Uzun Boylu:

Uzun boy, kadının endamını ön plana çıkarması ve kadını güzellik açısından bakıldığında idealist, ulaĢılması zor bir kisveye büründürmesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Romanlarda yer alan kadın kahramanlar genelde uzun boylu oluĢları ile dikkatleri üzerlerinde toplarlar. Ahmet Mithat Efendinin “Paris‟te Bir Türk” adlı romanında yer alan Madame Cartrisse, boylu boslu bir kadındır.⁴⁸⁷ Aynı romanda Fatıma ġemsay, fidan boylu bir

481 Agâh Sırrı Levend, a.g.e., s. 491.

482 Gürpınar, Bir Muadele-i Sevda, s. 109.

483 Ahmet Mithat Efendi, Karı Koca Masalı, s. 82.

484 ġemseddin Sami, a.g.e., s. 44.

485 Gürpınar, Mürebbiye, s. 51.

486 Recaizâde Mahmut Ekrem, a.g.e., s. 23.

487 Ahmet Mithat Efendi, Paris‟te Bir Türk, s. 4.

kadındır.⁴⁸⁸ Madame Mapercine, endamlı bir kadındır.⁴⁸⁹ Madame Hyrienne, uzun

romanında Esma, boylu bosludur.⁴⁹⁶ “Dünyaya Ġkinci GeliĢ Yahut Ġstanbul‟da Neler OlmuĢ”

romanında Nergis, fidan boyludur.⁴⁹⁷ “Felâtun Bey Ġle Râkım Efendi” romanında Canan, uzun boyludur.⁴⁹⁸ “SergüzeĢt” romanında Dilber‟in boyunun cariye olarak gittiği ikinci evde endamlı, gayet intizamlı bir Ģekilde uzadığı ifade edilir.⁴⁹⁹ Nâbızâde Nâzım‟ın “Zehra” adlı romanında Sırrı Cemâl, “uzun boylu, iri yapılı ancak gayet yumuşak ve nâzenin” dir.⁵⁰⁰ Hüseyin Rahmi‟nin “Bir Muadele-i Sevda” romanında Nazire Hanımın dadısı olan kadın

“uzunca boylu” dur.⁵⁰¹ Hüseyin Rahmi Beyin “Metres” romanında Meryem Dudu, ince boyu sayesinde endamlı bir Ģekilde yürür.⁵⁰²

Ahmet Mithat Efendinin “Hasan Mellâh Yahut Sır Ġçinde Esrar” adlı romanında yer alan Cuzella‟nın Avrupa ve Asya‟daki güzellerin hemen hemen hepsinde bulunan uzunca bir boyu vardır. Bu boy kendisine zarif bir endam kazandırır.⁵⁰³ “Felâtun Bey Ġle Râkım Efendi”

romanında Margrit ve Can, “fidan” boylu, endamlı kızlardır.⁵⁰⁴ “Süleyman Muslî” romanının kahramanı Maria Konstanse, uzun boylu ve endamlı bir kızdır.⁵⁰⁵ “Hüseyin Fellâh”

romanında ġehlevend, “fidan boylu” bir genç kız olmakla birlikte çektiği sıkıntılardan dolayı bir genç kızdan çok yaĢlı birini andırır. En çok dikkat çeken yeri boyudur.⁵⁰⁶ “Dürdâne Hanım” romanında AyĢe Ebenin boyunun letâfeti mükemmel olarak tasvir edilir.⁵⁰⁷ Hüseyin

488 A.g.e., s. 102.

489 A.g.e., s. 112.

490 A.g.e., s. 118.

491 Ahmet Mithat Efendi, Çengi, s. 49.

492 Gürpınar, Bir Muadele-i Sevda, s. 34.

493 A.g.e., s. 145.

494 Gürpınar, Metres, ss. 19-20.

495 Gürpınar, Mürebbiye, s. 38.

496 Ahmet Mithat Efendi, Hasan Mellâh Yahut Sır Ġçinde Esrar, s. 295.

497 Ahmet Mithat Efendi, Dünyaya Ġkinci GeliĢ Yahut Ġstanbul‟da Neler OlmuĢ, s. 7.

498 Ahmet Mithat Efendi, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, s. 16.

499 SamipaĢazâde Sezai, a.g.e., s. 46.

500 Nabizâde Nâzım, a.g.e., s. 37.

501 Gürpınar, Bir Muadele-i Sevda, s. 107.

502 Gürpınar, Metres, s. 201.

503 Ahmet Mithat Efendi, Hasan Mellâh Yahut Sır Ġçinde Esrar, s. 9.

504 Ahmet Mithat Efendi, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, s. 20.

505 Ahmet Mithat Efendi, Süleyman Muslî, s. 19.

506 Ahmet Mithat Efendi, Hüseyin Fellâh, s. 23.

507 Ahmet Mithat Efendi, Dürdâne Hanım, s. 38.

Rahmi‟nin “Ġffet” inde Ġffet, uzun ve ince boyludur.⁵⁰⁸ Halit Ziya‟nın “Mai ve Siyah”

romanının kahramanı Ġkbal, uzunca boyludur.⁵⁰⁹ Hüseyin Rahmi‟nin “Metres” adlı romanında Madam Krike, uzun boyludur.⁵¹⁰ “Araba Sevdası” romanında PerîveĢ Hanımın yanında kendisine refâkat eden kadın (Çengi Hanım), kendisinden boyca daha uzun olarak betimlenir.⁵¹¹ Hüseyin Rahmi‟nin “ġık” isimli romanında Madam PötiĢ, uzun boyludur.

Endamca güzel değildir.⁵¹² Gürpınar‟ın “ġık” adlı romanında ġöhret Beyin boyu “sırık gibi uzun” olarak ifade edilir.⁵¹³ “Metres” romanında Matmazel Parnas, “levendâne narin” bir boya sahiptir.⁵¹⁴ Ahmet Mithat Efendinin “Dürdâne Hanım” adlı romanında Acem Ali Bey (Ulviye) in “boyu uzunca”dır.⁵¹⁵ “Kafkas” romanında Gospodin dö Brano ile eĢi Madam dö Brano‟nun ilk ve tek evlâdı olan Katerina dö Branoviç, uzun boylu ve iri yapılı bir genç kızdır.⁵¹⁶ Aynı romanda Sohum Kalesi kumandanının eĢi olan madam uzun boylu bir kadındır.⁵¹⁷ Ahmet Mithat Efendinin “Süleyman Muslî” adlı romanında yer alan Mariya Konstanse, uzun boylu, endamı birbiri ile gayet uyumlu bir kızdır.⁵¹⁸ Yine aynı romanda Margerit, “fidan gibi uzun boylu ve yine fidan gibi nahif endamlı” olarak resmedilir.⁵¹⁹ Mustafa ReĢid‟in “Lorans” adlı romanında Lorans, “uzunca boylu” bir genç kızdır.⁵²⁰

508 Gürpınar, Ġffet, s. 25.

509 UĢaklıgil, Mai ve Siyah, s. 151.

510 Gürpınar, Metres, s. 56.

511 Recaizâde Mahmut Ekrem, a.g.e., s. 25.

512 Gürpınar, ġık, s. 14.

513 A.g.e., s. 12.

514 Gürpınar, Metres, s. 73.

515 Ahmet Mithat Efendi, Dürdâne Hanım, s. 15.

516 Ahmet Mithat Efendi, Kafkas, s. 15.

517 A.g.e., s. 48.

518 Ahmet Mithat Efendi, Süleyman Muslî, s. 19.

519 A.g.e., s. 141.

520 Mustafa ReĢid, Lorans, s. 31.

D. Kilosu Bakımından Kadınlar 1. Zayıf Kadınlar:

Endamlı ve güzel görünme sevdasında olan kadın, romanlarda da bu arzusuna paralel olarak daha çok zayıf bir görünüĢ ile tecessüm ettirilir. Ahmet Mithat‟ın “Karı Koca Masalı”

romanında Mahcemal Hanımın vücudu zayıf olmasının yanında “balıketli” bir yapı arz eder.⁵²¹ Çirkinliği zayıflığından ileri gelir.⁵²² “Paris‟te Bir Türk” romanının kahramanı Madame Hyrienne, zayıfçadır.⁵²³ “TaaĢĢuk-ı Tâl‟at ve Fitnat” romanında Emine Kadın çok zayıf biridir.⁵²⁴ Yine aynı romanda Fitnat Hanım narin bedenlidir.⁵²⁵ “Dürdâne Hanım”

romanında Ulviye Hanım vücut olarak o derece uyumludur ki biraz dikkatlice bakılırsa onu en güzel kadınlardan saymak mümkündür.⁵²⁶ Ancak bu derece narin olan Ulviye Hanım, aynı zamanda kuvvetli bir kadındır.⁵²⁷ Hüseyin Rahmi‟nin “Metres” adlı romanında Saffet Hanımın kayınvalidesi Firuze Hanım, gelinine nispetle zayıf bir kadındır.⁵²⁸ Aynı romanda Melâhat Hanımın “telgraf direği gibi ince uzun bir vücud” u vardır.⁵²⁹ Bu kadar ince ve zayıf oluĢu giydiği kıyafetlerin üzerinde biçimsiz durmasına ve onun bir korkuluğa benzemesine yol açar. Rüzgârlı havalarda kocası kolundan sımsıkı tutmasa bir uçurtma misâli uçacak gibidir.⁵³⁰ UĢaklıgil‟in “Mai ve Siyah” romanında Sabiha Hanımın zayıf, kuru bir vücudu vardır.⁵³¹ Ahmet Mithat‟ın “Felâtun Bey Ġle Râkım Efendi” adlı romanında Canan‟ın zayıf ve hastalıklı bir hâli vardır.⁵³² “Zehra” romanında Sırrıcemâl, üzüntüden gün geçtikçe “mum gibi erir.”⁵³³ Hüseyin Rahmi‟nin “Metres” adlı romanında Meryem Dudu, “kuru” denebilecek kadar zayıf bir kadındır.⁵³⁴ Ahmet Mithat Efendinin “Hasan Mellâh Yahut Sır Ġçinde Esrar”

adlı romanında Esma‟nın “elmasiye gibi nazik ve titrek” bir vücudu vardır.⁵³⁵ Gürpınar‟ın

“Metres” inde Madam Krike, zayıf bir kadındır.⁵³⁶ “Mürebbiye” romanının kahramanı olan Anjel, vücut yapısı olarak ince bir kadındır. Vücuduna bakıldığında zayıf, yüzüne bakıldığında toplu gibidir. Onun bu türden bir vücut yapısına sahip oluĢu kendisine rağbet

521 Ahmet Mithat Efendi, Karı Koca Masalı, s. 82.

522 A.g.e., s. 84.

523 Ahmet Mithat Efendi, Paris‟te Bir Türk, s. 118.

524 ġemseddin Sami, a.g.e., s. 42.

525 A.g.e., s. 44.

526 Ahmet Mithat Efendi, Dürdâne Hanım, s. 64.

527 A.g.e., s. 70.

528 Gürpınar, Metres, s. 19.

529 Gürpınar, Mürebbiye, s. 37.

530 A.g.e., ss. 38-39.

531 UĢaklıgil, Mai ve Siyah, s. 333.

532 Ahmet Mithat Efendi, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, s. 16.

533 Nabizâde Nâzım, a.g.e., s. 105.

534 Gürpınar, Metres, s. 282.

535 Ahmet Mithat Efendi, Hasan Mellâh Yahut Sır Ġçinde Esrar, s. 295.

536 Gürpınar, Metres, s. 56.

eden erkeklerin kimi zaman onu ince, nazik kimi zaman da ĢiĢman biri olarak tasavvur etmelerine sebep olur.⁵³⁷

Recâizâde Mahmut Ekrem‟in “Araba Sevdası” romanında PerîveĢ Hanım, narin yapılıdır.⁵³⁸ “Zehra” romanında Marika, “çöp gibi ince” olarak tarif edilir.⁵³⁹ UĢaklıgil‟in

“Mai ve Siyah” adlı romanında Ġkbal‟in vücut hatları henüz tam anlamı ile oturmamıĢtır.

Fakat tüm bu noksanlıklara rağmen yine de cazibeli ve göz alıcıdır.⁵⁴⁰ “Nemide” romanının kahramanı Nemide, cılız bir vücuda sahiptir.⁵⁴¹ Romanda geçen Ģu cümleler onun bedensel özelliklerini göstermesi açısından dikkate değerdir:

“Nemide ressamları, heykeltıraşların perestiş etdikleri, hilkatin bedi‟alarını israf ederek halk etdiği vücutlardan değildi. Fakat Nemide şayanı dikkat hiçbir letafeti hususiyeye malik olmadığı halde o kadar ulvî, o kadar şi‟r âmiz bir mecmu‟ai leta‟if arz ediyordu ki ruh tecessüm etmiş, nurdan bir kisveye bürünmüş zan olunurdu. Nemide mermerden masnu‟ gibi kollara, bir safha‟i simin gibi bir sineye malik değildi. Fakat Nemide‟nin nahif vücudu; genç kıza nârin bir bedia‟i hilkat şeklini veriyordu.”⁵⁴² Nahid, bedence iri bir cüsseye sahip olduğundan Nemide yanında çok cılız kalır ve Nahid‟den beĢ-altı yaĢ daha küçük gibi görünür.⁵⁴³ Ahmet Mithat Efendinin “Dürdâne Hanım” adlı romanında Acem Ali Bey (Ulviye) in “vücudu nahif”tir. Ancak Pazar kayıkçılarını birbirine çarpıttırmaya yetecek kadar kuvvetli oluĢunun nereden kaynaklandığına insan ĢaĢar.⁵⁴⁴ Hüseyin Rahmi Beyin “ġık” isimli romanında efemine bir tip olarak addedebileceğimiz ġöhret Bey zayıf biridir.⁵⁴⁵ Mustafa ReĢid‟in “Hayf” adlı eserinde Elizabe, narin yapılı, kilo bakımından zayıf bir genç kızdır.⁵⁴⁶

537 Gürpınar, Mürebbiye, ss. 51-52.

538 Recaizâde Mahmut Ekrem, a.g.e., s. 23.

539 Nabizâde Nâzım, a.g.e., s. 83.

540 UĢaklıgil, Mai ve Siyah, s. 151.

541 UĢaklıgil, Nemide, s. 11.

542 A.g.e., s. 11.

543 A.g.e., ss. 54-55.

544 Ahmet Mithat Efendi, Dürdâne Hanım, s. 15.

545 Gürpınar, ġık, s. 12.

546 Mustafa ReĢid, Hayf, s. 8.