģekilde yapabilirim
4,15 0,75
Öğretmen adaylarının öğretmenlik becerisine yönelik maddelere iliĢkin eğilimlerinin, bir önceki tabloda olduğu gibi yüksek düzeyde olduğu görülmüĢtür. Ortalama değerleri olumlu iki seçenek etrafında dağılım göstermiĢtir. Öğretmen adayları öğretim programını uygulayabilme, sorulara cevap verebilme, konuları öğretebilme, uygun etkinlikler planlayabilme, dersini planlayabilme ve müziksel faaliyetler gibi konularda kendilerine önemli ölçüde güvenmektedir.
Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II Sayfa: 138
Tablo 4: Sınıf Yönetimine Yönelik Yeterlik Algısı
Maddeler SS
Dersimi yürütürken sınıfa hâkim olabilirim 3,41 0,97 Ders esnasında oluĢabilecek istenmeyen davranıĢları
engelleyebilirim
4,05 0,89 Öğrencilerim dersin amacından uzaklaĢtığında onları tekrar
konuya odaklayabilirim
3,49 0,93 Sınıfta oluĢabilecek gürültü ve konuĢmaları
engelleyebilirim
3,43 0,83
Tablo 4‟e göre öğretmen adayları, sınıf yönetimi becerileri bakımından yeterli öz güvene sahiptir. Sonuçlar incelendiğinde, diğer baĢlıklarda olduğu gibi sınıf yönetimi konusunda da öğretmen adaylarının yeterlik algısı yüksek düzeydedir.
Tablo 5: Yeterlik Algısının Mezuniyet DeğiĢkenine Yönelik KarĢılaĢtırılması
Maddeler Grup p
Öğrenilmesi zor konuları dahi en iyi Ģekilde öğretebilirim AGSL Diğer 62,5 47,9
,010 Ders dıĢında müziksel faaliyet yapan öğrencilerime her konuda
rehber olabilirim
AGSL Diğer 62,6 47,7
,020 Anlatacağım derse iliĢkin planımı en iyi Ģekilde yapabilirim AGSL
Diğer 61,8 49,8 ,021 Derslerimde çalgı kullanımı haricindeki araç ve gereçleri (cd
çalar, bilgisayar, mp3 vb.) rahatlıkla kullanabilirim AGSL Diğer 62,4 48,0 ,009 Dersimi yürütürken sınıfa hâkim olabilirim AGSL
Diğer 61,6 50,0 ,012 Derslerimde öğrencilerime müzik zevki aĢılayabilirim AGSL
Diğer 61,5 50,5 ,036
Tablo 5 incelendiğinde yeterlik algısının 6 maddeye yönelik farklılaĢma gösterdiği anlaĢılmaktadır. Tabloda yer alan maddeler haricindeki maddelerde her hangi bir anlamlı fark gerçekleĢmemiĢtir. Yukarıda yer alan maddelerde gruplar arasında p<.05 düzeyine göre oluĢan anlamlı farkın ise Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrenciler yönünde olduğu görülmektedir. Bu sorularda Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrencilerin yeterlik algıları diğer liselerden mezun olan öğrencilere göre daha yüksek bulunmuĢtur. OluĢturulan tabloda AGSL ve diğer lise mezunları biçiminde gruplama yapılmıĢtır. Diğer baĢlığı altında yer alan okullar ise Normal Lise, Meslek Lisesi, Süper Lise, Anadolu Lisesi gibi kurumlardır.
4. SONUÇLAR
Öğretmen adaylarının yeterlik algılarının incelendiği çalıĢmada, genel eğilimin orta ve üst düzeyde olumlu olduğu anlaĢılmaktadır. Öğretmen adayları gerek öğretmenlik becerileri, gerekse alanlarına yönelik becerileri açısından kendilerine önemli ölçüde güvenmektedir. Tüm maddelerde “Tamamen Katılıyorum” ve “Katılıyorum” seçenekleri doğrultusunda gerçekleĢen ortalama cevap dağılımları, adayların yeterlik algısının yüksek olduğuna iĢaret etmektedir. ÇalıĢma grubunu oluĢturan adaylar aldıkları eğitim doğrultusunda kazandıkları becerilere ve bu becerileri uygun biçimde kullanma konusundaki yeterliliklerine inanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında öğretmen adaylarının aldıkları eğitimin gereklerini yerine getirme konusunda baĢarılı olabileceklerini söylemek mümkündür.
Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde mesleki yeterlik algısı yüksek olan öğretmen adaylarının gelecekte baĢarılı birer öğretmen olacaklarını düĢünmek mümkündür. Önemli ölçüde yüksek bir eğilim gösteren adayların bu güveni içerisinde alanlarında daha iyi yetiĢmeleri ve eğitimleri süresince daha fazla pratik bilgiler kazanarak uygulamada daha baĢarılı olmaları için çaba sarf edilmelidir. Aldığı eğitime ve bireysel becerisine güven duyan bir bireyin alanında kendini yetiĢtirmesi ve yetiĢtirilmesi de kolaylaĢacaktır. Öğretmen adaylarının yüksek yeterlik algılarından yola çıkılarak sürekli ve yüksek düzeyli bir müzik eğitimi sürecinin aktif kılınması mümkündür. Özellikle ilköğretim çağı çocuklarının kiĢisel ve ruhsal geliĢiminde önemli bir yere sahip olan sanatın önemli kollarından biri olan müzik eğitimi sürecinde, yetiĢtirilecek öğretmenleri temsil eden çalıĢma grubu öğrencilerinin yüksek yeterlik algıları, nitelikli bir müzik eğitimi sürecine de katkı sağlamaktadır. Bu noktadan hareketle daha baĢarılı ve özgüveni yüksek öğrencilerin yetiĢtirilmesine devam edilebilmesi için, öğretim sürecinin sürekli aralıklarla gözden geçirilmesi ve müzik eğitimi sürecine katkı yapacak unsurların değerlendirilmesi gerekmektedir. Özgüveni ve yeterlik algısı yüksek öğrencilerin yetiĢtirilmesi ve sürecin baĢarılı biçimde sürdürülebilmesi için öğretim programlarının sürekli gözden geçirilmesi önemli bir husustur. BaĢarılı bireylerin yetiĢtirilmesinde ilgi, motivasyon, yeterlik algısı gibi bireysel etmenlerin yanında öğretim programının etkin bir yerinin olduğu bilinmelidir.
5. KAYNAKLAR
Aksoy, V. & Diken, Ġ. H. (2009). Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitimde Psikolojik DanıĢma ve Rehberliğe ĠliĢkin Öz Yeterlik Algılarının Ġncelenmesi, Ġlköğretim Online, 8(3), 709 – 719.
AĢkar, P. & Umay, A. (2001). Ġlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla Ġlgili Öz-Yeterlik Algısı, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1 – 8.
Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe ĠliĢkin Tutum ve Mesleki Yeterlik Ġnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre Ġncelenmesi, Ġnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33 – 53.
Çetin, B. (2008). Marmara Üniversitesi Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilgisayarla Ġlgili Öz-Yeterlik Algılarının Ġncelenmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 101 – 114.
Kahyaoğlu, M. & Yangın, S. (2007). Ġlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki Öz Yeterliklerine ĠliĢkin GörüĢleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73 – 84.
Kaya, B. & Dönmez, C. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Üst Düzeyli DüĢünme Becerilerinin Öğretimi Ġle Ġlgili Öz Yeterlik Düzeylerinin ÇeĢitli DeğiĢkenler Açısından Ġncelenmesi, Türkiye Sosyal AraĢtırmalar (TSA) Dergisi, 12(3), 107 – 122.
Mirzeoğlu, D., Aktağ, I. & BoĢnak, M. (2007). Beden Eğitimi Öğretmeni, Öğretmen Adayı ve Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Mesleki Yeterlik Duygusunun KarĢılaĢtırılması, Spor Bilimleri Dergisi, 18(3), 109 – 125.
Otacıoğlu, S. G. (2008). Konservatuar Ve Müzik Eğitimi Lisans Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlilik Ġle Benlik Saygı Düzeylerinin Ġncelenmesi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 147 – 164. Özgen, K. & Bindak, R. (2008). Matematik Okuryazarlığı Öz-Yeterlik Ölçeğinin GeliĢtirilmesi, Kastamonu
Eğitim Dergisi, 16(2), 517 – 528.
Üstüner, M., DemirtaĢ, H., Cömert, M. & Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1 – 16.
Turan, B. & Turan, S. (2009). ÇalıĢma Statüleri Farklı Öğretmenlerin Kendi Algılarına Göre Yeterlik Düzeyleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 799 – 820.
Yaman, S., Koray, Ö. C. & Altunçekiç, A. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik Ġnanç Düzeylerinin Ġncelenmesi Üzerine Bir AraĢtırma, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355–364.
Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. & Soran, H. (2004). Öğretmen Öz Yeterlik Ġnancı, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 5(58), 50 – 54.