Borcun ifası sırasında yaşanan aksaklığa bağlanan hukuki sonuç aşağıdakilerden hangisidir?

a. Borçlu temerrüdünün sonuçları b. Alacaklı temerrüdünün sonuçları c. Sözleşmenin feshi

d. Sözleşmenin iptali e. Kesin hükümsüzlük

Kendimizi Sınayalım

Okuma Parçası

T.C. YARGITAY

İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU E. 1946/15/K. 1947/7/T. 19.2.1947

ÖZET: Mevzuu altın olan borçların edasında misli-nin piyasada temin ve tedariki mümkün bulundukça mislen ve aksi takdirde Borçlar Kanununun seksen üç ve Ticaret Kanununun 566 ve 643. maddeleri gereğin-ce vadenin hululü ve vade bulunmayanlarda kanunen muacceliyet kespettiği tarihlerdeki rayicin esas tutul-masının lazım olduğuna karar verildi.

Mevzuu altın olan borçların edasında zimmete teret-tüp, vadenin hululü dava ve tahsil tarihlerinden hangi tarihteki rayicin kanunen esas tutulması lazım gelece-ği emrinde; Yargıtay Hukuk Genel kurulu, dördüncü Hukuk, Ticaret ve İcra ve İflas Dairelerinin yekdiğerine aykırı düşen kararları, içtihatların birleştirilmesi yo-luyla çözülmesi gereken anlaşmazlığın esas konusunu teşkil etmektedir.

30 Mart 1331-1915 Tarihinden itibaren tedavüle çıkarıl-mış olan kağıt paraların ihracı hakkındaki kanunlarda kağıt paranın nakit gibi tedavülü mecburi olduğu hak-kındaki hüküm 11 Haziran 1930 Tarih ve 1715 sayılı Merkez Bankası Kanununun beşinci maddesinde Dev-letce çıkarılmış olan kağıt para karşılığının hangi şart-lar altında altın para ile ödeneceğini tesbit edecek olan istikrar kanunu yürürlüğe girinceye kadar kağıt paranın nakit gibi tedavülü mecburi olduğu gösterilmek suretiy-le bir kere daha teyit olunmuş ve on beşinci madde isuretiy-le de kanunen haiz olduğu yetki dairesinde Bankaca çıkarıla-cak kağıt paralara da teşmil olunmuştur.

Kağıt paranın ihracı hakkındaki kanunlarla Devlet hesaplarında liranın esas ittihaz edilmesi hakkındaki 24.12.1937 Tarih ve 3290 sayılı kanun hükümlerince bugün paramızda esas değer ölçüsü kağıt para olmakla beraber para sistemimizi gösteren 26 Mart 1332-1916 Tarihli Tevhidi Meskukat Kanununun mülga bulun-mayan hükümleriyle altın ölçü esası kaldırılmış olma-yıp yalnız tadil edilmiş bir durumda bulunmaktadır.

Nitekim Merkez Bankası Kanununun 12,35,36 ve 37.

maddelerinde bahis konusu altın üzerinden istikrar hükmü de bunu teyit eder.

Türk parasının değerinin korunması ve para işlerinin düzenlenmesini esas hedef tutan 1567 sayılı kanun ve bu kanunun verdiği yetki dairesinde çıkarılan Karar-nameler uyarınca da yalnız altının memleket dışarısına çıkarılması memnu olup 14.1.1938 Tarih ve 2/8030

sa-yılı Kararname ile altın alım ve satımına konmuş olan bazı takyit ve tahditlerde 23.9.1939 Tarih ve 2/12029 sayılı kararname kaldırıldıktan sonra bugün memleket dahilinde altın alınıp satılması tamamen serbest bu-lunmaktadır.

İmdi kağıt paraya müteallik kanunlarda ve diğer mevzu-atta bağıtlarda altın şartının memnuiyetine dair bir güna sarahat ve hatta delalet bulunmamakta olmasına ve mü-cerret kağıt paranın nakit gibi tedavülü mecburi olduğu-nun yukarıda bahis konusu olan kaolduğu-nunlarda yer bulmuş olması da - Devletin mali itibarına her hangi bir suretle olursa olsun dokunmamak ve kanunun korunmadığı hakkın fena kullanılmasına müncer olmamak kaydiyle bağıtlarda altın ile edanın şart koşulmasının bir suretle memnuiyetini tazammun edemiyeceğine göre altın kay-dını ihtiva eden bağıtlar muteber ve ilgililer de bu şart dairesinde borçlarını ödemekle mükelleftirler.

İşte paraya müteallik kanun ile Merkez Bankası Kanu-nunun otuz yedinci maddesi hükümleri dairesinde za-man zaza-man altın ve döviz fiatlarını tesbit etmekle yetkili bulunan Merkez Bankasından ve iç ve dış ticarete göre paramızın değerini tesbit eden Sekiz Eylül 1946 Tarihin-de Hükümetce alınan son kararlar cümlesinTarihin-den olmak üzere tayin ve takdir edilmiş olan belirli bir değer üze-rinden yine bu Banka ile Ziraat Bankası ve şubeleüze-rinden isteyenlere meskuk ve külçe halinde altın verilmekte ol-masına göre istikrar kanunu yürürlüğe girinciye kadar altını, kanuni rayici olmayan misli bir mal hükmünde saymak mali ve kanuni icaplara uygun olur ve mislinin piyasada temin ve tedariki mümkün oldukça da mevzuu altın olan borçların mislen ödenmesi icap eder.

Bu suretle kanunen rayici olmıyan misli bir borç hük-mündeki altın borçların edasında uygulanması gere-ken kanun hükümlerine gelince; Borçlar Kanununun seksen üçüncü maddesinin ilk fıkrasında mevzuu para olan borçların memleket parasiyle ödeneceği kayde-dildikten sonra akit ödeme yerinde rayici olmayan bir para üzerine yapılmış olduğu surette borcun aynen ödeneceği şart kılınmış olmadıkça, borcun vadenin hululü günündeki rayici üzerinden memleket parasiyle ödenebileceği esası konmuştur.

Zürih şerhinin Borçlar Kanunu kısmını hazırlıyan ta-nınmış İsviçre müelliflerinden Oser tedavül kabiliyeti kalmayan paralar hakkında Borçlar Kanunumuzun İs-viçre Borçlar Kanununun sekizinci maddesinden aynen iktibas edilmiş olan seksen üçüncü maddesi hükmünün uygulanabileceğini eserde belirtmekle beraber

İsviçre-Kendimizi Sınyalım Yanıt Anahtarı

de olduğu gibi memleketimizde de ilmi doktrin seksen üçüncü madde hükmünün yalnız döviz gibi yabancı pa-ralarda yukarıda yazılı olduğu üzere istikrar kanunu yü-rürlüğe girinceye kadar misli bir mal hükmünde kalan altına uygulanabileceği merkezindedir.

Borçların edası suret ve tarzına müdahale etmeyip il-gililerin serbestçe tayin edebileceği esasını kabul eden Borçlar Kanununun seksen üçüncü maddesi, yukarıda yazılı sebeplerden ötürü kanuni rayici kalmayan altın borçlar hakkında uygulanabilecek kanun hükmüdür.

Binaenaleyh mevzuu altın olan borçların edasında bahsi geçen seksen üç ve Ticaret Kanununun kambi-yoya müteallik 566 ve ticari taahhütlere mütedair 643.

maddeleri gereğince vadenin hululü ve vade bulunma-yanlarda borcun muacceliyet kespettiği tarihlerdeki rayicin esas tutulması gereklidir.

Mahkemenin görevinin tayini, davanın şahadetle ispa-tı caiz olup olmadığı ve hükmün temyiz kabiliyetinin tayini hususlarında, dava olunan altın miktarının dava tarihindeki değerine bakılması da Hukuk Usulü Muha-kemeleri Kanununun iki, sekiz, 288 ve 427. maddeleri hükmü icaplarındandır. Binaenaleyh Yargıtay Genel Kurulunca içtihatların birleştirilmesi yoluyla verilen 4. Haziran.1941 Tarihli karar ile belirtilmiş olan usul hükümlerinin altın borçlarının edasında hangi tarih-deki rayicin esas ithaz edilmesi lazım geleceğine te-ferru eden bu anlaşmazlık konusu ile bir suretle ilgisi bulunmamaktadır.

SONUÇ: Mevzuu altın olan borçların edasında misli-nin piyasada temin ve tedariki mümkün bulundukça mislen ve aksi takdirde Borçlar Kanununun seksen üç ve Ticaret Kanununun 566 ve 643. maddeleri gereğin-ce vadenin hululü ve vade bulunmayanlarda kanunen muacceliyet kespettiği tarihlerdeki rayicin esas tutul-ması lazım geleceği mevcudun üçte ikisini geçenlerin Oyçokluğu ile 19.2.1947 Tarihinde karar verildi.

1. d Yanıtınız yanlış ise “İfa Kavramı” konusunu ye-niden gözden geçiriniz.

2. d Yanıtınız yanlış ise “Üçüncü Kişi Tarafından İfanın Özel Hükmü: Halefiyet” konusunu yeni-den gözyeni-den geçiriniz.

3. a Yanıtınız yanlış ise “Konu Bakımından Doğru İfa (Doğru Konuda İfa)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

4. b Yanıtınız yanlış ise “İfa Yerinin Belirlenmesi”

konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. b Yanıtınız yanlış ise “Konu Bakımından Doğru İfa (Doğru Konuda İfa)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

6. a Yanıtınız yanlış ise “İfa Yerinin Belirlenmesi”

konusunu yeniden gözden geçiriniz.

7. c Yanıtınız yanlış ise “Tam İki Tarafa Borç Yükle-yen Sözleşmelerde İfa” konusunu Yükle-yeniden göz-den geçiriniz.

8. e Yanıtınız yanlış ise “Tam İki Tarafa Borç Yükle-yen Sözleşmelerde İfa” konusunu Yükle-yeniden gözden geçiriniz.

9. c Yanıtınız yanlış ise “Konu Bakımından Doğru İfa (Doğru Konuda İfa)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

10. a Yanıtınız yanlış ise “Konu Bakımından Doğru İfa (Doğru Konuda İfa)” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Sıra Sizde Yanıt Anahtarı

Sıra Sizde 1

Deponun arka tarafında bulunan kerestelerin teslimi veya bağın güneyindeki üzümlerin satışı sınırlı cins borcuna örnek teşkil eder.

Sıra Sizde 2

Restaurant işleten R, Kasap K’den 25 kilo kemiksiz inek eti sipariş etmiştir. Kasap K, bunun yerine 25 kilo keçi eti teslim etmiştir. Söz konusu olayda talep edilenden başka bir şeyin teslimi aliud teşkil eder.

Sıra Sizde 3

Muaccel olan borç, borçlu tarafından alacaklının ih-tarına rağmen rızasıyla ifa edilmezse alacaklı borcun ifası için cebri icra organlarına başvurabilir.

Akıntürk, T./D. Ateş Karaman (2012), Borçlar Huku-ku, 18. B. İstanbul.

Ayan, M. (2007), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 5. B., Konya.

Eren, F. (2001), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7.

Bası, İstanbul.

Guhl/Koller/Schnyder/Druey (2000), Das Schweizerisches Obligationenrecht, 9. Aufl.

Zürich.

Hatemi, H./E. Gökyayla, (2011), Borçlar Hukuku Ge-nel Hükümler, İstanbul.

Huguenin, C. (2008), Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 3. Aufl., Zürich.

İnal, T. (2004), Borca Aykırılık ve Sonuçları, İstanbul.

İnan, A.N. (1984), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. B., Ankara.

İnan, A. N. (2005), Borçlar Hukuku, Ankara.

Kaplan, İ. (2009), Borçlar Hukuku Dersleri, 4. B., An-kara.

Kılıçoğlu, A. (2012), Borçlar Hukuku Genel Hüküm-ler, 15. Bası, Ankara.

Koller, A. (2009), Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, 3. Aufl. Zürich.

Kramer, E. A. (2009), Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Basel.

Oğuzman, M. K. /T. Öz (2011). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, B. 9, İstanbul.

Reisoğlu, S. (2011), Borçlar Hukuku Genel Hüküm-ler, 22. B., İstanbul.

Rey, H. Gauch/Schluep/Schmid/Rey (2003), Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Bd. II, 8. Aufl. Zürich.

Serozan, R. (2006), Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C.

3: İfa - İfa Engelleri - Haksız Zenginleşme,