Bireysel Emeklilik Sistemine Katılımın Kamu Zorunlu Sigorta

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)’nin sosyal sigorta sistemimizde tamamlayıcı sigorta özelliğine sahip olup-olmadığının tespiti için ilk aşama olarak zorunlu kamu sosyal sigorta sistemi kapsamındakilerle ilişkisinin mevcut olup olmadığı, ilişki mevcudiyeti varsa hangi yönlü olduğu ve ilişkinin şiddeti sorularına cevap aranmıştır. Buna göre ilk olarak 4-1/a, 4-1/b ve 4-1/c kapsamında yer alan tüm sigortalılarla ve gelir tespiti yaptırıp GSS’ye girenlerle ilişki durumu Pearson korelasyon yöntemiyle analiz edilmiştir. İkinci aşamada ise sadece aktif sigortalılar baz alınarak analiz tekrarlanmıştır.

5.2.1.1. Bireysel Emeklilik Sistemine Katılımın Tüm Kamu

Zorunlu Sigorta Program Kapsamındakilerle İlişkisi

İllere göre BES katılımcı sayısıyla kamu zorunlu sosyal sigorta programları tarafından kapsananların sayıları arasındaki ilişki düzeyleri 2010-13 dönemi için hesaplanmıştır. Buna göre korelasyon analizleri beş grupta gerçekleştirilmiş olup altmış katsayı hesaplanmıştır.

Birinci aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/a’da kapsanan tüm sigortalılar (aktif+pasif+ bağımlı) arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları %99'luk bir ilişki bağının dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları 0.93 ile 0.95 arasına gerilemiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Elde edilen korelasyon sonuçları 0.64 ile 0.68 arasında orta düzeyde ilişkinin mevcut olduğunu

göstermektedir.

İkinci aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/b'de kapsananlar (aktif+pasif+ bağımlı) arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları %94-%95’lik bir ilişki bağının 2010-2013 dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları 0.88 ile 0.89 arasına gerilemiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Korelasyon sonuçları 0.07 ile 0.10

arasında olduğundan istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilememiştir.

Üçüncü aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/c'de kapsananlar (aktif+pasif+ bağımlı) arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları, %87-%90’lık bir ilişki bağının dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak

analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları 0.90 ile 0.91 arasına yükselmiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Korelasyon sonuçları (-0.01) ile

(0.08) arasında olduğundan istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilememiştir.

Dördüncü aşamada BES katılımcılığıyla gelir testine tabi tutulan GSS'liler arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları,%24-%82 arasında geniş bir aralıkta ilişki bağının dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları 0.33 ile 0.63 arasında gerçekleşmiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Elde edilen korelasyon sonuçları -

0.67 ile -0.71 arasında orta düzeyde ters yönlü (negatif) ilişkinin varlığını göstermektedir.

Tablo 5.1. BES Katılımcıları ile Kamu Zorunlu Sigortalıları İlişkisi (Korelasyon Katsayıları)

BES katılımcıları ile 2010 2011 2012 2013

Sosyal güvenlik kapsamı 4-1/a (Aktif+pasif+bakmakla yükümlü tutulanlar)

Ham veri 0,99 0,99 0,99 0,99 Logaritmik veri 0,95 0,95 0,93 0,94 Nüfusa oranı 0,68 0,70 0,64 0,65 Sosyal güvenlik kapsamı 4-1/b

(Aktif+pasif+bakmakla yükümlü tutulanlar)

Ham veri 0,94 0,94 0,95 0,95 Logaritmik veri 0,89 0,88 0,89 0,89 Nüfusa oranı 0,10 0,07 0,09 0,10 Sosyal güvenlik kapsamı 4-1/c

(Aktif+pasif+bakmakla yükümlü tutulanlar)

Ham veri 0,87 0,88 0,88 0,90 Logaritmik veri 0,91 0,90 0,90 0,91 Nüfusa oranı 0,08 -0,01 -0,04 -0,05 Genel sağlık sigortası kapsamında

tescil edilenler (Gelir testi yaptıranlar)

Ham veri 0,24 0,23 0,80 0,82 Logaritmik veri 0,33 0,32 0,61 0,63 Nüfusa oranı -0,68 -0,69 -0,67 -0,71 N=81

Elde edilen analiz sonuçları şu şekilde özetlenebilir:

- İllerdeki 4-1/a’lı (aktif+pasif+bağımlı) sayısıyla BES katılımcılığı

arasında orta düzeyde pozitif yönlü ilişki mevcuttur. Dolayısıyla illerde

hizmet akdiyle çalışanlar ve bağımlılarıyla pasif sigortalılarının sayısı arttıkça BES’e katılım da artmaktadır.

- İllerdeki 4-1/b’li (aktif+pasif+bağımlı) sayısıyla BES katılımcılığı

arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki mevcut değildir.

- İllerdeki 4-1/c’li (aktif+pasif+bağımlı) sayısıyla BES katılımcılığı

arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki mevcut değildir.

- İllerdeki gelir testi yaptırarak GSS kapsamına alınanların sayısıyla

BES katılımcılığı arasında orta düzeyde negatif yönlü ilişki mevcuttur.

Dolayısıyla illerde aynı zamanda çalışmayanları da ifade eden gelir testine tabi tutulan GSS'li sayısı arttıkça BES’e katılım azalmaktadır. Kentsel yoksulluğu da tanımlama özelliğine sahip olan gelir testine tabi tutulanlarla ters yönlü orta düzeyde ilişkinin oluşu, BES’e katılım için illerde belirli bir gelir düzeyinin gereğine işaret etmektedir.

5.2.1.2. Bireysel Emeklilik Sistemine

Katılımın Aktif

Sigortalılıkla İlişkisi

İllere göre bireysel emeklilik sistemine katılanların sayısı ile kamu zorunlu sosyal sigorta programları tarafından kapsananların aktif sigortalıları arasındaki ilişki düzeyleri 2010-13 yılları arası dönem için hesaplanmıştır. Buna göre korelasyon analizleri dört grupta gerçekleştirilmiş olup altmış katsayı hesaplanmıştır.

Birinci aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/a kapsamındaki aktif sigortalılar arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları %100'lük tam (mutlak) ilişkinin 2010-2013 arasındaki dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları sadece

0.97 ile 0.98 arasına gerilemiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Elde edilen korelasyon sonuçları 0.83 ile 0.86 arasında yüksek düzeyde ilişkinin mevcut olduğunu teyit

etmiştir.

İkinci aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/b kapsamındaki aktif sigortalılar arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları %95-%97’lik bir ilişki bağının dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları sadece 0.92 ile 0.93 arasına gerilemiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Korelasyon sonuçları 0.33 ile 0.37 arasında

istatistiksel olarak düşük düzeyde ilişkinin varlığını göstermektedir.

Üçüncü aşamada BES katılımcılığıyla 4-1/c kapsamındaki aktif sigortalılar arasında üç alt gruba ayrılan korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Buna göre ham verilerle yapılan analiz sonuçları %79-%84’lük bir ilişki bağının dört yıl boyunca sağlandığını göstermektedir. İkinci uygulamada verilerin logaritması alınarak analizler tekrarlanmış ve bu defa da korelasyon oranları 0.90 ile 0.91 arasına yükselmiştir. Nüfus etkisinden arındırmak için verilerin il nüfus toplamlarına bölünmesi yoluna gidilerek analiz tekrarlanmıştır. Korelasyon sonuçları (-0.02) ile (0.07) arasında

istatistiksel olarak anlamlı ilişkinin olmadığı sonucunu göstermektedir.

Tablo 5.2. BES Katılımcıları ile Kamu Zorunlu Aktif Sigortalıları İlişkisi (Korelasyon Katsayıları)

BES katılımcıları ile 2010 2011 2012 2013

4-1/a aktif sigortalılar

Ham veri 1,00 1,00 1,00 1,00 Logaritmik veri 0,98 0,97 0,98 0,98 Nüfusa oranı 0,83 0,84 0,84 0,86 4-1/b aktif sigortalılar Ham veri 0,95 0,96 0,96 0,97 Logaritmik veri 0,93 0,92 0,92 0,93 Nüfusa oranı 0,35 0,33 0,36 0,37 4-1/c aktif sigortalılar Ham veri 0,79 0,81 0,82 0,84 Logaritmik veri 0,91 0,90 0,90 0,91 Nüfusa oranı 0,07 -0,02 -0,05 -0,05 N=81

Elde edilen analiz sonuçları şu şekilde özetlenebilir:

- İllerdeki aktif 4-1/a’lı sayısıyla BES katılımcılığı arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü ilişki mevcuttur. Dolayısıyla illerde hizmet akdiyle çalışanların sayısı arttıkça BES katılımcılığı da artmaktadır.

- İllerdeki aktif 4-1/b’li sayısıyla BES katılımcılığı arasında düşük düzeyde pozitif yönlü ilişki mevcuttur. Dolayısıyla illerde bağımsız çalışan sigortalılarının sayısı arttıkça BES katılımcılığı arasında kısmi artış söz konusudur.

- İllerdeki aktif 4-1/c’li sayısıyla BES katılımcılığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki mevcut değildir. Dolayısıyla illerde kamu çalışanları sayısındaki değişimle BES katılımcılığındaki değişim arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır.

5.2.2. Bireysel Emeklilik Sistemine Katılımın 4-1/A’lı Çalışan