DEKORATĐF KONUMDAKĐ KADINLAR Samiye’nin Annes

Şefkat ve merhametin kaynağı Türk anası, romanımızda kızının siyasî bir tuzağa alet edilmesi, oğlunun bu tuzağı ayarlamasına seyirci kılınır.

Kızının dert ve sevinç ortağı Şerife Hanımla otuz yıllık komşuluk devreleri geçmiştir. Teşvikiye’ye taşındıktan sonra da onunla dost kalmışlardır.

Đyi bir kadın olsa da pasiftir. Kızının intiharıyla da yıkılmıştır. Sağlığında da ona gerektiği kadar yakın olamamıştır.

Şevket Beyin Annesi

Dininin gereklerini yerine getiren bir kadındır. Sivil polisler, gazetedeki oğlunu tutuklamaya geldiklerinde, onların kaba hareketlerine maruz kalmıştır.

Despina’nın Annesi

Ortodokslar için kutlu bir gece olan Aya Nikoli gecesinde kızıyla, kilisede beraber olduğu belirtilir.

Đhtilal Komitesinin Bulunduğu Evdeki Kadınlar Ve Kızlar

Kadınların geneli al yanaklı, kara kaşlıdır. Hepsi de ayrı ayrı çirkindirler ve çevrelerine çok müşteri toplamış olmanın verdiği bir gurur içinde azametli, kibirlidirler.

Kadınlı, kızlı, erkekli kümede içki içilir, çalgı çalınır, şarkı söylenir. Eğlence peşindedirler. Yardıma ihtiyacı olan insanlara karşı duyarsızdırlar. Kızlar can sıkıntısı çekerken, kadınlar dedikodu peşindedirler.

Katina

Đhtilal komitesinin bulunduğu evi idare eden kadındır. Yaşlanmıştır. Đşleri yapmakta zorlanmaktadır; ama evdeki kadın ve kızların yardımından mahrumdur.

Lakabı “Çaça” dır. Çalıştırdığı evdekilerin temizliğiyle övünür. Müşteri kaçırmak istemez.

Marika

Đhtilal komitesinin bulunduğu evde çalışmaktadır. Çirkin olmasına rağmen, müşteri toplayabildiği için gururlu, kibirlidir. Müşterilerine candan davranmaya çalışır, zorla da olsa şefkat gösterir.

Eftalya

Đhtilal komitesinin bulunduğu evde çalışanlardandır. Marika gibi çirkin olmasına rağmen, onun da müşterisi boldur. Bu da gururlu ve kibirli olmasına neden olur. Rum kızı, her ne kadar çirkinse de sesi çok güzeldir. “Lekesiz, pürüzsüz” (s. 269) sesiyle söylediği şarkılar, etrafındakileri mest eder.

Hanriyet

Yeni Çarşı’da ev işleten bir kadındır. Onun evine gidenler hastalık kaparlar.

Zenci Kadın

Ahmet Kerim’in annesi yaşlanıp, ev işlerini hakedemeyecek duruma geldiğinde ve maddî durumları bozulunca, onların her işini gören, pasaklı kadındır.

Aşçı Kadın

Ahmet Kerim’lerin maddî durumları iyice bozulmadan önce, evi idare edenlerden biridir.

Madame Roland

Bir roman kahramanıdır. Ahmet Kerim’in Bekirağa Bölüğü’ne giderkenki hâli, Madam Roland’ın idam edileceği yere götürülürkenki hâline benzetilir. Ahmet Kerim’in de, onun “Ey hürriyet, ey hürriyet!” (s. 233) çığlığını aralıksız tekrar etmek istediği belirtilir.

Nefise

Şahabettin Süleyman’ın Metresleri

Gazeteci Şahabettin Süleyman, onları güçlükle giydirip kuşatmaktadır. Metreslerini arkadaşlarına peşkeş çekse de onun iznine gerek yoktur. Yokluğunda metreslerinden en çok istifade edenler arkadaşlarıdır.

Mektep Kızları

Mektep kızlarını, Rum kızı Despina’nın Đstanbul’u alacaklarını düşündüğü zafer günündeki hayallerinde buluruz. Bu hayallerdeki görüntüleri şöyledir:

“Đstanbul’un bütün sokakları çiçeklerle donatılacak, mektep kızları hep beyaz giyinecek, ellerine defne dallarından çelenekler alacak ve bizim millî şarkılarımızı söyleyerek (s.99) muzikanın önünde yürüyecek.”(s.100)

Rum Kızı

Ahmet Kerim’in Sinop’ta sürgündeyken gördüğü, hayvanca bir nazarla daldığı kızdır. Bunu belirten cümle çıkarılmıştır.(s. 310)

Hint Kızları

Bir benzetmeye malzeme olarak kullanılmışlardır. (s. 261)

Bizanslı Prensesler

Despina’nın günlük kokulu hali, Bizanslı prensese benzetilmiştir ve prensesler hakkında şu satırlara yer verilmiştir:

“Tenlerinde, yanık kehribar renkli bir amber macunu tadı sezilen yarı rahibe, yarı fahişe kadınlardır ki insanın içine akışlarında zehirle

şerbetin, derd ile devânın tesirini bir anda yaparlar ve birer yılan gibi soğuk, çevik kollarının arasında kıvranan erkeğe ölümü aşk, aşkı ölüm kadar cana yakın gösterirler.” (s.98)

Küçük Kız

Şerife Hanımın hizmetindedir. On iki, on üç yaşlarında, yemenili bir kızdır. Ahmet Kerim’in ziyareti, onu şaşırtmıştır. Şaşırması, tavırlarındaki terbiye ve nezaketi etkilememiştir.

Masaldaki Anne

Anne şefkatine örnek teşkil eder.

Harem Kadını

Beyazlığı, tombulluğu benzetme için kullanılmıştır.

Oda Hizmetçisi

Sadayı Millet gazetesinde çalışmaktadır.

Hizmetçi Kızlar

Samiyelerin evinde görev yapmaktadırlar.

Hizmetçi Kız

Ahmet Kerimlerdeki evi idare eden görevlilerdendir. Onun olduğu bölüm romandan çıkarılmıştır.

Fahişeler

Ahmet Kerim’in gazeteciyi fahişeye benzetmesinde örnek olarak kullanılırlar.(s.24)

Her ikisi de kendisini halka beğendirmek için uğraşır. Tehlikelerle karşı karşıyadırlar. Sermayeleri halktır.

Rum Gençleri

Boyalıdırlar. Beyoğlu’nda dolaşıp, müşteri arayan kişilerdir.

Romandaki Kadın

Ahmet Kerim, idam edileceğini düşündüğü hapishane yatağında, edebiyata dair sayfaları hayalinde canlandırırken, idama giden bir kadının cesaretini hatırlamış; bu, romanımızın satırlarına yansıtılmıştır. (s. 287)

Histerik Kadın

Ahmet Kerim’in hapisteyken aktarılan ruh hâlini izahta, histerik bir kadının netameli oluşundan bahsedilir. Ahmet Kerim’in içindeki hâkim, histerik bir kadına benzetilir.(s. 293)

Lady Macbeth

Roman kahramanıdır. Ahmet Kerim’in sıkıntılı ruh hâlini aktarmada, karşılaştırma yapmak için romanımızda yer verilmiştir.

Türk Anaları

Şefkat ve merhametin kaynağı olarak nitelendirilirler. Bulgar komitacılarının ellerinde, yavrularıyla birlikte katliama maruz kalmışlardır. Abdülhamit döneminde yaslıdırlar. Gözyaşı dökerler.

Kadınlar

Kadınların insan hayatını şekillendirici, istedikleri alanlara yönlendirici özelliklere sahip olması işlenir. Sevdikleri zaman samimî oluşlarına da değinilir. (s. 179)

Şevket Bey Ailesindeki Genç Hanımlar ve Genç Kızlar

Sivil polisler, Şevket Beyi tutuklamak için geldiklerinde huzurları, rahatları alt üst olmuştur.(s. 250)

Türk Hanımları

Geçirdikleri değişim evrelerine değinilir. Peçelerini kaldırıp, dolaşma hürriyetine sahip olmaları, lokantalara girip yemek yiyebilmeleri, evlerinde haremle selamlığın kalkışı Türk hanımlarının gösterdikleri gelişmelerdir. Bu gelişmeler, Albay Cemal Bey sayesinde olmuştur.

Türk Kızları

Ahmet Kerim’in hayallerindeki şekilleriyle aktarılırlar.

Nineler

Abdestinde, namazında kişilerdir. Çoğunlukla sımsıkı peçelidirler.

Müslüman Kızları

Vahşi Makedonyalıların, Müslüman kızlarını çiğ çiğ yedikleri aktarılır. (s. 237)

Genç Kızlar

“Her memlekette ve her devirde ancak iffetin, saffetin sembolü” dürler. (s.

128)

Anadolu Kızları

Güzeldirler. Yeşil Anadolu köylerinde hayvancılıkla ilgilenirler.

Đstanbullu Mahalle Kadınları

Đstanbullu mahalle kadınlarının, bütün tiplerden daha acayip olduğu vurgulanır. Yazar, Ahmet Kerim’in düşüncelerine tercüman olarak, şu satırları aktarır:

“Hüseyin Rahmi’nin edebiyatında her sözüne güldüğümüz, her hareketini kahkahalarla karşıladığımız bu kaba ve şirret kadın tipleri, ona ilk defa olarak, Shakespeare’in dramlarında gördüğü cadı tiplerinden daha ürkütücü geliyordu.”(s. 169)