Dünyadan Bazı Ülke Uygulamaları 1 İsveç

İsveç'te ele alınan değişikliklerde öncelikleri belirlenmiştir. Burada daha önce Norveç'te yürütülmüş olan çalışmadan oldukça etkilenilmiştir. Her iki ülkede, Hollanda'da olduğu gibi bekleme listelerinde azaltma yapma isteği, sağlık politikası belirleyicilerini harekete geçmeye yönelten etkenlerden biri olmuştur. İsveç'te, hükümet tarafından 1992'de Parlamento Öncelik Belirleme Komisyonu kurulmuş ve Komisyon, nihai raporunu 1995'te hazırlamış ve öncelik belirlemenin sağlam ve açık bir etik platforma dayalı olması gerektiği sonucuna varmıştır. Bu amaç için, başlangıç noktası olarak üç prensip önermiştir:

1. İnsana saygı: tüm insanlar kişisel özelliklerine ve toplumdaki işlevlerine bakılmaksızın eşit saygı görmeli ve eşit haklara sahip olmalıdır.

2. İhtiyaç ve dayanışma: kaynaklar, ihtiyaçların çok büyük olduğu alanlara

yönlendirilmeli ve kişisel saygınlıklarının farkında olmayan veya diğerlerine göre seslerini daha az duyurma veya haklarını daha az kullanma şansına sahip olan bu grupların ihtiyaçlarına özel dikkat harcanmalıdır ve

3. Maliyet verimliliği: farklı seçenekler arasından seçim yaparken, maliyet ve etkisi arasında makul bir ilişki amaçlanmalıdır (bu prensip sadece, aynı hastalığı tedavi etmek için yöntemleri karşılaştırırken uygulanmalıdır) (Saltman ve Figueras, 1998: 107).

3.3.3.2. Büyük Britanya

Bazı reformlara rağmen hala ciddi problemler bulunmaktadır. Hastanelerin çoğu eskidir bu nedenle şartlar kötüleşmiştir ve yenilenmeye ihtiyacı bulunmaktadır. Cerrahi operasyonlar için bekleme listeleri bir yıldan fazla süreye uzamış ve ülkenin farklı rejimlerinde farklı standartlarda hizmetler gerçekleşmeye başlamıştır. Sağlık hizmetlerinde görevli doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık hizmeti çalışanları arasında hükümetin bütçe kesintileri nedeniyle derin memnuniyetsizlikler olmaktadır. Ülkede 1997’de İşçi Partisi lideri Tony Blair olmuştur. Blair, sağlık hizmeti sisteminin yeniden organizesini önermiş ve muhafazakarlar tarafından kurulan NHS (The British Mational Health Servis)’nin iç pazarını ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Ancak iç pazar, bozulmamış NHS güvenilirliği, sözleşme ve özel bakım hizmeti üzerinde vurguları ile birlikte geniş bir şekilde kalmıştır. Burada yeni sağlık hizmetinin tek paket halinde sunulması için açılan sağlık merkezleri yetkilendirilmiş; Doktor ve hemşireler için 24 saat sağlık hattı (NHS doğrudan) kurulmuş; doktor ve hastalar yönelik tıbbi bilgilendirme için internet sistemleri düzenlenmiştir (Cockerham, 2004: 327).

3.3.3.3. Güney Avrupa Ülkeleri

Ülkemizin de içerisinde bulunduğu Yunanistan, İsrail, İtalya, Portekiz, İspanya gibi ülkelerde Bismarck ve Beveridge modellerinin özelliklerini birleştiren karma sistemler kullanılmaktadır. Yunanistan, İtalya, Portekiz ve İspanya sigortaya dayalı

sistemden vergiye dayalı sisteme geçiş sürecinde ya ulusal sağlık hizmetlerini kurmuş ya da kurma hazırlıkları içerisinde olmuşlardır. Türkiye önceden kapsam içinde olmayan nüfusu sigorta kapsamına alma süreci içinde olduğu için bu ülkelerden ayrılmaktadır. Son sağlık reformu önerileri, hizmet sunucular ve satın alanlar arasında sözleşme yapılması konusunda düzenlemeleri de içermektedir. (Saltman ve Figueras, 1998: 147).

3.3.3.4. Avustralya

Avustralya da genel sağlık sigortasının yanında aynı zamanda özel sağlık sigortası gibi karışık bir sistem vardır. Tarihsel olarak bu özellikler ilintilidir. Genel sağlık sigortası kullanmak için genel bir hastanede tedavi olunması gereklidir. Ancak bu bağlantı bir politika seçimidir ve zorunluluk değildir. Örneğin genel sağlık sigortası özel doktorlar için kullanılabilir. Hastalar sadece genel sigortasını kabul etme hakkına sahiptir. Ek olarak, bir hasta tedavi için halk hastanesini veya özel sağlık sistemini seçebilir. Kamu sisteminde hastalar ek ödemeden kaçınmalarına rağmen, eğer sigortaları özeli kapsıyorsa, onların sigortacısı özel sağlık sistemindeki hasta kuyruklarından kurtulmayı ve hasta odasını paylaşmaktan kaçınmayı kabul etmeyebilir. Hastalar yaptıkları kişisel seçimlerine göre özel hastaneleri kapsaması için düzenli pirim ödemesi yaparlar. Diğer bir deyişle aşırı özel hastane faturalarına karşı kendilerini sigortalarlar (Gans, 2004: 10).

3.3.3.5. Almanya

Almanya’nın sağlık hizmeti sunum yapısı 1883’ten beri çok önemli bir değişikliğe uğramamış ve İmparatorluk Almanya’sında Bismarck’ın yönetiminde reformlar uygulanmıştır. Bu programın kuruluşunda o zaman üç temel bileşen vardır: 1)Zorunlu sigorta, 2) Ücretsiz sağlık hizmetleri, 3) Hasta faydaları. Çalışanlar, serbest çalışanlar, işsiz, emekliler ve yerli işçilerin bebek ve çocuk sağlık hizmetlerinin belirli kategorileri, evde çalışan yardımcı kadın ve Almanya’nın sağlık sigortası örgütünün biri tarafından tüm hepsinin sigortalı olması gibi. Almanya’da 1317 sağlık sigorta grubu vardır ve genellikle üyeler bir mesleki özellikteki sağlık sigortasına kayıt olurlar. Örneğin madenciler için, zanaatkârlar, denizciler ve çiftçiler ve diğer kişiler için kendi programlarına sponsor bazı geniş kamu sağlığı sigorta

örgütü ve bir çok yerel hastalık fonlarından oluşan Allgemeine Ortskrankenkassen’dır ki bu nüfusun yarısı için garantidir. The AOK, çıkışta sadece mavi yaka işçiler sigortalanmış fakat sonra genel nüfusu da içerecek şekilde üyelerini genişletmiştir (Cockerham, 2004: 333).

Hekim seçme uygulamasına özet olarak bakıldığında, hastaların sağlık kuruluşlarına ve hekimlere ulaşması öncelikle sosyal güvenlik kuruluşlarının belirlediği ölçülere göre olmaktadır. Bu konuda ki kısıtlamalardan sonra hastaneye giden hastalar hekimlerini seçebilmektedir. Hekimlerini seçerken birçok nedene bağlı olarak davranış göstermektedirler. Bunlara ait tespitler çalışmanın dördüncü bölümünde ele alınmaktadır.

örgütü ve bir çok yerel hastalık fonlarından oluşan Allgemeine Ortskrankenkassen’dır ki bu nüfusun yarısı için garantidir. The AOK, çıkışta sadece mavi yaka işçiler sigortalanmış fakat sonra genel nüfusu da içerecek şekilde üyelerini genişletmiştir (Cockerham, 2004: 333).

Hekim seçme uygulamasına özet olarak bakıldığında, hastaların sağlık kuruluşlarına ve hekimlere ulaşması öncelikle sosyal güvenlik kuruluşlarının belirlediği ölçülere göre olmaktadır. Bu konuda ki kısıtlamalardan sonra hastaneye giden hastalar hekimlerini seçebilmektedir. Hekimlerini seçerken birçok nedene bağlı olarak davranış göstermektedirler. Bunlara ait tespitler çalışmanın dördüncü bölümünde ele alınmaktadır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM