Dört Katılım Bankası Verilerinin KarĢılaĢtırmalı Analizi

Bu bölümde her bir katılım bankasının 2010 yılına ait mali tabloları kullanılarak kârlılıklarını etkileyen faktörlerin karĢılaĢtırmalı analizi yapılmaya çalıĢılmıĢtır. Ülkemizde faaliyet gösteren dört katılım bankasına ait toplam bazda baĢlıca finansal bilgiler aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur.

Tablo 40: Banka Bazında BaĢlıca Finansal Rakamları (Bin TL) (Aralık 2010)

BAġLIKLAR Albaraka Türk Bank Asya Kuveyt Türk Türkiye Finans TOPLANAN FONLAR TL 4.358.934 7.662.288 4.496.126 5.712.662 YP 2.522.656 3.504.294 2.885.347 2.685.234 TOLAM 6.881.590 11.166.582 7.381.473 8.397.896 KULLANDIRILAN FONLAR 6.270.895 10.954.796 6.971.527 7.975.316 TASFĠYE OLUNACAK ALACAKLAR (NET) 27.330 143.535 70.299 86.183 TOPLAM AKTĠFLER 8.406.301 14.513.419 9.727.117 10.691.860 ÖZVARLIK 852.635 1.941.667 1.256.685 1.406.096 NET KÂR 134.044 259.962 159.648 205.529

Kaynak: TKBB, www.tkbb.org.tr/ eriĢim: 17.03.2011

Dört katılım bankasının ayrı ayrı finansal bilgilerini gösteren tablo 40 incelendiğinde; her bankanın topladıkları fonların tutarı ile kullandırılan fonların tutarı birbirine yakın olduğu görülmektedir. Bu durum, katılım bankalarının çalıĢma Ģekli ile doğrudan iliĢkilidir. Üretim desteği, inĢaat firmalarına destek veya bizzat projeleri

gerçekleĢtirme, katılım bankalarının menkul veya gayrimenkulleri alıp kârlı satması gibi faaliyetleri nedeniyle toplanan fonların büyük bölümü kullandırılmaktadır. Bu faaliyetlerin sonucunda bir kâr elde edilmektedir. Bu kârın %80‟i katılım hesabı sahiplerine dağıtılmaktadır. Bank Asya tablo 40‟da sunulan tüm finansal rakamlarda diğer üç katılım bankasının önünde yer almaktadır. Bu farklar; bankanın yayılma Ģekli, yatırımları, reklam faaliyetleri ile iliĢkilendirilebilir. Tabloda görüldüğü üzere, tasfiye olunacak net alacakları en yüksek olan banka Bank Asya olup kredi riski açısından en kritik banka görünümündedir. Zira takipteki kredi oranı (%5,1) açısından katılım bankalarının baĢını çekmektedir. Dönem Net Kârı/Aktif Toplamı açısından katılım bankaları yakın bir seyir izlemekte olup, %1,19 ile Albaraka Türk en sondadır.

Tablo 41:Banka Bazında ġube ve Personel Verimlilik Göstergeleri

BANKA

ġube BaĢına Tutar (Milyon TL) Personel BaĢına Tutar (Bin TL)

Personel Yoğun-

Luğu

Aktif Kredi Toplanan Fon

Dönem Kârı (Bin TL)

Aktif Kredi Toplanan Fon Dönem Kârı Albaraka Türk 77.1 57.5 63.1 1.230 3.865 2.883 3.164 62 19,95 Bank Asya 82.9 62.6 63.8 1.485 3.395 2.563 2.612 61 24,43 Kuveyt Türk 69.0 49.4 52.3 1.132 3.413 2.446 2.590 56 20,21 Türkiye Finans 58.7 43.8 46.1 1.129 3.142 2.344 2.468 60 18,70 Katılım B. Ort 71.4 50.8 54.5 1.254 3.419 2.431 2.610 60 20,88 Sektör Ort. 100.1 52.2 66.7 2.179 5.271 2.751 3.406 115 18,94

Kaynak: www.bddk.gov.tr, sayfasından derlenmiĢtir. EriĢim: 06.02.2011

ġube baĢına aktif toplamı, kredi tutarı, toplanan fon ve dönem net kârı açısından Bank Asya önde olduğu tabloda görülmektedir. Fakat tüm katılım bankaları bankacılık sektörü verilerinin altında bir seyir izlemektedir. Katılım bankaları her yıl büyümesini arttırmakta ve ülke geneline yayılmaktadır. ġube baĢına hesaplanan bu verilerin sektörün gerisinde kalmasının; personel giderleri, zayıf sermaye, piyasadaki geçmiĢi, müĢteri alıĢkanlıkları, yaygınlık gibi nedenler olduğu söylenebilir. Her personele düĢen aktif, fon, kredi ve kâr payı açısından katılım bankaları yine sektörün gerisinde kaldığı görülmektedir. Bunun en önemli nedeni; katılım bankalarının bir Ģubede çalıĢtırdıkları personel sayısının çok olmasıdır. Personel yoğunluğu en fazla olan katılım bankası 24,43 personel ile Bank Asya‟dır. Katılım bankalarının personel baĢına kredi

tutarlarının sektöre ortalamasına yaklaĢtığı görülmektedir. Bu durum kredi açısından personelden yüksek verim elde edildiğinin en net göstergesidir. 2006 yılı baz alınarak oluĢturulan toplam aktif ve bilanço dıĢı yükümlülüklerin eğilim yüzdeleri aĢağıdaki gibi gerçekleĢmiĢtir.

Tablo 42: Banka Bazında Toplam Aktif ve Bilanço DıĢı Yüküm. Eğilim Yüzdeleri

BANKA 2006 2007 2008 2009 2010

Albaraka Türk Toplam Aktifler % 100 148 192 257 337 Bilanço DıĢı Yük % 100 492 217 301 1,138 Bank Asya Toplam Aktifler %

100 150 194 278 347

Bilanço DıĢı Yük % 100 140 204 236 331 Kuveyt Türk Toplam Aktifler % 100 132 196 253 331 Bilanço DıĢı Yük % 100 150 275 360 633 Türkiye Finans Toplam Aktifler % 100 136 172 211 259 Bilanço DıĢı Yük % 100 181 320 423 562 Katılım B. Ortalaması Toplam Aktifler % 100 141 187 245 315 Bilanço DıĢı Yük % 100 141 220 248 1,195 Sektör Ortalaması Toplam Aktifler % 100 116 147 167 202 Bilanço DıĢı Yük % 100 139 172 209 374

Kaynak: www.ebulten.bddk.org.tr/AylikBulten, EriĢim:29.01.2011

Katılım bankaları hem toplam aktifler hem de bilanço dıĢı yükümlülükler açısından hızlı büyümeyi devam ettirmektedir. Banka bazında da görüldüğü üzere özellikle bilanço dıĢı yükümlülüklerde, kriz dönemlerinde yavaĢlama olsa da, hızlı bir büyüme söz konusudur. Albaraka Türk 2006–2010 yılları arasında bilanço dıĢı yükümlülüklerini %1138 gibi yüksek bir oranda artırmıĢtır. Bilanço dıĢı yükümlülükler; türev ürünler, taahhütler, teminatlar ve rehinli kredilerden oluĢtuğu düĢünülürse, katılım bankalarının klasik bankacılık faaliyetlerine olan ilgisi artmaktadır. Ayrıca burada ani krizlerden korunma yollarından biri olan türev ürünlerin olması, ihtiyatlılık gereği bilanço dıĢı yükümlülükleri arttırdığı söylenebilir. Katılım bankaları son beĢ yıllık verilere göre toplam aktif ve bilanço dıĢı yükümlülükler açısından sektör ortalamasının üzerinde saldırgan bir büyüme stratejisi benimsediği görülmektedir. Bu büyüme stratejisinin de baĢarılı olduğu söylenebilir.

Tablo 43: Katılım Bankalarına Ait ÇeĢitli Oranlar Tablosu (%) Bankalar Likidite Yeterlilik Oranları Sermaye Yeterlilik Oranı Tpl. Fonların Kullandırılma Oranı Kâr Payı (Faiz)* Oranı Tpl. Aktif Büyüme Hızı Albaraka Türk %258,1 %14,09 %91,1 %9,19 %31,0 Bank Asya _%162,61 %13,33 %98,1 %9,28 %25,0 Kuveyt Türk _%242,25 %17,05 %94,4 %8,96 %40,8 Türkiye Finans _%162,76 %17,08 %94,9 %8,97 %22,9 Katılım B. Toplam _%238,25 %15,05 %93,2 %9,10 %28,9 Sektör Toplam _%164,72 %18,94 %85,2 %9,04 %20,8

Kaynak: www.ebulten.bddk.org.tr/AylikBulten, EriĢim: 05.02.2011

(*) TL cinsinden 12 aylık kâr payı ve faiz oranlarını kapsar

Tablo 43‟ü incelediğimizde Kuveyt Türk Katılım Bankası %40,8 ile aktif büyüme hızı en yüksek olan bankadır. En likit katılım bankası Albaraka Türk‟tür. Likidite yeterlilik oranı en düĢük olan banka ise Bank Asya‟dır. Fakat aynı zamanda en yüksek kâr payı dağıtan katılım bankası da Bank Asya‟dır. Sermaye yeterlilik oranı bakımından Türkiye Finans bankası zirvededir. Katılım bankaları toplamı ile sektör toplamı verilerini karĢılaĢtıracak olursak; sermaye yeterlilik oranları dıĢındaki diğer üç göstergede sektör ortalamasının üzerinde bir seyir izlediği görülmektedir. Özellikle kâr payı oranları ile faiz oranlarının yakın olması faizsiz bankacılığın iĢleyiĢi hakkında çeĢitli Ģüpheleri akla getirmektedir. Sermaye yeterlilik oranlarının düĢük olması ise katılım bankalarının aktif para prensibine uymaya çalıĢtıklarının göstergesi sayılabilir. Öz kaynak/Risk Ağırlıklı Kalemler Toplamı 2010 yılında bankacılık sektörü ortalaması %18,94 olarak gerçekleĢmiĢ ve bu oran katılım bankalarında %15,05 ile sektörün altında bir seyir izlemiĢtir. Bu durumda iki farklı görüĢ ileri sürülebilir. Birincisi, katılım bankalarının yüksek öz kaynakla çalıĢtığı görüĢüdür ki bu görüĢü olumsuz kılan SYR‟nin düĢük çıkmasıdır; ikinci görüĢ ise, katılım bankaları daha az riskli iĢlemlere yöneldiği görüĢüdür. Ac = x 100 formülü ile hesaplanan Toplam Aktif Büyüme Hızı sonuçlarına göre tüm katılım bankaları toplam bazda bankacılık sektörü ortalamasından daha hızlı büyüdükleri ortaya çıkmıĢtır.