Esra Erol’da Evlen Benimle Programının Biçim ve Anlatı Özellikler

Bu çalışmada, Gerçeklik Televizyonu örneği olarak incelenen Esra Erol’da Evlen Benimle adlı program, 2012 yılının yeni yayın sezonunda ATV’de hafta içi her gün 16.00-19.00 saatleri arasında canlı olarak yayınlanmaktadır. Esra Erol’da Evlen Benimle, kum sanatı ile hazırlanmış olan müzikli bir tanıtımla başlar. Tanıtımın ardından stüdyoda bulunan orkestranın çaldığı hareketli bir şarkı eşliğinde Esra Erol sahneye çıkar ve bir süre oynar. Locada (evlilik adaylarının sahnede oturması için ayrılan otuz kişilik bölüm) ve tribünde (stüdyonun o günkü konuklarının oturduğu seksen kişilik seyirci bölümü) bulunan tüm konuklar ayakta alkışlayarak Esra Erol’a eşlik ederler. Bu görüntülerin ardından Esra Erol canlı bir sesle ekran başındaki izleyicileri ve stüdyodaki konukları selamlar.

İlk selamlaşmadan sonra bir önceki programın önemli ya da ilgi çekici anlarını içeren bir özete yer verilmektedir. Program aralarında, reklamlardan önce ve sonra programda eş adaylarını bekleyen kadınların ve erkeklerin tanıtımları gösterilmektedir. Bu kısa tanıtımlar haricinde, loca müdavimleri arasında ilgi çekici hayat hikâyesi olan adaylar ve öne çıkarılmak istenen adaylarla ilgili daha kapsamlı ve daha özel VTR’ler gösterilmektedir. Bu VTR’ler vasıtasıyla evlenmek için eş arayan adaylar, bir yıldızmışçasına günlük aktivitelerinden kesitler sunularak, evleri, arabaları, hobileri, kişisel duygu ve düşünceleriyle tanıtılarak ekran başındaki uygun adaylar için bir arzu nesnesine dönüştürülmektedir. Yine program aralarında yayınlanan bazı VTR’ler ile daha önce karşılaştırmaları yapılan çiftlerle ilgili “kararları ne olacak” “nişan törenini kaçırmayın” gibi uyarılar yapılarak, izleyiciyi meraklandıran bir yol izlenmektedir.

Esra Erol, ilk şarkıdan sonra tribündeki stüdyo konuğu izleyicilerle kısa bir konuşma yapmaktadır. Konuşmanın konusu genellikle sosyal sorumluluk projesi olarak

140

yürüttüğü Mavi Kapak toplama projesi ya da Umut Evi projesiyle ilgili olmaktadır. Kilolarca plastik kapak getiren kişilere isimleriyle teşekkür edilmektedir. Hemen her programda bu projelerle ilgili konular kısacık da olsa konuşulmakta, engelli insanların tekerlekli sandalye ihtiyacı ve Umut Evlerinde gönüllü olarak çalışacak psikolog ve avukat ihtiyacı vurgulanmaktadır. Esra Erol, Mavi Kapak ve Umut Evi projeleriyle “insanların umudu olmaya” devam edeceğini söylemektedir.

Esra Erol, sahnenin sol tarafındaki locada oturan adaylarla program boyunca aralıklarla konuşmaya devam etmektedir. Locada her gün otuz aday hazır bulunmakta, bazı adayların dönüşümlü olarak locada yer aldığı görülmektedir. Esra Erol’un adaylarla yaptığı kısa konuşmalar sırasında o adayın kişisel özellikleri ekranda gösterilmektedir. Adayın adı, yaşı, eğitim durumu, işi, aylık ücreti, kaç kez evlendiği, çocuk sayısı, evi olup olmadığı, nerede yaşadığı gibi açıklamaların altında programın telefon numaraları ve Esra Erol facebook sayfası iletişim bilgileri yer almaktadır. Program boyunca stüdyoda uzman olarak bir psikolog ve bir avukat bulunmakta, gerektiğinde bu uzmanların sorun olarak öne çıkan konuyla ilgili açıklamalarına yer verilmektedir. Bu çalışmanın yapıldığı dönemde Psikolog Uğur Dalan, Avukat Hatice Temizkan, Avukat Yıltay Günay, dönüşümlü olarak programlarda yer almışlar, Esra Erol tarafından “programın olmazsa olmazları” olarak tanıtılmışlardır.

Esra Erol’da Evlen Benimle programının ilk konuğu, programa ilk kez katılan bir kadın veya erkek olabileceği gibi bir önceki gün programın süresi yetmediği için kendini tanıtamamış bir aday olabilir. Esra Erol, ekranda ilk kez tanıttığı bir kadın veya erkek adayla süresi on beş ile yirmi beş dakika arasında değişen bir görüşme yapmaktadır. Görüşmenin süresi, ilk kez katılan adayın hayat hikâyesinin ne kadar ilginç olduğuna göre değişmektedir. Görüşme sırasında, adayla ilgili konu çerçevesinde

141

adayın hissettiği özel duygu ve düşüncelerin seyirciyi etkileyecek şekilde aktarılmasına özen gösterilmektedir.

Adaylarla ilgili olarak ele alınan konular, annesiz ya da babasız büyümüş olmak, çocuğundan ayrı kalmak, imamlı nikâhlı beraberlik yaşamış olmak, boşanmış olmak, tek başına çocuklarını büyütmüş olmak, okuyamamış olmak, kaza geçirmiş olmak, engelli olmak, aldatılmış olmak, yaşamak için evlenmeye muhtaç olmak ya da aşksız evlilik olmayacağını düşünmek gibi geniş bir alanı kapsamaktadır. Esra Erol yeni bir adayla özel görüşme yaparken, locadaki diğer adayların ele alınan konuyla ilgili olarak fikirlerini ya da kişisel deneyimlerini paylaşmalarına izin vermektedir. Bu sırada öne çıkan sorunlarla ilgili olarak, stüdyoda bulunan uzmanın görüşleri alınmaktadır. Konu açıklığa kavuştuktan sonra hikâyesini paylaşan aday nasıl bir eş adayı aradığını söyler ve locadaki yerine gönderilir.

Locada taliplerini bekleyen kadın ya da erkeklerden birine talip olmak için stüdyoya genellikle telefon edilmektedir. Telefonla canlı yayına bağlanan kişi, talip olduğu kişiyle konuşarak, kendisiyle ilgili kısa bir bilgi vermektedir. Telefon eden kişinin kaç yaşında olduğu, ne iş yaptığı, eğitim durumu, daha önce evlenip evlenmediği, evlendiyse kaç çocuk sahibi olduğu, nerede yaşadığı gibi ayrıntılar aradığı kişi tarafından uygun bulunursa görüşme için stüdyoya davet edilir. İzdivaç programlarında adayların kendilerine talip olan eş adaylarında olmasını istediği özellikler evlilik kriterleri olarak adlandırılmaktadır.

Kendisi için uygun bir günde stüdyoya gelen eş adayı, sahnenin paravanla ayrılmış bölümünde talip olduğu kişiyle yüz yüze gelmeden kendini tanıtır ve talip olduğu kişinin sorularını yanıtlar. Adayların heyecanı nedeniyle görüşme temposunun yavaşladığı durumlarda Esra Erol konuşmaya iştirak etmektedir. Aday, paravan

142

açılmadan önce, locadaki arkadaşlarından talibiyle ilgili yorum alma hakkına sahiptir. Paravan açıldığında talibini gören kadın veya erkek aday, eğer talibini beğenirse canlı odaya (sahnenin sağ tarafında, çiftin baş başa görüşebileceği bölüm) geçmek istediğini, yani görüşmeye devam etmek istediğini söyler. Evlilik adayı, talibiyle canlı odada baş başa görüşme yaptıktan sonra eş adayını daha yakından tanımak istediğini yani stüdyo dışında görüşmeye devam edeceğini söyleyebilir veya kararının olumsuz olduğunu bildirebilir.

Esra Erol’da Evlen Benimle programının bir günüde genellikle iki yeni aday tanıtımı, yani on beş ya da yirmi dakikalık iki özel görüşme, yaklaşık on dakikalık sekiz- dokuz karşılaştırma yapılmaktadır. Locada bulunan yaklaşık otuz aday program boyunca Esra Erol’un sorduğu soruları cevaplandırırken, arkadaşlarına gelen taliplerle ilgili yorum yaparken, kendileriyle ilgili evlilik kriterleri ekranda gösterilmektedir. Her programda tanıtımı yapılan aday sayısı, yirmi iki-otuz kişi arasında değişmekte, bu adayların bir kısmı Esra Erol’un izniyle, nasıl bir eş aradıklarını söylemektedirler. Erol’un programındaki karşılaştırma sayısı özel tanıtımı yapılan aday hikâyelerinin ne kadar ilginç olduğuna göre veya o günkü sıra dışı olay ya da tartışmalara göre daha az sayıda olabilmektedir.

Tezin ekler bölümünde Esra Erol’da Evlen Benimle programının bir günlük transkripsiyonu bulunmaktadır. Bir günlük program dökümü incelendiğinde, Esra Erol’un o gün Düzce Belediye Başkanı İsmail Bayram ile Umut Evi projesi üzerine konuştuğu ve yeni aday tanıtımı yapmadığı görülmektedir. Transkripsiyonu yapılan gün locadaki adaylar arasından on kişi talipleriyle buluşmuş, iki aday için telefon bağlantısı yapılmış, daha önce tanışan iki çiftin dışarda görüşmelerinin sonucu alınmış ve bir çiftin nişan töreni yapılmıştır.

143