SEBİT Eğitim ve Bilgi Teknolojileri Eğitsel Tasarım Takım Kaptanı
Türk Eğitim Derneği & SEBİT
Uluslar
ar
ası Eğitim F
orumu II: Eğitimde İno
vasy
on
148
gerçekten yeterli mi? Aslında bu soru daha önceki değerli konuşmacılarımız tarafından da vurgulandı. O yüzden izninizle bu kısmı biraz hızlı geçiyorum. Çoktan seçmeli soruların avantajlarını hepimiz biliyoruz. Dezavantajlarını da biliyoruz. Ama sistemi iyileştirmeye çalışırken çoktan seçmeli soru paradigmasının en azından teknolojik ortamda çok da dışına çıkamadığımızı görüyoruz. Yani burada aklımıza gelen sorular adapting testing ile daha az soruyla öğrencinin düzeyini belirleyerek sistemin etkinliğini arttırmak. Ancak çoktan seçmeli soruların dezavantajlarını hâlâ ortadan kaldırabilmiş değiliz. Bu noktada sorduğumuz soru: Acaba avantajlarından vazgeçmeden bir değerlendirme yapmak mümkün mü? Nasıl bir paradigma değişikliği olmalı ki daha etkin bir değerlendirme yapılabilsin. Bu noktada sizlere Henry Ford’un bir sözünü paylaşmak istiyorum. Zaten çok da bilinen bir söz. “İnsanlara ne istediklerini sorsaydım daha hızlı at üretirdim” demiş. Yani çoktan seçmeliyi iyileştirmeye çalışırken üretmeye çalıştığımız şey onun dışına çıkmayabilir. Hâlâ aynı sınırlılıklar içinde yaşıyor olabiliriz. Dönemin banka müdürünün Ford’un kredi isteğine talebi de benzer şekilde olmuş: “Atlar her zaman kullanılacaktır, otomobil ise ancak geçici bir moda olabilir. Yani şu an bizler de en azından teknolojik ortamda çoktan seçmeli dışında bir çözümü düşünemiyor olabiliriz. Ya da düşündüğümüz çözümün genelleşip etkin bir yol olacağına şu an inanamıyor olabiliriz. Bizim bu noktada SEBIT olarak kendimize koyduğumuz hedef: Doğru tasarlanmış interaktif etkinliklerle ve etkin bir raporlamayla bunu yapabilir miyiz? Kendimize koyduğumuz hedef bu. Ben burada oldukça kalabalık bir ekibi temsil ediyorum. Şu an SEBIT bunu kendisine ciddi bir iş olarak edinmiş durumda ve size biraz önce Sayın Monica Martinez’in de bahsettiği aslında kompleks görevler içeren, öğrencilerin karar verme becerilerinin, problem çözme becerilerinin daha ön plana çıkartıldığı bazı örnekler sunmaya çalışacağım.
Burada maddenin ayırt edici özelliklerinin belirlenmesi ve bunların problem çözmede kullanılmasıyla ilgili interaktif bir etkinliğimiz var. İlk başta bir problem durumuyla başlıyor. İşte Timur’un zor bir patronu var. Yönetici asistanı olarak çalışıyor. Tam işten çıkacakken onu arıyor ve unuttuğu ceketini getirmesini istiyor. Konferans salonunda unutmuş ceketini. Konferans salonu da yeni boyanmış. Timur tabii panik halinde ceketi alıp götürmeye çalışırken ceket boya oluyor. Boyandığı için ceketi o şekilde vermek istemiyor. Çünkü çok korkuyor patronundan ve acaba bu boyayı tiner kullanarak nasıl çıkartırım diyor. Bodrum kata indiği zaman, bina da yeni boyandığı için haliyle malzemeler var. Bazı şişeler görüyor. Bu şişelerin hangisinin tiner olduğunu bilmiyor. Timur maddenin ayırt edici özelliklerini kullanarak acaba hangi şişedeki maddenin tiner olduğunu bulabilir mi? Bu durumlar çeşitlendirilebilir. Ama burada Timur’un çözmesi gereken bir problem var. Bu problemi aşama aşama çözmesini bekliyor olacağız. Ona yardımcı olacak bazı ipuçları da olacak. Deney düzenekleri de sağlanmış durumda. Bunun kazanımlarının yanında tasarımında birçok becerinin de yer aldığını görüyoruz. Analiz etmesini bekleyeceğiz, uygun bir özüm tasarlamasını bekleyeceğiz. Doğru ölçüm araçlarını seçmesi ve toplaması gerekecek. Buradan bir çıkarım, bir yorum yapması gerekecek. Bunlar değerlendirmeye de zenginlik katıyor. Biraz önce bahsettiğimiz aşamaların şu an ilk problem tanıtımıyla başladığını görüyoruz. Burada Timur’a telefon geliyor ve elinde boyalı ceketi görüyoruz. İkinci kısımda Timur’un durumu analiz etmesi gerekecek. Burada üzerinde çalıştığımız nokta nasıl bir puanlama anahtarımız olmalı ki Timur’un buradaki yaptıklarından onların durumu hakkında bilgi sahibi olabilelim. Burada Timur’un kendisinden problemde verilen ve istenenleri belirlemesi gerekecek. Ancak burada tek bir hareketle verilebilecek bir
Türk Eğitim Derneği & SEBİT
Uluslar
ar
ası Eğitim F
orumu II: Eğitimde İno
vasy
on
149 cevap yok. Eksik olabilir, fazla olabilir, istenileni belirleyebilir ama verileni belirleyemez.
Bunu yardım almadan yapabilir, yardım alarak yapabilir. Bunlar Timur’un durumundaki çeşitlilik hakkında daha detaylı bilgi almamıza yardımcı oluyor. Plan aşamasında artık Timur’a, olası çözümde ihtiyacı olacağı adımlar ve fazladan da adımlar sunuluyor ve bunları doğru sırada, sadece ihtiyacı olan adımları çözüme ulaştıracak şekilde sıralaması bekleniyor. Burada da benzer şekilde sadece doğru adımların seçilmesi, fazladan adım olup olmaması, sıralamanın doğru olup olmaması, bulduğu sıranın çözüme götürüp götürmeyeceği Timur’un durumu hakkında bize bilgi veriyor. Son aşamada artık oluşturduğu plana göre oradaki adımları uygulayarak çözüme gitmesi gerekecek.
Bu interaktif etkinliğe özgü olarak çözüm aşamasının çok daha yoğun olduğunu görüyoruz. Çünkü burada düzenekler üzerinde çalışması gerekiyor, ölçüm yapması gerekiyor. Beceri yönünden de kalabalık bir kısım. Burada Timur’un yaptığı şeylerin onun beceri ve kazanımlardaki durumu hakkında nasıl bilgi verdiğini görmeye çalışalım. Örneğin maddenin ayırt edici özelliklerinden seçim yapması gerekecek. Ben bu özelliklere bakmak istiyorum tineri bulmaya çalışırken. Hangilerini seçti? İçinde uygun olmayan var mı? Bu seçtiğim, örneğin yoğunluğu seçtim, bu yoğunluğu hesaplamak için gerekli düzeneği kurabiliyor muyum? Ölçümü yapabilir miyim? Bu ölçümleri doğru yapabiliyor muyum, benzer şekilde farklı özellikler için? Veri tablosunu hazırlayabiliyor muyum? Ölçümlerin doğruluğu, girdiğim verilerin doğruluğu daha detaylı bilgi almamıza yardımcı oluyor. Başka bir örnek ise: Burada 3 adet direnç ve bir pil içeren bir devre görüyoruz. Burada öğrenciden eşdeğer direncin hesaplamasında kullanılacak formülü ölçümler yaparak çıkarmasını bekliyoruz. Ama burada sadece ondan bir formül istemiyoruz. Önce bir hipotez kurması gerekiyor. Hipotezini test edebilmesi için bir düzenek hazırlaması gerekiyor. Bu düzenekte ölçüm yaparak onları veri tablosuna kaydetmesi, en sonunda da bir karar vermesi bekleniyor. Bu da kendisine rapor olarak sunuluyor.
Bir başka örneğimiz Biyoloji’den, besin zincirinden. Burada bir milli park var ve milli parkta kartalların soyu tükenmek üzere. Görev olarak bu parktaki canlılar arasındaki ilişkileri keşfedip, abiyotik faktörlerin de bu ilişkilere etkisini gözlemleyip, bu bulgular doğrultusunda kartalların üreyebileceği bir ortam oluşturması gerekiyor. Ama bunu yapabilmesi için ortamdaki değişkenleri arttırarak, azaltarak gözlemler yapması, bunları veri tablosuna kaydetmesi, bunun grafiğini çizmesi ve grafiğe bakarak da “Ben şöyle bir ortam oluşturursam, kartallar üreyebilir” diye bir karar vermesi gerekiyor.
Bir başka örneğimiz de Matematik’ten. Burada bir sirk yöneticisi var ve sirk yılın beş ayı çalışıyor. Biletler de yetişkin ve çocuk biletleri olarak özelleşmiş durumda. Ama sirk maddi nedenlerden dolayı sadece 3 ay çalışabilecek. Ardışık 3 ay çalışabilecek ve burada öğrenciye hiç bu grafikleri vermiyorsunuz. Problem durumunu veriyorsunuz. Öğrencilerin bunları ilgili tablolara taşıması, isterse ayrı ayrı sütun grafikleri oluşturup isterse daha etkin olan ikili sütun grafiği oluşturup, en sonunda karar vermesini bekliyoruz. Bütün burada yaptığı tercihler, onun değerlendirmesindeki detayları oluşturuyor. Teşekkür ederim.
Petek Aşkar:
Çok teşekkürler. Şimdi sözü Mete Kızılkaya’ya bırakıyorum. Polis Amca İlköğretim Okulu Müdürü.
Türk Eğitim Derneği & SEBİT
Uluslar
ar
ası Eğitim F
orumu II: Eğitimde İno
vasy
on
150