Ekonomik Büyümenin Sa/lanmas

Yeni liberal politikalar, büyüme ve birikimin ihracata dayal politikalar yoluyla sa/lanaca/ n ve bunu sa/layacak yabanc yat r mlar çekebilmek için de i gücü piyasas n n uygun ko ullar içermesi gerekti/ini savunmaktad r. Bu ko ullar, i gücü maliyetlerinin ve i gücü piyasas nda korunmaya yönelik önlemlerin asgari düzeyde tutulmas d r.87 gücü maliyetlerinin dü ük tutulmas sonucu hanehalk gelirinin azalmas , ailelerin geçinebilmesi için çocuklar n n çal t r lmas n zorunlu

85 _{smail Bayer, Bülent Piyal, “Çocuk gücü: De/erlerimizi Koruyal m, Gelece/i Destekleyelim”,}

Mercek Dergisi. Y l: 2, Sa.: 6, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas (MESS), stanbul, 1997, s. 133.

86 _{Elias Mendelievich, “Child Labour”, International Labour Review. Vol.: 118, No: 5, Geneva,}

1979, s. 560.

k lmaktad r.88 Ancak, çocuklar n çal t r lmas , bir ülkedeki ucuz i gücü sunumunu artt rd / ndan, ücretler dü mektedir. Ucuz i gücüne bu kadar kolay eri ilmesi de firmalar geli im veya yeni teknolojilere uyum sa/layarak maliyetlerini dü ürmekten al koymaktad r.89

Çocuk çal t r lmas oranlar n n yüksek oldu/u geli mekte olan ülkeler,90 küreselle me sürecinde d ticaretin liberalle mesi ile sanayi kesimi uluslararas rekabet ortam na çekilmi tir. Bununla amaçlanan, rekabetin sayesinde sanayinin verimsiz yat r m ve üretim tercihlerinden s yr lmas ve do/ru kararlara ula mas d r. Böylece, optimum ölçekte ve az say da firman n bulundu/u piyasa yap s yerine, kaynaklar n ülkenin kar la t rmal üstünlüklere sahip oldu/u alanlarda yo/unla mas ile bu piyasalarda optimum ölçekte çal an çok say da firman n yer ald / bir yap ya ula lmas ve büyümenin h zlanmas beklenmekteydi. Ancak, ihracata dayal bu büyüme politikas , özellikle geli mekte olan ülkeler için uluslararas rekabete aç lmay beraberinde getirdi/inden dolay , ba ta devletin ekonomi içindeki a/ rl / n n en aza indirilmesi olmak üzere, ticaretin önündeki tüm engellerin kald r lmas na yönelik iç düzenlemeler yap lmas n gerektirmektedir. Bu düzenlemeler, 1980’li y llarda merkezleri Washington’da bulunan Uluslararas Para Fonu ve Dünya Bankas ile birlikte Amerika Birle ik Devletleri taraf ndan ortaya sunulan yeni liberal politika dizisini niteleyen Washington Uzla mas91 ile

88 _{Amela Karabegovib, Jason Clemens, “Ending Child Labour – Bans Aren’t the Solution”, Fraser}

Forum, The Fraser Institute, Toronto, March 2005, s. 26.

89 _{Remi Bazillier, Core Labour Standarts and Economic Growth, Théorie et Applications en}

Microéconomie et Macroéconomie Working Papers, No: 2004.88, Université Paris, Paris, 2004, s. 9.

90 _{Richard Anker, “The Economics of Child Labour: A Framework for Measurement”, International}

Labour Review. Vol: 139, No: 3, Geneva, 2000, s. 257.

91 _{Washington Uzla mas , bir ülkenin d ticaretinin serbestle tirilmesi ve devlet i letmelerinin toptan}

özelle tirilmesine ilaveten, s k para ve maliye politikalar n , piyasalar n genel olarak kurals zla t r lmas n , i gücü piyasalar nda asgari ücret gibi unsurlar n kald r lmas n ve güvenli özel mülkiyet haklar n içermektedir. Genel olarak bak ld / nda uzla ma, meseleleri piyasaya b rakma politikas d r. Bilgi için bkz.: Arthur MacEvwan, “Borç ve Demokrasi; A/ r Borç Alt ndaki Ülkeler Demokratik Ekonomik Programlar Nas l Yürütebilirler?”, (Çeviren: Erkan Ünal), Neoliberalizme Kar Ortak Savunma. (Editör: Ahmet Asena, Sezai Temelli), Kalkedon Yay nc l k, stanbul, 2006, s. 77.

belirlenmi tir. Bu çerçevede, ticaret serbestle tirilmi , kamu kurumlar özelle tirilmi ve piyasaya giri ç k lar engelleyen düzenlemeler kald r lm t r.92

Ekonomik büyümenin sa/lanabilmesi için Washington Uzla mas ile

gerçekle tirilen düzenlemelerle bir ba ar elde edilememi ; uzla ma i gücü piyasalar n n esnekle tirilmesini de kapsayacak biçimde geni letilmi tir. Ancak, ihracata dayal büyüme politikalar n benimseyen geli mekte olan ülkelerde, uluslararas rekabete aç lmak, sanayi yap s de/i memekte; ortaya ç kan sorunlar n niteli/i de/i mektedir.93 Uluslararas rekabete uyum sa/layabilmek için devletin ekonomideki a/ rl / n n özelle tirmelerle azalt lmas ticaretin serbestle tirilmesi, i gücü piyasas n n esnekle tirilmesi gibi düzenlemelerle maliyetler dü ürülmekte ancak uluslararas ölçekteki rakip say s n n fazlal / n n firmalar en ucuza üretme aray na yöneltmesi, piyasalar n enformelle mesini beraberinde getirecektir. Bunun yan s ra, maliyet dü ü lerinden i gücü de olumsuz etkilenmektedir. Bu iki etki ile yoksulla an aileler, çocuklar n da i gücü piyasas na sokmaktad r. Bu noktada, özellikle ihracata dayal büyüme politikalar n benimseyen geli mekte olan ülkelerde, ekonomik büyümenin sa/lanmas için piyasalar n enformelle tirildi/i ve enformel piyasalarda çocuklar n çal t r ld / söylenebilir.

Küresel rekabet içinde daha fazla kar elde etmek için kurals z bir biçimde üretim yapan sermaye, az geli mi ve geli mekte olan ülke devletlerinin göz yummas yla, her türlü yasal denetimden uzak, istedi/i ko ullarda i çi çal t rmaktad r. Bu yap da, üretimlerini sadece ulusal ölçekte gerçekle tiren i letmeler de/il ayn zamanda çok uluslu i letmeler de ucuz i gücü olarak çocuklar çal t rmaktad rlar. hracat yapan i letmeler, üretimlerinin çe itli a amalar n çocuklar n çal t r ld / ta eronlara d salla t rarak, çocuklar dolayl yoldan çal t rmaktad rlar.94

92 _{Fatma Do/ruel, A. Suut Do/ruel, B çak S rt nda Büyüme ve stikrar: Arjantin, Brezilya, Meksika,}

srail, Türkiye. stanbul Bilgi Üniversitesi ( BÜ) Yay nlar , Yay n No: 134, stanbul, 2006, s. 22- 24.

93 _{A.k. s. 26-27.}

94 _{Ahmet Kemerli, Dünyada ve Türkiye Ölçe/inde Deri Sektöründe Çocuk Eme/i, (Yay mlanmam}

Öte yandan, özellikle az geli mi ülkelerde çocuklar n çal t r lmas n n engellenmesinin ön ko ulu olarak gösterilen ekonomik büyümeye çocuklar n çal t r lmas na ili kin düzenlemelerden daha fazla önem verilmektedir.95 Ancak, ekonomik büyüme kuramsal olarak yoksullu/u azalt c bir etkiye sahip olsa da, çocuklar n çal t r lmas n azaltan bir sonuç do/urmayabilir. Bu durum, ekonomik büyümenin yoksullu/a yeterince önem vermemesinden dolay , yoksulluk oran ndaki azalmaya kar n, yoksullu/u tamamen ortadan kald ramamas ile aç klanmaktad r. Böylece çocuklar n çal t r lmaya devam edildi/i görülür. Bunun yan s ra, ekonomik büyüme adil bir gelir da/ l m n kendili/inden güvence alt na almamaktad r. Gelirin adil da/ lmad / bir ekonomide büyüme oran ne olursa olsun, gelirden yeterli pay alamayan yoksul aileler çocuklar n çal t rmaya devam edeceklerdir.96 Son olarak, ekonomik büyümeye ko ut olarak istihdam art sa/lanmad / sürece, h zl ekonomik büyüme sa/lanmas na yönelik politikalar, çocuklar n çal t r lma e/ilimlerini artt racakt r.97 Bu e/ilimin artmas ekonomik büyümeyi oldu/u gibi kalk nmay da engelleyecektir.98