Emir Sultan Dönemi Önemli Şahsiyetler ve Onlarla İlişkiler

Emir Sultan‟ın yaşadığı dönemde birçok önemli şahsiyetle ilişkisi olduğunu görmekteyiz. Bu şahsiyetler arasında “Molla Fenârî53

(ö. 834H/1431M), Molla Yegân54

(ö. 857H/1453M), Hacı Bayram Veli55 (ö. 1430M), Somuncu Baba56 (Hamîdüddin Aksarâyî) (ö. 1412M) gibi ünlü mutasavvıf ve ulemaları sayabiliriz.

50 _{Uğur, 12.}

51 _{Fuat Bayramoğlu, Hacı Bayram-ı Veli, Cilt I, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1989, 25-8; Zülfikar,} 170.

52

Baysun ,Hayatı, Şahsiyet…, 88.

53 _{Geniş bilgi için bkz. İbrahim Hakkı Aydın, Molla Fenârî, Türk Diyanet Vakfı İslâm} Ansiklopedisi, Cilt 30, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2005, 245-246. Molla Fenârî Yıldırım Bayezid‟in kazaskeriydi. Molla Fenârî özellikle Mekke-Medrese sentezinin verebileceğimiz en önemli örneğini oluşturmaktadır. Erginli, 200.

54 _{Geniş bilgi için bkz. Abdülkadir Özcan, Molla Yegân, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,} Cilt 30, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2005, 265-266.

55 _{Geniş bilgi için bkz. Nihat Azamat, Hacı Bayram Veli, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,} Cilt 14, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1996, 442-447. Ayrıca bkz. Ethem Cebecioğlu, Hacı Bayram Veli, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2004. 56 _{Somuncu Baba hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Ahmet Akgündüz, Arşiv Belgeleri Işığında} Somuncu Baba Şeyh Hâmid-i Velî ve Neseb-i Âlîsi, Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı Yay., İstanbul, 1992.

44 Ayrıca Emir Sultan‟ın Ahmed-i Dai, Molla Hüsrev, Ahmet Paşa, Şeyhoğlu Mustafa, Molla Gürani, Hasan Hoca b. Yusuf ve Eşrefoğlu Rumi” ile de ilişkisi olmuştur. Bunlar yalnızca muasırı olan âlim ve şairlerden birkaçıdır.57

Bu âlimler bu dönemde Bursa‟da ilim ve kültürün ilerlemesinde çok önemli bir rol oynamışlardır.

Emir Sultan Süleyman Çelebi‟nin Mevlidi‟ni telif etmiştir. Hacı Bayram Veli‟yi Bursa‟ya çağırmıştır. Hacı Bayram Veli, Çelebi Mehmet Medresesi‟nde ders verir. Ayrıca Şeyh Hamîdüddin Aksarâyî ile dostluğu vardır.58

Somuncu Baba ile ilgili çok ünlü bir rivayetten bahsetmek gerekir;” Somuncu Baba‟nın, Bursa‟da iken, eşeğiyle ormandan odun getirip, bu odunlarla ekmek pişirdiği ve pişirdiği bu ekmekleri sırtına yüklenip, “somunlar, müminler” diyerek sokaklarda dolaşıp, halka dağıttığına dair meşhur rivayet değişik kaynaklarda nakledilmektedir. Nitekim kendisine bu yüzden Ekmekçi Koca (Somuncu Baba) denildiği bilinmektedir. Rivayete göre, “Şeyh Hamîdüddin‟in pişirmiş olduğu somunlar halk tarafından kapışılırmış, ancak, hiç kimse bu somunları pişirenin kim olduğu konusunda bir fikir sahibi değilmiş. Ancak, Yıldırım Bayezid caminin inşasından sonra hutbesini Emir Sultan‟dan okumasını ister. Zira Emir Sultan, Yıldırım Bayezid‟in teklifini, “gavs-ı âzâm şu anda bu şehirdedir, onların mübarek varlığı varken, halka nasihat ve hitab etmeyi bize teklif

etmek münasib değildir” diyerek, geri çevirirken aynı zamanda Şeyh Hamîdeddin‟in

kimliğini de ortaya çıkarmış. Cami ile ilgili bir rivayet de “Emir Sultan, bir gece,

âlem-i mânâda, Fahr-i âlem (sav) efendimiz hazretlerini görmüşlerdir. Risâlet-penâh efendimiz, saâdetle, Câmi-i Kebir‟in yerini teşrif buyurup, mübârek asâ-yı

şerifleriyle câmi-i şerîfin hududunu çizip, işâretle, şu mahalle ümmetim için bir ulu

câmi binâ edin diye emr-ü ferman buyurmuşlar. Hazreti Emîr vak‟â-ı mezkûreyi kayınpederi Yıldırım Bayezid‟e ifâde eylemesiyle, her ikisi de erkân-ı devlet, derhal câmi-i şerîfin olduğu mahalle gelip, Sultânü‟l-Enbiyâ‟nın işâret buyurdukları mahalde nûrâni bir hudud görüp derhal câmî-i şerîf insasına muvaffak olmuşlardır”.59

57

Kadir Atlansoy, Emir Sultan Dönemi İlim, Kültür ve Sanat Hayatı Üzerine Bazı Değerlendirmeler, Emir Sultan ve Erguvan, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2007, 27; İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, Cilt 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014, 526. 58 _{Oğuzoğlu, 24. Daha geniş bilgi için bkz. Lamiî, Nefahat Tercümesi, 833}

59

45 Emir Sultan‟ın, Osmanlı Devleti‟nin kuruluşu zamanında; Yıldırım Bayezid60 (1389- 1403), Fetret Dönemi (1402-1413), Çelebi Mehmet61

(1413-1421) ve II. Murat62 (1421-1451) gibi padişahlarla aynı devirlerinde yaşadığını bilmekteyiz.

Evliya Çelebi, “…793 tarihinde dest-i Eflak‟dan kuvvet-i bâzû ile bu kal‟ayı Sultân

Yıldırım Bayezid Han feth idüb kal‟asın cümle münhedim edüp bir dahi kâbil-i süknân olmadı, zîrâ âsâr-ı binâdan bir kal‟a alâmeti yokdur, zîrâ Yıldırım Han asrında bu Eflak küffârı onbir kere isyân etdi, ammâ bir sene içre yedi kere isyân edüp Yıldırım Han bir senede kal‟a-i Sinop‟dan Eflak‟a geçüp yedisinde dahi küffârı kırup bir yılda yıldırım gibi yedi kerre yetişdiğiyçün Emîr Sultân Bursa‟da „Bâyezid‟im sen „yıldırım oldun‟ deyü nutk etdiklerinde Yıldırım Bayezid Han dediler”.63

Emir Sultan zamanında yaşanan siyasi gelişmeler içinde bazen Emir Sultanı da görmekteyiz. Mesala Yıldırım‟a Niğbolu zaferi sonrasında Mısır halifesi I. Mütevekkil tarafından “Sultân-ı İklîm-i Rûm” ünvanını vermiş idi. Emir Sultan da sultana kılıç kuşatmıştır. Çelebi Mehmet‟in vefatından sonra yaşanan taht mücadelesinde Emir Sultan‟ın desteğini alan Sultan Murat, Çelebi Mustafa‟yı yenmiştir. Bu olaydan sonra Sultan Murat Emir Sultan‟a saygı ve hürmet göstermiştir. Germiyanoğlu Yakup Bey Edirne‟ye giderken ilk olarak Bursa‟ya uğramıştır. Emir Sultan‟ı ziyaret etmiştir.64

Bizans‟lı yazar İoannes Kananos 1422‟de II. Murat‟ın gerçekleştirdiği İstanbul kuşatmasına Emir Sultan‟ın bulunduğunu yazar. Emir Sultan beş yüz dervişiyle birlikte bu savaşta ön saflarda yer almıştır.65

II. Murat zamanında Emir Sultan Mustafa Çelebi‟ye karşı onun yanında olmuştur. II. Murat‟a bu çatışmada galip geleceğini söylemiştir.66 Demek ki Osmanlı sultanları

60 _{Geniş bilgi için bkz. Halil İnalcık, Bayezid I, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 5,} İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1992, 231-234.

61 _{Geniş bilgi için bkz. Halil İnalcık, Mehmet I, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 28,} Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2003, 391-394.

62 _{Geniş bilgi için bkz. Halil İnalcık, Murat II, Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 31,} Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2006, 164-172.

63

Evliya Çelebi, Cilt 7, 180. 64 _{Dörtbıdak, 208.}

65 _{Baysun Hayatı, Şahsiyet…, 85. Emir Sultan bu savaşta en ön saflarda atıyla ve müritleriyle birlikte} hücuma geçmiştir. Daha sonra taarruz başlar.

66

46 Emir Sultan sevip sayıyorlardı. Emir Sultan onlara kılıç kuşatıyor ve dua ve desteklerde bulunuyordu.67 Buradan da anlaşılacağı üzere Emir Sultan hem yaşarken hem de öldükten sonra Osmanlı sultanları tarafından büyük saygı ve sevgi görüyordu. Osmanlı sultanlarına kılıç kuşatma olayı “taklîdü‟s-seyf” Emir Sultan‟ın Yıldırım Bayezid‟e kılıç kuşatması ile başladığı söylenmektedir.68

Emir Sultan‟ın Emir Sultan Dergâhı çevresinde olan, dervişlerle olan arkadaşlıkları Emir Sultan‟ın çağının önemli mutasavvıflarından biri olduğunu gösterir.